پناهیان: امام (ره) گفت هنری زیبا و پاک است که کوبنده اسلام سازش و فرومایگی باشد

در ابتدای این برنامه و در بخش «سینمای اندیشه» گفتگویی از استاد حجت السلام والمسلمین پناهیان پخش شد. وی در این گفتگو بیان داشت: اگر هنر را در خدمت علاقمند کردن مردم به غرایز حیوانی قرار دهیم، هنر نیست. هنر برای هنر نیز نیست. زیبایی در خدمت زیبایی نیز نیست. چون زیبایی در خدمت زشتی است. حضرت امام (ره) در آخرین سال حیاتشان نوشتند تنها هنری مورد قبول قرآن است که صیقل دهنده اسلام ائمه هدی، اسلام فقرای دردمند، اسلام پابرهنگان، اسلام تازیانه خوردگان تاریخ تلخ و شرم آور محرومیت ها باشد. هنری زیبا و پاک است که کوبنده سرمایه داری مدرن، کمونیسم خون آشام و نابودکننده، اسلام رفاه و تجمل، اسلام التقاط، اسلام سازش و فرومایگی، اسلام مرفهین بی درد و در یک کلمه اسلام آمریکایی باشد.

ردپایی از حاتمی کیا در «چ»

در ادامه و در بخش «نقد و گفتگو» نادر طریقت، نویسنده، فیلمساز و منتقد سینما، میهمان «سودای سیمرغ» در شب سوم برگزاری جشنواره درخصوص فیلم های اکران شده در این روز بیان داشت: فیلم «چ» آقای حاتمی کیا به طور تقریبی به شهید دکتر چمران پرداخت. البته بیشتر ردپای خود آقای حاتمی‌کیا نسبت به چمران در فیلم بود.

طریقت: «لامپ 100» بیشتر به یک تله فیلم شبیه بود

طریقت همچنین درباره فیلم «لامپ 100» سعید آقاخانی گفت: به نظر من این فیلم به اندازه یک فیلم کوتاه بود. خیلی خوب بود که به فیلمی برای تلویزیون تبدیل می شد. نمی توان گفت این کار اولین کار آقاخانی است. چرا که ایشان سابقه ساخت فیلم های بلند 90 دقیقه ای و سریال را دارد. این فیلم به هیچ وجه انتظارات من را برآورده نکرد.

وی مشکل اصلی را در سوژه فیلم دانست و گفت: کارگردان سراغ مسئله ای رفته بود که می تواسنت پس زمینه اجتماعی داشته باشد، اما ایشان رفت سراغ پیچ و تاب طنز. لذا کار بیشتر به تله فیلم شبیه شد، مانند اکثر فیلم هایی که این روزها نمایش داده شده است.

بازیگران مطرح در «خط ویژه» تلف شدند

این منتقد سینما درباره فیلم «خط ویژه» کیایی نیز اظهار داشت: آقای کیایی جوان تازه نفسی است که الحمدلله فیلمهایی خوبی تابحال ساخته است. اما باز هم «خط ویژه» از لحاظ فیلمنامه نویسی ضعف هایی داشت. همچنین بازیگران مطرح زیادی را یدک کشیده است که هرکدام می توانستند یک فیلم را به تنهایی پیش ببرند، اما در این فیلم تلف شدند.

این منتقد سینما با ابراز نارضایتی از فیلم هایی که تاکنون در جشنواره به نمایش درآمده است خاطرنشان کرد: باید به این فکر کرد که با این بودجه های کلانی که صرف ساخت اینگونه فیلم ها می شود، چند فیلمساز خوب می توانست از دل سینمای ایران تربیت شود.

در ادامه برنامه سیدبشیر حسینی، کارشناس «سودای سیمرغ»گفت: همواره یکی از نقدهای جدی به سینمای ایران این بوده که سینمای تهران داریم، نه سینمای ایران! اما اغلب تم هایی که تابحال در فیلم ها مشاهده کردیم، یک بازگشت به کل ایران است. شخصیت های طبقه متوسط مسائلشان مطرح می شود. این نوید یک اتفاق خوب است. هنرمندان ما آرام آرام دارند متوجه می شوند باید به بطن مردم بازگردند، تا نیازی به طرح هایی همچون سینماسلام نباشد. امیدوارم سال آینده برای طیف وسیع تری از مخاطبان فیلم روی پرده برود.

این استاد دانشگاه اتفاق خوشایند جشنواره امسال را «نزدیک تر شدن جهان های ذهنی کارگردان ها و هنرمندان به عامه مردم» عنوان کرد و بیان داشت: البته مثال نقض این اتفاق می تواند فیلم «بیگانه» باشد. فیلمی همچون «بیگانه» هنوز جهان ذهنی یک کارگردان است. اما جهان های ذهنی، تصاویر، طبقات و مسائلی داریم می بینیم که یک طیف رنگین کمانی را به ما می دهد و آرام آرام ما را امیدوارتر می کند که جشنواره امسال سبد گسترده تری از مسائل مردم باشد.

وی با طرح این سوال که «آیا سینمای ایران بازنمایی مسائل و دغدغه های عامه مردم بوده است؟» گفت: من فکر می کنم این سوال تا اینجای جشنواره سی و دوم تا درصد بسیار بالایی نتیجه مثبتی داشته است.

کیادان: مشارکت چند نفری در تهیه فیلمنامه «زندگی جای دیگری است» سخت، اما غیرمحال بود

همچنین در ادامه برنامه بابک کیادان، نویسنده فیلم «زندگی جای دیگری است»، میهمان ویژه برنامه «سودای سیمرغ» بود. وی درخصوص مشارکت سه نفری در تهیه فیلمنامه این فیلم گفت: این کار سختی است، اما محال نیست. تجربه خوبی بود به این دلیل که هم دوستی مان سر جایش ماند هم رفتار حرفه ای مان سرجایش بود. احساس می کردیم سه فکر قطعاً بهتر از یک فکر جواب می دهد.

در ادامه آریان گلصورت، دیگر منتقد سینما درخصوص فیلم «زندگی جای دیگری است» گفت: فیلم یک ملودرام استاندارد بود که معمولاً در سینمای ما کمتر ساخته می شود. نکته مهمی که من در آن دیدم بخش شخصیت پردازی اش بود، بخصوص شخصیت حامد بهداد. اما در مجموع فیلم را یک فیلم متوسط و استاندارد دیدم. شاید اگر بجز شخصیت پردازی خوب، فراز و فرودهای فیلمنامه و درامش کشش بیشتری داشت کار بهتری از آب درمی آمد.

در بخش انتهایی برنامه شب سوم «سودای سیمرغ» به نقد و بررسی فیلم «چ» پرداخته شد. محمدرضا شهیدی فر، میهمان این بخش درخصوص فیلم «چ» بیان داشت: قطعا فیلم شریفی بود. قطعا به موضوع مورد علاقه مردم و یکی از شخصیت های محبوب مردم می پرداخت که ثبت دوره های مختلف تاریخی بخصوص در نیم قرن اخیر نیز یکی از ضروریات ماست که کمتر به آن پرداخته شده است.

«چ» فیلمی صادقانه، صمیمی و در عین حال سخت

شهیدی فر، «چ» را فیلم صادقانه، صمیمی و در عین حال سختی عنوان کرد و افزود: کارکردن راجع به شخصیت های تاریخ معاصر به دلایلی مختلف سخت است. چرا که هرکسی ظن و تصویر خود را از آن افراد دارد. بنابراین شما هر عکسی، هر شرحی، هر کتابی و هر تصویری از او بسازید - چون ذهنیت نسبت به او وجود دارد - مخاطره همراه دارد. رفتن سراغ این موضوع در عین ضرورتش خود شجاعت بی نظیری می خواهد. اینکه خیلی وقت ها به چنینی موضوعاتی پراخته نمی شود به خاطر مخاطراتش است. به علاوه آنکه سینمای ما قدرت زیادی برای پرداختن به بسیاری از مسائل تاریخ جدی و اساسی ما را ندارد.

وی در پاسخ به این سوال که «آیا میان نام فیلم و موضوع فیلم تناسبی دیدید؟» گفت: فیلم هم فیلم چمران بود و هم فیلم پاوه. من هیچ اصراری هم ندارم که یکی غلبه کند. این به تنهایی مزیت یا نقص نمی تواند باشد. به هر حال بهانه ما 48 ساعت از زندگی شهید چمران است در یک موقعیتی که موقعیت ویژه ای است. پس اگر خود موقعیت غلبه کند و به واسطه آن موقعیت، آن فرد به تبلور جدی تر و جلوه اساسی تر و موثرتری برسد، ما به مقصود رسیده ایم.

شهیدی فر در ادامه افزود: تقیداتی آقای حاتمی کیا در پرداختن به شخصیت های معاصر دارند تا نسبت هایی به آدم ها داده نشود که آنها را غیرقابل دستیابی کند. به نظر می آید در این فیلم مقداری در این معنی افراط شده است. یعنی شهید چمران با وجود آنکه یک سری خلقیات زمینی داشته است مثل من و شما، اما به هر حال به یک مرگی از دنیا رفته است که حضرت امام (ره) می فرمایند کاش مثل چمران بمیریم. کسی که مرگ ویژه ای دارد حتما زندگی ویژه ای داشته است. این زندگی خاص باید تبلور بیشتری باید می داشت.

«چ» فیلمی که دغدغه اعتقادی در آن وجود دارد

وی جنس آدم های «چ» را نزدیک به آدم های دفاع مقدس دانست و گفت: همین که کسی شجاعت می کند در 17 امین فیلمش به یک موضوع فوق العاده سخت در دنیا می پردازد، فوق العاده ستودنی است. این فیلم، فیلمی است که دغدغه اعتقادی در آن وجود دارد.

سیدبشیر حسینی نیز در انتها بیان داشت: من فکر می‌کنم اتفاقی که در «چ» افتاد و من خیلی دوست داشتم بحث «آرمان گرایی» بود. ما چمران را به عنوان شخصیت بسیار آرمانگرا می شناسیم، تقابلش با اصغر وصالی که آن هم آرمانگرا بود تقابل روشی بود. اتفاقی که الان به شدت نیاز جامعه ماست. می شود آرمانگرا بود و در روش متفاوت بود. می شود چمران خمینی و وصالی خمینی بود، اما دو روش و منش داشت و بعد هم با هم کنار آمد و باز هم اطاعت پذیری کرد.

وی خاطرنشان کرد: من فکر می کنم اطلاعت پذیری وصالی در آن دیالوگ چمران که «بزرگی، شجاعی، عاقلی اما نمی فهممت» ادامه دارد. با وجودی که نمی فهممت اما اطلاعت می کنم.

«سودای سیمرغ» برنامه‌ای رادیویی است که به مناسبت برگزاری سی ودومین جشنواره بین المللی فیلم فجر هر شب رأس ساعت 18 از رادیو گفتگو موج 103.05 مگاهرتز پخش می گردد.