تاثیر تحولات اخیر یمن بر امنیت دریای سرخ
در صورت عدم هماهنگی میان ریاض و ابوظبی، احتمال افزایش برخوردهای نیابتی در یمن زیاد است. این وضعیت، تهدیدی مستقیم برای ثبات منطقه جنوبی عربستان و سواحل جنوبی یمن است.
به گزارش شهدای ایران» ، سعید شهرابی فراهانی، مدیر تبیین اتاق تحلیل جبهه مقاومت؛ تحولات اخیر در شرق یمن، بهویژه پیشروی نیروهای وابسته به امارات و تصرف مراکز نمادین حاکمیتی، تصویر جدیدی از موازنه قدرت در میدان یمن ارائه میدهد. این رخداد، برخلاف تصور عمومی، یک اقدام محدود یا تاکتیکی نیست، بلکه نشانهای روشن از بازمهندسی ژئوپلیتیک یمن است. در این چارچوب، خشونت نه بهعنوان یک ابزار مقطعی، بلکه بهعنوان مولفه ساختاری سیاستورزی منطقهای نقش ایفا میکند. گزارش حاضر با هدف ارائه تصویری روشن از روندها، تهدیدها و راهبردهای مدیریت بحران تهیه شده است.
تاثیر تحولات اخیر یمن بر امنیت دریای سرخ
۱. روندهای میدانی: بازآرایی میدان و رقابت راهبردی بازیگران
بررسی میدانی نشان میدهد که یمن اکنون صحنه افزایش چندسطحی خشونت سازمانیافته است؛ خشونتی که از سه سطح محلی، منطقهای و فرامنطقهای تغذیه میشود.
دوم: رقابت فزاینده امارات-عربستان
بهمعنای دقیق، میدان یمن اکنون در کنترل هیچ یک از این دو بازیگر نیست. امارات به دنبال ایجاد «کمربند ساحلی» و چیدمان نیروهای وفادار در شرق است، در حالی که عربستان تلاش دارد ساختارهای سیاسی-نظامی خود را در مأرب و جنوب تثبیت کند. این رقابت، محرک اصلی افزایش تنش و ناامنی در ماههای آینده خواهد بود.
سوم: واکنش انصارالله
انصارالله با ساختار یکپارچه و انسجام درونی، مناطق مرکزی و غربی را حفظ کرده و افزایش فشار خارجی را با تقویت سازوکارهای بسیج اجتماعی و ادراکی پاسخ میدهد. در نتیجه، هرگونه تحرک در شرق یمن، با پیامدهای نامتقارن در حوزههای دیگر مواجه خواهد شد.
چهارم: اثرگذاری دریای سرخ بر میدان زمینی
روندهای اخیر نشان میدهد که امنیت دریایی و تحولات یمن بهطور کامل به یکدیگر گره خوردهاند. هر تغییر در خطوط تماس زمینی، بلافاصله بر راهبردهای دریایی طرفین اثر میگذارد..
تحولات شرق یمن سه لایه پیامد برای ساختار سیاسی، امنیتی و منطقهای ایجاد میکند:
پیامد داخلی
افزایش نقش امارات، عربستان ناگزیر به ورود فعالتر میشود. این تقابل میتواند در سطح منطقهای نیز بازتاب داشته باشد و موجب افزایش فشار بر مناطق حساس، ازجمله مأرب و عدن شود. در طرف مقابل، انصارالله نیز بهصورت طبیعی واکنشهای جبرانی در سطح ادراکی و میدانی نشان خواهد داد.
افزایش نقش امارات، عربستان ناگزیر به ورود فعالتر میشود. این تقابل میتواند در سطح منطقهای نیز بازتاب داشته باشد و موجب افزایش فشار بر مناطق حساس، ازجمله مأرب و عدن شود. در طرف مقابل، انصارالله نیز بهصورت طبیعی واکنشهای جبرانی در سطح ادراکی و میدانی نشان خواهد داد.یگیرد. کشورهای غربی نیز این تحول را عاملی برای افزایش حضور نظامی در دریای سرخ تلقی خواهند کرد.
۳. تهدیدها: چهار محور اصلی بیثباتی
تحولات یمن یک بسته تهدید چندلایه ایجاد میکند که شامل موارد زیر است:
تهدید اول: تشدید درگیری امارات–عربستان
ادامه روندها نشان میدهد که در صورت عدم هماهنگی میان ریاض و ابوظبی، احتمال افزایش برخوردهای نیابتی در یمن زیاد است. این وضعیت، تهدیدی مستقیم برای ثبات منطقه جنوبی عربستان و سواحل جنوبی یمن است.
تهدید دوم: گسترش خشونت به مناطق جدید
جابهجایی قدرت در شرق میتواند منجر به باز شدن جبهههای جدید در مأرب، شبوه و حتی جنوب شود. افزایش درگیریها در محورهای جدید، بهطور طبیعی سطح کنترلپذیری بحران را کاهش خواهد داد.
جابهجایی قدرت در شرق میتواند منجر به باز شدن جبهههای جدید در مأرب، شبوه و حتی جنوب شود. افزایش درگیریها در محورهای جدید، بهطور طبیعی سطح کنترلپذیری بحران را کاهش خواهد داد.
تهدید سوم: اثرات امنیتی بر دریای سرخ
افزایش فشار بر انصارالله در شرق، احتمال اقدامات تقابلی این جریان را در پهنه دریایی افزایش میدهد. این موضوع میتواند پیامدهایی مستقیم برای تجارت جهانی، انرژی و امنیت دریایی ایجاد کند.
تهدید چهارم: ورود بازیگران فرامنطقهای
بیثباتی در یمن همواره زمینهساز مداخله قدرتهای خارجی بوده است. تداوم تنشها فرصت مناسبی برای حضور فعالتر قدرتهای غربی در دریای سرخ و سواحل یمن فراهم میکند که پیامدهای بلندمدت خواهد داشت.
۴. سناریوهای محتمل: آینده بر اساس سه محور پیشبینی
با توجه به روندهای موجود، سه سناریوی اصلی قابل طرح است:
سناریو اول: تثبیت نفوذ امارات در شرق یمن
در این روند، امارات موفق به تثبیت نقاط کلیدی و ساختارهای سیاسی–نظامی وابسته میشود.
پیامد این سناریو: انتقال مرکز درگیری به غرب و مرکز یمن، و افزایش احتمال واکنشهای نامتقارن.
سناریو دوم: مداخله فعال و چندسطحی عربستان
برای ایجاد توازن، ریاض ناچار به اقدام مستقیمتر خواهد شد.
پیامد: افزایش سطح خشونت، چندقطبی شدن میدان و پیچیدهتر شدن حلوفصل بحران.
سناریو سوم: همزمانی تنش زمینی و دریایی
در این سناریو، رقابتهای میدانی با تحولات دریای سرخ گره میخورد.
پیامد: ورود بازیگران خارجی، تشدید بیثباتی و افزایش اثرات منطقهای بحران.
۵. راهبردهای مدیریت بحران: رویکردهای پیشنهادی تصمیمسازی
برای مهار بحران و جلوگیری از تشدید بیثباتی، مجموعهای از رویکردهای مدیریتی ضروری است:
رصد هوشمند و مستمر روندهای خشونت
تحلیل ساختار خشونت، نقش بازیگران، و تغییرات میدانی باید در قالب شبکهای یکپارچه صورت گیرد.
تمرکز بر پیامدهای دریایی و پیوند آن با خشکی
امنیت دریای سرخ و تحولات زمینی یمن باید همزمان ارزیابی شوند.
پایش دقیق رقابت امارات-عربستان
رفتارهای آینده این دو بازیگر مهمترین متغیر تعیینکننده سطح تهدید است.
تشدید بیثباتی میتواند به فعال شدن گروههای محلی و طرفهای فرامنطقهای منجر شود.
تحلیل سناریوهای واکنش زنجیرهای
هر تحول در شرق یمن میتواند پیامدهای ثانویه در حوزههای دیگر ایجاد کند که باید پیشبینی شود.
