پیاده روی اربعین؛ سلوکی برای صیانت از فرهنگ حسینی / سبک زندگی اربعینی؛ تمرینی برای زندگی در عصر ظهور

 شهدای ایران:سال هاست که به لطف و عنایت حضرت سیدالشهدا(ع) راهپیمایی اربعین حسینی، فراتر از یک مناسک عبادی به اجتماعی بزرگ، وحدت آمیز و البته دشمن شکن تبدیل شده که توانسته در سپهر فرهنگی و اجتماعی امروز دنیا، تأثیرات خود را بر جای بگذارد، هر چند که هنوز هم رسانه های نظام سلطه، سعی در بایکوت خبری و رسانه ای این رویداد بی نظیر دارند.

آنچه در این میان حائز اهمیت است این که زائران طریق عاشقی از سطح عبور کرده و در عمق معنای این حرکت عظیم بیشتر از پیش بیندیشند چه آن که گام نهادن در این راستا در مسیر کربلای معلی، حرکت به سمت و سوی کمال انسانی است البته اگر بینش و معرفت حسینی پیدا کنیم و به آن ملتزم باشیم.

به تعبیر برخی اساتید شاخص حوزه، ما در زیارت اربعین در حقیقت در حال زیارت انسانیت کامل هستیم و با ایشان تجدید عهد و پیمان می کنیم که از این راه برنگردیم و ثابت قدم در یاری حق باقی و استوار بمانیم.

به همین خاطر است که معتقدیم این حرکت، نه فقط نماد وحدت امت اسلامی است، بلکه گره به کار دشمنان می‌اندازد و آنها را در برابر اراده این امت، بارها مأیوس کرده و می‌کند، چه آن که اربعین، تجلی گاه عمل به آموزه های مکتب سید و سالار شهیدان و یاران عاشورایی ایشان است.

تجدید عهد و پیمان با ولایت به بهانه اربعین

حجت الاسلام سید محمود موسوی حسب، فعال فرهنگی و پژوهشگر حوزوی با اشاره به این که سلوک اربعینی یک سلوک معنوی و خاص به شمار می رود که با دیگر برنامه ها و فعالیت ها متفاوت است، اظهار داشت: زیارت امام حسین (ع) در روز اربعین، در واقع نوعی عبادت و تقرب به خدای متعال به شمار می رود، ضمن آن که همین زیارت، تجدید عهدی است با ولایت و لذا انسان را در مسیر ولایت‌پذیری تقویت می کند، یعنی نوعی پایبندی عملی به مسیر حضرت اباعبدالله (ع) و راه عاشورا، از سوی دیگر به همین واسطه ارتباط قلبی، فکری و ایدئولوژیک نوین با امام حسین (ع) شکل می گیرد که در بحث سبک زندگی ایمانی با آن زیاد سروکار داریم.

وی همچنین افزود: در عین حال باید توجه داشت که سلوک اربعینی فراتر از بُعد فردی دارای یک بُعد اجتماعی است به این معنا که در این بعد، اربعین یک حرکت جمعی محسوب می شود و حضور امت اسلامی در برابر امام و در محضر او، جلوه‌ای از قدرت امت است. این حضور گسترده، پاسخی است به حوادث و چالش‌های دنیای امروز، یعنی اینکه یک امت، در یک زمان و مکان خاص، برای رسیدن به یک هدف مشترک، به سمت یک مسیر واحد، زیر پرچم امامت حرکت می‌کنند.

تجلی ارتباط معنوی امام و امت

وی خاطرنشان کرد: در اینجا، مسأله ارتباط بین امام و امت مطرح می‌شود. در سلوک اربعین، حقیقتی به نام امام وجود دارد و در کنار او امتی قرار دارد که اهل انفعال نیست بلکه حرکت می کند تا یار و همراه امام باشد و او را در مسیر تحقق اهدافش حمایت کند. به دیگر سخن، اربعین عرصه و تجلی گاهی است برای نمایش این ارتباط عمیق بین امام و امت و انصافاً هم به بهترین شکل این تجلی بروز و ظهور پیدا می‌کند.

حجت الاسلام موسوی حسب همچنین بیان داشت: از سوی دیگر اربعین به ما یادآوری می‌کند اتفاقی که هزارو ۴۰۰ سال پیش رخ داده، امروز در وجود ما زنده است. گویی امام حسین (ع) همین دیروز به شهادت رسیده‌اند. زنده نگه‌داشتن قضیه اباعبدالله الحسین (ع) در تک تک مسلمانان، به ویژه پیروان اهل‌بیت (ع)، خود یک نگاه بسیار زیبا به فهم تاریخ، احترام به آن و تفسیر صحیحی است که باید از تاریخ داشته باشیم.

وی افزود: این سخن بدین معناست که تاریخ برای زائر حضرت سیدالشهدا (ع) در روز اربعین نمرده، بلکه زنده است. یک حادثه مانند واقعه عاشورا تبدیل به مدرسه‌ای شده است که این مدرسه در تک‌تک مسلمانانی که در روز اربعین حضور پیدا می‌کنند، هنوز در حال درس دادن، آموزش دادن و عبرت‌آموزی است و آنقدر مؤثر است که آنها را به سمت زیارت اربعین می‌کشاند.

وی گفت: همچنین باید توجه داشت که پیاده روی اربعین، در حقیقت تلاش در مسیر حفظ و تقویت فرهنگ و اندیشه حسینی است، چه آن که ندای جهانی "لبیک یا حسین" که در روز اربعین با ورود زائرین به حرم امام حسین (ع) شنیده می‌شود، به این معناست که ما هنوز در هویت فرهنگی، در فکر و در ایدئولوژی خودمان حسینی هستیم و در مسیر نشر معارف حقه اهل بیت(ع) باید همواره سبک زندگیمان حسینی باشد.

ظرفیت عظیم اربعین در راستای تربیت نسل حسینی

دکتر سیده فاطمه سیدمدلل‌کار، استاد دانشگاه و پژوهشگر مسایل فرهنگی با بیان این که پیاده روی اربعین حسینی دراین مقیاس عظیم و اثرگذار، حقیقتاً ظرفیت بزرگی در راستای تربیت نسل حسینی به شمار می رود، اظهار داشت: آنچه قابل توجه است این که زیارت اربعین زن و مرد ندارد، چرا که حضرت سیدالشهدا (ع) در روز اربعین نماد انسان کامل است. یعنی فراتر از اینکه ایشان یک مرد است و زائرش زن یا مرد باشد، در حقیقت ما انسانیت کامل را زیارت می‌کنیم.

وی اضافه کرد: امام حسین (ع) در اربعین تجلی انسانیت است؛ همان‌طور که در روز عاشورا نیز انسان بودن را به اوج خود رساند. بر همین اساس، در این زیارت دیگر معنا ندارد که بپرسیم مسلمان بیاید یا مسیحی، سفیدپوست باشد یا سیاه‌پوست، زن باشد یا مرد، بزرگ باشد یا کوچک. همه این مرزها کنار می‌رود و فقط انسان‌ها هستند که در صحنه حضور دارند.

نقش مهم زنان در الگوسازی مرتبط با سبک زندگی

وی بیان داشت: البته طبیعی است که زن و مرد، بسته به نقش اجتماعی و مسئولیت‌هایی که دارند، برداشت‌ها و اجرای متفاوتی از مکتب امام حسین(ع) در اربعین خواهند داشت. برای مثال، یکی از مهم‌ترین درس‌هایی که زنان می‌توانند از امام حسین (ع) بگیرند، نقش مادری و تربیتی است. یعنی تبدیل شدن به مادر و مربی حسینی. اینکه امام‌حسین (ع) فقط در شعار و کتاب و نظریه نباشد بلکه تبدیل شود به الگویی برای زندگی روزمره مادرها، الگویی برای تربیت نسل‌های آینده. مدرسه حسینی می‌تواند تبدیل شود به مدرسه مادرها؛ جایی که زن‌ها نسل بعدی را با آموزه‌های حسینی، تربیت کنند.

سید مدلل‌کار همچنین گفت:بسیاری از چیزهایی که در ایام اربعین مشاهده می‌شود، در اصل همان تعالیم دینی ما هستند. چیزی که در آن جمع بزرگ دیده می‌شود، از کرم و بخشش گرفته تا فداکاری، نوع پوشش، رسیدن به کربلا و رفتارهایی که بین آدم‌ها وجود دارد، مثل اینکه چند میلیون نفر مثل یک خانواده کنار هم زندگی می‌کنند یا اینکه در شرایط سخت با هم همراه و دلسوز یکدیگر هستند، همه اینها تعالیم خاص اربعین نیستند، بلکه اصل آنها از اسلام می‌آید.

تمرینی برای آماده شدن در عصر ظهور

وی در خاتمه یادآور شد: در واقع، سبک زندگی مسلمان‌ها باید همواره اینگونه باشد، چه در اربعین، چه در روزهای دیگر. به همین دلیل هم گاهی تعبیر می‌کنیم به سبک زندگی مهدوی، یعنی زندگی‌ای که شبیه زمان ظهور امام زمان (عج) است، آنطور که قرار است در آینده زندگی کنیم. اما تفاوتی که در اربعین دیده می‌شود این است که در آن ایام، تعداد زیادی از مسلمان‌ها این سبک زندگی را با هم در یک زمان و یک مکان اجرا می‌کنند. به همین دلیل، صحنه‌ای بسیار زیبا و دیدنی شکل می‌گیرد و الا بسیاری از مسلمین و شیعیان در زندگی روزمره‌شان نیز به همین شیوه زندگی می‌کنند، فقط ما نمی‌بینیم، چون از آنها دور هستیم یا در جای دیگری قرار داریم.

*منبع: حوزه/گزارش از سید محمدمهدی موسوی