به گزارش شهدای ایران،اخیراً رئیس جمهور در مورد قاچاق گازوئیل در کشور گفته است: «روزانه 20 میلیون لیتر گازوئیل قاچاق می‌شود». همچنین اشاره کرده است: «این‌طور نیست که کسی بتواند گازوئیل را با دست یا در بشکه‌های کوچک از مرز عبور دهد. این حجم از قاچاق نیاز به یک شبکه گسترده دارد، پس باید مشخص شود که چه کسانی در این چرخه نقش دارند».

اساساً موضوع قاچاق سوخت و آمارهای تکان دهنده ای که از آن ارائه می شود، یکی از موضوعاتی است که همیشه با آن درگیر هستیم.

آمارهای متفاوت
متأسفانه در زمینه آمار قاچاق سوخت، بعضاً با آمارهای متفاوتی روبرو می شویم. مثلاً آبان ماه امسال، ایسنا به نقل از مدیر اتحادیه کشوری ساخت های جایگزین گزارش داد که «طبق آخرین آمار میزان قاچاق بنزین روزانه ۱۰ میلیون لیتر و گازوئیل ۸ میلیون لیتر در روز است که از این بابت کشور سالانه ۶ میلیارد دلار دچار چالش می‌شود».

با توجه به اینکه پای چند میلون لیتر اختلاف در آمار در میان است، ضروری است که برای حل مشکل، اول از همه به یک آمار واحد برسیم.

دو فرض در مورد آمار قاچاق سوخت و نظایر آن
 
دو حالت دارد:

این آمارها که به برخی مسئولین از جمله به رئیس جمهور گزارش می شود، با واقعیت همخوانی دارد، که در اینصورت جای این پرسش وجود دارد که چگونه متوجه می شویم این میزان قاچاق رخ می دهد – در حقیقت، حداقل، اطلاع نسبی از جزئیات هم باید وجود داشته باشد – اما برخود لازم برای جلوگیری از آن صورت نمی گیرد؟!

حالت دوم این است که این گزارش ها با آنچه که در واقع رخ می دهد، فاصله زیادی دارد و آمارها غلط هستند. در اینجا نیز سخن این است که اساساً چرا باید این آمارهای اشتباه بیان شود و ذهن مردم و برخی مسئولین را مشوش کند و ناامیدی به جامعه تزریق کند؟!

شبیه همین را در برخی زمینه های دیگر نیز شاهد هستیم. مثلاً بعضاً آمارهایی از چرخه مالی مرتبط با فیلترشکن فروشی یا آمار استفاده از فیلترشکن هم شاهد هستیم. اگر این آمارها که گفته می شود، واقعی است، پرسش این است که با توجه به اینکه رسیدن به این آمارها نیاز به یک اشراف – هرچند نسبی – دارد، در این صورت، چرا جلوی فعالیت و بی ضابطه بودن این عرصه گرفته نمی شود و با آن افراد یا جریاناتی که پشت پرده فیلترشکن فروشی هستند، برخورد صورت نمی گیرد؟ چرا مسیر دسترسی مردم به فیلترشکن ها باز گذاشته می شود؟!

اگر هم که آمار گفته شده، با واقعیت همخوانی ندارد و شناسایی دقیق صورت نگرفته یا به هر دلیلی امکان ندارد، اساساً چرا باید این آمار گمراه کننده بیان شود و مردم عادی، برخی مسئولین و کارشناسان را احیاناً دچار اشتباه محاسباتی کند؟
 
قابلیت نظارت و رهگیری
به طور کلی، اینگونه نیست که قاچاق سوخت با چشم بندی و جادوگری اتفاق بیفتد. از تولید تا توزیع اولیه و مصرف، در هر صورت، قابلیت رهگیری و نظارت جدی وجود دارد. اتفاقاً رئیس جمهور در جلسه 11 دیماه ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز بیان کرده بود: «برای بنده نه حتی به عنوان رئیس جمهور، بلکه به عنوان یک شهروندی ایرانی نیز به هیچ وجه قابل قبول نیست که بگویند از چرخه‌ای که تولید و توزیع آن در دست خود ماست، روزانه بین 20 تا 30 میلیون لیتر سوخت قاچاق می‌شود»!

سال ها تجربه در زمینه سوخت و امکان استفاده از سامانه ها
موضوع تولید، توزیع و مصرف سوخت – چه نفت باشد، چه بنزین باشد یا گازوئیل – موضوع جدیدی نیست. از سال ها قبل از انقلاب تا امروز ما با آن روبرو هستیم. بنابراین، تجربیات زیادی در این زمینه وجود دارد؛ ضمن اینکه هر چه جلوتر رفته ایم، با پیشرفت فناوری و ورود سامانه ها امکان نظارت بیشتری فراهم می شود.
 
در هر صورت، رئیس جمهور باید به این نکته توجه کند که بیان این آمارها و توجه به آنها – در صورتی که واقعاً این آمارها مطابق با واقع باشند – و همچنین اعتراض و هشدار به میزان قاچاق سوخت آن چیزی نیست که ما از دولت انتظار داریم؛ علاوه بر اینها، در این نوع موارد همواره به دنبال این هستیم که اولاً دولت بگوید دقیقاً طرح و برنامه اش برای مهار قاچاق سوخت چیست و ثانیاً چه دستاوردهایی در راستای مبارزه با قاچاق سوخت به دست آورده است؟