به گزارش شهدای ایران،حضور فیلمهای دفاع مقدس در چهل و سومین جشنواره فیلم فجر به لحاظ کمی و کیفی قابل توجه و اعتناست. «صیاد» به کارگردانی جواد افشار پرترهای از شهید سپهبد علی صیاد شیرازی، «اسفند» به کارگردانی دانش اقباشاوی با مصور کردن برشی از زندگی شهید سردار علی هاشمی، «شمال از جنوبغربی» به کارگردانی حمید زرگرنژاد با به تصویرکشیدن اقدامات خرابکارانهی رژیم بعث عراق و گروهک منافقین در شمال کشور، «اشک هور» به کارگردانی مهدی جعفری با روایت شهادت تا کشف پیکر شهید سردار علی هاشمی، «خدای جنگ» به کارگردانی حسین دارابی با پرداخت به تلاش و مجاهدتهای پدر موشکی ایران و «پیشمرگ» روایت برههای از زندگانی شهید سردار سعید قهاری سعید، نمایندگان سینمای دفاع مقدس در این دوره از جشنواره فیلم فجر بودهاند.
روایت ناتمام از شهادت سعید قهاری در سینما
در میان آثار سینمای دفاع مقدس حاضر در این دوره از جشنواره، «پیشمرگ» به کارگردانی علی غفاری، به لحاظ موضوعی از اهمیت ویژهای برخوردار است. غفاری در این فیلم به برشی از زندگی سردار سعید قهاری سعید پرداخته است؛ فرماندهای که مخاطبِ علاقمند به این جریان سینمایی تمایل دارد اگر فیلمی از قهاری میبیند، بخشی از زندگی او باشد که منجر به شهادتش میشود و اینگونه، سینما درپی رسالت ذاتی خود که آگاهیبخشی و دانشافزایی در خدمت مخاطب باشد.
شهید سردار سعید قهاری سعید از چهرههای ماندگار انقلاب اسلامی و دفاع مقدس است که در وقایع برجستهای همچون حماسه پاوه و همراهی با شهید دکتر مصطفی چمران در سال ۱۳۵۸ نقشآفرینی کرد؛ او در عملیاتهای مختلف نظامی با فرماندهان بزرگی مانند احمد متوسلیان و احمد کاظمی همکاری داشت.
فیلمنامهی «پیشمرگ» را غفاری همراه با صابر اللهدادیان نوشته که با گذری کوتاه از حضور قهاری در غائلهی پاوه در سال ۱۳۵۸ به مقطعی متمرکز شده که شهید سردار حاج احمد کاظمی فرمانده قرارگاه حمزه سیدالشهدا (ع) بود. سال ۱۳۷۳ اقدامات تروریستی گروهک تروریستی پ.ک.ک در منطقهی کردستان اوج میگیرد. در یک درگیری و کمین، هلیکوپتر هوانیروز ارتش جمهوری اسلامی بهدست معاندین میافتد و خلبان و کمک خلبان هم اسیر میشوند. سردار کاظمی در جایگاه فرمانده قرارگاه حمزه، سردار قهاری را مامور بازگرداندن هلیکوپتر و خلبانان میکند و قهاری برای انجام این ماموریت با خانواده راهی کردستان میشود و با موفقیت در این عملیات بازمیگردد؛ در نهایت و در تیتراژ پایانی فیلم طی نوشتاری به شهادت او اشاره میشود.
اما فارغ از موضوع و در نگاهی به آنچه به تصویر درآمده، فیلمنامهی «پیشمرگ» از استانداردهای لازم برخوردار است. نویسندگان فیلمنامه در بستری دراماتیک لایه به لایه قصه را پیش بردهاند و بهخوبی عظمت یک قهرمان را بازگویی کردهاند. روایت داستان منطقی و باورپذیر پیش میرود و با یک پایانبندی متناسب با موضوع مخاطب را با غرور و حس خوب مواجه میکند. در روند درام شخصیتها درست شکل گرفتهاند و سرجای خودشان هستند و از اضافهکاری خبری نیست. خلق شخصیت قهرمان در قامت یک اثر قهرمانمحور با منطق همراه است و مخاطب حس خوبی به قهرمان قصه دارد.
«پیشمرگ» در ساختار - البته نه به اندازهی فیلمنامه - اثری قابل دفاع است. علی غفاری که کارنامهی پرباری در سینما و تلویزیون دارد با کارگردانی سریال سهگانهی «بچهمهندس» و نیز فیلمهای سینمایی «تکتیراندار» و بهویژه «استرداد» توانمندی و نیز دغدغهمندی خود را نشان داده است. غفاری در «پیشمرگ» بیش از هرچیز بهخوبی اقتدار یک قهرمان شجاع و در عین حال اخلاقمدار و پایبند به اصول دینی و انسانی را به تصویر کشیده است که لازمهی سینمای قهرمانمحور بهویژه در حوزهی دفاع مقدس است. او فیلمنامه را بهدرستی اجرا کرده و در شکل دادن و شخصیتپردازی به کاراکترها موفق بوده است. شخصیت قهرمان غفاری در جهانِ فیلم نزدیک به واقعیت است.
فیلمبرداری فیلم در شهرهای مختلف و احتمالا بخشی هم در شهرک سینمایی دفاع مقدس انجام شده که ارتباط تصویری میان لوکیشنها منسجم است و بهویژه بهرهمندی و تصویرگری از موقعیت، جغرافیا و مناظر بِکر منطقهی کردستان به فیلم روح داده است.
غفاری در روند تولید «پیشمرگ» اضافهکاری قابل توجهی نکرده و داستان را از ابتدا تا انتها بر محوری منطبق با شخصیت اصلی و قهرمان فیلم و نیز انتظار مخاطب از این گونهی سینمایی پیش برده و مصور کرده است.
او جهت ایجاد هیجان کاذب در فیلم که گاه در برخی آثار همردیف بهعنوان رفوکاری و پوشش ضعف محتوایی و ساختاری شاهد آن هستیم از صحنههای اکشن گُلدرشت و انفجارهای نابجا پرهیز کرده است. ریتم و ضربآهنگ فیلم منطبق با داستان است.
بازی اغلب بازیگران، بهویژه مهدی نصرتی در نقش قهرمان داستان، همچنین طراحی گریم، صحنه و لباس و فیلمبرداری فیلم منطبق با حال و هوای فیلم و موقعیت زمانی آن است.
مهدی نصرتی (در نقش شهید سعید قهاری سعید)، الناز ملک، ساناز سعیدی و حسام منظور همراه با آرش آصفی، عبدالرضا نصاری، مهیار شاپوری، بهرام ابراهیمی، محمد اشکانفر از بازیگران فیلم «پیشمرگ» هستند.
قهاری فرمانده قرارگاه حمزه سیدالشهدا (ع) بود که شهادت او در زمستان سال ۱۳۸۵ با روایتهای مختلفی مواجه شد.
ماجرا از اين قرار بود که؛ سردار قهاری و ۱۲ نفر از همراهانش در هفتم اسفند به هنگام اوجگيری درگيریها با گروهک تروريستی پ.ک.ک به شهادت رسيدند.
در روز حادثه سردار قهاری به همراه سردار حنيف درستی از فرماندهان تيپ اين لشکر و چند نفر ديگر از پاسداران و نيز پرسنل پروازی ارتش، در هلیكوپتر بود که از طريق بیسيم خبر دار میشود در يکی از مناطق عملياتی، چند نفر از رزمندگان خودی، مجروح شدهاند و به کمک نياز دارند.
قهاری از خلبان میخواهد هلیکوپتر را در محلی که مجروحان قرار داشتهاند، به زمين بنشاند تا آنها را نجات دهند. دستور، اجرا میشود و هلیكوپتر در يک منطقه کوهستانی فرود میآيد. درست در همان موقع تروریستهای پ.ک.ک که در آن حوالی بودند، از راه میرسند و هلیکوپتر را محاصره میکنند و بدين ترتيب، يک نبرد زمينی نابرابر بين اين ۱۳ نفر و تعداد پرشماری از اعضای پ.ک.ک که در پشت صخرهها و بالای ارتفاعات نسبت به آنها اشراف کامل داشتند آغاز میشود.
سردار قهاری و یارانش با سلاحهای محدود خود، به مدت ۳ ساعت در مقابل تروريستها مقاومت میکنند. در طول اين مدت، هلیکوپتر آنها با آر پی جی منهدم میشود و تروريستها که از پشت صخرهها و توسط تک تيراندازها به منطقه مسلط بودند سردار قهاری و يارانش را يک به يک مورد هدف قرار میدهند و آنها را به شهادت میرسانند.
در پايان درگیری، تنها يکی از اين افراد که گويا از کادر پرواز هلیکوپتر بوده، زنده میماند که او هم توسط تروريستها به اسارت در میآيد. وی، همان کسی بود که پس از انتقال پیکرهای شهدا، خبری از او نبود و بعدها معلوم شد كه اسير شده است.
بعد از حادثه، برف بسيار سنگينی که در منطقه باريده بود امکان رسيدن به قتلگاه شهدای قرارگاه حمزه را نمیداد و در نهايت نيز مردم بومی منطقهی خوی اقدام به تجسس و انتقال پیکر شهدا کردند.
فیلم «پیش مرگ» که محصول بنیاد فرهنگی روایت فتح و انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس است را باید از آثار موفق سینمای دفاع مقدس دانست و امید است ادامهی این روند موجب معرفی دیگر قهرمانان ملی و میهنی شود که بالطبع غرور اجتماعی و امیدآفرینی در جامعه را بهدنبال خواهد داشت.