پيامبر(ص) در حد امكان، به تنهايى غذا نمى‌خورد و مى‌فرمود: آيا شما را از بدترينتان خبر دهم؟ كسى كه به تنهايى بخورد و برده‌اش را بزند و ميهمانش را رد كند.
به گزارش شهدای ایران؛ در برخى روايات به نقش ابزارى خوردن در راستاى عبادت و انجام فرائض و تكاليف اشاره شده است. در روايتى از پيامبر اكرم(ص) چنين نقل شده است كه به خداوند عرضه داشت: در نان به ما بركت عطا كن، و بين ما و نان جدايى ميفكن، چرا كه اگر نان نباشد قادر به اداى نماز و گرفتن روزه و انجام فرايض پروردگارمان نخواهيم بود. پرسش ديگر درباره سيره نبوى … در خوردن و آشاميدن، مربوط به نوع غذاى آن حضرت است.
روح ساده‌زيستى در پيامبر اكرم(ص) مانع از آن بود كه بر سر سفره غذاى آن حضرت بيش از يك نوع غذا يافت شود. زهد مثبت در سيره معصومان(ع) و اولياى صالح خداوند عبارت از همين است كه با وجود دسترسى به مواهب دنيوى جز در حد ضرورت، از آنها چشم‌پوشى مى‌كردند.
پيامبر اكرم(ص) سر اين اقدام خويش را تواضع در برابر خدا معرفى مى‌كند، و اين، جلوه‌اى ديگر از صفت تواضع است كه عبارت از تواضع در برابر خداست. افراد متكبر و دنيازده با گردن‌‌كشى و روحيه طلبكارانه در برابر خداوند ظاهر شده و نعمت‌هاى الهى را بى‌توجه به منعم مصرف مى‌كنند، در حالى كه بندگان حقيقى خداوند با اظهار كوچكى و تواضع در برابر خداوند، خود را مستحق كوچك‌ترين نعمت‌ها نيز نديده و نسبت به توان بر شكرگزارى براى كمترين نعمت نيز اظهار عجز مى‌كنند و درصدد افزون خواهي‌ِ همراه با ناسپاسى نيستند.
توصيه كلى پيامبر اكرم(ص) در اين حديث، به اعتدال و ميانه‌روى در زندگى و ترك تبذير است و نهايتاً در راستاى اصول و سيره و شيوه تربيتى پيامبر اكرم(ص) مسئله ياد مرگ مطرح مى‌شود كه بهترين وسيله حفظ انسان‌ها از كژى است.
اولياى دين و نيز حكيمان، همواره به كم‌خورى و پرهيز از پرخورى سفارش اكيد داشته‌اند. اين مسئله امروزه نيز مورد تأكيد پژوهشگران علوم پزشكى است و به عنوان راز سلامت و پيش‌گيرى از بيمارى‌ها مطرح است. در روايت كلينى ازامام باقر(ع) آمده است: چيزى نزد خداوند، مبغوض‌تر و ناپسندتر از شكم پر نيست. در روايتى ديگر از آن حضرت آمده است: آن‌گاه كه شكم پر شود، ره طغيان در پيش گيرد و به گفته برخى حكما: زياد نخوريد تا زياد بنوشيد تا زياد بخوابيد تا زياد حسرت بخوريد.
در روايات نبوى نيز بر اين امر تأكيد شده است. آن حضرت، پرخورى را موجب فساد بدن، بروز بيمارى، كسالت در عبادت، قساوت و مردن قلب، دورى از خدا، مبغوض خداوند واقع شدن، ضرر زدن به دين فرد و از ويژگى‌هاى افراد كافر و منافق معرفى فرموده است.
در بعضى روايات، آن حضرت ميزان مناسب براى خوردن را چنين تعيين كرده است: فرزند آدم! هيچ ظرفى بدتر از شكم را پر نكرده، براى او تنها چند لقمه كه سبب قوام وجودش شود كافى است و اگر ناچار از غذا خوردن شد، پس ثلث [معده] براى غذايش و ثلث آن براى نوشيدنى‌اش و ثلث ديگر را براى نفس بگذارد. در اين زمينه، از بعضى همسران پيامبر اكرم(ص) نقل شده است كه: «هيچ‌گاه شكم پيامبر (ص) از غذا پر نشد.»
پرسش ديگر درباره سيره نبوى(ص) در تغذيه، اين است كه آن حضرت در چه اوقاتى غذا صرف مى‌كرده است؟ از برخى روايات مى‌توان اصلى كلى در اين باره استنباط كرد و آن اين‌كه آن حضرت جز به وقت‌گرسنگى و احساس نياز بدن، اقدام به صرف غذا نمى‌كرده است. در روايتى از آن حضرت نقل شده است كه فرمود: بخور در حالى كه اشتها به خوردن دارى، و دست بكش در حالى كه هنوز اشتها به خوردن دارى و بنا به نقل انس بن مالك: هيچ گاه در روز يا شب، آن حضرت گوشت يا نان مصرف نكرد مگر هنگامى كه بدن نياز به آن داشت.
روح ساده‌زيستى در پيامبر اكرم(ص) مانع از آن بود كه بر سر سفره غذاى آن حضرت بيش از يك نوع غذا يافت شود. زهد مثبت در سيره معصومان(ع) و اولياى صالح خداوند عبارت از همين است كه با وجود دسترسى به مواهب دنيوى جز در حد ضرورت، از آنها چشم‌پوشى مى‌كردند.
پيامبر اكرم(ص) سر اين اقدام خويش را تواضع در برابر خدا معرفى مى‌كند، و اين، جلوه‌اى ديگر از صفت تواضع است كه عبارت از تواضع در برابر خداست. افراد متكبر و دنيازده با گردن‌‌كشى و روحيه طلبكارانه در برابر خداوند ظاهر شده و نعمت‌هاى الهى را بى‌توجه به منعم مصرف مى‌كنند، در حالى كه بندگان حقيقى خداوند با اظهار كوچكى و تواضع در برابر خداوند، خود را مستحق كوچك‌ترين نعمت‌ها نيز نديده و نسبت به توان بر شكرگزارى براى كمترين نعمت نيز اظهار عجز مى‌كنند و درصدد افزون خواهي‌ِ همراه با ناسپاسى نيستند.
توصيه كلى پيامبر اكرم(ص) در اين حديث، به اعتدال و ميانه‌روى در زندگى و ترك تبذير است و نهايتاً در راستاى اصول و سيره و شيوه تربيتى پيامبر اكرم(ص) مسئله ياد مرگ مطرح مى‌شود كه بهترين وسيله حفظ انسان‌ها از كژى است.
اولياى دين و نيز حكيمان، همواره به كم‌خورى و پرهيز از پرخورى سفارش اكيد داشته‌اند. اين مسئله امروزه نيز مورد تأكيد پژوهشگران علوم پزشكى است و به عنوان راز سلامت و پيش‌گيرى از بيمارى‌ها مطرح است. در روايت كلينى ازامام باقر(ع) آمده است: چيزى نزد خداوند، مبغوض‌تر و ناپسندتر از شكم پر نيست. در روايتى ديگر از آن حضرت آمده است: آن‌گاه كه شكم پر شود، ره طغيان در پيش گيرد و به گفته برخى حكما: زياد نخوريد تا زياد بنوشيد تا زياد بخوابيد تا زياد حسرت بخوريد.
در روايات نبوى نيز بر اين امر تأكيد شده است. آن حضرت، پرخورى را موجب فساد بدن، بروز بيمارى، كسالت در عبادت، قساوت و مردن قلب، دورى از خدا، مبغوض خداوند واقع شدن، ضرر زدن به دين فرد و از ويژگى‌هاى افراد كافر و منافق معرفى فرموده است.
در بعضى روايات، آن حضرت ميزان مناسب براى خوردن را چنين تعيين كرده است: فرزند آدم! هيچ ظرفى بدتر از شكم را پر نكرده، براى او تنها چند لقمه كه سبب قوام وجودش شود كافى است و اگر ناچار از غذا خوردن شد، پس ثلث [معده] براى غذايش و ثلث آن براى نوشيدنى‌اش و ثلث ديگر را براى نفس بگذارد. در اين زمينه، از بعضى همسران پيامبر اكرم(ص) نقل شده است كه: «هيچ‌گاه شكم پيامبر (ص) از غذا پر نشد.»
پرسش ديگر درباره سيره نبوى(ص) در تغذيه، اين است كه آن حضرت در چه اوقاتى غذا صرف مى‌كرده است؟ از برخى روايات مى‌توان اصلى كلى در اين باره استنباط كرد و آن اين‌كه آن حضرت جز به وقت‌گرسنگى و احساس نياز بدن، اقدام به صرف غذا نمى‌كرده است. در روايتى از آن حضرت نقل شده است كه فرمود: بخور در حالى كه اشتها به خوردن دارى، و دست بكش در حالى كه هنوز اشتها به خوردن دارى و بنا به نقل انس بن مالك: هيچ گاه در روز يا شب، آن حضرت گوشت يا نان مصرف نكرد مگر هنگامى كه بدن نياز به آن داشت.
بر اين اساس، نقل شده است كه پيامبر اكرم(ص) شخصاً با مردم مواسات و همراهى مى‌كرد، به گونه‌اى‌كه ازار (لنگ) خود را با پوست وصله مى‌كرد و هيچ گاه، هم صبحانه (يانهار) و هم شام نخورد تا اين‌كه از دنيا رحلت فرمود. بنا بر بعضى روايات، معصومان(ع) دو وعده غذايى را در طول شبانه روز سفارش مى‌كردند و از صرف غذا بين آن دو وعده، نهى مى‌كردند و از برخى روايات، بر مى‌آيد كه معصومان(ع) تأكيد بر آن داشتند كه افراد، شب هنگام چيزى خورده و بخوابند، ولو بسيار اندك باشد.
بخش ديگرى از روايات سيره نبوى(ص) در باب خوردن و آشاميدن، از آن حكايت دارد كه پيامبر(ص) در حد امكان، به تنهايى غذا نمى‌خورد و مى‌فرمود: آيا شما را از بدترينتان خبر دهم؟ كسى كه به تنهايى بخورد و برده‌اش را بزند و ميهمانش را رد كند.
آن حضرت، غذا خوردن جمعى، حلال بودن غذا و گفتن بسم الله در ابتدا و حمد خدا در پايان را از اسباب كمال در غذا خوردن معرفى مى‌فرمود و نيز مى‌فرمود: بهترين غذاها نزد خداوند آن است كه دستان زيادى آنرا بخورند. رواياتى حاكى از آن است كه پيامبر اكرم(ص) به وقت خوردن، به حال تواضع و همچون برده و بدون تكيه و بى‌شباهت به وضع نشستن ملوك و پادشاهان مى‌نشستند.
