به گزارش   شهدای ایران ،اعطای بی‌قید و شرط یارانه ارزان انرژی در ایران پیامد‌های اقتصادی گسترده‌ای داشته است؛ قیمت‌های بازار را مخدوش و از توسعه بخش انرژی رقابتی جلوگیری کرده است. قیمت‌های مصنوعی پایین خوراک گاز و سرمایه‌گذا‌ری در منابع انرژی جایگزین را کاهش داده و مانع رشد صنایع انرژی‌های تجدیدپذیرشده است. این موارد در نهایت توانایی کشور را برای تنوع بخشی به ترکیب انرژی و کاهش اتکا بر سوخت‌های فسیلی محدود کرده است.

یارانه ۱۰۵ میلیارد دلاری گاز دولت به صنایع!
در حال حاضر بیشترین یارانه پنهان، مربوط به گاز طبیعی در کشور است و بیشترین میزان دریافت کننده یارانه گاز در کشور صنایع و سپس بخش خانگی است. بر اساس گزارش‌ها گازی که به صنعت داده می‌شودحدود ۱۱۰ میلیارد دلار ارزش دارد، اما دولت بابت آن ۵ میلیارد دلار دریافت می‌کند. کارشناسان با توجه به شکاف قیمت جهانی گاز اصلاح تدریجی قیمت‌ها را به عنوان یک الزام ضروری در کشور عنوان می‌کنند که به گفته آن‌ها این مساله می‌تواند در بازه زمانی ۵ ساله صورت گیرد.

ضرورت اصلاح تدریجی قیمت‌ها
بر اساس ماده ۱ قانون هدفمندسازی یارانه‌ها، دولت مکلف است قیمت حامل‌های انرژی به‌ویژه گاز طبیعی را اصلاح کند و مطابق بند (الف) ماده ۷ همین قانون ۵۰ درصد درآمد دریافتی از فروش حامل‌های انرژی به‌صورت مستقیم به مصرف‌کنندگان پرداخت می‌شود. این در واقع درآمدی است که به‌صورت مستقیم به سبد دارایی‌های خانوار وارد می‌شود.

همچنین مطابق ماده ۸ همین قانون، دولت ۳۰ درصد از درآمد حاصل از اصلاح قیمت حامل‌های انرژی را به‌صورت مستقیم در اختیار بنگاه‌های تولیدی قرار می‌دهد و در واقع این ۳۰ درصد یارانه مستقیمی است که به تولیدکنندگان بر اساس ضرورت و اولویت پرداخت می‌شود؛ بنابراین در قانون اصلاح قیمت‌ها به نفع تولیدکننده و مصرف کننده است؛ موضوعی که مورد تاکید بسیاری از کارشناسان است.

۱۰۰ درصد سود اصلاح قیمت به جیب مردم برود
میثم هاشم خانی، کارشناس اقتصادی در این خصوص به جوان آنلاین می‌گوید: موضوع پرداخت یارانه‌ها و از جمله یارانه انرژی به مردم و تولیدکنندگان یک ضرورت است، اما نکته مهم این است که منافع هر گونه اصلاح قیمت باید به جیب مردم برود.

او با اشاره به اینکه اصلاح قیمت‌ها و گرانی محصولات مختلف چالش‌هایی را به همراه خواهد داشت افزود: باید ۱۰۰ درصد عواید هر گونه برنامه‌ای که دولت‌ها برای اصلاح یارانه خواهند داشت به جیب مردم و در قالب یارانه‌های نقدی برود.

هاشم خانی با بیان اینکه نفت و گاز و منابع انرژی اموال مردم هستند افزود: بنابراین حتی اگر یک ریال نیز قیمت این منابع بالا رود باید منافع آن عائد همه مردم شود.

او در خصوص یارانه پنهان گاز که ۲.۵ برابر بودجه سالانه کشور است نیز گفت: یکی از مسائلی که باعث هدررفت منابع می‌شود رویه‌های نادرست در پرداخت یارانه‌های پنهان است که یکی از راهکار‌های مهم برای اصلاح این رویه استفاده از ابزار قیمت است که همان گونه که تاکید کردم نکته مهم آن اعلام گزارش‌های شفاف از میزان درآمدزایی دولت از این محل و پرداخت به مردم است.

پیامد‌های یارانه‌های پنهان بر کسری بودجه
ارسلان محمدی، کارشناس اقتصادی نیز پیرامون فشار بودجه‌ای اعطای یارانه بی‌قید و شرط به صنایع و عدم‌توسعه زنجیره ارزش نیز گفت: تأمین خوراک ارزان گاز به عنوان یارانه انرژی نیز بودجه دولت را تحت فشار قرار داده است. کسری بودجه ناشی از یارانه دادن به اجاره خوراک گاز برای صنعت متانول، همانطور که قبلاً ذکر شد، بار مالی ناشی از اعطای بی‌قید و شرط یارانه‌ها را بر دوش دولت نشان می‌دهد. این کسری‌های مالی پیامد‌های گسترده‌تری از جمله فشار‌های تورمی، افزایش استقراض و کاهش ظرفیت سرمایه‌گذاری عمومی در بخش‌های حیاتی برای اقتصاد به همراه داشته است.

او ادامه داد: به منظور رسیدگی به چالش‌های مرتبط با یارانه‌های ارزان انرژی، برای دولت بسیار مهم است که رویکردی هدفمندتر و منطقی‌تر اتخاذ کند. دولت قصد دارد بین حمایت از رشد صنعتی و ارتقای پایداری مالی تعادل ایجاد کند، با این حال اطمینان از اجرای تدریجی این اصلاحات و همراه با اقدامات حمایتی برای کاهش اثرات منفی بالقوه بر صنایع، مهم است، این موارد می‌تواند شامل ارائه کمک‌های مالی، ترویج نوآوری‌های فناوری و تسهیل‌گذار به استفاده کارآمدتر انرژی و روش‌های تولید باشد. همچنین باید تلاش‌ها به سمت ارتقای صنایع با ارزش افزوده که از مواد اولیه تولید داخل مانند متانول برای تولید محصولات با ارزش بالاتر استفاده می‌کنند، انجام شود. با تشویق مصرف داخلی و صنایع پایین‌دستی، ایران می‌تواند از تمام ظرفیت اقتصادی منابع خود استفاده کند و وابستگی خود را به صادرات مواد خام کاهش دهد. این نه تنها درآمد اضافی ایجاد می‌کند، بلکه فرصت‌های شغلی ایجاد و به رشد اقتصاد متنوع‌تر و انعطاف پذیرتر کمک می‌کند.

این کارشناس اقتصادی گفت: ایران می‌تواند از تجربیات کشور‌های دیگر که سیاست‌های هوشمندانه‌ای را برای تکمیل زنجیره ارزش و بهینه‌سازی بخش‌های انرژی خود با موفقیت اجرا کرده‌اند، بیاموزد. مطالعات موردی از کشور‌هایی مانند نروژ که به طور مؤثر منابع انرژی خود را مدیریت و یک صنعت پتروشیمی قوی ایجاد کرده است، می‌تواند بینش‌های ارزشمند و بهترین شیوه‌ها را در اختیار ایران قرار دهد./جوان آنلاین