حجت‌الاسلام محسن رفیعی وردنجانی کارشناس مذهبی در گفت‌وگو با فارس درباره استفاده درست از شب قدر گفت: باید از لحظاتمان برای اندوختن توشه معنوی برای آخرت استفاده کنیم، زیرا در نقطه مقابل آن رزق و روزی‌های دنیوی قرار دارند که چه بسا از دست می‌روند و دوباره به دست می‌آیند، پس همت بلند‌دار که مردان روزگار/ از همت بلند به جایی رسیده‌اند.

همت ما باید سرمایه عمرمان باشد که آن را چگونه می‌فروشیم

وی ادامه داد: امیر مؤمنان حضرت علی علیه‌السلام می‌فرمایند: «فبادِروا العَمَلَ و خافُوا بَغتَةَ الأجَلِ فإنَّهُ لا یُرجى مِن رَجعَةِ العُمرِ ما یُرجى مِن رَجعَةِ الرِّزقِ؛ به سوى عمل بشتابید و از فرا رسیدن ناگهانى مرگ بترسید؛ زیرا آن امیدى که به بازگشت رزق و روزى هست به بازگشت عمر نیست.» سؤال اساسی در این باره این است که چگونه می‌توانیم به وضعیتی دست یابیم که بهترین استفاده را از همه لحظات عمرمان کنیم؟ به عبارت بهتر ما باید در شب قدر چه چیزی از خدا بخواهیم تا با آن به درجه استفاده صد‌درصدی از عمرمان برسیم؟ شاید در نگاه اول پاسخ این سؤال کمی مشکل به نظر برسد اما اگر بتوانیم وظیفه هر لحظه خود را دریابیم و به موقع عمل کنیم در آن صورت، هدفمان محقق شده است. برای فهم بهتر، در این روایت کوتاه و البته ژرف امیرالمؤمنین علیه‌السلام تأمل می‌کنیم که فرمودند: «المَرءُ ابنُ ساعَتِهِ؛ انسان، فرزند لحظه‌اى است که در آن به سر مى‌برد.»

این کارشناس مذهبی افزود: شاید مفهومش این است: همان طور که منشأ انسان، پدر اوست و بسیاری از خصوصیاتش شبیه به پدرش است، هر قطعه از زمان که در آن به سر می‌بریم نیز شالوده و سیمای حقیقی ما را به وسیله عملکردی که در آن لحظه داریم تشکیل می‌دهد و به طور خلاصه، ما چیزی جز اعمالمان که در قطعاتی از زمان انجام داده‌ایم نیستیم! حالا می‌توانیم با دید بهتری نسبت به استفاده از شب قدر که از نظر ارزش زمانی، بهترین است، بیندیشیم.

قدم اول: بیداری

حجت‌الاسلام رفیعی با اشاره به چند اولویت برای استفاده بهتر از شب قدر گفت: روزها، شب‌ها و لحظات نورانی ماه مبارک رمضان یک، یک گذشت تا این که به مهمترین شب و قله آن یعنی شب پرفضیلت قدر رسیدیم. اکنون موقع غوطه‌ور شدن در دریای رحمت و فضل الهی و به تصویب و تثبیت رساندن هر آن چیزی است که شاید عمری به دنبال فرصتی ناب بودیم تا از خدای خود بخواهیم. امشب شب قدر است و تو چه می‌دانی که شب قدر چیست؟ اگر چه شب قدر به عنوان وجودی از جنس زمان، برتری فوق العاده‌ای نسبت به دیگر زمان‌ها دارد اما باید اعتراف کنیم که ما، نه تنها ارزش شب قدر، بلکه ارزش زمان‌های عادی عمر خود را هم به درستی نمی‌شناسیم که اگر جز این بود حتماً جور دیگری از فرصت‌های عمر استفاده می‌کردیم و غفلت، جایی در زندگی‌مان نداشت.

نوشدارو قبل از مرگ

این کارشناس مذهبی افزود: بهترین تعبیر برای توصیف حال و روز ما کلام امیرالمؤمنین علیه‌السلام است که: «اَلنّاسُ نیامٌ فَاِذا ماتُوا انْتَبَهوا؛ مردم در خوابند، چون بمیرند بیدار مى‌شوند.» اسفبار اینکه، بیداری به وسیله ناقوس مرگ، نوشدارو پس از مرگ سهراب است و فایده‌ای به حال ما ندارد. باید نه قبل از مرگ سهراب که قبل از مرگ خود، نوشدارویی استفاده کنیم تا قبل از آن که خیلی زود دیر شود به فریاد خودمان برسیم! آن نوش‌دارو «یاد مرگ» است. یاد مرگ، خواب غفلت را از انسان می‌برد چنان که امیرمؤمنان علی علیه‌السلام نیز برای زندگی خودشان از همین روش استفاده می‌کنند و می‌فرمایند: «أَمَا وَ اللهِ إِنِّی لَیَمْنَعَنِی مِنَ اللَّعْبِ ذِکْرُ الْمَوْتِ؛ به خدا سوگند، یادِ مرگ مرا از بیهودگی باز می‌دارد.» البته یاد مرگ، دارویی است که باید به طور مداوم استفاده شود تا اثرش تداوم یابد. از این رو حضرت علی علیه السلام به فرزندش چنین وصیت می نماید: «یَا بُنَیَّ، أَکْثِرْ مِنْ ذِکْرِ الْمَوْتِ؛ فرزندم! بسیار به یاد مرگ باش.»

وی با بیان اینکه شب قدر، موقع اندیشیدن است، گفت: و چه موضوعی مهم تر از مرگ و توشه‌ای که آماده نکرده‌ایم زیرا مرگ، ابتدای سفری طولانی است که همه توشه آن را باید در این دنیای زودگذر مهیا کنیم. بنابراین، اولین قدم برای پاسداشت شب قدر، بیداری است، هم بیداری چشم و هم بیداری دل! بیدار بمان و با یاد مرگ دلت را نیز بیدار کن.

قدم دوم: جبران

حجت‌الاسلام رفیعی با بیان اینکه شب قدر بهترین فرصت برای بازگشت به سوی خداست گفت: وقتی بیدار می‌شوی و دور و برت را نگاه می‌کنی، تازه متوجه می‌شوی که چقدر در حق خودت، خدایت و خلق الله جفا کرده‌ای! حالا وقت جبران است. باید با زبان اعتراف کنی، با سر به زیر افتاده معذرت بخواهی، با اشک چشم کمک بخواهی و البته باید آستین همت را برای جبران مافات بالا بزنی! این، یک استفاده مهم از شب قدر است؛ و خدا چقدر دوست دارد بندگانی را که دوباره به آغوش رحمتش بازمی‌گردند: «إِنَّ ٱللَّهَ یُحِبُّ ٱلتَّوّابینَ وَیُحِبُّ ٱلمُتَطَهِّرِینَ»

قدم سوم: بیمه عمر

وی با بیان اینکه باید در شب قدر عمر خود را بیمه کنیم، گفت: عمر مؤمن، سرمایه بی نهایت ارزشمند اوست که بدون توقف در حال خرج شدن است چنان که امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌فرمایند: «إنَّ المَغبونَ مَن غَبَنَ عُمرَهُ و إنَّ المَغبوطَ مَن أنفَذَ عُمرَهُ فی طاعَةِ رَبِّهِ؛ بازنده کسى است که عمر خود را ببازد و خوشبخت کسى است که عمرش را در طاعت پروردگارش گذراند.» حالا هدایت و بیداری دلی که در شب قدر نصیبت شده را غنیمت بشمار و یک سال آینده بلکه تمام عمرت را بیمه کن! بیمه از گناه، لغزش، غفلت و بیهودگی! شاید عمده استفاده از شب قدر، برای ما همین باشد. طول و عرض و عمق فرصت‌هایت را از خدا بخواه! برای طاعت و عبادت هایی که هر چه هم باشد باز هم کم است... چون: خدا، باز هم بزرگتر است!

*فارس