تمام علوم به اذن خدا در فضای وجود آن بزرگواران به ودیعه گذاشته شده است و هر آن که بخواهد به علمی دست یابد، خواسته یا ناخواسته باید از معدنش که اهل بیت‌اند برداشت کند.
به گزارش شهدای ایران، ماه شعبان از نورانی‌ترین و پرفضلیت‌ترین ماه‌های سال و فرصتی جهت تزکیه روح برای ورود به ماه مبارک رمضان شمرده می‌شود؛ آداب و اعمال متعدد این ماه که از سوی اهل‌بیت عصمت و طهارت علیهم‌السلام صادر شده است، در همین راستا قرار دارد. یکی از این اعمال، صلواتی منسوب به امام سجاد علیه‌السلام است که با نام «صلوات شعبانیه» شناخته می‌شود. شیخ طوسی در مصباح المتهجد نقل کرده است که آن امام بزرگوار در هر روز ماه شعبان هنگام زوال و نیز در شب نیمه شعبان این صلوات را می‌خوانده است.
در این دعا عبارت صلوات چندین بار تکرار شده است. دعاکننده از خداوند می‌خواهد که درود خویش را بر حضرت محمد و خاندان او نازل کند. آنچه در صلوات شعبانیه آمده، بیشتر تأکید بر جایگاه اهل بیت پیامبر و امامان شیعه است. اهل بیت، گنجینه علم، محل رفت و آمد فرشتگان، جایگاه رسالت الهی و محل نزول وحی هستند. این انوار مقدس همچون کشتی نجات در موج‌های سهمگین هستند که هر کس به آن متمسک شود، نجات می‌یابد و هر کس از ان باز ماند، غرق خواهد شد.
در این دو فراز می‌خوانیم:
اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلیٰ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ شَجَرَةِ النُّبُوَّةِ، وَ مَوضِعِ الرِّسالَةِ وَ مُخْتَلَفِ الْمَلائِکَةِ وَ مَعْدِنِ الْعِلْمِ وَ أَهْلِ بَیْتِ الْوَحْیِ.
اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ الْفُلْکِ الْجارِیَةِ فِی اللُّجَجِ الْغامِرَةِ، یَأْمَنُ مَنْ رَکِبَها، وَیَغْرَقُ مَنْ تَرَکَهَا، الْمُتَقَدِّمُ لَهُمْ مارِقٌ، وَالْمُتَأَخِّرُ عَنْهُمْ زاهِقٌ، وَاللَّازِمُ لَهُمْ لاحِقٌ.
خدایا بر محمّد و خاندان محمد درود فرست، درخت نبوت و جایگاه رسالت و محل آمد و شد فرشتگان و معدن دانش و خانواده وحی.
خدایا، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، کشتی روان در اقیانوس‌های عمیق، هرکه به آن توسل جوید ایمنی یابد و هرکه آن را رها کند غرق شود، پیش افتاده از آن‌ها از دین خارج است و عقب مانده از آنان نابود است و همراه آنان ملحق به حق است.
فراز اولیه این روایت در تعابیر پیامبر و سایر اهل بیت وحی به صورت‌های مختلف بیان شده است؛ از جمله آنکه رسول خدا صلی الله علیه و آله فرموده بود:
«إِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ أَهْلُ بَیْتِ الرَّحْمَةِ وَ شَجَرَةُ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعُ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفُ الْمَلَائِکَةِ وَ مَعْدِنُ الْعِلْمِ.» یا امام باقر به نقل از امیر مؤمنان فرمود « إِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ شَجَرَةُ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعُ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفُ الْمَلَائِکَةِ وَ بَیْتُ الرَّحْمَةِ وَ مَعْدِنُ الْعِلْمِ.» یا آن حضرت در دیگر روایت اشاره دارند «نَحْنُ شَجَرَةُ النُّبُوَّةِ وَ بَیْتُ الرَّحْمَةِ وَ مَفَاتِیحُ الْحِکْمَةِ وَ مَعْدِنُ الْعِلْمِ وَ مَوْضِعُ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفُ الْمَلَائِکَة.»
این تشابهات در وهله اول حداقل نشان‌دهنده اتقان این فراز از صلوات شعبانیه است و در وهله بعد تأکیدی است بر فضائل آسمانی اهل بیت وحی تا همگان بدانند:
۱. پیامبر و اهل بیت وحی از شجره طیبه‌ی نبوت و دارای ریشه‌ای پاک هستند
۲. محل اصلیِ امر رسالت در بیت نورانی عترت است
۳. ملائک در آسمان وجود آن بزرگواران در تردد و مطیع اوامر ایشان هستند؛ همچنان که نقل است برای نگارش مصحف فاطمه سلام‌الله علیها جبرئیل علیه‌السلام خدمت آن بانوی بزرگوار می‌رسید یا به صورت عمومی، الروح و ملائک در هر شب قدر خدمت امام همان عصر می‌رسیدند تا امور را در اختیار ایشان قرار دهند.
۴. تمام علوم به اذن خدا در فضای وجود آن بزرگواران به ودیعه گذاشته شده است و هر آن که بخواهد به علمی دست یابد، خواسته یا ناخواسته باید از معدنش که اهل بیت‌اند برداشت کند.
۵. نهایت اینکه آن خاندان مطهر، زاده خانه وحی‌اند و یا در معنایی دیگر بیشترین اهلیت را نسبت به بیت وحی دارند و هیچ مخلوقی به پای فضیلت ایشان نمی‌رسد.
*تسنیم
در این دعا عبارت صلوات چندین بار تکرار شده است. دعاکننده از خداوند می‌خواهد که درود خویش را بر حضرت محمد و خاندان او نازل کند. آنچه در صلوات شعبانیه آمده، بیشتر تأکید بر جایگاه اهل بیت پیامبر و امامان شیعه است. اهل بیت، گنجینه علم، محل رفت و آمد فرشتگان، جایگاه رسالت الهی و محل نزول وحی هستند. این انوار مقدس همچون کشتی نجات در موج‌های سهمگین هستند که هر کس به آن متمسک شود، نجات می‌یابد و هر کس از ان باز ماند، غرق خواهد شد.
در این دو فراز می‌خوانیم:
اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلیٰ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ شَجَرَةِ النُّبُوَّةِ، وَ مَوضِعِ الرِّسالَةِ وَ مُخْتَلَفِ الْمَلائِکَةِ وَ مَعْدِنِ الْعِلْمِ وَ أَهْلِ بَیْتِ الْوَحْیِ.
اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ الْفُلْکِ الْجارِیَةِ فِی اللُّجَجِ الْغامِرَةِ، یَأْمَنُ مَنْ رَکِبَها، وَیَغْرَقُ مَنْ تَرَکَهَا، الْمُتَقَدِّمُ لَهُمْ مارِقٌ، وَالْمُتَأَخِّرُ عَنْهُمْ زاهِقٌ، وَاللَّازِمُ لَهُمْ لاحِقٌ.
خدایا بر محمّد و خاندان محمد درود فرست، درخت نبوت و جایگاه رسالت و محل آمد و شد فرشتگان و معدن دانش و خانواده وحی.
خدایا، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، کشتی روان در اقیانوس‌های عمیق، هرکه به آن توسل جوید ایمنی یابد و هرکه آن را رها کند غرق شود، پیش افتاده از آن‌ها از دین خارج است و عقب مانده از آنان نابود است و همراه آنان ملحق به حق است.
فراز اولیه این روایت در تعابیر پیامبر و سایر اهل بیت وحی به صورت‌های مختلف بیان شده است؛ از جمله آنکه رسول خدا صلی الله علیه و آله فرموده بود:
«إِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ أَهْلُ بَیْتِ الرَّحْمَةِ وَ شَجَرَةُ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعُ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفُ الْمَلَائِکَةِ وَ مَعْدِنُ الْعِلْمِ.» یا امام باقر به نقل از امیر مؤمنان فرمود « إِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ شَجَرَةُ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعُ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفُ الْمَلَائِکَةِ وَ بَیْتُ الرَّحْمَةِ وَ مَعْدِنُ الْعِلْمِ.» یا آن حضرت در دیگر روایت اشاره دارند «نَحْنُ شَجَرَةُ النُّبُوَّةِ وَ بَیْتُ الرَّحْمَةِ وَ مَفَاتِیحُ الْحِکْمَةِ وَ مَعْدِنُ الْعِلْمِ وَ مَوْضِعُ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفُ الْمَلَائِکَة.»
این تشابهات در وهله اول حداقل نشان‌دهنده اتقان این فراز از صلوات شعبانیه است و در وهله بعد تأکیدی است بر فضائل آسمانی اهل بیت وحی تا همگان بدانند:
۱. پیامبر و اهل بیت وحی از شجره طیبه‌ی نبوت و دارای ریشه‌ای پاک هستند
۲. محل اصلیِ امر رسالت در بیت نورانی عترت است
۳. ملائک در آسمان وجود آن بزرگواران در تردد و مطیع اوامر ایشان هستند؛ همچنان که نقل است برای نگارش مصحف فاطمه سلام‌الله علیها جبرئیل علیه‌السلام خدمت آن بانوی بزرگوار می‌رسید یا به صورت عمومی، الروح و ملائک در هر شب قدر خدمت امام همان عصر می‌رسیدند تا امور را در اختیار ایشان قرار دهند.
۴. تمام علوم به اذن خدا در فضای وجود آن بزرگواران به ودیعه گذاشته شده است و هر آن که بخواهد به علمی دست یابد، خواسته یا ناخواسته باید از معدنش که اهل بیت‌اند برداشت کند.
۵. نهایت اینکه آن خاندان مطهر، زاده خانه وحی‌اند و یا در معنایی دیگر بیشترین اهلیت را نسبت به بیت وحی دارند و هیچ مخلوقی به پای فضیلت ایشان نمی‌رسد.
*تسنیم
