یک کارشناس مذهبی گفت: پیامبر خدا (ص) پیش از آن که به نبوت مبعوث شود، بیست خصلت از خصلت‌هاى پیامبران را دارا بود که اگر فردى یکى از آنها را داشته باشد، دلیل بر عظمت اوست.
به گزارش شهدای ایران، اینکه خداوند در روزی مقدس، انسانی را به عنوان برترین مخلوق خود برای ارائه آخرین نسخه هدایت‌بخش دین به مردم معرفی و مأمور می‌کند، حاوی نکات بسیار مهمی برای هر انسان اهل تدبّری به خصوص امت پیام‌آور خاتم است که لازم است همواره به یاد داشته باشد تا بتواند بهترین استفاده را از عمر این دنیای خویش برده و درجات تعالی را تا حدامکان طی کند. آن روز مقدس، روز بعثت حضرت محمد (ص) است.
استعداد انسان برای تعالی
حجت‌الاسلام محسن رفیعی وردنجانی کارشناس مذهبی در گفت‌‌وگو با فارس با اشاره به درس‌هایی از مبعث پیامبر (ص) گفت: حضرت محمد (ص) به عنوان یک انسان، به درجه‌ای رسید که همه کائنات مطیع او شدند و این اتفاق در روز بعثت محقق شد، چنان که امام موسی بن جعفر (ع) در این باره می‌فرمایند: «تا این که به چهل سالگى رسید و خداوند قلب کریمش را بهترین و والاترین و خاشعترین و مطیعترین قلبها یافت. پس به درهاى آسمان اجازه داد و آنها باز شدند و به ملائکه اجازه داد و آنها نازل شدند و در این حال محمد (ص) به آنها می‌نگریست.
وی ادامه داد: پس رحمت از طرف عرش بر وى نازل شد و او به روح الامین، جبرئیل طاووس ملائکه نگاه می‌کرد، جبرئیل نزد او فرود آمد و دستش را گرفت و تکان داد و گفت: اى محمد! بخوان، محمد فرمود: چه چیزى را بخوانم؟ گفت: اى محمد! «اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذِی خَلَقَ خَلَقَ الْإِنْسانَ مِنْ عَلَقٍ اقْرَأْ وَ رَبُّکَ الْأَکْرَمُ الَّذِی عَلَّمَ بِالْقَلَمِ عَلَّمَ الْإِنْسانَ ما لَمْ یَعْلَمْ» «علق/۱-۵» (بحار الانوار، ج ۱۸، ص ۲۰۶)
اثر اخلاص بلند مدت
حجت‌الاسلام رفیعی با بیان اینکه در قاموس بندگی خدا، هر چه شرایط بندگی سخت‌تر باشد، ارزش بندگی مستمر و خالصانه را مضاعف می‌کند، گفت: تا جایی که موجب تعالی غافلگیرکننده او می‌شود و درهای تازه‌ای از آسمان و معنویت را به روی بنده می‌گشاید. همه اینها در پرتو حق‌جویی و حق‌پویی مداوم و بی وقفه محقق می‌شود. شاید فکر کنید این کار تا حدی سخت است که غیرممکن می نماید اما باید توجه داشت که در این مسیر به ظاهر سخت، جدای از توفیقات و کمکهای آشکار یا غیبی خداوند، ویژگی های شگفت انگیزی که خدای متعال در نهاد هر انسانی قرار داده است نیز به کمک او می‌آیند. به عنوان نمونه به یک مورد از این ویژگی‌ها اشاره می‌کنیم.
عادت به خوبی‌ها
این کارشناس مذهبی با بیان اینکه عادت به هرکاری، ادامه آن را آسان می‌کند، گفت: به خصوص اگر آن کار، نیک باشد زیرا موجب لذت‌بخش شدن آن می‌شود چنان که از امام علی علیه‌السلام نقل شده که فرمودند: «عَوِّدْ نَفْسَکَ الْجَمیلَ فَبِاعْتیادِکَ اِیّاهُ یَعودُ لَذیذاً؛ (شرح نهج البلاغة لابن أبی الحدید، ج۲۰، ص: ۲۶۶) خودت را به کارهاى زیبا عادت بده که اگر به آنها عادت کنى، برایت لذت بخش مى‌شوند.» تا جایی این شیوه کارآمد و مطمئن است که در روایت دیگری حضرت از آن به طبیعت دوم انسان یاد کرده و می فرمایند: «العادَةُ طَبعٌ ثانٍ؛ (غررالحکم و درر الکلم، ص: ۴۳، ح ۷۵۲) عادت، طبیعت دوم است.»
وی به ۲۰ خصوصیت انبیاء که همه در رسول گرامی اسلام (ص) جمع است، اشاره کرد و گفت: در مورد عادات نیک حضرت محمد (ص) قبل از بعثتشان چنین نقل شده است: «کَانَ النَّبِیُّ (ص) قَبْلَ الْمَبْعَثِ مَوْصُوفاً بِعِشْرِینَ خَصْلَةً مِنْ خِصَالِ الْأَنْبِیَاءِ لَوِ انْفَرَدَ وَاحِدٌ بِأَحَدِهَا لَدَلَّ عَلَى جَلَالِهِ فَکَیْفَ مَنِ اجْتَمَعَتْ فِیهِ کَانَ نَبِیّاً أَمِیناً صَادِقاً حَاذِقاً أَصِیلًا نَبِیلًا مَکِیناً فَصِیحاً عَاقِلًا فَاضِلًا عَابِداً زَاهِداً سَخِیّاً کَمِیّاً قَانِعاً مُتَوَاضِعاً حَلِیماً رَحِیماً غَیُوراً صَبُوراً مُوَافِقاً مُرَافِقاً»؛ (مناقب آل أبی طالب علیهم السلام (لابن شهرآشوب)، ج۱، ص: ۱۲۳) پیامبر خدا (ص) پیش از آن که مبعوث شود، بیست خصلت از خصلت‌هاى پیامبران را دارا بود که اگر فردى یکى از آنها را داشته باشد، دلیل بر عظمت اوست چه رسد به کسى که همه آنها را دارا باشد. آن حضرت پیامبرى امین، راستگو، ماهر، اصیل، شریف، والامقام، سخنور، خردمند، بافضیلت، عابد، زاهد، سخاوتمند، دلیر و جنگاور، قانع، فروتن، بردبار، مهربان، غیرتمند، صبور، سازگار و نرمخو بود.»
حجت‌الاسلام رفیعی ادامه داد: به راستی، بعثت ختم رسل شایسته چنین انسانی است که در بدترین شرایط محیطی، بهترین عادات اخلاقی را قبل از عهده‌دار شده رسالت، در خود نهادینه ساخته بود. این درسی است برای هر انسانی که به دنبال طی راه تعالی و تکامل است.
آمادگی برای قبول مسئولیت
این کارشناس مذهبی با اشاره به اینکه لطف ویژه خدای متعال در مورد بندگان مؤمن باعث می‌شود مسئولیتی بیش از ظرفیت و توانشان بر دوششان قرار ندهد، گفت: چنان که مؤمنان نیز همین درخواست را دارند و می‌گویند: «رَبَّنَا وَ لَا تُحَمِّلْنَا مَا لَا طَاقَةَ لَنَا بِه؛ (سوره بقره، آیه ۲۸۶) پروردگارا، و آنچه تاب آن نداریم بر ما تحمیل مکن.» از سوی دیگر اگرچه انسان‌ها با داشته‌ها و استعدادهای متفاوت از یکدیگر قدم به این دنیا می‌نهند اما بی تردید بخش قابل توجهی از ظرفیت و استعداد انسانی، اکتسابی و منوط به اراده و انتخاب و سعی خود اوست.
با این توصیف، هر چه انسان برای توسعه ظرفیت وجودی خود تلاش کند در واقع زمینه به عهده گرفتن کارهای بزرگتر و مؤثرتر را ایجاد کرده و به همان نسبت بر درجه و تقربش نزد خدای متعال و البته فرصتهای بزرگتر برای بندگی افزوده می شود. بهترین و بالاترین مثال، آمادگی است که حضرت محمّد صلّی الله علیه و آله در خود ایجاد کرد و شایسته ردای بی همتای ختم المرسلین شد.
استعداد انسان برای تعالی
حجت‌الاسلام محسن رفیعی وردنجانی کارشناس مذهبی در گفت‌‌وگو با فارس با اشاره به درس‌هایی از مبعث پیامبر (ص) گفت: حضرت محمد (ص) به عنوان یک انسان، به درجه‌ای رسید که همه کائنات مطیع او شدند و این اتفاق در روز بعثت محقق شد، چنان که امام موسی بن جعفر (ع) در این باره می‌فرمایند: «تا این که به چهل سالگى رسید و خداوند قلب کریمش را بهترین و والاترین و خاشعترین و مطیعترین قلبها یافت. پس به درهاى آسمان اجازه داد و آنها باز شدند و به ملائکه اجازه داد و آنها نازل شدند و در این حال محمد (ص) به آنها می‌نگریست.
وی ادامه داد: پس رحمت از طرف عرش بر وى نازل شد و او به روح الامین، جبرئیل طاووس ملائکه نگاه می‌کرد، جبرئیل نزد او فرود آمد و دستش را گرفت و تکان داد و گفت: اى محمد! بخوان، محمد فرمود: چه چیزى را بخوانم؟ گفت: اى محمد! «اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذِی خَلَقَ خَلَقَ الْإِنْسانَ مِنْ عَلَقٍ اقْرَأْ وَ رَبُّکَ الْأَکْرَمُ الَّذِی عَلَّمَ بِالْقَلَمِ عَلَّمَ الْإِنْسانَ ما لَمْ یَعْلَمْ» «علق/۱-۵» (بحار الانوار، ج ۱۸، ص ۲۰۶)
اثر اخلاص بلند مدت
حجت‌الاسلام رفیعی با بیان اینکه در قاموس بندگی خدا، هر چه شرایط بندگی سخت‌تر باشد، ارزش بندگی مستمر و خالصانه را مضاعف می‌کند، گفت: تا جایی که موجب تعالی غافلگیرکننده او می‌شود و درهای تازه‌ای از آسمان و معنویت را به روی بنده می‌گشاید. همه اینها در پرتو حق‌جویی و حق‌پویی مداوم و بی وقفه محقق می‌شود. شاید فکر کنید این کار تا حدی سخت است که غیرممکن می نماید اما باید توجه داشت که در این مسیر به ظاهر سخت، جدای از توفیقات و کمکهای آشکار یا غیبی خداوند، ویژگی های شگفت انگیزی که خدای متعال در نهاد هر انسانی قرار داده است نیز به کمک او می‌آیند. به عنوان نمونه به یک مورد از این ویژگی‌ها اشاره می‌کنیم.
عادت به خوبی‌ها
این کارشناس مذهبی با بیان اینکه عادت به هرکاری، ادامه آن را آسان می‌کند، گفت: به خصوص اگر آن کار، نیک باشد زیرا موجب لذت‌بخش شدن آن می‌شود چنان که از امام علی علیه‌السلام نقل شده که فرمودند: «عَوِّدْ نَفْسَکَ الْجَمیلَ فَبِاعْتیادِکَ اِیّاهُ یَعودُ لَذیذاً؛ (شرح نهج البلاغة لابن أبی الحدید، ج۲۰، ص: ۲۶۶) خودت را به کارهاى زیبا عادت بده که اگر به آنها عادت کنى، برایت لذت بخش مى‌شوند.» تا جایی این شیوه کارآمد و مطمئن است که در روایت دیگری حضرت از آن به طبیعت دوم انسان یاد کرده و می فرمایند: «العادَةُ طَبعٌ ثانٍ؛ (غررالحکم و درر الکلم، ص: ۴۳، ح ۷۵۲) عادت، طبیعت دوم است.»
وی به ۲۰ خصوصیت انبیاء که همه در رسول گرامی اسلام (ص) جمع است، اشاره کرد و گفت: در مورد عادات نیک حضرت محمد (ص) قبل از بعثتشان چنین نقل شده است: «کَانَ النَّبِیُّ (ص) قَبْلَ الْمَبْعَثِ مَوْصُوفاً بِعِشْرِینَ خَصْلَةً مِنْ خِصَالِ الْأَنْبِیَاءِ لَوِ انْفَرَدَ وَاحِدٌ بِأَحَدِهَا لَدَلَّ عَلَى جَلَالِهِ فَکَیْفَ مَنِ اجْتَمَعَتْ فِیهِ کَانَ نَبِیّاً أَمِیناً صَادِقاً حَاذِقاً أَصِیلًا نَبِیلًا مَکِیناً فَصِیحاً عَاقِلًا فَاضِلًا عَابِداً زَاهِداً سَخِیّاً کَمِیّاً قَانِعاً مُتَوَاضِعاً حَلِیماً رَحِیماً غَیُوراً صَبُوراً مُوَافِقاً مُرَافِقاً»؛ (مناقب آل أبی طالب علیهم السلام (لابن شهرآشوب)، ج۱، ص: ۱۲۳) پیامبر خدا (ص) پیش از آن که مبعوث شود، بیست خصلت از خصلت‌هاى پیامبران را دارا بود که اگر فردى یکى از آنها را داشته باشد، دلیل بر عظمت اوست چه رسد به کسى که همه آنها را دارا باشد. آن حضرت پیامبرى امین، راستگو، ماهر، اصیل، شریف، والامقام، سخنور، خردمند، بافضیلت، عابد، زاهد، سخاوتمند، دلیر و جنگاور، قانع، فروتن، بردبار، مهربان، غیرتمند، صبور، سازگار و نرمخو بود.»
حجت‌الاسلام رفیعی ادامه داد: به راستی، بعثت ختم رسل شایسته چنین انسانی است که در بدترین شرایط محیطی، بهترین عادات اخلاقی را قبل از عهده‌دار شده رسالت، در خود نهادینه ساخته بود. این درسی است برای هر انسانی که به دنبال طی راه تعالی و تکامل است.
آمادگی برای قبول مسئولیت
این کارشناس مذهبی با اشاره به اینکه لطف ویژه خدای متعال در مورد بندگان مؤمن باعث می‌شود مسئولیتی بیش از ظرفیت و توانشان بر دوششان قرار ندهد، گفت: چنان که مؤمنان نیز همین درخواست را دارند و می‌گویند: «رَبَّنَا وَ لَا تُحَمِّلْنَا مَا لَا طَاقَةَ لَنَا بِه؛ (سوره بقره، آیه ۲۸۶) پروردگارا، و آنچه تاب آن نداریم بر ما تحمیل مکن.» از سوی دیگر اگرچه انسان‌ها با داشته‌ها و استعدادهای متفاوت از یکدیگر قدم به این دنیا می‌نهند اما بی تردید بخش قابل توجهی از ظرفیت و استعداد انسانی، اکتسابی و منوط به اراده و انتخاب و سعی خود اوست.
با این توصیف، هر چه انسان برای توسعه ظرفیت وجودی خود تلاش کند در واقع زمینه به عهده گرفتن کارهای بزرگتر و مؤثرتر را ایجاد کرده و به همان نسبت بر درجه و تقربش نزد خدای متعال و البته فرصتهای بزرگتر برای بندگی افزوده می شود. بهترین و بالاترین مثال، آمادگی است که حضرت محمّد صلّی الله علیه و آله در خود ایجاد کرد و شایسته ردای بی همتای ختم المرسلین شد.
