مقامات وزارت خارجه کشورمان در طول چهار ماه گذشته با تغییر ریل دیپلماسی در دولت سیزدهم، سه شرط اساسی «رفع همه تحریمها»، «راستی آزمایی مؤثر» و «ارائه تضمینها از سوی آمریکا» را مطرح و بر آنها پافشاری کردهاند ولی همچنان به دلیل خودداری آمریکا از لغو تحریمها و دادن تضمین از یکسو و توسل آنها به عملیات تبلیغی و رسانهای و تداوم تحریمها علیه ایران و همچنین بیعملی اروپاییها، مذاکرات وین به بنبست رسیده است.
طی یکی دو روز گذشته مقامات آمریکایی هم از عدم احتمال توافق خبر دادند و اظهارنظرها درباره قریبالوقوع بودن توافق در مذاکرات وین را «گمانهزنیهای بسیار خام» توصیف کردند.
وبگاه «آکسیوس» به نقل از یک مقام آمریکایی نوشت: اظهارات پارهای از مقامهای ایران و برخی از مذاکرهکنندگان اروپایی مبنی بر اینکه ممکن است ظرف چند روز آینده توافق حاصل شود «گمانهزنیهای بسیار خام» است و «تا وقتی همه مسائل باقیمانده حل نشوند توافقی در کار نیست.»
«جنیفر ساکی» سخنگوی کاخ سفید پنجشنبه گذشته طی نشست خبری در کاخ سفید باانداختن توپ در زمین، مدعی شد: «ما معتقدیم اگر ایران جدیت نشان دهد، میتوانیم و باید به تفاهمی در مورد بازگشت متقابل به اجرای کامل برجام در ظرف چند روز دست یابیم. اما هنوز کارهای بیشتری وجود دارد که باید انجام شود».
همچنین، «ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در نشست خبری خود مدعی شد: «در مذاکرات با ایران هنوز مسائلی وجود دارد و هیچ توافقی قبل از حل آنها وجود ندارد.» و «اگر ایرانیها در مذاکرات جدی باشند، فکر میکنیم بتوانیم در مدتزمان کوتاهی به توافق برسیم.»
به دنبال طرح این موضوع از سوی آمریکاییها بود که وزیر خارجه، سخنگوی وزارت خارجه و دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان طی روزهای گذشته با طرح اینکه توپ در زمین غربیهاست نه ایران، تأکید کردند: مرحله پایانی مذاکرات وین بدون تصمیمگیری سیاسی غرب شکل نخواهد گرفت.
البته لازم به ذکر است که زمزمه عدم توافق و شکست مذاکرات از هفته گذشته در گوشه و کنار از سوی برخی رسانههای خارجی هم مطرح میبود.
منافع ملی را خرج توافق نمیکنیم
بر همین اساس بود که حسین امیر عبداللهیان وزیر خارجه کشورمان وقتی برای شرکت در پنجاه و هشتمین کنفرانس امنیتی مونیخ به آلمان سفر کرده بود، در حاشیه این کنفرانس و در دیدار با وزیر خارجه اتریش با بیان اهمیت خطوط قرمز ایران و عدم امکان نادیده گرفتن آنها در وین تصریح کرد: اگر انتخاب نهایی میان عدم توافق از یکسو و گذر کردن از منافع مردم ایران- بهعنوان خط قرمز ما- از سوی دیگر باشد، انتخاب قطعی تهران احترام به منافع ملی و عدم عبور از خطوط قرمز منطقی و مشروع جمهوری اسلامی ایران است.
وزیر خارجه کشورمان اخیراً هم در مصاحبه با سی ان ان با بیان اینکه «نوبت آمریکا و طرفهای غربی است که ابتکار و انعطافی از خود نشان دهند» گفت: آمریکا و طرفهای غربی مسئول شکست احتمالی مذاکرات خواهند بود.
وی روز جمعه ۶ اسفندماه هم در تماس تلفنی با سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه فدراسیون روسیه با اشاره به مذاکرات لغو تحریمها در وین و بررسی آخرین تحولات مربوط به مذاکرات تصریح کرد: در مذاکرات از خطوط قرمز خود عدول نخواهیم کرد.
علی باقری، رئیستیم مذاکرهکننده ایران هم در تازهترین توئیت خود با بیان اینکه برای اتمام کار طرفهای غربی باید تصمیم بگیرند، گفت: «هرقدر هم که به خط پایان نزدیک باشیم، الزاماً تضمینی برای عبور از آن وجود ندارد.»
عدم توافق بهتر از توافق بد است
لازم به ذکر است که هشتمین دور مذاکرات هستهای که از دو ماه پیش در وین آغاز شده است، طولانیترین دور مذاکرات بوده و همچنان به دلیل خودداری آمریکاییها از لغو تحریمها و دادن تضمین همچنان بینتیجه مانده است.
نکته اساسی آنکه دموکراتها در طول این مذاکرات با سیاست چماق و هویج سعی کردهاند که با تشدید فشار، ادامه تحریمها و توسل به شگردهای روانی و رسانهای ضمن مقصرنمایی جمهوری اسلامی ایران، توپ را در زمین ایرانانداخته و با حفظ ساختار تحریمها به برجام بازگردند تا هم در داخل ایالاتمتحده برگ برندهای را رو کنند و هم با بازگشت به برجام مکانیسم ماشه و تشدید تحریمها علیه ایران را از سر بگیرند.
آنها تاکنون نهتنها هیچ حسن نیت و ابتکار عملی از خود نشان ندادهاند بلکه تنها در طول چند ماه گذشته، در سه نوبت تحریمهای جدیدی را علیه اشخاص حقوقی و حقیقی ایران اعمال کردهاند.
ازاینرو به نظر میرسد که عدم توافق بهتر از توافق بد است و آنچه بایستی در دستور کار تیم مذاکرهکننده کشورمان قرار گیرد این است که ضمن پافشاری بر اصول و شروط ملت ایران (لغو تحریمها، راستی آزمایی مؤثر و ارائه تضمین از سوی آمریکاییها) نشان دهند که ریل دیپلماسی کشور در دولت سیزدهم تغییر کرده و جمهوری اسلامی ایران معطل برجام نمیماند.
اکنون فناوری هستهای و بهبود مناسبات تجاری با سایر کشور و تقویت دیپلماسی اقتصادی و منطقهای برگ برنده جمهوری اسلامی ایران است. از طرفی آمریکاییها در افکار عمومی جهان تحقیر شده و خود آنها به شکست فشار حداکثری و کند شدن تیغ تحریمها علیه ایران معترف هستند.
بر اساس همین واقعیات است که باید یادآور شد که ضربالاجلهای طرفهای برجام که تداعیگر استراتژی نخ نمای آمریکاییها- «چیکن استراتژی یا بازی بزدل (Chicken Strategy)»- است، ترفندی برای تعدیل مقاومت تیم مذاکرهکننده ایران و اساساً فرار آمریکاییها از لغو تحریمهاست.
فراموش نکنیم که آمریکایی پس از برجام نیز روند تحریمها علیه ایران را ادامه داد و حدود ۱۵۰۰ تحریم جدید نیز به لیست تحریمها اضافه کرد بنابراین وقتی مسیر توافق، یکطرفه و کفه مذاکرات وین به نفع غربیها سنگینی کند، عدمِ توافق بهتر از توافق بد است!
جالب آنکه، روز گذشته در فضای مجازی خبری منتشر شده بود مبنی بر اینکه آمریکاییها ضربالاجل تعیین کردهاند که نهایتاً امروز و فردا، ایران باید تکلیف خود را در مذاکرات روشن کند و در غیر این صورت از طرف آنها مذاکرات شکست خورده است! به دنبال این خبر بود که خبرگزاریهای رسمی این خبر را تکذیب کردند و به نقل از یک منبع ارشد در وزارت امور خارجه، آن را از اساس نادرست دانستند.
چند نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی دیروز شنبه هشدار دادند که در توافق احتمالی ایران با طرفهای برجام، ضمن آنکه منافع مردم ایران تأمین نشده، از سوی آمریکاییها هیچ تضمینی هم داده نشده است!
بررسی روند مذاکرات وین با حضور امیرعبداللهیان در مجلس
در ادامه جلسه علنی روز شنبه (۷ اسفند) و در جریان بررسی لایحه بودجه، «مرتضی محمودوند» نماینده مردم خرمآباد در تذکری شفاهی گفت: مجلس به دلیل بررسی لایحه بودجه ۱۴۰۱، به موضوع مذاکرات توجه نکرده است. از طرفی اخبار رسیده از وین مطلوب نیست و باید منافع ملت ایران رعایت شود.
وی تأکید کرد: نمایندگان مجلس شورای اسلامی تحت هیچ شرایطی از منافع ملت کوتاه نخواهند آمد. قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریمها که دارای ۹ ماده است باید بهصورت دقیق رعایت شود.
«عبدالرضا مصری» که ریاست جلسه علنی مجلس را بر عهده داشت در پاسخ به تذکر وی، گفت: قرار است یکشنبه (امروز) کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی جلسهای با حضور وزیر امور خارجه بهمنظور بررسی روند مذاکرات برگزار کند.
دولت سیزدهم آینده کشور را در گرو میز مذاکرات نمیداند
علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت دیروز شنبه ۷ بهمن در نمایشگاه دستاوردهای ۶ ماهه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به مذاکرات جاری در وین گفت: نگاه راهبردی دولت آن است که آینده کشور در گرو میز مذاکرات یا آینده این کشور و آن کشور نباشد بلکه توجه ما به ظرفیت نیروی انسانی نخبه و توانمند ایرانی و کارگران ایرانی است.