به گزارش شهدای ایران، روز چهارشنبه ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به توافقی دست یافتند که طبق آن دوربین‌های نظارتی بار دیگر در سایت تسا واقع در کرج نصب شوند. در این خصوص نکاتی قابل ذکر است:
1- از منظر حقوقی، به نظر می‌رسد این توافق برخلاف قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» باشد. زیرا طبق قانون مجلس هرگونه همکاری فراپادمانی با آژانس باید تا زمان رفع تحریم‌ها متوقف شود ولی مرکز مونتاژ تسا در کرج به دلیل آنکه فاقد مواد رادیواکتیو می‌باشد، شامل نظارت‌های فراپادمانی نیست. در شرایط لغو نظارت‌ها ذیل پروتکل الحاقی، این اقدام یک امتیاز فراقانونی به آژانس محسوب می‌شود.
2- از منظر سیاسی، نوعی عقب‌نشینی در برابر مواضع زیاده‌خواهانه دبیرکل آژانس قلمداد خواهد شد. دبیرکل در موضعی قابل تأمل، جلب نظر مثبت دولت‌های اروپایی و توافق در وین را به تأیید نظارت‌های مد نظر آژانس گره زده بود. در این شرایط موضع جدیدی از سوی طرف مقابل در وین مشاهده نشده و آن‌ها هم‌چنان مطالبات ایران را فراتر از برجام تلقی می‌کنند. به نظر نمیرسد ایران ما به ازای آنچه داده، امتیاز ویژه‌ای دریافت کرده باشد و این نگرانی وجود دارد که فرایند امتیازگیری از ایران مجددا تکرار شود و طرف غربی با استفاده از تکرار همین فرایند؛ در صدد کسب امتیازهای بعدی قرار گیرد.
3- از منظر امنیتی، با توجه به بی‌اعتمادی به بازرسان آژانس و تجربیات پیشین در نطنز، نصب دوربین‌ها ممکن است زمینه‌ساز خراب‌کاری‌های جدیدتر علیه تأسیسات هسته‌ای باشد. به‌خصوص که در شرایط کنونی رژیم صهیونیستی اراده بیشتری برای کاهش سرعت برنامه هسته‌ای ایران و در نتیجه برتری آمریکا و اروپا در مذاکرات وین دارد.
به نظر می‌رسد در شرایطی که تیم مذاکره‌کننده درصدد بوده با رویکردی قاطعانه‌تر از گذشته، خواسته‌های ایران را از آمریکا مطالبه کند، ارائه این امتیاز در صورتی که ما به ازای مشخص و قابل قبولی نداشته باشد، در افکار عمومی به نوعی عقب‌نشینی تفسیر خواهد شد. علاوه بر این، طرف مقابل نیز جسورتر شده و آژانس را ابزار زیاده‌خواهی خود خواهد کرد. تحولات کنونی منطقه‌ای، استقرار دولت جدید و تغییر رویکرد ایران، بهترین زمان برای تثبیت استانداردهای جدید مذاکراتی به نفع ایران است و نباید این فرصت از دست برود و یا تبدیل به تهدید شود.
اندیشکده راهبردی تبیین
1- از منظر حقوقی، به نظر می‌رسد این توافق برخلاف قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» باشد. زیرا طبق قانون مجلس هرگونه همکاری فراپادمانی با آژانس باید تا زمان رفع تحریم‌ها متوقف شود ولی مرکز مونتاژ تسا در کرج به دلیل آنکه فاقد مواد رادیواکتیو می‌باشد، شامل نظارت‌های فراپادمانی نیست. در شرایط لغو نظارت‌ها ذیل پروتکل الحاقی، این اقدام یک امتیاز فراقانونی به آژانس محسوب می‌شود.
2- از منظر سیاسی، نوعی عقب‌نشینی در برابر مواضع زیاده‌خواهانه دبیرکل آژانس قلمداد خواهد شد. دبیرکل در موضعی قابل تأمل، جلب نظر مثبت دولت‌های اروپایی و توافق در وین را به تأیید نظارت‌های مد نظر آژانس گره زده بود. در این شرایط موضع جدیدی از سوی طرف مقابل در وین مشاهده نشده و آن‌ها هم‌چنان مطالبات ایران را فراتر از برجام تلقی می‌کنند. به نظر نمیرسد ایران ما به ازای آنچه داده، امتیاز ویژه‌ای دریافت کرده باشد و این نگرانی وجود دارد که فرایند امتیازگیری از ایران مجددا تکرار شود و طرف غربی با استفاده از تکرار همین فرایند؛ در صدد کسب امتیازهای بعدی قرار گیرد.
3- از منظر امنیتی، با توجه به بی‌اعتمادی به بازرسان آژانس و تجربیات پیشین در نطنز، نصب دوربین‌ها ممکن است زمینه‌ساز خراب‌کاری‌های جدیدتر علیه تأسیسات هسته‌ای باشد. به‌خصوص که در شرایط کنونی رژیم صهیونیستی اراده بیشتری برای کاهش سرعت برنامه هسته‌ای ایران و در نتیجه برتری آمریکا و اروپا در مذاکرات وین دارد.
به نظر می‌رسد در شرایطی که تیم مذاکره‌کننده درصدد بوده با رویکردی قاطعانه‌تر از گذشته، خواسته‌های ایران را از آمریکا مطالبه کند، ارائه این امتیاز در صورتی که ما به ازای مشخص و قابل قبولی نداشته باشد، در افکار عمومی به نوعی عقب‌نشینی تفسیر خواهد شد. علاوه بر این، طرف مقابل نیز جسورتر شده و آژانس را ابزار زیاده‌خواهی خود خواهد کرد. تحولات کنونی منطقه‌ای، استقرار دولت جدید و تغییر رویکرد ایران، بهترین زمان برای تثبیت استانداردهای جدید مذاکراتی به نفع ایران است و نباید این فرصت از دست برود و یا تبدیل به تهدید شود.
اندیشکده راهبردی تبیین
