در سالهای اول بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، نرخ رشد جمعیت کشور حدود سه درصد بود؛ به این معنا که جمعیت سالانه حدود سه درصد نسبت به سال قبل افزایش مییافت، اما از اواخر دهه ۶۰ از این درصد کاسته شد و این رقم در ابتدای ورود به دهه ۸۰ به حدود ۱.۵ درصد رسید و در سال ۱۳۹۸ رشد جمعیت کشور برای اولین بار به کمتر از یک درصد رسید.
در سال ۱۳۳۵ میانه سنی جمعیت ۲۰.۲ سال بوده و در سال ۹۵، میانه سنی حدود ۳۰ سال محاسبه شده که نشان میدهد جمعیت ایران قریب به ۱۰ سال پیرتر شده است. با افزایش روند سالخوردگی و سالمندی، جمعیت کشور نیاز به مراقبت و هزینه بیشتری دارد و باید برنامههای اساسی برای جلوگیری از این روند اتخاذ کرد.
نسبت سالمندی و سالخوردگی جمعیت در ۲۰ سال آینده به حدود دو برابر میرسد، ایران از سال ۱۳۹۵ بیشتر پای به سنین سالخوردگی گذاشته است و برآورد میشود که تا سال ۱۴۳۰ سالخورده و پیر شود که اگر نسبت جمعیت سالمند کشوری بیش از حد مطلوب باشد، کشور گرفتار آسیبهای جدی اقتصادی، اجتماعی و سیاسی خواهد شد.
هرچند رسانه های معاند و برخی رسانههای داخلی و حتی رسانههای جدیدالتأسیس با ژست علمی، روند جمعیتی کشور را بدون مخاطره جلوه می دهند. براساس تحقیقات متقن، بیش از ۵۰۰ هزار سقط عمدی سالانه در کشور انجام می شود و باید پرسید که متولیان، گروههای علمی، تخصصی و مذهبی برای برطرف شدن این معضل، چه اقدام جدی انجام دادهاند؟ به عبارتی کدام گروه و مسئول برای کاهش سقط اقدام جدی کرده است؟
ایران در سراشیبی پیری افتاده است
حجتالاسلام شریعتینژاد، امام جمعه شهر آشخانه در گفتوگو با خبرنگار عصراترک با اشاره به اینکه خداوند انسان را برای عبادت و بندگی خودش خلق کرده، اظهار داشت: انسان از راه تولید نسل و ازدواج و تشکیل خانواده میتواند به مقصد الهی برسد.
وی ادامه داد: در معارف اسلامی برای تشکیل خانواده شرایطی قرار داده شده که در تمامی جوامع بشر بایستی برقرار باشد، به ویژه در دین اسلام که برای ازدواج شرایط بسیار مقدس و خوب در نظر گرفته شده و اگر به آن شرایط جوامع اسلامی تشکیل خانواده دهند، نسل بسیار پاک و خوبی خواهیم داشت.
امام جمعه آشخانه تاکید کرد: هدف از ازدواج تنها بقای نسل نیست بلکه روابط اجتماعی و روابط اخلاقی و لذات نفسانی تمام اینها را اسلام در نظر گرفته و فرموده است که با ازدواج این موارد به صورت حلال و طیب و طاهر امکانپذیر است.
وی با اشاره به اینکه ایران در سراشیبی پیری قرار گرفته است، گفت: براین اساس لازم است تمامی دستگاههای اجرایی به ویژه دولت، اقدام انقلابی و خوبی داشته باشند.
متولیان امر سقط جنین را آسان نگیرند
امام جمعه آشخانه با بیان اینکه قوانین تشویقی برای فرزند آوری وضع شده است که برای اجرا به دستگاههای مربوط ابلاغ شده، افزود: اگر قوانین به درستی اجرا شود، قطعاً کشور به اهداف عالی خود که عبارت تبدیل شدن به کشوری جوان، انقلابی، میدانی و در خط ولایت و امامت به ویژه اطاعت و بندگی خدا است، خواهد رسید.
وی با اشاره به اینکه متولیان امر بهداشت و درمان در تشویق خانواده ها به فرزندآوری کوشا باشند، گفت: مسئولان مرتبط باید با دغدغه مندی نسبت به وضعیت جمعیتی کشور، دستور سقط جنین را صادر نکنند، زیرا این عمل نه تنها غیرقانونی بلکه خطرناک و برخلاف شرع اسلام است.
خانواده ها در امر ازدواج سخت گیری ها را کنار بگذارند
حجت الاسلام شریعتی نژاد یکی از دلایل تاکید اسلام به امر ازدواج، تحکیم روابط اجتماعی و خانوادگی به ویژه خانواده اسلامی خواند و گفت: این در حالی است که فضای مجازی و رسانه های غربی درصدد تضعیف روابط خانوادگی با حملات ضدفرهنگی علیه خانواده های ایرانی هستند.
امام جمعه آشخانه خاطرنشان کرد: خانواده ها باید عوامل دست و پا گیر را برای ازدواج جوان ها بردارند، که آنها بتوانند ازدواج آسان، اسلامی، دینی، شرعی و انقلابی را داشته باشند زیرا برای نسل آوری و تولید نسل بسیار ضروری و واجب است.
بیشترین ولادت های آشخانه مربوط به مادران 20 تا 24 سال است
علی زاهدی نیا، مدیرکل ثبت احوال خراسان شمالی در گفت و گو با خبرنگار
عصراترک در مانه و سملقان، میزان ولادت های هفت ماه نخست سال جاری در این
شهرستان را ۵۷۵ نفر خواند و گفت: گفتنی است که از تعداد متولدین امسال در
مانه و سملقان ۴۴۹ نفر روستایی و ۱۸۶ نفر شهری بوده اند که نسبت به مشابه
سال گذشته ۱۵۴ نفرافزایش پیدا کرده است.
وی با اشاره به اینکه میانگین سن مادران ۲۷.۵ است، گفت: بیشتر متولدین
مربوط به مادران رده سنی ۲۰ تا ۲۴ سال هستند و از مجموع ولادتهای هفت
ماهه نخست سال ۲۹۸ نفر دختر و ۲۷۲ نفر پسر به ثبت رسیده است.
زاهدی نیا یادآور شد: در شهرستان مانه و سملقان، تولد نوزادان با مادران
زیر ۲۰ سال، ۷۱ ولادت، مادران بین ۲۰ تا ۲۴ سال، ۱۵۴ ولادت، مادران ۲۵ تا
۲۹ سال ۱۴۴ ولادت، مادران ۳۰ تا ۳۴ سال ۱۰۷ ولادت، مادران ۳۵ تا ۳۹ سال، ۷۲
مورد و مادران بالای ۴۰ سال ۲۱ مورد ولادت ثبت شده است.
کاهش رشد جمعیت بی سابقه در تاریخ کشور
حسین اکبری، عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه فردوسی مشهد در گفتگو با خبرنگار عصراترک اظهار داشت: از سال ۱۳۶۰ تاکنون تحولات جمعیتی ایران و رشد جمعیت کشور کاهش شتابانی به خود گرفته، بطوریکه این کاهش رشد در تاریخ ایران بی سابقه بوده است و در حال نزدیک شدن به محدوده خطر است.
وی یکی از مهم ترین مسائل را جایگزینی جمعیت توسط نیروهای جوان عنوان کرد و گفت: قطعا جمعیت در بخش های مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی می تواند تاثیرگذاری بالایی در یک کشور داشته باشد.
اکبری با اشاره به اینکه طی تحقیقات صورت گرفته مسائل اقتصادی یکی از عوامل کاهش فرزندآوری در جامعه است، گفت: اما یک نگاه عمیق تر خبر از آن دارد که این کاهش جمعیتی در کشور در یک بستر تغییرات اجتماعی فرهنگی طی چهار دهه اخیر ایجاد شده و باعث تغییر نگاه خانواده ها نسبت به فرزندآوری شده است.
اهمیت مادر بودن کاهش پیدا کرده است
دکترای جامعه شناسی خاطرنشان کرد: این در حالی است که در گذشته مادربودن، در فرزند آوری تعریف می شد و هر زنی در کیفیت اجتماعی فرزندش مورد ارزیابی قرار می گرفت، اما طی دهه های اخیر معیارهای هویت بخشی زنان تغییرات زیادی داشته و مادربودن، تنها معیارهای تعریف هویت زنان نیست.
وی با اشاره به اینکه در جامعه فعلی اهمیت مادر بودن به شدت کاهش پیدا کرده است، گفت: نکته قابل توجه این است که اکنون یک سری از مباحث و ارزشهای دیگر از جمله ویژگی های ظاهری و جسمی،تحصیلات و اشتغال و افزایش سن ازدواج باعث شده است که تمایل افراد به فرزندآوری کمتر شود.
سیر نزولی جمعیت برابر با کاهش نیروی انسانی است
اکبری اضافه کرد: مجموع تغییرات حوزه اجتماعی در کنار مسائل و مشکلات اقتصادی و معیشتی باعث شیب تند کاهش نرخ باروری در کشوری شده که متاسفانه تمایل فرزندآوری در گروه های تحصیل کرده، کاهش چشمگیری داشته است.
اکبری مهم ترین پیامد کاهش فرزندآوری و تک فرزندی در اجتماع را کاهش نیروی انسانی عنوان کرد و گفت: مهم ترین سرمایه هر کشوری نیروی انسانی است زیرا با کاهش نیروی انسانی جوان، خلاقیت و کار در کشور به چالش کشیده می شود.
این دکترای جامعه شناسی با اشاره به اینکه کشور در دهه ۶۰ با افزایش تعداد تولدها مواجه شد، گفت: این جمعیت در حال حاضر در مرحله جوانی به سر می برند و طی ۲۵ سال آینده به دوره سالمندی خواهند رسید که اگر نتوانند در این دوره نرخ باروری قابل قبولی داشته باشند، طی ۲۰ سال آینده سالمندی به معنای وابستگی، هزینه، نبود تولید و خلاقیت بالا می رود و قطعا کشور دچار مشکلات زیادی خواهد شد.