رافائل گروسی مدیرکل نهاد دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل قرار است برای دومین بار در دولت سیزدهم به تهران سفر کند و روز سه‌شنبه ضمن دیدار با اسلامی برای نخستین بار با وزیر امور خارجه ملاقات خواهد کرد؛ ملاقاتی که او در این مدت بارها نسبت به انجام آن ابراز تمایل کرده بود.
به گزارش شهدای ایران، ۲۱ شهریور ماه سالجاری بود که «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در اولین سفرش در دولت سیزدهم با محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی در محل این سازمان در تهران ملاقات کرد و پس از آن اسلامی در نشستی در جمع خبرنگاران اعلام کرد که گروسی قرار است دوباره به تهران بازگردد.
اسلامی گفت: توافق کردیم مدیرکل آژانس در آینده نزدیک به تهران سفر و مذاکرات را در سطوح مختلف انجام دهد. همچنین توافق کردیم برای تعویض کارت‌های حافظه دوربین‌های نظارتی، تیم فنی مربوطه بعد از توافق به ایران بیایند و بتوانند اقداماتی را که باید برای دوربین‌ها به لحاظ فنی انجام بدهند را انجام داده و کارت‌های حافظه طبق روالی که طبق پادمان است و در ایران نگهداری و پلمپ می‌شود، همان جا کارت‌های قدیمی را پلمپ می‌کنند و کارت‌های جدید حافظه را در دوربین‌ها نصب خواهند کرد که روال جاری و طبیعی در سیستم نظارتی آژانس است.
در بیانیه مشترکی هم که بعد از این سفر منتشر شد، ایران و آژانس توافق کردند به بازرسان آژانس اجازه داده شود تا نسبت به سرویس فنی تجهیزات نظارتی مشخص شده و جایگزینی کارت‌های حافظه آن‌ها که تحت مهر و موم مشترک در ایران نگهداری خواهند شد، اقدام کنند.
البته عنوان شد که اسلامی هم عازم وین خواهد شد تا در شصت و پنجمین کنفرانس عمومی آژانس شرکت کند. اسلامی به وین سفر و ۲۹ شهریور ماه با گروسی مجددا دیدار و گفتوگو کرد.
اسلامی درباره دیدارش با رافائل گروسی گفت: ملاقات با مدیرکل آژانس در امتداد و پیرو بازدید ایشان و مذاکرات و گفتوگوهای تهران بود. ما با ایشان توافق کردیم که بایستی شرایط کنونی را به عنوان یک نقطه عطف در روابط آژانس و ایران به گونه‌ای پایه گذاری و تعریف کنیم که مملو از حسن نیت باشد. همچنین مسائل فنی ما و تکالیفی که آژانس دارد به گونه‌ای به کار گرفته شود که ما بتوانیم برنامه هسته‌ای کشور را گسترش بدهیم. (جزییات بیشتر)
از آن زمان بارها گروسی در اظهارنظرهای مختلف از تمایل خود برای دیدار با وزیر امور خارجه ایران و سفر به تهران سخن گفت. از جمله اینکه مدیرکل آژانس در مصاحبه با شبکه «ان‌بی‌سی نیوز» ابراز امیدواری کرد بتواند به زودی با وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران دیدار و گفتوگو کند و این دیدار را بسیار با اهمیت خواند.
وی ۲۱ آبان ماه (+) نیز در اظهاراتی گفته بود: «من هیچ تماسی با این دولت که از پنج ماه پیش مستقر شده است نداشته‌ام.تنها مورد استثنا، «گفتوگوهای فنی» است که با رئیس جدید سازمان انرژی اتمی ایران داشته‌ام. این مسئله حیرت‌آور است. فهرست طویلی از مسائلی که باید درباره آن صحبت کنیم، وجود دارد.»
* منعی برای دیدار گروسی با امیرعبداللهیان وجود ندارد
این تمایل برای سفر و زمان سفر گروسی به تهران، چندین بار در نشست‌های سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران از سوی خبرنگاران مطرح شد و «سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت خارجه دهم آبان ماه در این خصوص اظهار داشت: روابط ایران و آژانس کاملا فنی و حرفه‌ای است. سازمان انرژی اتمی ایران با آژانس روابط بسیار منظم و دقیقی دارند و در سفرهای قبلی مدیران کل آژانس به تهران برخی ملاقات‌های از جنس تشریفاتی و تکریمی انجام شده است. ولی برخی موضوعات دیگر هم بود که به صورت ماهوی انجام شده است و اگر سفری تنظیم شود و اگر لازم باشد ملاقاتی تنظیم شود، تنظیم خواهد شد. اگر سازمان انرژی اتمی برنامه را نهایی کند و مطابق برنامه‌های ما باشد امیرعبداللهیان حتما گروسی را می‌بیند و منعی برای این قضیه وجود نداشته و نخواهد داشت.
تا اینکه «سعید خطیب‌زاده» سخنگوی دستگاه دیپلماسی دوشنبه ۲۴ آبان ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران اعلام کرد که از رافائل گروسی مدیرکل آژانس انرژی اتمی برای سفر به ایران دعوت شده و تاریخ برای سفرش پیشنهاد شده و به زودی عازم ایران خواهد بود و منتظر پاسخ وی هستیم.
خطیب‌زاده خاطرنشان کرد: مراودات فنی ایران و آژانس در مسیر خوبی در جریان است و وی در این سفر علاوه بر رئیس سازمان انرژی اتمی با وزیر خارجه نیز دیدار خواهد کرد.
خبرنگار روزنامه آمریکایی «وال‌استریت ژورنال» هم بعد از این در توئیتی به نقل از یک منبع اعلام کرد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تایید کرد که ایران از «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس برای سفر به تهران دعوت کرده و تاریخ سفر گروسی در حال نهایی شدن است.
«لارنس نورمن» در ادامه به نقل از همین منبع افزود بخشی از تاخیر در تاریخ سفر گروسی به تهران به دلیل در قرنطینه قرار گرفتن «حسین امیرعبداللهیان» وزیر خارجه ایران در پی ابتلا به کرونا بوده است.
در هفته‌ای که گذشت خبری منتشر شد مبنی بر اینکه قرار است روز دوشنبه اول آذر ماه گروسی به تهران بیاید و «بهروز کمالوندی» سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران ۲۶ آبان ماه نیز در گفتوگو با فارس این خبر را تأیید کرد و گفت که گروسی عصر دوشنبه به تهران می‌آید و روز سه‌شنبه دوم آذر ماه با اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی و امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه دیدار و گفتوگو خواهد کرد.
وی گفت که این سفر در راستای همکاری‌های ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انجام می‌شود.
پس از آن هم «محمدرضا غائبی» سرپرست نمایندگی ایران در سازمان‌‌های بین‌المللی و از جمله آژانس در وین نیز هدف سفر گروسی به تهران را برای گفتوگو درباره بررسی وضعیت همکاری‌های فیمابین ایران و این سازمان اعلام کرد.
همان روز یعنی ۲۶ آبان ماه نیز گزارش فصلی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی منتشر شد. طبق گزارش آژانس، فعالیت‌های غنی سازی در نطنز و فردو، از جمله با نصب آبشارها و ماشین‌های جدید سانتریفیوژ و غنی سازی تا ۶۰ درصد و فراتر از ۳.۶۷ درصد مقرر در برجام، همچنان با اطلاع آژانس ادامه دارد.
در همین خصوص محمدرضا غائبی سرپرست نمایندگی ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در واکنش به این گزارش گفت: گزارش آژانس همچنین میزان ذخایر اورانیوم غنی شده ایران در درجات مختلف را تا ۶ نوامبر، ۲۴۸۹.۷ کیلوگرم اعلام کرده و اشاره شده است که مدیرکل دعوت ایران برای سفر به تهران را پذیرفته تا دیدارهای سطح بالایی با مقامات دولت ایران برای بحث در مورد موضوعات مورد علاقه طرفین بر اساس بیانیه مشترک ۱۲ سپتامبر داشته باشد.
سرپرست نمایندگی ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اعلام اینکه علیرغم تفاوت نظرهای فنی تعاملات دو طرف همچنان ادامه دارد، از اعضای این سازمان خواست که از اظهارنظر عجولانه با اهداف سیاسی بپرهیزند.
حال قرار است گروسی عصر فردا (دوشنبه) اول آذر ماه به تهران بیاید و روز سه‌شنبه در محل سازمان انرژی اتمی با محمد اسلامی دیدار و همچنین با امیرعبداللهیان هم ملاقات خواهد کرد.
سفر گروسی به تهران در آستانه نشست شورای حکام که قرار است روز چهارشنبه ۲۴ نوامبر (سوم آذر ماه) به مدت سه روز در وین برگزار شود، صورت می‌گیرد. البته پایگاه خبری آکسیوس در این خصوص گزارش داده بود که بعید است شورای حکام آژانس در جلسه آذرماه خود قطعنامه‌ای علیه ایران صادر کند.
این پایگاه خبری گزارش داده بود انگلیس فعالانه آمریکا، فرانسه، و آلمان را برای انتقاد از ایران در جلسه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تحت فشار قرار داده، اما با توجه به اقدام ایران در اعلام بازگشت به مذاکرات وین، بعید است چنین اقدامی اتفاق بیفتد.
گفتنی است دوشنبه هفته آینده هشتم آذر ماه شهر وین میزبان مذاکرات ایران و گروه ۱+۴ (آلمان، فرانسه، روسیه، چین و انگلیس) است. مذاکراتی که قرار است برای اولین بار در دولت سیزدهم انجام شود و تمرکز آن بر لغو تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه آمریکاست و آنگونه که بارها حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه اعلام کرده ایران به دنبال توافق خوب است.
«رافائل گروسی»، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی البته در این مدت اظهاراتی درباره بازرسیها در ایران بیان کرده بود. او ۱۳ آبان در مصاحبه با شبکه خبری سی.ان.ان گفت: «نظارت هسته‌ای در ایران تضعیف شده و برای آژانس فعالیت در ایران به طرز فزاینده‌ای دشوار شده است.»
او چندی پیش نیز انجام بازرسیها در ایران را «پرواز در بین ابرهای متراکم» توصیف کرده بود.
البته این اظهارات واکنش سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه را به همراه داشت و وی در نشست خبری عنوان کرد: آقای گروسی بهتر از هر کسی می‌داند که ابرهایی که ایشان از آن نام می‌برد ابرهایی است که به صورت مصنوعی بارور شده و با زیاده خواهی برخی از اعضای آژانس این اتفاق رخ داده است.
وی ادامه داد: من ایشان را به آسمان صاف اساسنامه آژانس و قوانین اجرایی و پادمان هدایت می‌کنم و این آسمان صاف و روشن است و خودش را اسیر رفتارهای غیرفنی برخی کشورها که به صورت سیاسی این مسائل را پیگیری می‌کنند، نکند.
به گفته خطیب‌زاده پرواز در آسمان شفاف قوانین لازم الاجرایی که با آن آشنا هستند برای ایشان هم راحت‌تر است.
گفتنی است گروسی بعد از اینکه عهده دار این سمت شد، نیز به تهران سفر کرده بود. او در دولت دوازدهم هم دو بار به تهران آمد و با علی اکبر صالحی رئیس سابق سازمان انرژی اتمی دیدار و گفتوگو کرد.
البته قرار بود گروسی در سال ۱۳۹۸ به ایران سفر کند که در پی شرایط به وجود آمده در پی شیوع همه‌گیری کرونا این سفر در شهریور ماه ۱۳۹۹ انجام شد. گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به همراه هیأتی دوشنبه شب سوم شهریور ماه وارد تهران شد. وی چهارم شهریور ماه در محل سازمان انرژی اتمی با علی‌اکبر صالحی معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی در حدود دو ساعت به گفتوگو پرداخت و پس از آن در نشست خبری مشترک شرکت کرد و به سوالات خبرنگاران پاسخ داد.
وی بعدازظهر سه‌شنبه چهارم شهریور ماه به دیدار ظریف رفت و در این دیدار تأکید کرد که آژانس وظایف خود را بر اساس اصول بیطرفی و حرفه‌ای‌گری و همچنین در چارچوب صرف ملاحظات فنی انجام می‌دهد.
گروسی بعدازظهر چهارشنبه و دومین روز حضورش در ایران با حسن روحانی رئیس جمهور سابق دیدار کرد. رئیس جمهور هم در این دیدار گفت: روابط ایران با آژانس در سطح بسیار خوبی است و پیام سفر مدیرکل آژانس به تهران برای جهانیان این است که ایران مثل گذشته آماده است در چارچوب پادمان با آژانس همکاری نزدیکی داشته باشد.
در پایان این سفر نیز بر اساس توافق صورت گرفته بیانیه مشترک ایران و آژانس منتشر شد. در این بیانیه آمده بود: ایران به طور داوطلبانه به دو مکان مشخص شده توسط آژانس دسترسی داده و فعالیت های راستی آزمایی آژانس را برای حل و فصل این موضوعات تسهیل خواهد کرد. تاریخ‌های مربوط به دسترسی‌های آژانس و فعالیت های راستی آزمایی، مورد توافق قرار گرفت.
گروسی سوم اسفند ماه ۱۳۹۹ نیز در دومین سفرش به تهران در دولت دوازدهم، با علی اکبر صالحی و محمدجواد ظریف دیدار کرد و در پایان این سفر نیز ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بیانیه‌ای مشترک صادر کردند.
براساس این بیانیه، سازمان انرژی اتمی، آژانس را مطلع کرد که به منظور پایبندی به قانون مصوب مجلس شورای اسلامی (قانون) تحت عنوان «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران» (قانون)، ایران اجرای اقدامات داوطلبانه، آنگونه که در برجام آمده است، را از ۵ اسفند ۱۳۹۹ متوقف خواهد کرد. یک تفاهم فنی دوجانبه موقت نیز حاصل شد.
