برگزاری کنفرانس حمایت از دمشق یک دستاورد دیپلماتیک در برابر تهدید و ارعاب آمریکا بشمار می رود؛ تهدیدهایی که هدفِ آن مانع تراشی در مسیر بازسازی سوریه است.
به گزارش شهدای ایران، پس از شکست تشکیلات تروریستی داعش
در سوریه، بحث بازسازی زیرساختهای این کشور که در جریان جنگ چند ساله علیه
گروه‌های تروریستی ویران شده است، به میان آمد.
با توجه به مهیا بودن زمینه سرمایه گذاری و مشارکت بسیاری از شرکت‌های بین المللی در روند بازسازی سوریه، این شرکت‌ها و به صورت کلی کشورهای مختلف تمایل خود را برای حضور در این عرصه نشان داده‌اند. اما مسأله ای که در این میان مطرح می‌شود، دسیسه چینی طرف آمریکایی برای سنگ اندازی در مسیر بازسازی سوریه و بهبود توان اقتصادی این کشور است.
در این میان، تحریم‌های اخیر آمریکا نه تنها سوریه بلکه تمام کشورهایی را هدف قرار می‌دهد که با دمشق در تمام حوزه‌ها، چه سیاسی و چه اقتصادی همکاری می‌کنند. در واقع، واشنگتن با تصویب تحریم‌های ظالمانه علیه سوریه تحت عنوان «قانون سزار» تلاش می‌کند هرگونه ارتباط و همکاری میان دمشق با سایر کشورهای منطقه و جهان را قطع کند.
در این میان کشورهایی نظیر ایران، روسیه، چین و… فارغ از توجه به بحث تحریم‌های آمریکا علیه سوریه، آمادگی و تمایل خود را برای مشارکت در روند بازسازی این کشور اعلام کرده‌اند. برگزاری کنفرانس مربوط به حمایت از سوریه و بازسازی این کشور با مشارکت کشورهای مختلف آن هم در سایه تهدید و ارعاب آمریکا می‌تواند به منزله یک دستاورد و موفقیت دیپلماتیک برای دمشق و کشورهای شرکت کننده، تلقی شود.
مسأله دیگری که در خصوص تحولات سوریه باید به آن اشاره کرد، اختلافات میان ترکیه و روسیه است که باعث طولانی شدن روند حل سیاسی بحران سوریه شده است.
ترکیه و روسیه در چند پرونده منطقه‌ای با یکدیگر اختلاف نظر دارند و همین اختلافات بر بحران سوریه سایه افکنده است. از جمله این اختلافات می‌توان به بحث درگیری‌ها در منطقه قره باغ، مسأله شرق دریای مدیترانه و صف بندی یونان و مصر در برابر ترکیه، بحران لیبی و اختلاف نظر آنکارا و مسکو بر سر آن اشاره کرد.
پیش از این ترکیه و روسیه تلاش داشتند که بحران سوریه را از طریق توافقات فی مابین و بدون نظارت طرف سوری حل و فصل کنند که به دلیل آنچه گفته شد، این مهم تاکنون محقق نشده و با بررسی تحولات منطقه نیز به نظر می‌رسد که محقق نخواهد شد.
«مسعود اسداللهی» کارشناس سیاسی مسائل منطقه در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص کنفرانس پشتیانی از سوریه که در دمشق برگزار شد گفت: بعد از آزاد سازی بوکمال دیگر به طور قطعی ثابت شد که تمام معارضان سوری به صورت نهایی شکست خورده‌اند. آزادی بوکمال فقط سرنگونی داعش نبود بلکه تکلیف باقی گروه‌های تروریستی را نیز مشخص کرد. عملاً از همان زمان صحبت از بازسازی سوریه به تدریج مطرح شد اما بحث‌های نظامی در حد محدودی که لازم بود ادامه پیدا کرد و غوطه شرقی آزاد شد. جنوب سوریه نیز با نظارت روسیه و تحت عنوان یک توافق آزاد شد. مشکل ادلب همچنان به علت بحث‌های پیچیده بین ترکیه و روسیه باقی ماند. البته در چند مرحله پیشروی‌های خوبی انجام شد اما متأسفانه به دلیل سازش های دو جانبه میان ترکیه و روسیه هنوز آزاد سازی کامل در ادلب صورت نگرفته است. البته همین پیشروی‌ها، مسأله بازسازی را تقویت کرد.
وی درباره اختلافات میان ترکیه و روسیه گفت: روس‌ها قصد داشتند سریعاً به یک راه حل نظامی- سیاسی با ترکیه دست یابند که بر اساس آن، عملیات نظامی به طور کامل متوقف می‌شد و بعد از آن به سمت راه حل سیاسی از طریق کنفرانس آستانه و کمیسیون تدوین قانون اساسی حرکت می‌کردند، اما این اقدامات نیز به دلیل پیچیدگی‌های موجود در مسأله سوریه به نتیجه نرسید. در این میان آمریکایی‌ها، شروع به زمینه سازی برای ممانعت از بازسازی سوریه کردند. آنها صراحتاً اعلام کردند تا زمانی که بشار اسد بر مسند قدرت است، در بازسازی سوریه شرکت نمی‌کنند و قصد و نیتشان این بود که دولت‌های دیگر را نیز تحت فشار قرار دهند.
این کارشناس مسائل منطقه بیان کرد: روس‌ها خیلی تلاش کردند به هر طریقی، راه حل سیاسی را پیش ببرند و تا حد زیادی نیز ساده انگارانه با مسأله برخورد کردند و همین مسأله باعث طولانی‌تر شدن این روند شد. در این میان، بحران‌های دیگری نیز به وجود آمد. در بحران لیبی، ترکیه و روسیه مجدداً در برابر هم قرار گرفتند. سپس در بحث شرق دریای مدیترانه و اکتشاف میادین نفت و گاز و اختلافی که میان مصر و یونان از یک طرف و ترکیه از طرف دیگر رخ داد، یک نوع تقابل نیمه پنهان میان روس‌ها و ترک‌ها به وجود آمد. روس‌ها در پشت پرده مایل نیستند که ترکیه تبدیل به یک کشور تولید کننده و صادر کننده گاز به اروپا باشد.
وی ادامه داد: تقابلی که اخیراً میان دو طرف بوجود آمد، در جمهوری آذربایجان و در منطقه قره باغ حاصل شد و سبب شد تا روسیه احساس کند این ماجرا امنیت ملی این کشور را هدف قرار داده و تنها بحث آزاد سازی قره باغ مطرح نیست. آمریکایی‌ها از این طریق در حال ایجاد یک کمربند امنیتی در اطراف روسیه هستند و قصد محاصره آن را دارند. اختلافات میان ترکیه و روسیه بر سر این مسأله نیز بالا گرفت. مجموعه این اختلافات میان دو کشور در نهایت به این نقطه انجامید که مسکو احساس کرد نمی‌تواند اختلافات خود را با آنکارا حل و فصل کند.
اسداللهی همچنین گفت: تحت چنین شرایطی یک کنفرانس، نه به عنوان بازسازی بلکه با عنوان پشتیبانی از سوریه در دمشق برگزار می‌شود. هدف از آن اتخاذ یک گام سیاسی- نظامی قدرتمند در حمایت از نظام سوریه و ایجاد زمینه‌ای برای مطرح کردن بحث‌های بازسازی این کشور بود. در ماه‌های اخیر نیز آمریکایی‌ها با قانون سزار قصد داشتند راه را بر مشارکت تمام کشورها در بازسازی سوریه ببندند. از این منظر نیز برگزاری این کنفرانس با حضور روسیه، چین، ایران و… یک موفقیت به شمار می‌رود. هرچند این کنفرانس قطعاً نمی‌تواند جایگزین یک همایش گسترده باشد.
وی بیان کرد: امیدواریم روسیه متوجه شده باشد که از طریق توافق‌های دوجانبه با ترکیه آن‌هم خارج از چارچوب آستانه که انتقادهای طرف سوری را بر می انگیزد، راه به جایی نخواه برد. شاید اختلافات مطرح شده میان ترکیه و روسیه باعث آگاهی بیشتر مقامات مسکو شود. مسأله بازسازی سوریه برای کشورهای غربی یک پروژه جذاب است و این کشور در بخش‌های مختلف اقتصاد به کمک نیاز دارد؛ اما این شرکت‌ها به دلیل سیاست‌های آمریکا علیه دمشق قادر به مشارکت در این روند نیستند و باید راه حل های خنثی سازی این تحریم‌های آمریکا در قبال سوریه را پیدا کنند.
این تحلیلگر سیاسی ادامه داد: در سایه عدم توانایی شرکت‌های غربی برای ورود به بحث بازسازی سوریه، این فرصت برای ایران وجود دارد که در زمینه بازسازی خطوط انتقال برق، پالایشگاه‌ها، راه‌ها و جاده ها… در سوریه مشارکت کرده و قراردادهایی را در این خصوص با طرف سوری امضا کند. بنابراین ایران می‌تواند تهدید تحریم‌های آمریکا علیه سوریه را به یک فرصت تبدیل کند.
نتیجه گیری
کشورهای حامی سوریه با برگزاری کنفرانس‌های مختلف در خصوص راههای بازسازی این کشور می‌توانند ضربه محکمی بر تلاش‌های آمریکا در جهت مانع تراشی در مسیر بازسازی سوریه وارد آورند؛ چرا که واشنگتن از طریق اعمال تحریم‌های گسترده علیه دولت و ملت سوریه به زعم خود مسیر شکوفایی و بهبود اقتصاد این کشور را بسته است؛ این در حالی است که دمشق از حمایت کشورهای دوست و هم پیمان خود برخوردار است.
برگزاری کنفرانس حمایت از سوریه در سایه مخالفت‌های آمریکا برای بازسازی این کشور، نه تنها یک دستاورد دیپلماتیک به شمار می‌رود بلکه می‌تواند فرصت اقتصادی خوبی برای کشورهایی نظیر ایران در سایه مشارکت در روند بازسازی بخش‌های آسیب دیده اقتصاد سوریه از جمله پالایشگاه‌ها و خطوط انتقال انرژی تلقی شود.
اختلافات میان ترکیه و روسیه بر سر پرونده‌های منطقه‌ای، سبب شده که این دو کشور هنوز نتوانند بر سر سوریه به یک توافق دست پیدا کنند. البته تلاش‌های آنکارا و مسکو برای حل بحران سوریه از طریق توافقات فی مابین و به دور از نظارت طرف سوری، انتقادات دمشق را نیز به دنبال داشته است.
به نظر می‌رسد که شدت گرفتن این اختلافات بر سر موضوعاتی نظیر درگیری‌ها در قره باغ، بحران لیبی و… باعث شده تا هر دو کشور به چارچوب کنفرانس آستانه و حل بحران سوریه با مشارکت دمشق بازگردند.
