بسیاری از جوانان رشید این مرز و بوم از ابتدای جنگ تحمیلی، عطای دانشگاه و درس و القاب دکتر و مهندس را به لقای پر افتخار دفاع از کشور بخشیدند و پای در راه ایثار گذاشتند. «وقتی در دانشگاه خودسازی امام حسین (ع) پذیرفته شدم، صد چندان خوشحال‌تر شوید»، این جمله از وصیت نامه شهید عباس علی مددی است که بعد از کنکور عازم جبهه شد و وقتی در رشته پزشکی دانشگاه شهید بهشتی قبول شد با اصرار خانواده‌اش به دانشگاه رفت اما چندی بعد به جبهه بازگشت و در منطقه شلمچه به شهادت رسید.

شهیدحسین بهرامی دانشجوی رشته ریاضی دانشگاه فردوسی مشهد در خونین شهر تا آخر می‌ایستد و به عنوان فرمانده گردان رزمی در طرح «آزادسازی سوسنگرد» با طرح حفر کانال در نقاطی از سوسنگرد جهت محاصره دشمن معروف می شود. حسین بهرامی که شهید شد، بچه‌های مسجد پارچه‌ای بر محراب مسجد نصب کردند که این جمله نوشته شده بود؛ «حسین» شهید غریب نام آشنا».

آنچنان که دکتر علی شریعتی در مناجات خود می گوید: «خدایا چگونه زیستن را تو به من بیاموز، چگونه مردن را خود خواهم آموخت»، این جوانان چگونه عاشقانه مردن را آموختند.

شهید محسن وزوایی رتبه ۱ کنکور سراسری ۱۳۵۵، تحصیل در رشته شیمی دانشگاه صنعتی شریف، شهادت در عملیات بیت المقدس، شهید محمود شهبازی دسجردی رتبه ۱۷ کنکور سراسری ۱۳۵۶، تحصیل در رشته مهندسی صنایع دانشگاه تهران، شهادت در عملیات بیت المقدس، شهید احمدرضا احدی رتبه ۱ کنکور سراسری ۱۳۶۴، تحصیل در رشته پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی شهادت در عملیات کربلای ۵، شهید محمدحسین اوحدی رتبه ۳ کنکور سراسری، تحصیل در رشته مهندسی ساختمان صنایع دانشگاه تهران، شهادت در عملیات والفجر و شهید مهران بلورچی رتبه ۵ کنکور سراسری ۱۳۶۳، تحصیل در رشته مهندسی الکترونیک دانشگاه تهران، شهادت در شلمچه تنها قطره ای از دریای دلاوران میهن هستند.

آمار شهدای دانشجو نشان می دهد در زمان دفاع مقدس ۲۶۰۸ دانشجو به شهادت رسیده‌اند، نسلی که پای در راه دفاع از مرز و بوم و کیان کشور گذاشتند و علیرغم سرآمدی در علم و دانش، جان خود را در راه کشور و اسلام فدا کردند.

اما امروز که چهل سال از پایان جنگ فیزیکی و سنگر پشت خاکریزهای دشمن مرئی می گذرد، جوانان در جبهه نامرئی می جنگند. جنگی نابرابر که در عرصه های علم و فناوری هر روز خاکریز جدیدی را رونمایی می کند.

از جبهه جنگ علم و دانش هسته ای که شهیدانی همچون شهید مسعود علیمحمدی، شهید مجید شهریاری، شهید داریوش رضایی نژاد و شهید مصطفی احمدی روشن را به کشور تقدیم کرده است تا جبهه تحریم ها که موجب شده است هر روز توانمندی جدیدی را برای رفع نیازهای کشور، به نمایش گذاشته شود.

جلیل دارا، رئیس بسیج اساتید دانشگاه‌های تهران با اشاره به نقش دانشگاهیان در دفاع مقدس می گوید : اکنون شرایط ایجاب می کند، دانشگاهیان و اساتید نگاه جهادگونه به حل مسائل جامعه داشته باشند. ما اکنون در وضعیت جنگ اقتصادی هستیم.

وی می گوید: آنچه مسلم است جمهوری اسلامی این ظرفیت، نخبگی و پیشرفت علمی و تکنولوژیک را دارد و اگر جایگاه ایران را در منطقه بررسی کنیم ایران از نظر پیشرفت علمی و تولیدات علمی رتبه یک را دارد اما بحث این است که اساتید ما ماموریت دارند که بایستی اقدام کنند و آن هم نگاه حل مسئله داشتن به پدیده‌ها است، اگر جامعه دانشگاهی ارتباط جدی با تصمیماتی که در حوزه اجرایی اخذ می‌شود داشته باشد، بهتر به رفع مشکل کمک کند.

دارا تاکید می کند: در زمان جنگ ایجاب می‌کرد دانشگاهیان برای تامین امنیت و حراست، با حضور در جبهه دشمن متجاوز را از کشور برانند و اکنون شرایط ایجاب می‌کند، دانشگاهیان و اساتید نگاه جهادگونه به حل مسائل جامعه داشته باشند. ما باید سعی کنیم مسیر تولید علم را به سمت حل مساله ببریم، اگر مسیر تولید علم به سمت حل مساله رفت؛ تحریم را پشت سرگذاشته و در سطح منطقه و در سطح نظام بین الملل به لحاظ اقتصادی جایگاه خوبی برای خودمان ترسیم می‌کنیم.

در زمان جنگ ایجاب می‌کرد دانشگاهیان برای تامین امنیت و حراست، با حضور در جبهه دشمن متجاوز را از کشور برانند و اکنون شرایط ایجاب می‌کند، دانشگاهیان و اساتید نگاه جهادگونه به حل مسائل جامعه داشته باشندوی خاطرنشان می کند: احساس می‌شود دانشگاه ما تولید علم می‌کند ولی این تولید علم مسیر صحیح خود را در جهت حل مساله پیدا نکرده است، منظورم این است که دانشگاهیان و اساتید بیشتر علم‌شان را اجتماعی کنند و دغدغه اجتماعی کردن علم باید باشد. دولتمردان هم باید توجه جدی و استفاده بهتری از نخبگان و اساتید دانشگاه داشته باشند و هم مسیر تولید علم در جهت حل مساله باشد.

رئیس بسیج اساتید دانشگاه‌های تهران تاکید می کند: اکنون همان طور که در زمان دفاع مقدس جنگ ما به نوعی جنگ نابرابر بود یعنی کشورهای دیگر پشت کشور متجاوز آن زمان عراق و فردی به نام صدام جمع شدند تا ایران را تسلیم کنند و از آرمان‌هایی که انقلاب و حضرت امام راحل به دنبال آن بودند به عقب برانند، الان هم دشمنی با آن زمان یکی است، دشمنی با گفتمان انقلاب اسلامی است منتهی آن زمان علاوه بر تحریم، دشمن به دنبال تصرف کشور و به دنبال تجاوز نظامی بود ولی اکنون جمهوری اسلامی به جایگاه و توانمندی رسیده است که دشمن احساس می‌کند هرگز نمی‌تواند به لحاظ به خطر انداختن امنیت کشور از حیث نظامی و تصرف کاری کند بنابراین اکنون جنگ، جنگ اقتصادی است.

دکتر حسن سالاریه  معاون آینده سازان بنیاد ملی نخبگان نیز با یادآوری نقش نخبگان در دفاع مقدس می گوید: در حقیقت همه شهدای گرانقدر با تعریف بنیاد ملی نخبگان و سند راهبردی کشور در امور نخبگان، نخبه هستند؛ زیرا نخبه فردی است که به اوج اثربخشی در راه خدمت به جامعه و کشور رسیده و طبیعتاً هیچ اوجی بالاتر از جان فشانی در راه وطن نیست.

سالاریه با اشاره به اینکه تسهیلات بنیاد ملی نخبگان به نام شهدا مزین شده است می گوید: شهید بابایی، شهید وزوایی، شهید احمدی روشن، شهید رهنمون، شهید تهرانی مقدم، شهید شهریاری، شهید چمران، شهید احدی و شهید صیاد شیرازی از جمله نام‌هایی هستند که تسهیلات ویژه دانشجویان، دانش آموختگان برتر دانشگاهی، حمایت از جذب نخبگان و مستعدان در دانشگاه‌ها و حمایت از دوره پسا دکتری و حمایت از طرح سربازی دانش آموختگان برتر به نام این بزرگواران مزین شده اند.

معاون آینده سازان بنیاد ملی نخبگان یادآور می شود: این شهدا هر کدام سوابق نخبگانی ارزنده‌ای قبل از شهادت خود داشته اند و در دوران دفاع مقدس هم نقش‌های بسیار مهم و کلیدی را ایفا کرده و در نهایت به درجه رفیع شهادت که اوج نقطه اثربخشی است نائل آمدند. لذا از این حیث الگوهای ارزنده‌ای برای ما و همچنین دانشجویان و دانش آموختگان کشور هستند.

وی می گوید: بسیاری از فرماندهان دفاع مقدس از بین دانشجویان برجسته دانشگاه‌های کشور بودند که باید همواره رشادت‌ها و جان فشانی آنها سرلوحه مسیر نخبگان و مستعدان دانشگاهی قرار بگیرد، به طور نمونه شهید قجه ای، شهید پیچک، شهید زین الدین، شهید حسن باقری، شهید وزوایی و بسیاری دیگر از جمله فرماندهان رشید سپاه اسلام بودند که سنگر دفاع از اسلام و کشور را در برهه‌ای از زندگانی دانشجویی خود به سنگر علم ترجیح دادند و بعد از به جا گذاشتن ماندگارترین اثر زندگی خود به فوز شهادت نائل آمدند.

بسیاری از فرماندهان دفاع مقدس از بین دانشجویان برجسته دانشگاه‌های کشور بودند که باید همواره رشادت‌ها و جان فشانی آنها سرلوحه مسیر نخبگان و مستعدان دانشگاهی قرار بگیردهمچنین حجت الاسلام محمد شریفانی مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی معتقد است جنگ و دفاع مقدس یک فرصت بود؛ دفاع ۸ ساله مقدس فرصت های فراوانی را در اختیار ما قرار داد، جنگ توانست انسان های مومن، مجاهد، مخلص، جهادگر و معنوی را تربیت کند. اگر می خواستیم این تربیت را به صورت کلاسیک اجرایی کنیم، هرگز نمی توانستیم انسانی های عجیب و غریبی مثل شهیدان تاریخ تربیت کنیم و دوران دفاع مقدس یک دستگاه تربیتی معنوی بر کشور و حتی کل جهان شد.

شریفانی افزود: یک نمونه از این انسانی ها حاج قاسم سلیمانی بود که تحول عظیمی در کشور ایجاد کرد. جنگ فرصتی بود برای فرهنگسازی جهاد، ایثارگری و مقاومت. اگر می خواستیم این فرهنگ ها را که اقتضای ذاتی نظام اسلامی در برابر نظام سلطه است بسازیم، هیچ وقت نمی توانستیم به خوبی دوران دفاع مقدس این فرهنگها را ایجاد کنیم. جنگ در واقع فرصتی برای تثبیت نظام بود.

وی خاطرنشان می کند کرد: جنگ باعث شد تمام کشورهای رقیب و نظام سلطه در سر تا سر عالم باور کنند که حکومت اسلامی و نظام اسلامی برای خودش هویت اصیل پیدا کرده و جایگاه خود را در دنیا تثبیت کرده است؛ وقتی ۳۰ کشور دنیا در برابر یک ملت مقاوم و فداکار می ایستند و این کشور اجازه نمی دهد حتی یک وجب خاکش به دست دشمن بیفتد، یک درکی برای هویت این نظام را در ذهن آن ها تثبیت کرد.

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد با تاکید بر اینکه فرم و شکل جنگ تغییر یافته و دشمن از طریق تحریم های ظالمانه به مقابله با کشورمان برخاسته است، تاکید می کند نظام دانشگاهی ما باید به شکل نوین و به روز دستاوردهای ۸ ساله دفاع مقدس و همچنین جنگ های بعدی از جمله همین جنگ تحریمی را برای دانشجویان به نمایش بگذارد و در این زمینه لازم است در حوزه آموزشی متون درسی و پیوست ها در حوزه جنگ، مقاومت، شهادت و ایثار با ادبیات جوان امروزی برای دانشجویان بیان و تدریس شود.

اکنون دستیاران و دانشجویان همانند سنگر دفاع مقدس، لباسی که برای مقابله با کرونا به تن می کنند همانند گذشته مقدس است و جان خود را برای سلامت مردم به خطر می اندازد. این موضوع نشان داد که روحیه دفاع از مردم همچنان در میان جوانان باقی استدکتر حسن زائری لطف مدیرکل امور فرهنگی وزارت بهداشت نیز بر این باور است که دانشجویان امروزی در عرصه های جدید دفاع از میهن درخشیده اند. وی می گوید: در زمان دفاع مقدس بحث دفاع از میهن مطرح بود و حضور فیزیکی تمام اقشار با یک بسیج ملی در کشور شکل گرفته بود. بعد از جنگ تحمیلی، عرصه جنگ در کشور ما متفاوت شد و با تحریم هایی که بر کشور تحمیل شد، دفاع از خاک میهن به عرصه علم و فناوری و جهاد در راه پیشرفت منتقل شد.

زائری لطف اضافه می کند: بسیاری از دانشجویان پزشکی در زمان جنگ، در جبهه های نبرد حضور پیدا می کردند و به دفاع از میهن می پرداختند و خدمات پزشکی هم ارائه می کردند. همان دانشجویان دیروز به استادان امروز بدل شده اند و همان دفاع را در دانشگاه ادامه می دهند. در این زمان هم بسیاری از دانشجویانی را داریم که درست است که شرایط جبهه و جنگ را درک نکرده اند اما به خوبی در دوران کرونا نشان دادند که مانند جوانان آن زمان که وظیفه خود می دانستند که جان شان را در معرض خطر قرار دهند، این ها هم به عرصه نبرد با ویروس وارد شدند، با اینکه می دانستند که جان شان در خطر است.

وی با اشاره به حضور برترین های دانشگاهی در زمان دفاع مقدس و اکنون می گوید: در زمان جنگ تحمیلی برترین های دانشگاه ها به جبهه ها می رفتند و به طور نمونه شهید احدی نفر اول کنکور پزشکی بود که با وجود قبولی در این رشته، دفاع را به دانشگاه ترجیح داد. در زمانه کرونا هم که جنگی همه جانبه علیه تحریم و ویروس در جریان است، دانشجویان رتبه های برتر دانشگاه های علوم پزشکی هم نشان دادند که پای کار دفاع از سلامت مردم هستند و دغدغه حفظ سلامت مردم را دارند.

مدیرکل امور فرهنگی وزارت بهداشت خاطرنشان می کند: اکنون دستیاران و دانشجویان همانند سنگر دفاع مقدس، لباسی که برای مقابله با کرونا به تن می کنند همانند گذشته مقدس است و جان خود را برای سلامت مردم به خطر می اندازد. این موضوع نشان داد که روحیه دفاع از مردم همچنان در میان جوانان باقی است. دانشجویان امروز پر از ایده هایی هستند که روحیه دفاع از میهن را با جدیت دنبال می کنند و همچنان قلب شان برای کشور می تپد.

جنگ تمام نشده است! این جمله آشنای این روزها است. جنگی که این بار نه تنها در جبهه جنوب و غرب کشور بلکه در جای جای جمهوری اسلامی ایران ادامه دارد. جنگی نامرئی از فضایی، هسته ای، بیوتکنولوژی، فضای مجازی، فناور های جدید و نوظهور که عزمی راسخ را این بار در خاکریز علم و دانش می طلبد.