شهدای ایران؛ وین، پایتخت اتریش امروز سه‌شنبه میزبان نشست کمیسیون مشترک برجام با حضور هیأت‌های ایران و کشور‌های ۱+۴ (آلمان، فرانسه، روسیه، چین و انگلیس) خواهد بود. به نظر می‌رسد اقدام آمریکا در فعال کردن مکانیسم ماشه علیه ایران یکی از دستورکار‌های این جلسه است.

بر اساس گزارش «وطن امروز»، عباس عراقچی روز گذشته به منظور شرکت در نشست کمیسیون مشترک برجام وارد وین شد.

بعد از برگزاری دیدار‌های دوجانبه مقدماتی، امروز (اول سپتامبر) جلسه مشترک کمیسیون مشترک برجام در سطح مدیران سیاسی به ریاست هلگا اشمید، مدیرکل سرویس روابط خارجی اتحادیه اروپایی و معاون جوزپ بورل مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی برگزار می‌شود. عراقچی در این سفر با مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و وزیر خارجه اتریش نیز دیدار و گفتگو خواهد کرد.

* استراتژی ایران در نشست مشترک برجام چه باید باشد؟
همان‌گونه که گفته شد این نشست تحت تاثیر اقدام آمریکا در راه‌اندازی مکانیسم ماشه علیه ایران برگزار می‌شود. یکی از محور‌های جلسه امروز بررسی اقدام احتمالی ایران در صورت بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران خواهد بود.
مقامات آمریکایی تاکید کرده‌اند بدون توجه به نظراتی که دیگر کشور‌های عضو شورای امنیت دارند، بنا بر بند ۱۲ قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت ۳۰ روز پس از فعال کردن مکانیسم ماشه تحریم‌ها به صورت خودکار باز می‌گردد. کلی کرافت، نماینده آمریکا در سازمان ملل با اعلام اینکه این کشور هرگز به ایران اجازه دستیابی به سلاح را نخواهد داد، گفت: قطعنامه ۲۲۳۱ به واشنگتن اجازه می‌دهد سازوکار بازگشت تحریم‌ها علیه ایران موسوم به مکانیسم ماشه را اجرایی کند و هر کسی که در برابر مکانیسم ماشه بایستد تحریم خواهد شد.

حال در صورتی که آمریکایی‌ها مدعی باشند تحریم‌ها بازگشته است ایران چه واکنشی باید نشان دهد؟ بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران حتی اگر کشور‌های اروپایی و سایر کشور‌ها مدعی شوند به این تحریم‌ها بی‌توجه خواهند بود به منزله پایان رسمی برجام است. پایان برجام برای ایران یعنی آغاز فرآیند غنی‌سازی ۲۰ درصد و لغو رژیم بی‌سابقه نظارتی آژانس که در نتیجه توافق برجام علیه ایران اعمال شده است.

عدم واکنش قاطع ایران به این اقدام آمریکا ضربه جدی به منافع و وجهه جمهوری اسلامی وارد می‌آورد. ایران تجربه عدم واکنش قاطعانه به بدعهدی طرف مقابل را دارد و دود بی‌واکنشی دولت روحانی به چشم منافع ملی ایران رفته است.

روحانی و اعضای تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای پیش از این در واکنش به عدم اجرای تعهدات آمریکا و کشور‌های اروپایی، به جای آنکه اقدام متناسب را در دستور کار بگذارند با توجیه اقدامات کشور‌های اروپایی، راه را برای نادیده گرفته شدن بیشتر حقوق ایران هموارتر می‌کردند. حتی پس از خروج آمریکا از برجام، دولت روحانی که آن موقع دست بالا برای خروج از برجام و بازگشت به وضعیت هسته‌ای پیشابرجامی را داشت، ترجیح داد جنازه به کما رفته برجام را حفظ کند و اینگونه فشار‌ها و محدودیت‌ها علیه ایران در قالب محدودیت‌های برجامی حفظ شد.

ایران در جلسه امروز باید به صراحت اعلام کند در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه، نه‌تن‌ها از برجام خارج می‌شود و دیگر برای محدودیت‌های برجامی ارزشی قایل نیست، بلکه درباره تعهدات خود برای بازرسی از اماکن مورد درخواست آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تجدیدنظر خواهد کرد، علاوه بر این ممکن است از NPT نیز خارج شده و همکاری خود را با آژانس قطع کند.

* توهمات آمریکایی
با اینکه کشور‌های ۱+۴ مخالفت خود را با فعال‌سازی مکانیسم ماشه علیه ایران اعلام کرده‌اند، اما آمریکا همچنان به استفاده از اسنپ‌بک پافشاری می‌کند. مایک پمپئو روز پنجشنبه ششم شهریور (۲۷ آگوست) در یک پیام توئیتری ابراز اطمینان کرد تحریم‌های بین‌المللی علیه جمهوری اسلامی که مطابق توافق هسته‌ای لغو یا تعلیق شده‌اند از نیمه‌شب بیستم سپتامبر (سی‌ام شهریور) دوباره اعمال خواهند شد. وزیر خارجه آمریکا می‌گوید این کار در پی ارائه درخواست فعال شدن سازوکار حل اختلاف برجام موسوم به «مکانیسم ماشه» به شورای امنیت در هفته گذشته رخ خواهد داد.

جوزپ بورل، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی و ۵ کشور باقیمانده در توافق هسته‌ای بار‌ها گفته‌اند از آنجا که آمریکا هشتم ماه مه ۲۰۱۸ به مشارکت خود در برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) پایان داده، دیگر حق فعال کردن مکانیسم ماشه را ندارد. مدتی از ناکامی دولت آمریکا در تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران نگذشته بود که دونالد ترامپ از فعال کردن مکانیسم ماشه علیه ایران سخن گفت؛ ادعایی که محقق شدن آن مورد تردید جدی و حتی تمسخر کارشناسان و جریانات سیاسی داخلی آمریکا قرار گرفت. برای نمونه چندی پیش وقتی مایک پمپئو در توئیتی از توانایی آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران و فعال کردن مکانیسم ماشه سخن گفته بود، مورد تمسخر کاربران توئیتر قرار گرفت.

«نیکلاس گراسمن» استادیار دپارتمان علوم سیاسی دانشگاه ایلینوی در واکنش به این لفاظی پمپئو در صفحه توئیتر خود نوشت: «قطعا دیگر کشور‌ها می‌توانند توانمندی آمریکا برای تحمیل تحریم‌های چندجانبه را متوقف کنند. آمریکا می‌تواند تحریم‌هایی را وضع کند، اما نمی‌تواند دیگران را وادار به چنین کاری کند». وی سپس این سوال را مطرح کرد: «این مفهوم «چندجانبه» است؟ یعنی وزیر خارجه ما اینقدر نادان است؟» جان بولتون نیز که قبل‌تر اعتبار دولت آمریکا برای استفاده از مکانیزم موسوم به ماشه را به چالش کشیده بود، به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت: «درسی که شما از این مساله می‌گیرید این است که برای ایالات متحده کاملا قابل افتخار است در دفاع از اصول ما در سازمان ملل تنها باشد، اما حداقل شما باید تلاش کنید این را هوشمندانه انجام دهید نه اینگونه که احمق به نظر برسید». وی در ادامه تاکید کرد: «من فکر می‌کنم ما احمق به نظر می‌رسیم».

* بدترین وزیر خارجه آمریکا
شکست‌های پی در پی ایالات متحده آمریکا در صحنه سیاست خارجی باعث شده است پمپئو بیش از پیش زیر تیغ نقد منتقدان قرار بگیرد. روز گذشته روزنامه واشنگتن‌پست در یادداشتی، پمپئو را بدترین وزیر خارجه تاریخ آمریکا توصیف کرد.

روزنامه واشنگتن‌پست در این یادداشت با بیان اینکه هدایت سیاست خارجی رئیس‌جمهور آمریکا توسط پمپئو به یکی از بدترین آسیب‌های دیپلماتیک آمریکا در دهه‌های اخیر بویژه در ارتباط با نزدیک‌ترین متحدانش بدل شده است، نوشت: یک نمونه خوب آن در مذاکرات پیرامون ایران در ماه اخیر در شورای امنیت سازمان ملل مشاهده می‌شود. در میان اخبار دیگری که منتشر شده است، شکست دولت ترامپ برای تمدید تحریم تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران که تاریخ آن (ماه اکتبر) به پایان می‌رسد، مثالی گویا برای این است که پمپئو چگونه سیاست آمریکا را به بن‌بست کشانده است.

در ادامه این یادداشت آمده است: کارزار فشار علیه ایران به دلیل اینکه ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا ۱۳ روز پس از روی کار آمدن پمپئو در آوریل ۲۰۱۸ خروج از توافق هسته‌ای را اعلام کرد، از کار‌های مشخص پمپئو بوده است. رئیس‌جمهور گفت می‌خواهد درباره توافق دیگری مذاکره کند، اما پمپئو به سرعت مانع آن شد و ۱۲ شرط گسترده را برای تهران ارائه و اعلام کرد هدف او تغییر حکومت است که البته محقق نشد و به رغم تحریم‌های رو به افزایش و ترور پهپادی یکی از مهم‌ترین فرماندهان ایران (سردار شهید قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران)، ایران آسیبی ندیده و غنی‌سازی اورانیومش را افزایش داده است.

یادداشت واشنگتن‌پست می‌افزاید: این ما را به مناقشات در شورای امنیت می‌رساند، جایی که پمپئو برای تمدید تحریم تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران اعمال فشار کرد. اگر چه متحدان آمریکا تمایلی به اجازه دادن به ایران برای خرید و فروش تسلیحات ندارند، اما می‌دانند یک تحریم دیگر آنچه را از توافق هسته‌ای باقی مانده است از بین می‌برد و موجب خواهد شد ایران بی‌درنگ بازرسان سازمان بین‌المللی انرژی اتمی را که هنوز بر فعالیت‌های آن نظارت می‌کنند، اخراج کند. آن‌ها به این نتیجه رسیده‌اند هدف واقعی پمپئو نیز همین بوده است.