شهدای ایران؛ صادق خلیلیان، استاد دانشگاه و وزیر جهاد کشاورزی دولت دهم در رابطه با وضعیت اقتصادی و کارنامه دولت تدبیرو امید نامه‌ای سرگشاده‌ای خطاب به رئیس جمهور ارسال کرد.

در این نامه آمده است:‌

ضمن تشکر از زحمات جنابعالی در هفت سال مسئولیت خطیر ریاست جمهوری، برای باقیمانده آن نیز آرزوی توفیق دارم. حال که آفتاب دولت حضرت عالی رو به غروب است، همچنان با ارائه برخی آمارها و اظهارنظرها، همچون روال بدون تغییر و همیشگی خود در هفت سال گذشته، عملکردتان را بسیار درخشان ارزیابی نموده و در تمامی 2600 روز مسئولیت کاری خود، همواره دولت قبل را به باد انتقاد گرفته و حتی یک بار نیز در هیچ زمینه‌­ای از عملکرد مثبت دولت قبل یادی نفرمودید. آیا به واقع دولت­‌های نهم و دهم هیچ موفقیتی حتی جزئی و ناچیز نداشته است؟ و آیا تمامی کارهای دولت شما موفق بوده و هیچ نقصی به آن وارد نیست؟

با این مقدمه کوتاه، مطالبی در جهت تذکر و اصلاح روند امور به قرار زیر به استحضار جنابعالی و ملت شریف ایران می­رساند:

1- جنابعالی در موارد متعدد و از جمله در هفته گذشته بدون ارئه هرگونه سند اظهار داشتید که دولت شما تاکنون از بانک مرکزی استقراض نکرده و در عین حال دولت قبل را زیر سئوال بردید که با استقراض از بانک مرکزی، نقدینگی را بی رویه افزایش داده است. در پاسخ باید گفت که، اولاً، بر اساس گزارشات بانک مرکزی ادعای جنابعالی در این زمینه از اساس صحت ندارد، چرا که در آخرین شماره نماگرهای اقتصادی که در تیرماه 1399 توسط بانک مرکزی منتشر شد، حجم بدهی دولت در پایان سال 98 به بانک مرکزی 764 هزار میلیارد ریال درج شده که نسبت به دولت قبل (سال 92) حدود 5 برابر بیشتر شده است.

ثانیاً، اگر بر فرض صحت، دولت قبل از بانک مرکزی استقراض داشته، خودتان در همان جلسه اعتراف کردید این کار برای مسکن مهر بوده است. بنابراین دولت قبل میلیونها ایرانی را از اجاره­ نشینی نجات داده و صاحب­ خانه کرده، اما این حجم بدهی دولت شما به بانک مرکزی برای چه کاری بوده و چند نفر را صاحب خانه کرده ­اید؟ لازم به ذکر است که قیمت مسکن در دولت شما چنان افسار گسیخته شده که رویای سقف آجری برای بسیاری از مردم تا پایان عمرشان نیز محقق نخواهد شد.

2- از ابتدای تاسیس بانک مرکزی در سال 1339 تا شهریور سال 92 (بیش از نیم قرن) حجم نقدینگی به حدود 5000 هزار میلیارد ریال رسید در حالی­که دولت شما ظرف کمتر از 7 سال حجم نقدینگی را پنج برابر کرده و در پایان سال 98 به حدود 24720 هزار میلیارد ریال رسانده است. با توجه به اینکه مردم و تولید کنندگان از کمبود نقدینگی رنج می­برند، برای روشن شدن افکار عمومی پاسخ دهید این حجم بی­ سابقه از نقدینگی کجا رفته و دولت شما با آن چه کرده است؟

3- جنابعالی ادعا دارید که عملکرد دولت شما در رشد اقتصادی از دولت قبل موفق‌­تر بوده است. لازم به ذکر است که آمار بانک مرکزی و مرکز آمار ایران که در سال 99 منتشر شده این ادعا را ثابت نمی­کند، چرا که متوسط سالانه نرخ رشد اقتصادی کشور در دولت شما با نفت و بدون نفت در حدود 1 درصد بوده که نه­ تنها نسبت به دولت قبل بلکه در تاریخ دولت‌های 40 سال اخیر، بدترین عملکرد را نشان می­دهد و حتی در دو سال اخیر منفی بوده و اقتصاد در رکود بی سابقه بسر می‌­برد.

4- جنابعالی در برنامه افتتاحیه ­های هفتگی پروژ­ه‌­ها، همواره اعلام داشته ­اید که عملکرد و تولید در هر زمینه‌­ای که افتتاح کرده ­­اید، در دولت شما دو یا سه برابر شده است. اگر این ادعا واقعیت دارد اولاً چرا وضع مملکت این ­چنین است که گرانی بیداد میکند، قدرت خرید مردم کم شده و سرمایه­ های اجتماعی به شدت افت کرده است؟ ثانیاً اگر در دولت شما عملکرد و تولید چند برابر شده است، پس چرا بر اساس گزارش بانک مرکزی در دو سال اخیر و بر اساس گزارش بانک جهانی در سه سال اخیر، رشد اقتصادی کشور منفی است و اقتصاد در رکود بسر می­‌برد؟

5- نرخ رشد سرمایه ­گذاری ناخالص در کشور از سال 92 تا سال 98 بطور متوسط منفی 4 درصد بوده که نشان می­دهد در دولت شما نسبت به دولت قبل هر ساله میزان سرمایه­ گذاری کاهش یافته که این یک زنگ خطر برای آینده اقتصاد کشور است.

6- قدرت پول ملی کشور در دولت جنابعالی بر خلاف تعهد انتخاباتی و قانونی شما، نه ­تنها تقویت نشده بلکه تا سال جاری بیش از 700 درصد تنزل یافته که نه­ فقط نسبت به دولت قبل بلکه در هیچ دولتی در 40 سال گذشته سابقه نداشته است.

7- در دولت جنابعالی قیمت مواد خوراکی در حدود 300 درصد افزایش داشته و مقدار مصرف مواد غذایی خانوارهای ایرانی به­ طور متوسط 31 درصد کاهش یافته است یعنی در سال 98 نسبت به سال 92 مردم ایران به ­طور متوسط 31 درصد غذای کمتری مصرف کرده­ اند که در مورد خانوارهای متوسط و قشر ضعیف این وضع بدتر شده است. مسلما تداوم این وضعیت، امنیت غذایی و بهداشت جامعه ایرانی را با چالشها جدی مواجه خواهد کرد.

8- توزیع درآمد در جامعه طی شش سال اخیر در دولت شما ناعادلانه تر شده به ­طوری­که طبقات مرفه، ثروتمندتر و طبقات متوسط و ضعیف جامعه، فقیرتر شده ­اند. گزارش مرکز آمار ایران بر مبنای شاخص ضریب جینی بر این وضعیت صحه گذاشته و آمار منتشر شده افزایش نابرابری از عدد 36.5 درصد در سال 92، به حدود 40 درصد در سال 98 را نشان می­دهد.

9- در سخنرانی مورخ 29 مرداد 99 خود در دولت، از یک طرف ادعا نمودید که­ دستتان را در این هفت سال به سوی بانک مرکزی دراز نکرده ­اید و در سخنان گذشته خود نیز اظهار نمودید که چاپ پول بدون پشتوانه انجام نمی‌­دهید. از طرف دیگر هم ادعا نمودید که علیرغم کاهش درآمدهای نفتی، مالیات­‌ها را افزایش نخواهید داد. لطفاً پاسخ بفرمایید اولاً چگونه بودجه عمومی دولت نسبت به سال 92 حدود سه برابر شده است؟ ثانیاً افزایش سه برابری پایه پولی در دولت شما اگر برای جبران کسری بودجه نبوده پس به چه منظوری و از چه منبعی تامین شده است؟ ثالثاً روشن فرمائید که چرا بدهی دولت به نظام بانکی و بانک مرکزی در دولت جنابعالی نزدیک به 4 تا 5 برابر شده و حجم نقدینگی نیز 5 برابر افزایش یافته است؟

10- جنابعالی در سخنرانی­ 2 مردادماه سال جاری خود، ادعا نمودید که در سال 92 مجموع تولید محصولات کشاورزی 97 میلیون تن بوده و امروز به 130 میلیون تن رسیده است (یعنی افزایش 34 درصدی). از آنجا که افزایش تولید مورد ادعای شما باید در چند شاخص خود را نشان دهد، نظر جنابعالی را به چند نکته در این خصوص جلب می­‌نماید.

اولا، جمعیت کشور در این مدت فقط 8 درصد رشد داشته، بنابراین با افزایش تولید مورد ادعای شما و با لحاظ سرانه مصرف هر فرد برای جمعیت فعلی، واردات محصولات کشاورزی در سال 98 باید کاهش می‌­یافت و یا حتی به صفر می­رسید در حالی­که میزان واردات از حدود 18 میلیون تن در سال 92 به بیش از 24 میلیون تن در سال 98 افزایش یافته است. چگونه ممکن است که تولید 34 درصد افزایش یابد و واردات بجای کاهش، حداقل 31 درصد افزایش پیدا نماید؟ لازم به ذکر است که میزان صادرات محصولات کشاورزی هم در دولت شما افزایش خاصی نسبت به قبل نداشته است.

ثانیا،‌ با توجه به افزایش بی سابقه واردات کشاورزی در سال 98، اگر افزایش تولید مورد ادعای شما هم رخ داده باشد، قیمت مواد غذایی در کشور باید کاهش می ­یافت، در حالی­که قیمتها به­ طور متوسط در دولت جنابعالی تقریبا 3 برابر شده است.

ثالثا،‌بر اساس گزارش هزینه درآمد خانوارها که هر ساله توسط بانک مرکزی و نیز مرکز آمار ایران منتشر می‌شود همانطور که در بند 7 توضیح داده شد مصرف مواد غذایی خانوارها بخصوص در برخی اقلام اساسی، 31 درصد کاهش یافته است.

رابعا، افزایش شدید واردات در سال 98 که دو سوم آن محصولات اساسی بوده از یک طرف، کاهش مصرف مواد غذایی مردم بخصوص در چند سال اخیر و افزایش شدید قیمت محصولات کشاورزی از طرف دیگر، همگی نگرانی­هایی را در زمینه وضعیت تولید در بخش کشاورزی نشان می­دهد و افزایش تولیدات را حداقل در سطح مورد ادعای جنابعالی قویا رد می­کند.

در پایان بعنوان برادر کوچکتر شما، دو توصیه دارم، یکی اینکه هر گزارشی که به شما داده می­شود را به­ سادگی قبول نکرده و بررسی بیشتری فرمائید. توصیه دیگر اینکه، با توجه به رسیدن به سال پایانی مسئولیت خود، فرصت را مغتنم شمرده و با تلاش و کار بی‌وقفه، قدری جبران مافات نمایید، چرا که دو صد گفته و چون نیم کردار نیست.