شهدای ایران: «عباس عبدی» فعال سیاسی اصلاح طلب در یادداشتی در روزنامه اعتماد نوشت: «سخنان آقای ظریف در مجلس به دلیل حواشی آن بازتابهای فراوانی داشت...نکته مهم ماجرا این است که اتفاقا استدلالهای آقای ظریف به نسبت ضعیف بود».
عبدی در ادامه نوشت: «یکی از مستندات و دفاعیه وی از سیاست خارجی کشور، ارجاع به حمایتهای رهبری نظام و صمیمیت رفتاری با سردار سلیمانی بود...این دو دلیل حتی اگر درست هم باشد، کافی برای دفاع از یک سیاست نیست...در عرصه عمومی باید علل دفاع بهطور مستقیم مربوط به ماجرا باشد و نه ارجاع به حمایت دیگران».
عبدی در ادامه نوشت: «یکی از مستندات و دفاعیه وی از سیاست خارجی کشور، ارجاع به حمایتهای رهبری نظام و صمیمیت رفتاری با سردار سلیمانی بود...این دو دلیل حتی اگر درست هم باشد، کافی برای دفاع از یک سیاست نیست...در عرصه عمومی باید علل دفاع بهطور مستقیم مربوط به ماجرا باشد و نه ارجاع به حمایت دیگران».
عباس عبدی پیش از این نیز با نقد سیاست خارجی دولت روحانی نوشته بود: «به نظر بنده حتی اگر ترامپ هم نمیآمد و کلینتون انتخاب میشد، باز هم در اجرای برجام دچار مشکل و حتی مشکلات بدتری میشدیم...در توافقهای داخلی و اقتصادی نیز حتما باید ضمانت اجرای کافی وجود داشته باشد. اگر از بانک وام میگیریم به ازای آن وثیقه معتبر دریافت میکنند تا در صورت بازپرداخت نکردن وام، وثیقه معتبر و واقعی را به اجرا بگذارند... پرسش این است که وثیقه یا ضمانت اجرای تعهدات طرف مقابل نزد ایران چه بود؟ وثیقه ما روشن بود. بازگشت تحریمها و قطعنامهها. ولی وثیقه آنان چه بود؟ این وثیقه باید مبتنی بر قدرت باشد. اگر آنان به تعهدات خود عمل نکنند، ما باید میتوانستیم که مقابله به مثل کنیم. اگر چنین وثیقهای را نزد خود نداریم، نباید وارد چنین توافقی میشدیم».
وی در ادامه تاکید کرده بود: «پرسش این است دوستانی که پیشنهاد مذاکره میدادند و به آن اصرار داشتند، چرا ضمانت اجرای آن را مورد توجه خود قرار ندادند؟ اگر قرار بود که وارد برجام شویم، باید فرض میکردیم که چنانچه طرف مقابل به تعهدات خود عمل نکرد ما چه باید انجام دهیم تا از ترس عمل ما، طرف مقابل به تعهداتش ملتزم باشد؟ به نظرم بسیاری از افراد درک درستی از ماهیت روابط بینالملل و سیاست واقعگرایانه ندارند و روابط بینالملل را به گفتوگو و صلحخواهی تقلیل میدهند، در حالی که روابط بینالملل در اصل متکی به قدرت است و بس».
برخی دولتمردان و فعالین اصلاح طلب، در سالهای اخیر با حمله به منتقدان، رویکرد «مقتدرانه» در سیاست خارجی را «تنش زایی» و «ماجراجویی» جا می زدند. این طیف بر همین اساس برجام را فتح الفتوح نامید. این در حالی است که به هیچ عنوان اصول بدیهی یک توافق بین المللی از جمله، همزمانی اجرای تعهدات، توازن تعهدات، تضمین اجرای تعهدات طرف مقابل و نحوه اقدام درصورت عهدشکنی طرف مقابل در برجام رعایت نشد.
دولت روحانی در اجرای برجام شروط ۲۸ گانه را اجرا نکرد و علیرغم اظهارنظر صریح مقامات ارشد نظامی از جمله سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی درباره نقشه شوم دشمن در تعمیم برجام به حوزه موشکی و منطقه ای، وعده اجرای برجام های ۲ و ۳ را داد و دشمن را به طمع انداخت.
آقای ظریف بجای اینکه لجوجانه برجام را بزرگترین دستاورد جا بزند، باید بابت خسارت های بزرگ این توافق از مردم عذرخواهی کرده و در فرصت باقی مانده از عمر دولت برای تغییر ریل گذاری و جبران خسارت ها تلاش کند.