التهابات بازار ارز و سکه، عامل اقتصادی نداشته و ناشی از سیاستگذاری غلط دولت است. راه‌حل پایان دادن به این روند خسارت بار، تغییر ریل‌گذاری دولت در دو حوزه سیاست خارجی و مدیریت فضای مجازی است.
شهدای ایران: این روزها التهابات بازار ارز و سکه در صدر اخبار رسانه‌ها قرار گرفته است. نکته قابل تأمل اینجاست که افزایش قیمت دلار حتی در روزهای تعطیل هم ادامه دارد. در روز جمعه گذشته، قیمت دلار حدود ۲ هزارتومان افزایش یافت! این روند غیرمعمول بدان معنی است که این نوسانات عامل اقتصادی ندارد.
یک سؤال؛ آیا فقط عوامل ناشناخته و دلار باعث گرانی اقلام هستند!؟ پاسخ منفی است. برای نمونه در هفته گذشته قیمت لبنیات حدود ۳۰ درصد افزایش یافت. در یک نمونه دیگر، در روزهای گذشته، مدیرکل دفتر صنایع حمل‌ونقل وزارت صمت خواستار افزایش دوباره قیمت خودرو شد.
هفته‌نامه صدا ارگان حزب اشرافی کارگزاران- مرداد ۹۵- در صفحه اول خود پرسید «روحانی چگونه دوباره رئیس‌جمهور می‌شود؟» و در پاسخ تیتر زد «با برجام و تلگرام».
برجام و تلگرام، به شکل مقطعی در خدمت دوپینگ انتخاباتی طیف مدعی اصلاحات بود. اما این دو در درازمدت حربه اسارت بود. برجام و تلگرام در سال‌های اخیر هم دستگاه اجرایی و هم بخشی از افکارعمومی را معطل و منفعل نگه داشته است. همانند ماده مخدری که در ابتدا، شخص معتاد را کیفور می‌کند، اما در ادامه، اراده و استقلال و شخصیت او را می‌گیرد.
انتظار بی‌حاصل برای نقدشدن چکِ برگشتی برجام
در هفته‌ها و ماه‌های اخیر رسانه‌ها و فعالین اصلاح‌طلب همصدا با برخی دولتمردان، زمزمه «مذاکره با آمریکا» را مطرح کرده‌اند. آن هم در شرایطی که چک برگشتی برجام روی دست دولتمردان است. با این‌حال دولت اصرار دارد که همچنان تمامی تخم‌مرغهای خود را در سبد برجام بچیند.
برخی دولتمردان در کنار فعالین مدعی اصلاحات اینگونه وانمود می‌کنند که بخش اعظم مشکلات کشور به دلیل وجود تحریم‌هاست و بخش اندکی از مشکلات به سوءمدیریت در دولت ارتباط دارد. در هفته‌های گذشته، روزنامه شرق- از بزک‌کنندگان برجام- در اعترافی دیرهنگام به نقل از یک کارشناس اقتصادی نوشت: «درباره شرایط اقتصادی باید بگویم که اصلا اعتقادی ندارم شرایط به خاطر تحریم‌ها نامناسب است؛ زیرا در گفته‌های ریچارد نفیو [معمار تحریم‌ها] هم این قضیه کاملا مشخص است و عملکردهایی که داشته‌اند نیز نشان می‌دهد که خطا در تصمیمات مسئولان کم نبوده است.
نمی‌خواهم ساده‌لوحانه با تحریم‌ها برخورد بکنم و بگویم تحریم اثری ندارد؛ این خیلی ساده‌لوحی است که بگوییم تحریم بر اقتصاد ایران اثری ندارد، اما بزرگ‌کردن و پژواک درست‌کردن از واژه تحریم، دلایل دیگری دارد. من اثر تحریم را به لحاظ کارشناسی، عملی و تجارب۵۰ ساله‌ام در کار تولید و اقتصادی که با آن آشنا هستم، بیشتر از ۳۰ درصد نمی‌بینم».
این روزنامه اصلاح‌طلب در ادامه نوشت: «بررسی شرایط کشور نشان می‌دهد که به‌ویژه در دو دولت اخیر، تصمیم‌گیران در حوزه اقتصاد کاملا در زمین طراحی‌شده تحریم‌کنندگان بازی کرده‌اند. این تصمیمات سبب شده که توانمندی‌های سیاسی و امنیتی یا قدرت سیاسی و امنیتی کشور تحت تأثیراشتباهات اقتصادی قرار بگیرد و این بخش‌ها را هم به ضعف بکشانند».
این کارشناس اقتصادی در ادامه تاکید کرد: «قاطعانه می‌گویم که کشور از لحاظ اقتصادی مسئله لاینحل ندارد. به‌صراحت می‌گویم همین حالا در مقابل تحریم‌های آمریکا آن ۳۰ درصد اثری که به اقتصاد ایران تحمیل می‌شود، قابل تحمل است و ۷۰ درصد مابقی مشکلات با اصلاح قابلیت تصمیم‌سازان حل خواهد شد».
دولت همچنان رویکرد خسارت بار «ماندن در برجام به هر قیمت» را ادامه می‌دهد. این در حالی است که قریب به ۵ سال از امضای برجام و همچنین بیش از دو سال از خروج رسمی آمریکا و خروج عملی اروپا از توافق سپری شده است.
چندی پیش روزنامه زنجیره‌ای سازندگی در اعترافی دیرهنگام نوشت: «ایران موبه‌مو تعهدات هسته‌ای خود را اجرا می‌کند، اما تحریم‌هایی را تحمل می‌کند که به مراتب سخت‌تر از دوره قبل از توافق است و طرف‌های دیگر کاملاً از تعهدات خویش خارج شده‌اند... امروز دولت نیازمند آن است که باور کند برجام به پایان رسیده... اکنون جواب مشخص است. خروج از برجام و بازگذاشتن راه مذاکره با کسانی که قدرت عمل به تعهداتشان را دارند، این گزینه بهتری از ماندن در توافق یکجانبه، تحریم‌های سخت‌تر از پیشابرجام، دلخوش کردن به اقدامات نمادین اروپا و مشاهده رکودی است که این‌بار می‌تواند اقتصاد کشور را از گروه کشورهای با درآمد متوسط به فقیر مبدل سازد».
وقتی دولت به عقب برمی‌گردد!
محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه- ۱۰ تیر ۹۹- در سخنرانی خود در نشست مجازی شورای امنیت گفت: «مایلم سخنرانی خود را با همان عباراتی آغاز کنم که نخست‌وزیر مصدق ۵۹ سال پیش در این شورا به کار برد». ظریف در پایان سخنرانی خود نیز گفت: «در پایان، بگذارید دوباره از سخنان نخست‌وزیر مصدق در شورای امنیت در سال ۱۹۵۱ استفاده کنم».
روزنامه ایران-ارگان رسانه‌ای دولت- نیز در شماره دیروز در مصاحبه با سعید لیلاز (از بازداشت شدگان فتنه ۸۸ و عضو مرکزیت کارگزاران و قائم‌مقام مدیرعامل ایران خودرو دیزل در دولت روحانی) نوشت: «روحانی در اداره اقتصاد بدون نفت، رکورد دکتر مصدق را شکست... درآمد ارزی بهترین سال دولت روحانی، معادل بدترین سال دولت احمدی‌نژاد است».
یکی از فعالین رسانه‌ای در واکنش به تراز قراردادن مصدق توسط دولتمردان و رسانه‌های دولتی نوشت: «این جملات ظاهرا برای تعریف و تحسین است اما در واقع، بدتر از این نمی‌شود روحانی را تقبیح کرد. چندمین بار است که دولت و حامیان آن، از «تراز» دکتر مصدق برای توجیه خود استفاده می‌کنند. سرنوشت اعتماد و خوش بینی مصدق به آمریکا و سپس شبیخون کودتا، مناسب عبرت بود، اگر عبرت‌گیرنده‌ای در میان طیف خوش‌بین به آمریکا حضور داشت».
این فعال رسانه‌ای در ادامه نوشت: «ایران در دهه ۱۳۲۰، در ضعیف‌ترین روزگار خود به سر می‌برد و امروز در اوج اقتدار منطقه‌ای است. مقایسه ظریف و روحانی با مصدق، تخفیف و توهین است، نه تحسین. در شعارهای انتخاباتی ۹۲، ضمن تمسخر دولت مستقر، ادعا می‌شد «به عقب بر نمی‌گردیم». اما حالا برای مظلوم‌نمایی، گرفتاری (خود ساخته) را با گرفتاری (خود ساخته) یک سیاستمدار سکولار و غربگرا در هفتاد و هفت سال قبل مقایسه می‌کنند!».
جدای از این مسئله، باید از آقای لیلاز پرسید که چگونه در دولت نهم و دهم که نه از برجام خبری بود و نه بستن با کدخدا، درآمد کشور بالا بود و در دوره مدیریت آقای روحانی و برجام، حائز پایین‌ترین درآمد نفتی شدیم!؟ آیا این مسئله به نتایج دو رویکرد مقاومت و انفعال بر نمی‌گردد؟
لیلاز در حالی به دفاع از عملکرد دولت اقدام کرده که پیش از این با انتقاد از عملکرد ضعیف دولت گفته بود «با اختیاراتی که آقای روحانی دارد، اگر چوب خشک به جای او بود، اقتصاد را بهتر مدیریت می‌کرد».
جولان تروریست‌های اقتصادی در فضای مجازی
در سال ۹۷ و همزمان با التهابات بازار ارز و افزایش قیمت دلار تا آستانه ۲۰ هزارتومان، «سیف» رئیس وقت بانک مرکزی در صحن علنی مجلس شورای اسلامی با ارائه توضیحاتی درباره بازار ارز گفت: «درخصوص نرخ ارز عوامل غیراقتصادی و عدم اطمینان نسبت به آینده موثر است... التهابات بازار ارز محصول فضاهای تلگرامی و مجازی است.»
در سال ۹۷ تروریست‌های اقتصادی در تلگرام با تشویق مردم به خرید دلار، خسارات زیادی به تعداد زیادی از خانواده‌ها وارد کردند.
یکی از نقاط ضعف جدی در دولت روحانی، رهاشدگی فضای مجازی است. این رویکرد خسارت‌بار در یک مقطع موجب جولان تروریست‌های اقتصادی در فضای مجازی شد و التهابات بازار ارز را رقم زد و در مقطعی دیگر، دالان نفوذ دشمن در بسترسازی اغتشاش و آشوب و آدم‌کشی و خرابکاری و ایجاد بی‌ثباتی در کشور شد.
راه‌حل، تغییر ریل‌گذاری است
همان‌طور که پیش از این نیز تاکید شد، التهابات بازار ارز و سکه، عامل اقتصادی نداشته و ناشی از سیاستگذاری غلط دولت است.
به عبارت دیگر، افزایش افسارگسیخته قیمت دلار، ناشی از رویکرد خسارت‌بار دولت در «چیدن همه تخم‌مرغ‌ها در سبد برجام» و جولان تروریست‌های اقتصادی در فضای مجازی- به دلیل رهاشدگی فضای مجازی توسط دولت- است.
راه‌حل پایان دادن به این روند خسارت‌بار، تغییر ریل‌گذاری دولت در دو حوزه سیاست خارجی و مدیریت فضای مجازی است.
یک سؤال؛ آیا فقط عوامل ناشناخته و دلار باعث گرانی اقلام هستند!؟ پاسخ منفی است. برای نمونه در هفته گذشته قیمت لبنیات حدود ۳۰ درصد افزایش یافت. در یک نمونه دیگر، در روزهای گذشته، مدیرکل دفتر صنایع حمل‌ونقل وزارت صمت خواستار افزایش دوباره قیمت خودرو شد.
هفته‌نامه صدا ارگان حزب اشرافی کارگزاران- مرداد ۹۵- در صفحه اول خود پرسید «روحانی چگونه دوباره رئیس‌جمهور می‌شود؟» و در پاسخ تیتر زد «با برجام و تلگرام».
برجام و تلگرام، به شکل مقطعی در خدمت دوپینگ انتخاباتی طیف مدعی اصلاحات بود. اما این دو در درازمدت حربه اسارت بود. برجام و تلگرام در سال‌های اخیر هم دستگاه اجرایی و هم بخشی از افکارعمومی را معطل و منفعل نگه داشته است. همانند ماده مخدری که در ابتدا، شخص معتاد را کیفور می‌کند، اما در ادامه، اراده و استقلال و شخصیت او را می‌گیرد.
انتظار بی‌حاصل برای نقدشدن چکِ برگشتی برجام
در هفته‌ها و ماه‌های اخیر رسانه‌ها و فعالین اصلاح‌طلب همصدا با برخی دولتمردان، زمزمه «مذاکره با آمریکا» را مطرح کرده‌اند. آن هم در شرایطی که چک برگشتی برجام روی دست دولتمردان است. با این‌حال دولت اصرار دارد که همچنان تمامی تخم‌مرغهای خود را در سبد برجام بچیند.
برخی دولتمردان در کنار فعالین مدعی اصلاحات اینگونه وانمود می‌کنند که بخش اعظم مشکلات کشور به دلیل وجود تحریم‌هاست و بخش اندکی از مشکلات به سوءمدیریت در دولت ارتباط دارد. در هفته‌های گذشته، روزنامه شرق- از بزک‌کنندگان برجام- در اعترافی دیرهنگام به نقل از یک کارشناس اقتصادی نوشت: «درباره شرایط اقتصادی باید بگویم که اصلا اعتقادی ندارم شرایط به خاطر تحریم‌ها نامناسب است؛ زیرا در گفته‌های ریچارد نفیو [معمار تحریم‌ها] هم این قضیه کاملا مشخص است و عملکردهایی که داشته‌اند نیز نشان می‌دهد که خطا در تصمیمات مسئولان کم نبوده است.
نمی‌خواهم ساده‌لوحانه با تحریم‌ها برخورد بکنم و بگویم تحریم اثری ندارد؛ این خیلی ساده‌لوحی است که بگوییم تحریم بر اقتصاد ایران اثری ندارد، اما بزرگ‌کردن و پژواک درست‌کردن از واژه تحریم، دلایل دیگری دارد. من اثر تحریم را به لحاظ کارشناسی، عملی و تجارب۵۰ ساله‌ام در کار تولید و اقتصادی که با آن آشنا هستم، بیشتر از ۳۰ درصد نمی‌بینم».
این روزنامه اصلاح‌طلب در ادامه نوشت: «بررسی شرایط کشور نشان می‌دهد که به‌ویژه در دو دولت اخیر، تصمیم‌گیران در حوزه اقتصاد کاملا در زمین طراحی‌شده تحریم‌کنندگان بازی کرده‌اند. این تصمیمات سبب شده که توانمندی‌های سیاسی و امنیتی یا قدرت سیاسی و امنیتی کشور تحت تأثیراشتباهات اقتصادی قرار بگیرد و این بخش‌ها را هم به ضعف بکشانند».
این کارشناس اقتصادی در ادامه تاکید کرد: «قاطعانه می‌گویم که کشور از لحاظ اقتصادی مسئله لاینحل ندارد. به‌صراحت می‌گویم همین حالا در مقابل تحریم‌های آمریکا آن ۳۰ درصد اثری که به اقتصاد ایران تحمیل می‌شود، قابل تحمل است و ۷۰ درصد مابقی مشکلات با اصلاح قابلیت تصمیم‌سازان حل خواهد شد».
دولت همچنان رویکرد خسارت بار «ماندن در برجام به هر قیمت» را ادامه می‌دهد. این در حالی است که قریب به ۵ سال از امضای برجام و همچنین بیش از دو سال از خروج رسمی آمریکا و خروج عملی اروپا از توافق سپری شده است.
چندی پیش روزنامه زنجیره‌ای سازندگی در اعترافی دیرهنگام نوشت: «ایران موبه‌مو تعهدات هسته‌ای خود را اجرا می‌کند، اما تحریم‌هایی را تحمل می‌کند که به مراتب سخت‌تر از دوره قبل از توافق است و طرف‌های دیگر کاملاً از تعهدات خویش خارج شده‌اند... امروز دولت نیازمند آن است که باور کند برجام به پایان رسیده... اکنون جواب مشخص است. خروج از برجام و بازگذاشتن راه مذاکره با کسانی که قدرت عمل به تعهداتشان را دارند، این گزینه بهتری از ماندن در توافق یکجانبه، تحریم‌های سخت‌تر از پیشابرجام، دلخوش کردن به اقدامات نمادین اروپا و مشاهده رکودی است که این‌بار می‌تواند اقتصاد کشور را از گروه کشورهای با درآمد متوسط به فقیر مبدل سازد».
وقتی دولت به عقب برمی‌گردد!
محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه- ۱۰ تیر ۹۹- در سخنرانی خود در نشست مجازی شورای امنیت گفت: «مایلم سخنرانی خود را با همان عباراتی آغاز کنم که نخست‌وزیر مصدق ۵۹ سال پیش در این شورا به کار برد». ظریف در پایان سخنرانی خود نیز گفت: «در پایان، بگذارید دوباره از سخنان نخست‌وزیر مصدق در شورای امنیت در سال ۱۹۵۱ استفاده کنم».
روزنامه ایران-ارگان رسانه‌ای دولت- نیز در شماره دیروز در مصاحبه با سعید لیلاز (از بازداشت شدگان فتنه ۸۸ و عضو مرکزیت کارگزاران و قائم‌مقام مدیرعامل ایران خودرو دیزل در دولت روحانی) نوشت: «روحانی در اداره اقتصاد بدون نفت، رکورد دکتر مصدق را شکست... درآمد ارزی بهترین سال دولت روحانی، معادل بدترین سال دولت احمدی‌نژاد است».
یکی از فعالین رسانه‌ای در واکنش به تراز قراردادن مصدق توسط دولتمردان و رسانه‌های دولتی نوشت: «این جملات ظاهرا برای تعریف و تحسین است اما در واقع، بدتر از این نمی‌شود روحانی را تقبیح کرد. چندمین بار است که دولت و حامیان آن، از «تراز» دکتر مصدق برای توجیه خود استفاده می‌کنند. سرنوشت اعتماد و خوش بینی مصدق به آمریکا و سپس شبیخون کودتا، مناسب عبرت بود، اگر عبرت‌گیرنده‌ای در میان طیف خوش‌بین به آمریکا حضور داشت».
این فعال رسانه‌ای در ادامه نوشت: «ایران در دهه ۱۳۲۰، در ضعیف‌ترین روزگار خود به سر می‌برد و امروز در اوج اقتدار منطقه‌ای است. مقایسه ظریف و روحانی با مصدق، تخفیف و توهین است، نه تحسین. در شعارهای انتخاباتی ۹۲، ضمن تمسخر دولت مستقر، ادعا می‌شد «به عقب بر نمی‌گردیم». اما حالا برای مظلوم‌نمایی، گرفتاری (خود ساخته) را با گرفتاری (خود ساخته) یک سیاستمدار سکولار و غربگرا در هفتاد و هفت سال قبل مقایسه می‌کنند!».
جدای از این مسئله، باید از آقای لیلاز پرسید که چگونه در دولت نهم و دهم که نه از برجام خبری بود و نه بستن با کدخدا، درآمد کشور بالا بود و در دوره مدیریت آقای روحانی و برجام، حائز پایین‌ترین درآمد نفتی شدیم!؟ آیا این مسئله به نتایج دو رویکرد مقاومت و انفعال بر نمی‌گردد؟
لیلاز در حالی به دفاع از عملکرد دولت اقدام کرده که پیش از این با انتقاد از عملکرد ضعیف دولت گفته بود «با اختیاراتی که آقای روحانی دارد، اگر چوب خشک به جای او بود، اقتصاد را بهتر مدیریت می‌کرد».
جولان تروریست‌های اقتصادی در فضای مجازی
در سال ۹۷ و همزمان با التهابات بازار ارز و افزایش قیمت دلار تا آستانه ۲۰ هزارتومان، «سیف» رئیس وقت بانک مرکزی در صحن علنی مجلس شورای اسلامی با ارائه توضیحاتی درباره بازار ارز گفت: «درخصوص نرخ ارز عوامل غیراقتصادی و عدم اطمینان نسبت به آینده موثر است... التهابات بازار ارز محصول فضاهای تلگرامی و مجازی است.»
در سال ۹۷ تروریست‌های اقتصادی در تلگرام با تشویق مردم به خرید دلار، خسارات زیادی به تعداد زیادی از خانواده‌ها وارد کردند.
یکی از نقاط ضعف جدی در دولت روحانی، رهاشدگی فضای مجازی است. این رویکرد خسارت‌بار در یک مقطع موجب جولان تروریست‌های اقتصادی در فضای مجازی شد و التهابات بازار ارز را رقم زد و در مقطعی دیگر، دالان نفوذ دشمن در بسترسازی اغتشاش و آشوب و آدم‌کشی و خرابکاری و ایجاد بی‌ثباتی در کشور شد.
راه‌حل، تغییر ریل‌گذاری است
همان‌طور که پیش از این نیز تاکید شد، التهابات بازار ارز و سکه، عامل اقتصادی نداشته و ناشی از سیاستگذاری غلط دولت است.
به عبارت دیگر، افزایش افسارگسیخته قیمت دلار، ناشی از رویکرد خسارت‌بار دولت در «چیدن همه تخم‌مرغ‌ها در سبد برجام» و جولان تروریست‌های اقتصادی در فضای مجازی- به دلیل رهاشدگی فضای مجازی توسط دولت- است.
راه‌حل پایان دادن به این روند خسارت‌بار، تغییر ریل‌گذاری دولت در دو حوزه سیاست خارجی و مدیریت فضای مجازی است.
