حدود ۴۵ روز قبل بود که بلومبرگ فاش کرد که به سندی ۱۲۹ صفحه‌ای از بارسی‌های آژانس در سال ۲۰۱۹ دست پیدا کرده که نشان از رکوردشکنی در بازرسی از سایت‌های ایرانی است.
شهدای ایران: شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اولین قطعنامه خود را علیه ایران، بعد از هشت سال صادر کرد؛ قطعنامه‌ای که بانیان آن سه عضو اروپایی برجام بودند و البته ۲۵ عضو شورای حکام هم به آن رأی مثبت دادند. چین و روسیه، هر دو به قطعنامه شورا رأی منفی داده‌اند. در حالی که گزارش‌های آژانس تصریح کرده‌اند که میزان بازرسی‌ها از ایران از لحاظ اجازه بازرسی‌های عادی و سرزده بعد از توافق هسته‌ای (برجام) رکورد آژانس را شکسته، شورای حکام به بهانه اجازه ندادن ایران به بازرسی از «دومکان غیرهسته‌ای»، علیه ایران قطعنامه صادر کرد. وزیر خارجه ایران ساعاتی قبل از تصویب قطعنامه هشدار داده بود که صدور قطعنامه، امکان راه‌حل مبتنی بر توافق را «نابود» خواهد کرد و نماینده ایران در آژانس هم گفته که تهران اقدام مقتضی و مناسب را در واکنش به این قطعنامه در پیش خواهد گرفت. به نظر می‌رسد سه کشور اروپایی با این اقدام خود پاداش دو سال اجرای یک‌طرفه برجام را به ایران می‌دهند!
شورای حکام دیروز با ۲۵ رأی موافق، دو رأی مخالف روسیه و چین و هشت رأی ممتنع به قطعنامه سه کشور اروپایی علیه ایران رأی مثبت داد تا اروپاییان نشان دهند که اگر لازم باشد در پاییز آتی، از طرح امریکا برای تداوم تحریم‌های تسلیحاتی ایران هم حمایت خواهند کرد. بماند که روز پنج شنبه وال استریت ژورنال گزارش کرد که اروپاییان دنبال راه‌حلی میانه برای تمدید موقت تحریم‌های تسلیحاتی ایران هم هستند. قطعنامه جدید که اولین قطعنامه آژانس علیه ایران بعد از سال ۲۰۱۲ است، از ایران خواسته به ممانعت از دسترسی بازرسان آژانس به دو مکان خود پایان دهد و با آن‌ها به طور کامل همکاری کند. این قطعنامه یک روز بعد از پایان نشست مجازی آژانس، در نشست حضوری اعضای شورای حکام صادر شد. پاراگوئه در این نشست غایب بود و جمهوری آذربایجان، هند، مغولستان، نیجر، پاکستان، آفریقای جنوبی و تایلند به این قطعنامه رأی ممتنع دادند. ۲۵ کشور دیگر شامل استرالیا، بلژیک، برزیل، کانادا، اکوادور، مصر، استونی، فرانسه، آلمان، غنا، یونان، مجارستان، ایتالیا، ژاپن، کویت، مراکش، نیجریه، نروژ، پاناما، عربستان سعودی، سوئد، انگلیس، امریکا، اروگوئه و آرژانتین به این قطعنامه رأی موافق داده‌اند. شورای حکام ترجیحاً در اکثر موارد با اجماع تصمیم‌گیری می‌کند، ولی در مواقعی که میان اعضای آن اختلاف نظر وجود داشته باشد، در مورد اسناد و قطعنامه‌ها رأی‌گیری می‌شود.
مسکو: مسئله ایران ربطی به عدم اشاعه ندارد
مناقشه بین ایران و آژانس هشت سال بعد از آخرین قطعنامه آژانس علیه ایران، بر سر اجازه ایران به بازرسی از دو مکان بالاگرفته، مناقشه‌ای که البته در پس آن فشارهای دولت امریکا قرار دارد. رافائل ماریانو گروسی، مدیرکل آژانس در نشست دو شنبه قبل شورای حکام که به دلیل کرونا به صورت مجازی برگزار شد، گفت: «من با نگرانی جدی اشاره می‌کنم ایران چهار ماه است که به ما اجازه دسترسی به دو مکان را نداده و تقریباً برای یک سال نیز در مباحثات محتوایی برای شفاف‌سازی درباره سؤالات حول مواد هسته‌ای احتمالی و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده همکاری نکرده است».
مدیرکل آژانس البته اشاره‌ای به نام دو مکان نکرد، ولی ظاهراً یکی از مکان‌های، درخواست برای بازدید از «پارچین» شرق تهران است که یک سایت هسته‌ای محسوب نمی‌شود و به همین دلیل، آژنس از لفظ «مکان» به جای «سایت» برای آن استفاده کرده است. روز دو شنبه سه کشور اروپایی قطعنامه‌ای علیه ایران ارائه کردند که چین و روسیه اعلام کردند رأی‌گیری بر سر این قطعنامه، به شیوه مجازی، عدول از رویه‌های شورای حکام است به همین دلیل رأی‌گیری در این باره در نشست حضور روز جمعه شورای حکام انجام شد. «گرهارت کانتزل» نماینده آلمان در نشست دیروز، مدعی شد: «ممانعت ایران از دسترسی [به چهار مکان]– آن‌هم بر خلاف پیام بسیار روشن شورای حکام در نشست قبلی - چالشی برای رژیم پادمانی جهانی است.»
جکی والکات، نماینده امریکا مدعی شد آژانس به طور خستگی‌ناپذیر خواستار همکاری ایران شده، اما ایران سد راه تحقیقات در این زمینه شده است. دبیرخانه همه تلاش‌های ممکن را حتی در این دوره چالش‌برانگیز به‌کار بسته، تا ایران تصمیم درستی را اتخاذ کند، اما ایران همکاری نکرده است. سفیر امریکا از قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی فرانسه، آلمان و انگلیس حمایت کرد و آن را سندی متعادل و منصفانه در برابر آنچه او اقدامات نگران‌کننده ایران نامید، خواند.
در مقابل، نمایندگان روسیه و چین با این قطعنامه مخالفت کردند. «وانگ گان» نماینده چین در نطق خود که روز پنج شنبه ارائه شد، گفت: «برخی کشورها، همزمان با تلاش برای پیشبرد این پیش‌نویس مخاطرات چنین اقدامی را نادیده گرفته‌اند.» دیپلمات چینی گفت: «ریشه اصلی این وضعیت در رویه‌های یکجانبه و زورگویانه امریکا است و گواه آن خروج یکجانبه‌اش از برجام و در پیش گرفتن سیاست فشار حداکثری علیه ایران است.»چین پیش از این هم گفته بود که صدور قطعنامه در این باره که از نظر پکن موضوعی «غیراضطراری» است که ممکن است موضوع را به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارجاع دهد و زمینه را برای فروپاشی کامل توافق هسته‌ای میان ایران و قدرت‌های جهانی، موسوم به برجام فراهم کند.
همچنین میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه بعد از صدور قطعنامه علیه ایران ضمن اشاره به مخالفت مسکو و پکن با آن در توئیتر نوشت: «ما طرفدار این هستیم که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران این مشکل را حل کنند، ما معتقدیم که قطعنامه فقط می‌تواند آن را تشدید کند.»اولیانوف نوشت: تهران و دبیرخانه آژانس نتوانستند در مسئله دسترسی به دو مرکز مورد نظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به توافق برسند که ناامیدی و نگرانی عمیق را برمی انگیزد، اما دلیلی برای بزرگ‌نمایی بیش از حد این مسئله وجود دارد. اولیانوف روز پنج شنبه هم در توئیتی نوشته بود: باید مدنظر داشته باشیم که برخی مسائل در دسترسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به برخی مراکز در ایران هیچ وجه مشترکی با مسائل عدم انتشار (سلاح هسته‌ای) ندارد. ما با مسائل ناچیز تشریفاتی برخورد می‌کنیم که به آغاز قرن جاری برمی گردد و هیچ ارتباطی با وضعیت کنونی ندارد.»
گروسی: نمی‌دانم چه می‌شود؟!
وال استریت ژورنال نوشته که رافائل گروسی مدیرکل آژانس از تصویب این قطعنامه «راضی» است و گفته که «هیچ راهی جز نشستن و آوردن ایران به پای کار نیست.»با این حال، هم گروسی و هم کشورهای اروپایی نگران واکنش ایران به قطعنامه‌ای هستند که سخنگوی وزارت خارجه ایران هشدار داده که به آن واکنشی «درخور» نشان خواهد داد و محمدجواد ظریف هم با ارائه گزارشی از بازرسی‌های بی سابقه آژانس از تأسیسات هسته‌ای ایران، گفته که امکان راه‌حل مبتنی بر توافق را «نابود» خواهد کرد. گروسی بعد از نشست شورای حکام، در پاسخ به سؤالی درباره اینکه آیا این قطعنامه باعث کاهش همکاری ایران خواهد شد، توضیح داد که فعلاً نمی‌تواند دقیق بگوید که چه اتفاقی خواهد افتاد یا چه چیزی رخ نمی‌دهد. ظریف روز پنج شنبه در توئیتر، نوشت: «شورای حکام آژانس نباید اجازه دهد که دشمنان برجام منافع عالی ایران را به خطر بیندازند.» وی افزود: «سه کشور اروپایی عضو برجام که به وظایف خود در برجام عمل نکرده‌اند، نباید همدست این کار باشند.»
ظریف با بیان اینکه ما چیزی برای پنهان کردن نداریم، تصریح کرد: بازرسی‌های آژانس در ایران طی پنج سال اخیر از کل بازرسی‌ها در تاریخ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بیشتر بوده است. ظریف هشدار داده بود راه‌حل مبتنی بر توافق امکانپذیر است، ولی هشدار داد: «صدور قطعنامه آن را نابود خواهد کرد.» ظریف در توئیت خود به گزارش بازرسی‌های آژانس از ایران هم اشاره کرده است. حدود ۴۵ روز قبل بود که بلومبرگ فاش کرد که به سندی ۱۲۹ صفحه‌ای از بارسی‌های آژانس در سال ۲۰۱۹ دست پیدا کرده که نشان از رکوردشکنی در بازرسی از سایت‌های ایرانی است. در این گزارش آمده که تیم ۲۶۹ نفره ناظران و تحلیلگران آژانس که تمرکز خود را روی ایران گذاشته‌اند در تعداد بازرسی‌های خود رکورد به جا گذاشته‌اند. در گزارش آژانس تصریح شده که آژانس بازرسی‌های خود در روی زمین را با تصاویر ماهواره‌ای تاریخی تقویت کرده است. تعداد بازدیدهای سرزده آژانس در سال ۲۰۱۹ هرچند در مقایسه با سال ۲۰۱۸ که عدد آن ۴۰ بوده، کمتر و به ۳۳ بازدید رسیده، ولی طبق برجام، بازدیدهایی را داشته که قبلاً به آن دسترسی نداشته است.
شورای حکام دیروز با ۲۵ رأی موافق، دو رأی مخالف روسیه و چین و هشت رأی ممتنع به قطعنامه سه کشور اروپایی علیه ایران رأی مثبت داد تا اروپاییان نشان دهند که اگر لازم باشد در پاییز آتی، از طرح امریکا برای تداوم تحریم‌های تسلیحاتی ایران هم حمایت خواهند کرد. بماند که روز پنج شنبه وال استریت ژورنال گزارش کرد که اروپاییان دنبال راه‌حلی میانه برای تمدید موقت تحریم‌های تسلیحاتی ایران هم هستند. قطعنامه جدید که اولین قطعنامه آژانس علیه ایران بعد از سال ۲۰۱۲ است، از ایران خواسته به ممانعت از دسترسی بازرسان آژانس به دو مکان خود پایان دهد و با آن‌ها به طور کامل همکاری کند. این قطعنامه یک روز بعد از پایان نشست مجازی آژانس، در نشست حضوری اعضای شورای حکام صادر شد. پاراگوئه در این نشست غایب بود و جمهوری آذربایجان، هند، مغولستان، نیجر، پاکستان، آفریقای جنوبی و تایلند به این قطعنامه رأی ممتنع دادند. ۲۵ کشور دیگر شامل استرالیا، بلژیک، برزیل، کانادا، اکوادور، مصر، استونی، فرانسه، آلمان، غنا، یونان، مجارستان، ایتالیا، ژاپن، کویت، مراکش، نیجریه، نروژ، پاناما، عربستان سعودی، سوئد، انگلیس، امریکا، اروگوئه و آرژانتین به این قطعنامه رأی موافق داده‌اند. شورای حکام ترجیحاً در اکثر موارد با اجماع تصمیم‌گیری می‌کند، ولی در مواقعی که میان اعضای آن اختلاف نظر وجود داشته باشد، در مورد اسناد و قطعنامه‌ها رأی‌گیری می‌شود.
مسکو: مسئله ایران ربطی به عدم اشاعه ندارد
مناقشه بین ایران و آژانس هشت سال بعد از آخرین قطعنامه آژانس علیه ایران، بر سر اجازه ایران به بازرسی از دو مکان بالاگرفته، مناقشه‌ای که البته در پس آن فشارهای دولت امریکا قرار دارد. رافائل ماریانو گروسی، مدیرکل آژانس در نشست دو شنبه قبل شورای حکام که به دلیل کرونا به صورت مجازی برگزار شد، گفت: «من با نگرانی جدی اشاره می‌کنم ایران چهار ماه است که به ما اجازه دسترسی به دو مکان را نداده و تقریباً برای یک سال نیز در مباحثات محتوایی برای شفاف‌سازی درباره سؤالات حول مواد هسته‌ای احتمالی و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده همکاری نکرده است».
مدیرکل آژانس البته اشاره‌ای به نام دو مکان نکرد، ولی ظاهراً یکی از مکان‌های، درخواست برای بازدید از «پارچین» شرق تهران است که یک سایت هسته‌ای محسوب نمی‌شود و به همین دلیل، آژنس از لفظ «مکان» به جای «سایت» برای آن استفاده کرده است. روز دو شنبه سه کشور اروپایی قطعنامه‌ای علیه ایران ارائه کردند که چین و روسیه اعلام کردند رأی‌گیری بر سر این قطعنامه، به شیوه مجازی، عدول از رویه‌های شورای حکام است به همین دلیل رأی‌گیری در این باره در نشست حضور روز جمعه شورای حکام انجام شد. «گرهارت کانتزل» نماینده آلمان در نشست دیروز، مدعی شد: «ممانعت ایران از دسترسی [به چهار مکان]– آن‌هم بر خلاف پیام بسیار روشن شورای حکام در نشست قبلی - چالشی برای رژیم پادمانی جهانی است.»
جکی والکات، نماینده امریکا مدعی شد آژانس به طور خستگی‌ناپذیر خواستار همکاری ایران شده، اما ایران سد راه تحقیقات در این زمینه شده است. دبیرخانه همه تلاش‌های ممکن را حتی در این دوره چالش‌برانگیز به‌کار بسته، تا ایران تصمیم درستی را اتخاذ کند، اما ایران همکاری نکرده است. سفیر امریکا از قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی فرانسه، آلمان و انگلیس حمایت کرد و آن را سندی متعادل و منصفانه در برابر آنچه او اقدامات نگران‌کننده ایران نامید، خواند.
در مقابل، نمایندگان روسیه و چین با این قطعنامه مخالفت کردند. «وانگ گان» نماینده چین در نطق خود که روز پنج شنبه ارائه شد، گفت: «برخی کشورها، همزمان با تلاش برای پیشبرد این پیش‌نویس مخاطرات چنین اقدامی را نادیده گرفته‌اند.» دیپلمات چینی گفت: «ریشه اصلی این وضعیت در رویه‌های یکجانبه و زورگویانه امریکا است و گواه آن خروج یکجانبه‌اش از برجام و در پیش گرفتن سیاست فشار حداکثری علیه ایران است.»چین پیش از این هم گفته بود که صدور قطعنامه در این باره که از نظر پکن موضوعی «غیراضطراری» است که ممکن است موضوع را به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارجاع دهد و زمینه را برای فروپاشی کامل توافق هسته‌ای میان ایران و قدرت‌های جهانی، موسوم به برجام فراهم کند.
همچنین میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه بعد از صدور قطعنامه علیه ایران ضمن اشاره به مخالفت مسکو و پکن با آن در توئیتر نوشت: «ما طرفدار این هستیم که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران این مشکل را حل کنند، ما معتقدیم که قطعنامه فقط می‌تواند آن را تشدید کند.»اولیانوف نوشت: تهران و دبیرخانه آژانس نتوانستند در مسئله دسترسی به دو مرکز مورد نظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به توافق برسند که ناامیدی و نگرانی عمیق را برمی انگیزد، اما دلیلی برای بزرگ‌نمایی بیش از حد این مسئله وجود دارد. اولیانوف روز پنج شنبه هم در توئیتی نوشته بود: باید مدنظر داشته باشیم که برخی مسائل در دسترسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به برخی مراکز در ایران هیچ وجه مشترکی با مسائل عدم انتشار (سلاح هسته‌ای) ندارد. ما با مسائل ناچیز تشریفاتی برخورد می‌کنیم که به آغاز قرن جاری برمی گردد و هیچ ارتباطی با وضعیت کنونی ندارد.»
گروسی: نمی‌دانم چه می‌شود؟!
وال استریت ژورنال نوشته که رافائل گروسی مدیرکل آژانس از تصویب این قطعنامه «راضی» است و گفته که «هیچ راهی جز نشستن و آوردن ایران به پای کار نیست.»با این حال، هم گروسی و هم کشورهای اروپایی نگران واکنش ایران به قطعنامه‌ای هستند که سخنگوی وزارت خارجه ایران هشدار داده که به آن واکنشی «درخور» نشان خواهد داد و محمدجواد ظریف هم با ارائه گزارشی از بازرسی‌های بی سابقه آژانس از تأسیسات هسته‌ای ایران، گفته که امکان راه‌حل مبتنی بر توافق را «نابود» خواهد کرد. گروسی بعد از نشست شورای حکام، در پاسخ به سؤالی درباره اینکه آیا این قطعنامه باعث کاهش همکاری ایران خواهد شد، توضیح داد که فعلاً نمی‌تواند دقیق بگوید که چه اتفاقی خواهد افتاد یا چه چیزی رخ نمی‌دهد. ظریف روز پنج شنبه در توئیتر، نوشت: «شورای حکام آژانس نباید اجازه دهد که دشمنان برجام منافع عالی ایران را به خطر بیندازند.» وی افزود: «سه کشور اروپایی عضو برجام که به وظایف خود در برجام عمل نکرده‌اند، نباید همدست این کار باشند.»
ظریف با بیان اینکه ما چیزی برای پنهان کردن نداریم، تصریح کرد: بازرسی‌های آژانس در ایران طی پنج سال اخیر از کل بازرسی‌ها در تاریخ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بیشتر بوده است. ظریف هشدار داده بود راه‌حل مبتنی بر توافق امکانپذیر است، ولی هشدار داد: «صدور قطعنامه آن را نابود خواهد کرد.» ظریف در توئیت خود به گزارش بازرسی‌های آژانس از ایران هم اشاره کرده است. حدود ۴۵ روز قبل بود که بلومبرگ فاش کرد که به سندی ۱۲۹ صفحه‌ای از بارسی‌های آژانس در سال ۲۰۱۹ دست پیدا کرده که نشان از رکوردشکنی در بازرسی از سایت‌های ایرانی است. در این گزارش آمده که تیم ۲۶۹ نفره ناظران و تحلیلگران آژانس که تمرکز خود را روی ایران گذاشته‌اند در تعداد بازرسی‌های خود رکورد به جا گذاشته‌اند. در گزارش آژانس تصریح شده که آژانس بازرسی‌های خود در روی زمین را با تصاویر ماهواره‌ای تاریخی تقویت کرده است. تعداد بازدیدهای سرزده آژانس در سال ۲۰۱۹ هرچند در مقایسه با سال ۲۰۱۸ که عدد آن ۴۰ بوده، کمتر و به ۳۳ بازدید رسیده، ولی طبق برجام، بازدیدهایی را داشته که قبلاً به آن دسترسی نداشته است.
