مجتبی هدایت‌یعقوبی، متخصص بیماری‌های عفونی است. او پزشکی است که خودش مبتلا به کرونا شد، اما بعد از اتمام بیماری به جای آن‌که اضطراب وجودش را فرابگیرد، دوباره به کارش برگشت.
شهدای ایران: مخاطبان تلویزیون نسبت به برنامه‌های گفت‌وگومحور شناخت دارند، اما اهمیت دارد گروه سازنده تلاش کند برنامه با ویژگی‌های متمایز روانه آنتن شود. بنابراین چند سالی است جنس چنین برنامه‌هایی تغییر کرده و کمتر برنامه‌سازان به سراغ چهره‌های شاخص برای گفت‌وگو می‌روند و بخش مهمان، اختصاص به چهره‌های مردمی پیدا کرده که قصه‌های شنیدنی دارند. مخاطبان هم چنین فضایی را در برنامه‌هایی همچون ماه عسل، هزارداستان و... تماشا کردند. حالا عده‌ای به سراغ قصه‌های اشک‌آور می‌روند و تعدادی دیگر به سراغ قصه‌های امیدبخش.برنامه‌های گفت‌وگومحور ماه‌رمضان امسال هم از این موضوع مستثنا نیست، اما آنچه برنامه‌های افطار شبکه‌ها را متمایز کرده، انتخاب چهره‌های مردمی، قصه‌های متفاوت و مجریانی است که میزبان مردم هستند. یکی از این برنامه‌ها، مکث به تهیه‌کنندگی جواد فرحانی و کارگردانی مریم نوابی‌نژاد است که افطارها از شبکه دو روی آنتن می‌رود. قرار است پخش این برنامه در شبکه دو برای روزهای پنجشنبه و جمعه ادامه پیدا کند. ضبط این برنامه زنده نیست و تولیدی است، به همین دلیل ما هم در آخرین روز ضبط که ویژه عید فطر تولید می‌شد، همراه برنامه‌سازان شدیم. گفت‌وگوی ما را با کارگردان این برنامه و داریوش کاردان، میزبان دو مهمان برنامه در ذیل می‌خوانید.
مهمانان می‌گویند هوای‌شان را داشته باشم!
داریوش کاردان، اجرای چند قسمت از برنامه مکث را به عهده دارد. او خیلی سخت اجرای برنامه‌ای را می‌پذیرد. از او درباره پذیرش اجرا، شوخی با مهمانان و... پرسیدیم.چرا به سختی اجرای برنامه را می‌پذیرید؟ من خیلی کم اجرا می‌کنم. نمی‌دانم برنامه‌ها ضعیف هستند یا این‌که نفعی برای کسی ندارد. راستش برنامه‌های تاک‌شو خیلی شبیه هم هستند. البته چاره‌ای هم نیست، چون خصلت برنامه‌های تاک‌شو همین است. اما من مجبور نیستم اجرا کنم، حتی با وجود مسائل مالی، تا زمانی که احساس نکنم برنامه خاص است، اجرا نمی‌کنم.
وقتی برنامه مکث پیشنهاد شد با موضوع قصه‌های مردم و کرونا، احساس کردم برایم تازگی دارد و باید درباره کرونا حرف زد، زیرا نقاط تاریک و مبهمی در ذهن مردم است و این برنامه کمک می‌کند این موارد برطرف شود. ما در این برنامه گفت‌وگوی جدی نداریم و گپ و گفت همراه با شوخی با مهمان برنامه داریم. آخرین برنامه من هم، کاردان‌ها دو سال پیش بود. ضمن این‌که من برنامه مکث را دنبال کردم و به نظرم فقط هدفش جلب مشتری نیست و می‌خواهد گره‌هایی با گرایش کرونا را برای مردم باز کند. به همین دلیل برای اجرا راغب شدم.
با توجه به این‌که مهمانان برنامه از افراد عادی جامعه هستند، چطور اضطرابشان را جلو دوربین برطرف می‌کنید؟ از خودم نه تعریف می‌کنم و نه اغراق! اما مدل من این است که ناگهان سوالاتی از مهمان برنامه می‌پرسم که طرف غافلگیر می‌شود. جالب این است مهمانان قبل از برنامه به من می‌گویند هوای ما را داشته باش! البته من به آنها می‌گویم بعد از پنج دقیقه برایتان عادی می‌شود و سعی می‌کنم با نوع گفتار، اضطراب مهمان برنامه را بگیرم. اتفاقا بعد از برنامه تاکید می‌کنند اصلا متوجه گذر زمان نشدند. این رسالت مجری است باید فضا را به گونه‌ای هدایت کند که مهمان فکر نکند جلوی دوربین نشسته‌است.
حد و مرز شوخی مجری با مهمان کجاست؟ باید مجری روحیه طرف مقابل را بشناسد و متناسب با روحیه فضای شوخی را در گپ و گفت شکل بدهد، زیرا برخی گارد می‌گیرند و بعضی دیگر حساس هستند. در مجموع رسالت طنز فقط این نیست مردم را بخنداند یا این‌که مهمان را تخریب و اذیت کند. بلکه باید متناسب با ظرفیت برنامه و مهمان شوخی کنیم. به عنوان مثال شوخی با افراد روحانی، نظامی یا مردم عادی فرق می‌کند و هر شوخی‌ای مجاز نیست.
لوکیشن برنامه، رستورانی در شمال تهران
برنامه‌سازان برای ساخت برنامه‌های قصه‌گویی به سراغ لوکیشن‌هایی می‌روند که هم با موضوع برنامه منطبق بوده و هم این‌که رنگ و لعاب آن برای مخاطبان متفاوت باشد. عوامل برنامه مکث برای ضبط به سراغ رستورانی در یکی از محلات شمال تهران رفته‌اند که عصرها به خاطر ماه رمضان تعطیل هست. با توجه به هماهنگی‌های صورت‌گرفته همراه با عکاس وارد رستوران می‌شویم. هر یک از عوامل مشغول به کاری هستند.
مریم نوابی‌نژاد کارگردان برنامه مشغول صبحت با آقای دکتری است که یکی از مهمانان است. ما هم بعد از احوالپرسی کنار آنها می‌نشینیم. نوابی‌نژاد خیلی راحت با مهمان برنامه صحبت می‌کند تا او بداند جلو دوربین قرار نیست اگزجره حرف بزند و می‌تواند خیلی معمولی پاسخگوی سوالات مجری با بهتر است بگوییم میزبان برنامه باشد. این کارگردان در قالب حرف زدن صمیمانه سعی می‌کند تا مهمان بدون اضطراب جلو دوربین حاضر شود. در فرصتی که او با مهمان صحبت می‌کند سری به فضای رستوران می‌زنیم. قبل از ورودی راهروی رستوران در گوشه‌ای چند صندلی، دو نمایشگر، وسایل ضبط، تنظیم صدا و تصویر قرار دارد. این بخش به نوعی اتاق فرمان برنامه مکث را تشکیل می‌دهد.
راهروی ورودی رستوران، همان ورودی برنامه است که میزبانان در ابتدای هر قسمت از برنامه، با بینندگان سلام و علیک کرده و وارد فضای استودیوی اصلی می‌شوند. استودیویی با طراحی دکور ساده اما جذاب «مکث» که از حالت رستورانی خارج شده است. البته از آنجایی که برنامه برای عید فطر ضبط می‌شود بخش عمده دکور به گل‌های رنگارنگ اختصاص پیدا کرده و عطر گل‌ها، فضای دکور را در سیطره خودش درآورده است.
برخی مهمانان برنامه مبتلا به کرونا شدند
از آنجا که تا زمان ضبط برنامه فرصت هست با عوامل به گپ و گفت می‌نشینیم. مریم نوابی‌نژاد درباره تفاوت‌های این برنامه با هزارداستان و دیگر برنامه‌های مشابه، انتخاب هنرمندان برای میزبانی از مهمانان، انتخاب سوژه‌ها و... این‌طور می‌گوید.
تشابه مکث با دیگر برنامه‌های مشابه همچون هزارداستان را قبول دارید؟ سوژه‌های برنامه هزارداستان در مورد امیدبخشی بود. از سری سوم برنامه تکلیفمان با سوژه‌ها مشخص‌تر شد، اما امسال با شبکه نسیم به توافق نرسیدیم و ده روز مانده به ماه رمضان آقای فرحانی، تهیه‌کننده به من گفت آیا آمادگی تولید برنامه برای شبکه دو را دارم یا نه؟ من هم اعلام آمادگی کردم، اما تفاوت عمده‌ای میان این برنامه با هزارداستان و برنامه‌های مشابه است و این‌که ما قصه‌ها را به کرونا و امیدبخشی ربط داده‌ایم.
ولی این روزها موضوع کرونا سوژه اکثر برنامه‌هاست. موضوع کرونا شاید سوژه یک یا چند قسمت برخی از برنامه‌های تلویزیون باشد اما در «مکث» ما در تمام قسمت‌ها به این موضوع پرداخته‌ایم و سوژه‌های‌مان اصلا تکراری نیستند و قرار نیست مثلا صرفا به کادر درمان پرداخته شود. کرونا این فرصت را به ما داد تا مکث کرده و و با دیدگاهی تازه به پیرامون خود بنگریم. در این دیدگاه تازه خواسته‌ها، حال و هوا و حتی زندگی‌مان دستخوش تغییراتی شده است. از دیگر تفاوت برنامه مکث با دیگر برنامه‌های مشابه این است که با مهمان بیشتر گپ و گفت داریم تا صحبت جدی و رسمی.
چرا به جای استفاده از مجری از هنرمندان برای میزبانی از مهمانان دعوت شده است؟ در برنامه مکث به جای این‌که ۳۰ میزبان داشته باشیم، شش میزبان داریم و پنجشنبه‌ها هم گردشی است. دلیلش هم این است که مجری خوب و مسلط به همه شاخه‌ها کم داریم. هزارداستان ما را به این نتیجه رساند که بعضی از هنرمندان واقعا درحد یک مجری، مسلط و توانمند هستند، مثل لاله صبوری که من با صدای بلند می‌گویم او مجری است. برخی هنرمندان توانایی شنیدن و همراهی با قصه مهمان برنامه را نیز دارند. این که جنس قصه را درک کنند، موضوع مهمی است. مسعود کرامتی و مریم سعادت به واسطه قصه‌گویی، رسول نجفیان به خاطر درک درست از ادبیات و تسلطش بر ادبیات و... می‌توانند تاثیرگذار باشند. سایر میزبانان ما نیز این ویژگی‌ها را به فراخور کارشان دارند.
انتخاب مهمانان چگونه است؟ هرکدام از مهمانان برنامه ارتباطی با کرونا دارند. به عنوان مثال راننده بهشت زهرایی داشتیم که ۱۵ روز بچه‌اش را بغل نکرده بود. به نظر شما ارتباط یک ناشنوا یا یک نابینا با کرونا چیست؟ ناشنوایان دردشان در روزهای کرونایی این است که به دلیل ماسکی که مردم می‌زنند نمی‌تواند لب‌خوانی کند یا درد نابینا این است که می‌گوید تا قبل از کرونا برای عبور از خیابان، عابران دستش را می‌گرفتند، ولی الان این طور نیست. پس ما مهمانانی دعوت کرده‌ایم که با موضوع برنامه هماهنگی داشته باشد. در بین مهمان‌هایی که دعوت کردیم چند نفر به کرونا مبتلا شدند. یعنی قرار بود بیایند، برایشان بلیت هم گرفته بودیم اما مشخص شد که تست کرونای آنها مثبت است و حضورشان لغو شد. در این شرایط سخت برنامه را پیش بردیم. ما در برنامه شاهد حضور جانباز شیمیایی و اعصاب و روان بودیم که سال‌هاست قرنطینه است یا کارگر معدنی که ۹ ساعت باید ماسک بزند و دو کیلومتر پایین‌تر از زمین برود و کار کند. بنابراین سعی کردیم حرف‌های مهمانان برای مردم شنیدنی باشد.
آیا مهمانی تاکنون حذف شده است؟ کار در شرایط کرونایی سخت است و سلامت مهمانان و همکاران‌مان برای‌مان بسیار مهم است. مهمانانی داشتیم که پشت تلفن خوب بودند، اما هنگام ضبط نتوانستند جلو دوربین راحت حرف بزنند و درگیر اغراق شدند و من این قسمت‌ها را کنار گذاشتم و اصلا پخش نکردم. در مجموع برایم مخاطب مهم است و نمی‌خواهم به هر ترفندی آنتن را پر کنم. پخش برنامه مکث قرار است بعد از رمضان ادامه پیدا کند و روزهای پنجشنبه و جمعه روی آنتن برود.
پزشکی که بعد از کرونا دوباره به کارش برگشت
مجتبی هدایت‌یعقوبی، متخصص بیماری‌های عفونی است. او پزشکی است که خودش مبتلا به کرونا شد، اما بعد از اتمام بیماری به جای آن‌که اضطراب وجودش را فرابگیرد، دوباره به کارش برگشت تا بیماران کرونایی را مداوا کند. او مهمان برنامه مکث است. وقتی از او درباره کودکی‌اش می‌پرسم، می‌گوید بچه سربه‌راه و درسخوانی بود و هیچ‌وقت تصور نمی‌کرده چنین تخصصی تا این میزان در ایران و جهان اهمیت پیدا کند، ولی حالا این اتفاق افتاده است. این پزشک درباره حضورش در برنامه مکث عنوان می‌کند: به دلیل فشردگی کار نتوانستم برنامه را ببینم. تا زمانی که از من دعوت شد در برنامه مکث حضور داشته باشم. در ابتدا مخالفت کردم، اما بعد راضی‌ام کردند و قبل از این‌که به برنامه بیایم یک قسمت از آن را دیدم و برایم جالب بود. دلیل مخالفتم هم این بود که معتقدم ما بیشتر از آن‌که درگیر تبلیغات رسانه‌ای شویم باید به مردم خدمت کنیم.
وی در پاسخ به این سوال که آیا خودتان فکر می‌کردید کرونا بگیرید، توضیح می‌دهد: تعداد مراجعان زیاد بود و من هم به‌شدت مشغول بودم. وقتی کار زیاد باشد، سیستم ایمنی بدن ضعیف می‌شود و درگیر بیماری خواهد شد. بنابراین برایم قابل پیش‌بینی بود که خودم کرونا بگیرم. من هم اضطراب این بیماری را داشتم و هرکس بگوید که اضطراب ندارد، حتما غلو کرده است، اما خوشبختانه به بیماری غلبه کردم و مجددا به کارم در بیمارستان ادامه دادم. دلیل بازگشتم هم درد مردم بود. وقتی می‌دیدم که مردم برای نجات اطرافیان‌شان التماس می‌کنند، نمی‌توانستم آنها را تنها بگذارم. به همین دلیل بعد از تمام شدن بیماری به کار برگشتم و مشغول مداوای مردم هستم.
ریتم برنامه کند است
کیانوش جهانپور، سخنگوی وزارت بهداشت با شروع کرونا خیلی سرش شلوغ شده و هر روز مشغول دادن آمار مرگ و میر و مبتلایان کرونا به مردم است. جالب است با این سر شلوغی که دارد، تلویزیون هم می‌بیند. وی به عنوان مهمان برنامه مکث در پاسخ به این سوال که آیا برنامه مکث را دیده یا نه؟ می‌گوید: در طول روز بیشتر شبکه خبر را دنبال می‌کنم، اما از ابتدای ماه مبارک رمضان، شب‌ها برنامه‌های افطار و شبانگاهی تلویزیون دنبال می‌کنم. حتی برخی برنامه‌ها را مقایسه می‌کنم. برنامه مکث تفاوت‌هایی با دیگر برنامه‌های تاک‌شوی متداول در تلویزیون دارد، اما به نظرم ریتمش تندتر بود بهتر می‌شد. این نظر من به عنوان مخاطب است و هر فردی سلیقه‌ای دارد. می‌دانم تولید برنامه با وجود کرونا، دوستان برنامه‌ساز را با مشکلات زیادی روبه‌رو کرده است، ولی با این حال همه سعی کرده‌اند با خلاقیت برنامه‌های جذابی را روانه آنتن کنند. در مجموع برنامه مکث هم خوب و دیدنی است.
