در پی بالا گرفتن بحران کرونا در آمریکا و اروپا، شبکه دولتی انگلیس اذعان کرد بحران کرونا، حاکی از ناکارآمدی نظام سرمایهداری است.
شهدای ایران: روزنامه «کیهان» در ویژههای خود نوشت:
وبسایت بیبیسی بااشاره به بحران مواد غذایی و ماسک و ژل ضد عفونیکننده در کشورهای غربی پس از شیوع کرونا نوشت: نظام توزیع کالا در سیستم اقتصادی در جهان خصوصا در کشورهای اروپایی و غربی، بر مبنای بازار تنظیم شده است. فراتر از نیاز، سعی در ایجاد نیاز کاذب میکند تا مصرف افزایش یابد. مطابق با توان مصرفی این جوامع و قدرت خرید، سبک و مدلی از تولید شکل گرفته و نظام تولید مطابق با میزان مصرف، خود را تجهیز کرده است. مردم نیز خود را با همین نظام هماهنگ کردهاند.
اما در هنگامه مواجهه با بحران کرونا، ضعف این سیستم مجددا آشکار شد. هجوم هیجانی مردم برای خرید، قفسهها را خالی از کالا کرد. هر چقدر مسئولان در رسانهها از مردم میخواستند تا بیش از نیاز خود دست به خرید نزنند، با مقاومت مردم مواجه میشدند.
مدیریت این معضل راهی جز دخالت حداکثری دولت نداشت. دیگر نه نظام افزایش مالیات و نه توصیههای اخلاقی و رسانهای نمیتوانست مصرفکننده غربی را وادار به کنترل خود کند. این دولت بود که باید مداخله میکرد و نظام توزیع و مصرف کالا را مطابق با بحران جدید سازماندهی کند. وقتی فروشگاهها ملزم به رعایت سهمیهبندی فروش شدند، با عصبانیت مصرفکننده مواجه میشدند.
زیرا تا پیش از این حق با خریدار بود. اصل بر مصرف بود و سود شخصی فرد ارزشمند تلقی میشد. فردی که با این روش تربیت شده، چطور میتواند بپذیرد وقتی پول دارد و پول میدهد، حق ندارد بیشتر بخرد. مگرنه اینکه تا پیش از این رقابتی وسیع برای تامین نظر مصرفکنندگان بین شرکتهای تولیدی شکل گرفته بود. آیا بنا بر شرایط پیشین، هر کس که پول دارد حق دریافت کالا و خدمات ندارد؟
جامعه مصرفگرای غربی در مواجهه با بحران کرونا، به سرعت دچار رویکرد حفظ بقا شد. هرکس خودش بر دیگری ارجح است مگر آنکه نیروی برتر با نام دولت به زور و برای تامین منافع کل جامعه، تولید، مصرف و سود را مدیریت کند.بنابراین راهی جز دخالت حداکثری دولت باقی نماند.
موضوع دیگری که طی این مدت بسیار مورد توجه قرار گرفته، حفظ منابع اولیه و محیطزیست است. افزایش جمعیت به منظور ایجاد مصرفکننده بیشتر و البته نیروی کار ارزانتر، یکی از الزامات نظام سرمایهداری برای حفظ روند رشد است. در شرایط بحران فعلی، بهوضوح مشخص شد که تامین منابع اولیه کالاهای مورد نیاز این میزان از جمعیت با مشکل جدی مواجه است.
ممکن است سؤال شود پس تا به حال چطور مدیریت میشد. پاسخ مشخص است. همیشه بخشی از جامعه با فقر خود هزینه زندگی مابقی جامعه را تامین میکردند. اما از زمانی که بدن فقرا نیز کارکرد مسری برای ویروس کرونا پیدا کرد، مشخص شد که همه انسانها برای همه انسانها مهم هستند. پس باید از آنها نیز مراقبت کنیم. این یکی دیگر از دلایلی است که دولتها مجبور به پرداخت هزینههای کلانی شدند که این بخش حذف شده از جامعه را که در تولید و مصرف نقش مورد نظر سرمایهدار را بازی نمیکردند مراقبت کنند.
تکتک این اقدامات همان کاری است که هواداران سرمایهداری بارها به عنوان نقد علیه نظام مدیریت اجتماعی سوسیالیستی بیان کردهاند. آنچه قطعی به نظر میرسد، نیاز به بازنگری بر نظام توزیع کالا و مصرف بر اساس تئوریهای مصرفگرایانه کاپیتالیستی است. سیستمی که دقیقا در هنگامه بحرانها کارآمدی خود را از دست میدهد.