کتاب «سیاست های فرهنگی در آئینه وصیت نامه امام خمینی (ره)» توسط شورای تخصصی حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی منتشر شد.
به گزارش شهدای ایران؛ به نقل از مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، کتاب «سیاست های فرهنگی در آئینه وصیت نامه امام خمینی (ره)» توسط شورای تخصصی حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی منتشر شد.
در مقدمه این کتاب چنین آمده است: آنچه از وصیت نامه حضرت امام خمینی(ره) استخراج شده این است که ایشان به مبادی معرفتی فرهنگی و منابع انسانی حوزه فرهنگ توجه ویژه دارند و این حوزه‌ای است که باید با نگاه تربیتی به آن توجه کرد.
حجت الاسلام حاج سید جوادی در تشریح پژوهش صورت گرفته در شورای تخصصی حوزوی با عنوان «سیاست‌های فرهنگی بر اساس وصیت‌نامه سیاسی الهی حضرت امام خمینی (ره)» گفت: در سال 1387 مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در نوزدهمین سالگرد رحلت امام خمینی (ره) تذکری به مسئولین و مردم دادند که وصیت نامه امام خمینی (ره) راهنمای عمل موقتی و مقطعی نبوده و کماکان نشانه راهی برای همه است و درخواست کردند مسئولین این وصیت نامه را بازخوانی کرده و به آن توجه کنند.
وی ادامه داد: این مسئله در یکی از جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی که نهاد اصلی سیاستگذاری فرهنگی کشور است در همان سال مطرح شد تا این وصیت نامه با رویکرد فرهنگی مورد توجه و بازخوانی قرار گیرد.
استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: بر این اساس شورای تخصصی حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی مطالعاتی انجام داد تا مشخص شود که آیا می توان بر اساس وصیت نامه حضرت امام خمینی (ره) و با استعانت از بیانات دیگر ایشان به عنوان شرح، تفسیر و بسط موارد وصیت نامه اصولی در طزار سیاست فرهنگی تدوین شود؟
این محقق و پژوهشگر حوزوی با بیان اینکه چندین جلسه کارشناسی برگزار شد تا به یک روش استخراج سیاست از وصیت رسیدیم، گفت: این روش متکی بر این بود که اولاً حضرت امام خمینی (ره)را به عنوان یک شخصیت دارای اندیشه‌های راهبردی غنی و بی نظیر در نظام جمهوری اسلامی و سرزمین ایران در نظر بگیریم.
وی ادامه داد: باید توجه داشته باشیم وصیت نامه برای آینده بعد از شخص نوشته می شود و حضرت امام خمینی (ره ) نیز با نگاهی رو به آینده وصیت نامه شان را تنظیم کردند و نکته سوم اینکه وصیت نامه با این ملاحظات یک منبع نسبتا غنی از دیدگاه‌های راهبردی و بینش‌های عمیق حضرت امام خمینی (ره) برای استخراج راهبردهای معطوف به آینده است.
حاج سیدجوادی افزود: برای این کار لازم بود ذیل بندهای وصیت نامه نگاهی به میدان عمل فرهنگی خودمان نیز داشته باشیم و بر اساس وضعیت میدان، آن تفکرات را به راهبرد تبدیل کنیم.
استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: چیزی که به عنوان محصول این مطالعه شکل می گرفت یک رفت و برگشت بین بینش‌ها و تفکر راهبردی امام خمینی (ره) و مضامین آن بود که در ادامه بر اساس آن مضامین شناسایی میدان و محیط فرهنگی را انجام دادیم و و بعد استخراج آن بینش‌ها در چهارچوب ساختارهای سیاستی و راهبردی شروع شد.
وی گفت: فرآیند نظری کار چنین پیش رفت که ما یک هدف و آرمان کلان برای کلیت سیاست فرهنگی در نظر گرفتیم و بر این اساس مضامین تحقق آن اهداف را استخراج کردیم.
حجت الاسلام و المسلمین حاج سید جوادی افزود: در گام بعدی چالش‌های محیط و میدان را بر اساس آن مضامین شناسایی کردیم و با نگاه به وصیت نامه حضرت امام خمینی (ره) قوت‌ها، امتیازها و توانمندی‌های نظام جمهوری اسلامی را در آن محورهای شناسایی شده تعیین کردیم.
وی ادامه داد: بر اساس بینش حضرت امام خمینی(ره)و مضامین موجود در کلام ایشان و همچنین رویکرد امام خمینی(ره)در مواجهه با آن چالش، کنش موثر بر مسئله را شناسایی و در ادامه بر اساس آن بینش، چالش و ظرفیت‌های نظام به مجموعه‌ای از سیاست های فرهنگی دست پیدا کردیم.
استاد حوزه علمیه گفت: این سیاست‌ها طراز دستگاهی نداشت و فرا دستگاهی بود و ما سعی کردیم برای برخی از این سیاست‌ها، دستگاه‌های فرهنگی که می توانند در تحقق و اجرای آن سیاست موثر واقع شوند را فهرست کرده و اقدامات سیاستی آنها را تا حدودی تعیین کنیم.
حاج سیدجوادی افزود: نتیجه این فرآیند چند اتفاق بود؛ اول اینکه مجموعه‌ای از سیاست‌های فرهنگی را در نظام داشتیم که در این مورد سعی کردیم آن سیاست‌ها را که در حال اجرا بود و موفقیتی داشت تقویت کنیم.
وی ادامه داد: در برخی موارد برخی سیاست‌ها نیاز به اصلاح و نوسازی داشت یعنی سیاست‌های عملی ما نیازمند اصلاح، بازسازی و نوسازی بود و در برخی عرصه‌ها نیز با خلاء سیاستی مواجه شدیم که یا قبلا دارای اهمیت نبوده یا اگر هم بود به دلائلی سیاست‌های مشخصی شکل نگرفته بود و کاستی سیاستی داشتیم.
وی با اشاره به اینکه خروجی کار بر اساس آن نظام مضامینی که استخراج شده بود به شش بخش اصلی دسته بندی شد، گفت: منابع معرفتی فرهنگ، نظام انگیزه و اراده ملی، هویت ملی(اسلامی ایرانی) و مولفه‌های آن، توجه به منابع انسانی حوزه فرهنگ، توجه به مبادی سازمانی و نمادی حوزه فرهنگی و نمادهای اصلی فرهنگ ساز و موضوع فرهنگ در ارتباط با امت اسلامی شش دسته اصلی بود که به دست آمد.
این محقق و پژوهشگر حوزوی با تاکید بر اینکه حضرت امام خمینی (ره) به حوزه مبادی معرفتی فرهنگی و منابع انسانی حوزه فرهنگ توجه ویژه دارند و این حوزه‌ای است که باید با نگاه تربیتی به آن توجه کرد، افزود: مقدمه وصیت نامه ایشان کاملا اشاره به خاستگاه معرفتی ملت ایران و اتکا به قرآن و اهل بیت (ع) دارد و یکی از آسیب هایی که ایشان نسبت به وضعیت فرهنگی ما دارند فاصله افتادن بین این منابع معرفتی فرهنگی و جامعه است.
وی ادامه داد: امام خمینی(ره)این دغدغه را داشتند که در نظام علمی نیز یک همبستگی با محوریت و مرجعیت مکتب اهل بیت (ع) و معرفت دینی ایجاد شود و هنوز هم این موضوع چالش اصلی نهادهای علمی و محل خیزش بسیاری از چالش‌های فرهنگی ماست.
حاج سید جوادی با بیان اینکه نظام تربیت منابع انسانی که از نظام آموزش عمومی تا آموزش عالی را در بر می گیرد مورد توجه حضرت امام خمینی (ره) بوده است؛ گفت: ما در این نظام‌ها تا پیش از انقلاب خودباختگی فرهنگی یک صد ساله را تجربه کردیم و ساختارها، مفاهیم و محتوی آموزش علمی کشور متاثر از نظام تربیتی غربی بود و کشور با استعمار فرهنگی، معرفتی و فرهنگی مواجه بود و بخش زیادی از نخبگان علمی متاثر از این نظام بوده و آسیب دیدند و به تبع جامعه را نیز دچار آسیب کردند.
وی افزود: آزاد سازی نظام تربیت منابع انسانی از مهد کودک تا نظام آموزش عالی یکی از دغدغه های جدی حضرت امام خمینی (ره) است و مرزبندی با مراکز علمی آموزشی که تداوم آن نظام استعماری فرهنگی و علمی را ایجاد می کردند یکی از مطالبات صریح ایشان است.
استاد حوزه علمیه قم در پایان با اشاره به اینکه رویکرد امام در این مسائل رویکرد محافظه کارانه نیست بلکه رویکرد فعال و انقلابی است، تاکید کرد: ممکن است امکانات میدان ما محدود باشد و یا در سازماندهی ظرفیت ها برای جهت دهی به این سمت به اندازه کافی اهتمام نداشتیم اما این دلیل نمی‌شود که در تبیین مواضع حق خود دچار کم کاری باشیم.
در مقدمه این کتاب چنین آمده است: آنچه از وصیت نامه حضرت امام خمینی(ره) استخراج شده این است که ایشان به مبادی معرفتی فرهنگی و منابع انسانی حوزه فرهنگ توجه ویژه دارند و این حوزه‌ای است که باید با نگاه تربیتی به آن توجه کرد.
حجت الاسلام حاج سید جوادی در تشریح پژوهش صورت گرفته در شورای تخصصی حوزوی با عنوان «سیاست‌های فرهنگی بر اساس وصیت‌نامه سیاسی الهی حضرت امام خمینی (ره)» گفت: در سال 1387 مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در نوزدهمین سالگرد رحلت امام خمینی (ره) تذکری به مسئولین و مردم دادند که وصیت نامه امام خمینی (ره) راهنمای عمل موقتی و مقطعی نبوده و کماکان نشانه راهی برای همه است و درخواست کردند مسئولین این وصیت نامه را بازخوانی کرده و به آن توجه کنند.
وی ادامه داد: این مسئله در یکی از جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی که نهاد اصلی سیاستگذاری فرهنگی کشور است در همان سال مطرح شد تا این وصیت نامه با رویکرد فرهنگی مورد توجه و بازخوانی قرار گیرد.
استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: بر این اساس شورای تخصصی حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی مطالعاتی انجام داد تا مشخص شود که آیا می توان بر اساس وصیت نامه حضرت امام خمینی (ره) و با استعانت از بیانات دیگر ایشان به عنوان شرح، تفسیر و بسط موارد وصیت نامه اصولی در طزار سیاست فرهنگی تدوین شود؟
این محقق و پژوهشگر حوزوی با بیان اینکه چندین جلسه کارشناسی برگزار شد تا به یک روش استخراج سیاست از وصیت رسیدیم، گفت: این روش متکی بر این بود که اولاً حضرت امام خمینی (ره)را به عنوان یک شخصیت دارای اندیشه‌های راهبردی غنی و بی نظیر در نظام جمهوری اسلامی و سرزمین ایران در نظر بگیریم.
وی ادامه داد: باید توجه داشته باشیم وصیت نامه برای آینده بعد از شخص نوشته می شود و حضرت امام خمینی (ره ) نیز با نگاهی رو به آینده وصیت نامه شان را تنظیم کردند و نکته سوم اینکه وصیت نامه با این ملاحظات یک منبع نسبتا غنی از دیدگاه‌های راهبردی و بینش‌های عمیق حضرت امام خمینی (ره) برای استخراج راهبردهای معطوف به آینده است.
حاج سیدجوادی افزود: برای این کار لازم بود ذیل بندهای وصیت نامه نگاهی به میدان عمل فرهنگی خودمان نیز داشته باشیم و بر اساس وضعیت میدان، آن تفکرات را به راهبرد تبدیل کنیم.
استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: چیزی که به عنوان محصول این مطالعه شکل می گرفت یک رفت و برگشت بین بینش‌ها و تفکر راهبردی امام خمینی (ره) و مضامین آن بود که در ادامه بر اساس آن مضامین شناسایی میدان و محیط فرهنگی را انجام دادیم و و بعد استخراج آن بینش‌ها در چهارچوب ساختارهای سیاستی و راهبردی شروع شد.
وی گفت: فرآیند نظری کار چنین پیش رفت که ما یک هدف و آرمان کلان برای کلیت سیاست فرهنگی در نظر گرفتیم و بر این اساس مضامین تحقق آن اهداف را استخراج کردیم.
حجت الاسلام و المسلمین حاج سید جوادی افزود: در گام بعدی چالش‌های محیط و میدان را بر اساس آن مضامین شناسایی کردیم و با نگاه به وصیت نامه حضرت امام خمینی (ره) قوت‌ها، امتیازها و توانمندی‌های نظام جمهوری اسلامی را در آن محورهای شناسایی شده تعیین کردیم.
وی ادامه داد: بر اساس بینش حضرت امام خمینی(ره)و مضامین موجود در کلام ایشان و همچنین رویکرد امام خمینی(ره)در مواجهه با آن چالش، کنش موثر بر مسئله را شناسایی و در ادامه بر اساس آن بینش، چالش و ظرفیت‌های نظام به مجموعه‌ای از سیاست های فرهنگی دست پیدا کردیم.
استاد حوزه علمیه گفت: این سیاست‌ها طراز دستگاهی نداشت و فرا دستگاهی بود و ما سعی کردیم برای برخی از این سیاست‌ها، دستگاه‌های فرهنگی که می توانند در تحقق و اجرای آن سیاست موثر واقع شوند را فهرست کرده و اقدامات سیاستی آنها را تا حدودی تعیین کنیم.
حاج سیدجوادی افزود: نتیجه این فرآیند چند اتفاق بود؛ اول اینکه مجموعه‌ای از سیاست‌های فرهنگی را در نظام داشتیم که در این مورد سعی کردیم آن سیاست‌ها را که در حال اجرا بود و موفقیتی داشت تقویت کنیم.
وی ادامه داد: در برخی موارد برخی سیاست‌ها نیاز به اصلاح و نوسازی داشت یعنی سیاست‌های عملی ما نیازمند اصلاح، بازسازی و نوسازی بود و در برخی عرصه‌ها نیز با خلاء سیاستی مواجه شدیم که یا قبلا دارای اهمیت نبوده یا اگر هم بود به دلائلی سیاست‌های مشخصی شکل نگرفته بود و کاستی سیاستی داشتیم.
وی با اشاره به اینکه خروجی کار بر اساس آن نظام مضامینی که استخراج شده بود به شش بخش اصلی دسته بندی شد، گفت: منابع معرفتی فرهنگ، نظام انگیزه و اراده ملی، هویت ملی(اسلامی ایرانی) و مولفه‌های آن، توجه به منابع انسانی حوزه فرهنگ، توجه به مبادی سازمانی و نمادی حوزه فرهنگی و نمادهای اصلی فرهنگ ساز و موضوع فرهنگ در ارتباط با امت اسلامی شش دسته اصلی بود که به دست آمد.
این محقق و پژوهشگر حوزوی با تاکید بر اینکه حضرت امام خمینی (ره) به حوزه مبادی معرفتی فرهنگی و منابع انسانی حوزه فرهنگ توجه ویژه دارند و این حوزه‌ای است که باید با نگاه تربیتی به آن توجه کرد، افزود: مقدمه وصیت نامه ایشان کاملا اشاره به خاستگاه معرفتی ملت ایران و اتکا به قرآن و اهل بیت (ع) دارد و یکی از آسیب هایی که ایشان نسبت به وضعیت فرهنگی ما دارند فاصله افتادن بین این منابع معرفتی فرهنگی و جامعه است.
وی ادامه داد: امام خمینی(ره)این دغدغه را داشتند که در نظام علمی نیز یک همبستگی با محوریت و مرجعیت مکتب اهل بیت (ع) و معرفت دینی ایجاد شود و هنوز هم این موضوع چالش اصلی نهادهای علمی و محل خیزش بسیاری از چالش‌های فرهنگی ماست.
حاج سید جوادی با بیان اینکه نظام تربیت منابع انسانی که از نظام آموزش عمومی تا آموزش عالی را در بر می گیرد مورد توجه حضرت امام خمینی (ره) بوده است؛ گفت: ما در این نظام‌ها تا پیش از انقلاب خودباختگی فرهنگی یک صد ساله را تجربه کردیم و ساختارها، مفاهیم و محتوی آموزش علمی کشور متاثر از نظام تربیتی غربی بود و کشور با استعمار فرهنگی، معرفتی و فرهنگی مواجه بود و بخش زیادی از نخبگان علمی متاثر از این نظام بوده و آسیب دیدند و به تبع جامعه را نیز دچار آسیب کردند.
وی افزود: آزاد سازی نظام تربیت منابع انسانی از مهد کودک تا نظام آموزش عالی یکی از دغدغه های جدی حضرت امام خمینی (ره) است و مرزبندی با مراکز علمی آموزشی که تداوم آن نظام استعماری فرهنگی و علمی را ایجاد می کردند یکی از مطالبات صریح ایشان است.
استاد حوزه علمیه قم در پایان با اشاره به اینکه رویکرد امام در این مسائل رویکرد محافظه کارانه نیست بلکه رویکرد فعال و انقلابی است، تاکید کرد: ممکن است امکانات میدان ما محدود باشد و یا در سازماندهی ظرفیت ها برای جهت دهی به این سمت به اندازه کافی اهتمام نداشتیم اما این دلیل نمی‌شود که در تبیین مواضع حق خود دچار کم کاری باشیم.
