علیرضا پاسبان، قدیمی‌ترین تلفن‌چی حرم مطهر است که چند ماهی است بازنشسته شده و بیشترین عمر خدمتش را در تلفن‌خانه حرم گذرانده است.

او در مورد حضورش در مجموعه حرم مطهر می‌گوید: «اوایل سال ۱۳۶۹ بود که که از طرف اداره پشتیبانی جنگ به همراه ۴۰ نفر دیگر از رزمندگان و جانبازان جبهه، برای کار به آستان قدس رضوی معرفی شدیم، ابتدا خدمتم در بخش سرایداری حرم که دفترش در صحن انقلاب اسلامی بود، شروع شد و وظیفه‌مان در آنجا تمیز کردن و شستن صحن‌های حرم مطهر بود؛ در قدیم مانند حالا ماشین‌هایی برای شست و شو و نظافت وجود نداشت و باید با جاروهای دسته بلند و شلنگ‌های آب، یک روز در میان، کف صحن را می‌شستیم.

آستان قدس رضوی در اوایل دهه ۷۰ بود که ماشین‌هایی را برای شست و شوی کف صحن خریداری کرد. بعد از چهار سال که در بخش سرایداری بودم، مرا به دفتر توزیع بلیط که امروز اسمش به اداره رفاه امور زائران تغییر کرده، منتقل کردند و هر روز فیش‌های مهمانسرا را در بین زائران توزیع می‌کردم؛ تا اینکه در مجموعه حرم مطهر، اداره مخابرات تشکیل شد و به آنجا منتقل شدم و چند ماهی هم می‌شود که بعد از ۳۰ سال خدمت بازنشسته شده ام.

تاریخچه تلفن‌خانه حرم مطهر

او در مورد پیشینه بخش تلفن‌خانه در حرم امام رضا (ع) توضیح می‌دهد: در گذشته بخش مستقلی به عنوان مخابرات در حرم نبود و تنها یکی دو تا خط محدود برای اداره انتظامات، مهمانسرا و دفتر تالار ولایت در حرم وجود داشت؛ ولی امروز که وارد هر بخش و اداره‌ای در داخل حرم می‌شوی، یک تلفن بر روی میز هر یک از نیروها قرار دارد.

وی که جزو اولین نیروهای اداره مخابرات حرم است، می‌گوید: در حال حاضر ۱۵۰۰ خط داخلی فعال و ۷۰۰ خط مستقیم در حرم مطهر وجود دارد؛ ولی قبلاً تنها یکی دو تا خط بیشتر در مجموعه حرم مطهر نبود. روزانه به طور میانگین حدود ۷۰۰ تماس تلفنی با اپراتور و ۳۰ هزار تماس روزانه با سوئیچ مخابراتی مرکز سانترال مجموعه حرم مطهر امام رضا (ع) برقرار می‌شود که به طور متوسط ماهیانه حدود ۲۰ هزار تماس مستقیم توسط زائران با اپراتور و حدود ۹۰۰ هزار تماس داخلی و بیرونی در هر ماه از طریق مرکز سانترال بخش مخابرات حرم مطهر رضوی در مجموعه حرم برقرار می‌شد که باید من و همکارانم به آن‌ها پاسخ می‌دادیم.

خاطرات شلوغ‌ترین روزهای کاری

پاسبان، با مرور خاطرات دو دهه حضورش در بخش تلفن‌خانه حرم می‌گوید: «یادش بخیر الان هم حسرت آن روزها را می‌خورم. روزهای میلاد و شهادت امام رضا (ع) شلوغ‌ترین روز کاری ما بود، آن‌قدر حجم تلفن‌ها زیاد بود که دیگر دستگاه جواب نمی‌داد و هنگ می‌کرد و تعداد آن به ۱۰۰ هزار تماس در روز می‌رسید، از همه جای ایران و دنیا تماس می‌گرفتند تا به آقا سلام بدهند، واقعاً یادش بخیر.

قدیمی‌ترین تلفن‌چی حرم امام رضا (ع) ادامه می‌دهد: «پرمخاطب‌ترین خط تلفن حرم مطهر، شماره مربوط به ارتباط با روضه منوره است. در نیمه اول امسال، این شماره از ۳۲۰۰۳۳۳۴-۰۵۱ به شماره پنج رقمی ۴۸۸۸۸ تغییر پیدا کرد؛ همچنین برای اینکه زائرانی که با این شماره تماس می‌گیرند، بتوانند ارتباط بهتری با حضرت رضا (ع) بگیرند، در چهار طرف ضریح مطهر میکروفون‌هایی نصب شده که زائران با تماس با شماره روضه منوره صدای زائرانی که در این فضا هستند را می‌شنوند و بدون هیچ‌گونه واسطه‌ای و به طور مستقیم و زنده با فضای ملکوتی و حال و هوای خاص اطراف ضریح مطهر امام رضا (ع) از پشت تلفن ارتباط برقرار می‌کنند.

او ادامه می‌دهد: به خاطر اینکه افراد بسیاری دوست دارند با این خط تماس بگیرند و از طریق آن با امام رئوف صحبت کنند، مدت زمان استفاده از این سامانه برای هر تماس تلفنی، حدود سه دقیقه پیشبینی شده است.

با پیش‌بینی ۱۲۰ خط مستقل، در یک لحظه ۱۲۰ نفر می‌توانند با روضه منوره ارتباط بگیرند؛ تعداد تماس‌هایی که عموم افراد از اقصی نقاط دنیا و ایران با روضه منوره می‌گیرند، به طور متوسط در هر روز ۱۵ هزار تماس است و در برخی از ایام سال، مثل ایام میلاد و شهادت امام رضا (ع) به ۱۰۰ هزار تماس هم می‌رسد.

حفظ ۶۰۰ شماره تلفن

این روزها کمتر افرادی شماره تلفن حفظ می‌کنند و نهایتاً چند شماره محدود از اطرافیان در ذهن‌شان است؛ اما آقای پاسبان حدود ۶۰۰ شماره حرم مطهر رضوی را حفظ است. از او در مورد چگونگی حفظ این شماره‌ها می‌پرسم که توضیح می‌دهد:

تا امروز در تلفن‌خانه حرم سیستمی نداشتیم که تلفن‌های حرم را در آن ثبت کرده باشیم و بخواهیم از روی آن شماره داخلی یا تلفنی را بگوییم. برای همین ملزم بودیم که تلفن‌ها را حفظ کنیم. خدا رحمت کند مسئول قبلی تلفن‌خانه را؛ به ما می‌گفت اگر شماره جدیدی وصل شد، تنها یک هفته اجازه دارید که این شماره را بر روی برگه یادداشت کنید و جلوی چشمتان بگذارید تا حفظ کنید و بعد از یک هفته باید آن را از جلوی چشمتان بردارید.