به طور مشخص و بر اساس آن چه مقام های ایرانی درباره رویکردهای کشورمان برای مذاکره عنوان کرده اند اگر طرف مقابل اراده ای برای مذاکره معطوف به توافق داشته باشد رسیدن به این مسئله چندان دور از انتظار نیست.
به گزارش سرویس سیاسی پایگاه خبری شهدای ایران؛ دور دیگری از مذاکرات ایران و 1+5 از امروز در ژنو سوئیس آغاز می شود. مذاکراتی که به واسطه تغییر تیم مذاکره کننده هسته ای در ایران و تأکید بر اتخاذ رویکردهایی جدید در این زمینه توجه بیشتری را به خود معطوف کرده و انتظارها از این نشست را نیز افزایش داده است. پس از برگزاری نشست وزیران خارجه 1+5 و ایران در نیویورک که البته بحث بر سر کلیات مذاکرات هسته ای در این نشست صورت گرفت نشست ژنو به اذعان 2 طرف محل ارائه پیشنهادهای عملی طرفین برای پیمودن مسیر مذاکرات و رسیدن به توافقی دوجانبه است.
در این میان البته بسیاری از تحلیل ها و اظهارنظرها فضای معطوف به خوش بینی را برای نتیجه مذاکرات رقم زده است. چندان قضاوت قطعی در این باره که باید به نتیجه این مذاکرات خوش بین باشیم یا نه، نمی توان داشت. اما به طور مشخص و بر اساس آن چه مقام های ایرانی درباره رویکردهای کشورمان برای مذاکره عنوان کرده اند اگر طرف مقابل اراده ای برای مذاکره معطوف به توافق داشته باشد رسیدن به این مسئله چندان دور از انتظار نیست.
در طول مذاکرات هسته ای ایران و 1+5 در طی سال های اخیر یکی از مواردی که همواره محل چالش 2 طرف در طی مذاکرات بود و به نوعی این مذاکرات را به سمت بن بست نزدیک می کرد، موضوع به رسمیت شناخته شدن حق غنی سازی ایران از سوی طرف مقابل بود. به عبارتی 2 طرف در این موضوع در منتهی الیه 2 سر یک طیف قرار می گرفتند به این معنی که ایران تصریح می کرد ابتدا باید حق غنی سازی ایران به رسمیت شناخته شود و سپس ایران هر گونه شفاف سازی اعم از تصویب پروتکل الحاقی، کد 311، نصب دوربین، بازدیدهای سرزده و... را خواهد پذیرفت اما طرف مقابل به ویژه آمریکا تأکید می کرد که شما ابتدا باید شفاف سازی های لازم را انجام دهید تا در نهایت پس از این شفاف سازی ها و تأیید صلح آمیز بودن برنامه هسته ای ایران به این نتیجه برسیم که شما حق برخورداری از فناوری هسته ای را دارید یا خیر؟ گذشته از این که ایران بر اساس عضویت در معاهده NPT از حق برخورداری از فناوری صلح آمیز هسته ای برخوردار است و به دست آوردن این حق نیازی به تفویض از سوی 1+5 ندارد، تأکید ایران به رویکردی که پیشتر گفتیم (یعنی به رسمیت شناخته شدن حق ایران به عنوان پیش زمینه هر گونه شفاف سازی) نیز متأثر از عملکرد قبلی طرف مقابل به ویژه پس از تعلیق حدود 2 ساله فعالیت های هسته ای ایران و خلف وعده آن ها برای به رسمیت شناخته شدن حق ایران بود و از این حیث چندان ایرادی به طرف ایرانی وارد نیست و نمی توان این سرسختی را به معنی کارشکنی در مذاکره تعبیر کرد. اکنون دور جدید مذاکرات ایران و 1+5 در ژنو فصلی دیگر در این مذاکرات را رقم خواهد زد. تعبیر «فصل جدید» برای این مذاکرات را می توان بر اساس تغییر مهمی که در رویکرد مذاکرات هسته ای ایران صورت گرفته عنوان کرد. در این تغییر بر اساس گزارش ها در طرح ایران «در چشم انداز نهایی طرف مقابل باید بپذیرد که در آخر مذاکرات، ایران حق غنی سازی دارد».
عباس عراقچی عضو تیم مذاکره کننده هسته ای ایران که در دوره های قبلی مذاکرات نیز حضور داشته است در تشریح این تغییر رویکرد درباره تفاوت بسته پیشنهادی ایران و 1+5 تأکید می کند: «بسته جدید ایران کل مسیری را که باید طی شود روشن می کند و به جای این که صرفاً به گام اول بپردازد به تمامی گام ها می پردازد... در گام های پیش بینی شده گام اول برای اعتمادسازی بسیار مهم است و می تواند در صورت توافق، فضای تقابل میان 2 طرف را به تعامل تغییر دهد. همچنین در این بسته در گام آخر مشخص شده است که وقتی به مراحل پایانی رسیدیم با چه صحنه ای مواجه خواهیم شد... ایران با توجه به تجربیات قبلی حاضر نیست در مسیری حرکت کند که ابتدا و انتهایش مشخص نباشد. ما در بسته خود طرح عملیاتی واقع بینانه ای ارائه داده ایم که قابل اجراست و اگر طرف مقابل پیش نیاید حسن نیت خود را زیر سوال برده است».
با این تفاصیل به نظر می رسد یکی از نقاط اصلی چالش در روند مذاکرات ایران و 1+5 و به طور مشخص آمریکا و برخی طرف های اروپایی حاضر در مذاکرات یعنی به رسمیت شناختن حق غنی سازی ایران در ابتدای هر گونه شفاف سازی مرتفع شده باشد و اگر به واقع طرف مقابل اراده ای برای حرکت در مسیر حل مسئله داشته باشد، رویکرد جدید ایران این امکان را فراهم کرده است.
روزهای آینده مشخص خواهد کرد که استقبال طرف مقابل از تغییر رویکرد دولت یازدهم در عرصه دیپلماسی، مبتنی بر درک واقعیت های در برخورد با ایران بوده یا تعارفی دیپلماتیک بیش نبوده است.
در این میان البته بسیاری از تحلیل ها و اظهارنظرها فضای معطوف به خوش بینی را برای نتیجه مذاکرات رقم زده است. چندان قضاوت قطعی در این باره که باید به نتیجه این مذاکرات خوش بین باشیم یا نه، نمی توان داشت. اما به طور مشخص و بر اساس آن چه مقام های ایرانی درباره رویکردهای کشورمان برای مذاکره عنوان کرده اند اگر طرف مقابل اراده ای برای مذاکره معطوف به توافق داشته باشد رسیدن به این مسئله چندان دور از انتظار نیست.
در طول مذاکرات هسته ای ایران و 1+5 در طی سال های اخیر یکی از مواردی که همواره محل چالش 2 طرف در طی مذاکرات بود و به نوعی این مذاکرات را به سمت بن بست نزدیک می کرد، موضوع به رسمیت شناخته شدن حق غنی سازی ایران از سوی طرف مقابل بود. به عبارتی 2 طرف در این موضوع در منتهی الیه 2 سر یک طیف قرار می گرفتند به این معنی که ایران تصریح می کرد ابتدا باید حق غنی سازی ایران به رسمیت شناخته شود و سپس ایران هر گونه شفاف سازی اعم از تصویب پروتکل الحاقی، کد 311، نصب دوربین، بازدیدهای سرزده و... را خواهد پذیرفت اما طرف مقابل به ویژه آمریکا تأکید می کرد که شما ابتدا باید شفاف سازی های لازم را انجام دهید تا در نهایت پس از این شفاف سازی ها و تأیید صلح آمیز بودن برنامه هسته ای ایران به این نتیجه برسیم که شما حق برخورداری از فناوری هسته ای را دارید یا خیر؟ گذشته از این که ایران بر اساس عضویت در معاهده NPT از حق برخورداری از فناوری صلح آمیز هسته ای برخوردار است و به دست آوردن این حق نیازی به تفویض از سوی 1+5 ندارد، تأکید ایران به رویکردی که پیشتر گفتیم (یعنی به رسمیت شناخته شدن حق ایران به عنوان پیش زمینه هر گونه شفاف سازی) نیز متأثر از عملکرد قبلی طرف مقابل به ویژه پس از تعلیق حدود 2 ساله فعالیت های هسته ای ایران و خلف وعده آن ها برای به رسمیت شناخته شدن حق ایران بود و از این حیث چندان ایرادی به طرف ایرانی وارد نیست و نمی توان این سرسختی را به معنی کارشکنی در مذاکره تعبیر کرد. اکنون دور جدید مذاکرات ایران و 1+5 در ژنو فصلی دیگر در این مذاکرات را رقم خواهد زد. تعبیر «فصل جدید» برای این مذاکرات را می توان بر اساس تغییر مهمی که در رویکرد مذاکرات هسته ای ایران صورت گرفته عنوان کرد. در این تغییر بر اساس گزارش ها در طرح ایران «در چشم انداز نهایی طرف مقابل باید بپذیرد که در آخر مذاکرات، ایران حق غنی سازی دارد».
عباس عراقچی عضو تیم مذاکره کننده هسته ای ایران که در دوره های قبلی مذاکرات نیز حضور داشته است در تشریح این تغییر رویکرد درباره تفاوت بسته پیشنهادی ایران و 1+5 تأکید می کند: «بسته جدید ایران کل مسیری را که باید طی شود روشن می کند و به جای این که صرفاً به گام اول بپردازد به تمامی گام ها می پردازد... در گام های پیش بینی شده گام اول برای اعتمادسازی بسیار مهم است و می تواند در صورت توافق، فضای تقابل میان 2 طرف را به تعامل تغییر دهد. همچنین در این بسته در گام آخر مشخص شده است که وقتی به مراحل پایانی رسیدیم با چه صحنه ای مواجه خواهیم شد... ایران با توجه به تجربیات قبلی حاضر نیست در مسیری حرکت کند که ابتدا و انتهایش مشخص نباشد. ما در بسته خود طرح عملیاتی واقع بینانه ای ارائه داده ایم که قابل اجراست و اگر طرف مقابل پیش نیاید حسن نیت خود را زیر سوال برده است».
با این تفاصیل به نظر می رسد یکی از نقاط اصلی چالش در روند مذاکرات ایران و 1+5 و به طور مشخص آمریکا و برخی طرف های اروپایی حاضر در مذاکرات یعنی به رسمیت شناختن حق غنی سازی ایران در ابتدای هر گونه شفاف سازی مرتفع شده باشد و اگر به واقع طرف مقابل اراده ای برای حرکت در مسیر حل مسئله داشته باشد، رویکرد جدید ایران این امکان را فراهم کرده است.
روزهای آینده مشخص خواهد کرد که استقبال طرف مقابل از تغییر رویکرد دولت یازدهم در عرصه دیپلماسی، مبتنی بر درک واقعیت های در برخورد با ایران بوده یا تعارفی دیپلماتیک بیش نبوده است.
