شهدای ایران: پس از امضای اولین قرارداد فروش گاز برای تولید ال ان جی با یک شرکت نروژی-ایرانی، انتقادهای زیادی به قیمت بسیار پایین فروش گاز به این شرکت وارد شده است. وزیر نفت اما در پاسخ به این انتقادها عنوان کرده است که ملاک قراردادن قیمت فروش گاز به ترکیه برای دیگر قراردادها درست نیست؛ چرا که قرارداد ترکیه بسیار گران و دست نیافتنی است. ایشان حتی قرارداد فروش گاز به ترکیه را به «شوهر دادن دختر به پسر پادشاه» تشبیه کرده و گفته اند چون مشتری برای گازمان نداریم باید بقیه «دخترها» را به قیمت ارزان شوهر دهیم وگرنه می ترشند. فارغ از اینکه بسیاری از مصارف گاز از جمله تزریق گاز به میادین نفتی کشور با کمبود تامین گاز مواجه هستند؛ گزاره وزیر نفت مبنی بر «گران و دست نیافتنی بودن قیمت قرارداد ترکیه» به دلایل زیر اساسا غلط است:

قیمت فروش گاز ایران به ترکیه با قیمت فروش گاز روسیه به عنوان بزرگترین صادرکننده گاز به این کشور تقریبا برابر است. به بیان دیگر قیمت گاز وارداتی ترکیه از روسیه و ایران همواره نزدیک به هم بوده است و اصولا مطابق قرارداد فعلی صادرات گاز ایران به ترکیه، قیمت وارداتی گاز ترکیه از دیگر کشورها در قیمت گاز صادراتی ایران نیز موثر است. نکته حائز توجه آنست که در کشوری مانند روسیه در طول زمان قراردادهای خود توانسته است با سیاست فعال «کاهش قیمت در برابر افزایش حجم» را دنبال کند و در حال حاضر به دنبال اجرای خط لوله ترکیش استریم است؛ اما ایران همواره با برخوردی منفعل، فقط متحمل کاهش قیمت شده و نتوانسته است سهم خود را در بازار ترکیه افزایش دهد.

قیمت فروش گاز ایران در قرارداد ترکیه تاکنون دوبار به میزان 12.5 و 13.3 درصد کاهش یافته است. در واقع اگر بپذیریم قرارداد فروش گاز به ترکیه در ابتدای عقد قرارداد (1996) یک قرارداد گران بوده است -که مطابق بند اول چنین ادعایی واقعیت ندارد- در حال حاضر و با کاهش تقریبا 25 درصدی قیمت گاز، به هیچ وجه نمی‌توان ادعا کرد که قیمت صادراتی کشور به ترکیه گران و دست نیافتنی است. لازم به ذکر است قیمت فروش گاز در قرارداد با شرکت نروژی (10 سنت) تقریبا نصف قیمت قرارداد فعلی ترکیه (نه قرارداد ابتدایی) است؛ بنابراین فرمول قیمتی فروش گاز به شرکت نروژی بسیار ارزان قیمت است.

مهم ترین نکته برای اثبات ممکن بودن عقد قراردادهایی در محدوده قیمت صادرات گاز به ترکیه، وجود دو قرارداد فروش گاز به عراق و پاکستان است. یکی از این دو قرارداد که در اوج تحریم‌ها یعنی سال 91-92 منعقد شده اند حتی کمی گران‌تر از ترکیه بوده و دیگری نیز با توجه به کاهش 13.3 درصدی اخیر در قرارداد ترکیه، با قیمت فروش گاز به این کشور تقریبا برابر شده است.

با توضیحات ارائه شده باید گفت قیمت فروش گاز به ترکیه نه تنها گران و دست نیافتنی نیست بلکه یک قیمت عادی در منطقه است که دیگر قراردادهای صادرات گاز کشور نیز در محدوده قیمتی آن منعقد شده اند. در این میان تنها دو قرارداد کرسنت و قرارداد فعلی با شرکت نروژی به دور از این محدوده قیمتی و با قیمت بسیار پایین منعقد شده اند که هر دو از دستاوردهای آقای زنگنه هستند. به نظر می رسد آقای زنگنه بجای آنکه تلاش خود را معطوف بر انعقاد قراردادهای صادرات گاز با قیمت بالاتر نماید علاقه مند است راه ساده‌تر را انتخاب کند: ارزان فروشی گاز.
منبع: فارس