نگرش کشورهای جهان به موضوع قدرت و امنیت باعث افزایش فوق العاده رونق در بازار جهانی تجارت اسلحه شده است در این میان توسعه زرادخانه های کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، موتور محرک صنایع تسلیحاتی جهان شده است.
به گزارش شهدای ایران، نگرش کشورهای جهان به موضوع قدرت و امنیت باعث افزایش فوق العاده رونق در بازار جهانی تجارت اسلحه شده است در این میان توسعه زرادخانه های کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، موتور محرک صنایع تسلیحاتی جهان شده است.
بازار جهانی اسلحه از جمله بزرگترین تجارت های سودآور است که بسیاری از کشورهای پیشرفته به آن چشم امید دارند. در این میان کشورهای غربی و از جمله ایالات متحده آمریکا از مهمترین بازیگران این عرصه هستند که به علت گستردگی تولیدات توانسته است حجم وسیعی از تقاضای کشورها را جذب کنند.
این سود سرشار که در گرو تولید و عرضه اسلحه است در بسیاری موارد عامل گسترش بحران در منطقه شده است به همین دلیل برخی تولیدکنندگان نه تنها تمایلی برای پایان دادن به تنش میان کشورها ندارند بلکه تلاش می کنند بحران ها را عمیق و طولانی تر کنند.
در این میان مولفه هایی همچون وضعیت راهبردی خلیج فارس، درآمد حاصل از منابع طبیعی به ویژه نفت و روابط حساس دولت ها در خاورمیانه، این منطقه را به منبع خوبی برای تشدید بحران و جذب تولیدات صنایع نظامی جهان تبدیل کرده است.
** بازار جهانی تسلیحات
بازار اسلحه ، تجارتی به بزرگی درگیری های بی پایان کشورها و نگرانی های امنیتی آن ها است. براساس دیدگاه واقع گرایی که چارچوب اصلی سیاست های دولت ها را تشکیل می دهد، قدرت جوهره اصلی حفظ امنیت و ادامه بقای کشورها را تشکیل می دهد. برخی کشورها قدرت را در داشتن تسلیحات پیشرفته و گرانقیمت ارزیابی می کنند و امید دارند با پر کردن زرادخانه های خود، احساس امنیت را برای حاکمان و شهروندان به ارمغان بیاورند.
بنابر گزارش موسسه بین المللی تحقیقات صلح استکهلم(SIPRI) در سال 2016 کشورهای جهان بیش از 1.5 تریلیون دلاررا برای خرید سلاح اختصاص دادند. اکنون پنج کشوری که بیشترین میزان فروش تسلیحات جنگی را در جهان در اختیار خود دارند کشورهای ایالات متحده، روسیه، چین، فرانسه و آلمان هستند که بیشتر از 74 درصد از کل فروش تسلیحات در جهان را دارند.
تحلیلگران اعتقاد دارند به دلیل نبود ابزارهای مناسب برای کنترل تسلیحات در مناطق گوناگون جهان، به ویژه کشورهای آسیایی زرادخانه های تسلیحاتی خود را به شدت توسعه می دهند. هند در بین سال های 2012 تا 2016 بزرگترین واردکننده سلاح سنگین در جهان بوده است به گونه ای که تنها 13 درصد واردات سلاح در جهان به دهلی نو اختصاص داشت که بسیار بیشتر از رقیبان منطقه ای آن یعنی پاکستان و چین بوده است. چین ظرفیت فراوانی را برای تولید یا خرید تسلیحات دارد اما هند به شدت به فناوری تسلیحات وارداتی از روسیه، ایالات متحده و حتی کره جنوبی و رژیم صهیونیستی متکی است.
در میان کشورهای آفریقایی نیز، الجزایر بزرگترین وارد کننده اسلحه است که بیش از 45 درصد واردات اسلحه این قاره را به خود اختصاص داده است. سودان و اتیوپی نیز بزرگترین وارد کنندگان اسلحه در صحرای آفریقا بوده اند.
در سال 2015 ایالات متحده درصدر کشورهای فروشنده سلاح در جهان قرار گرفت. پژوهش کنگره آمریکا در زمینه فروش تسلیحات متعارف از سال 2010 تا 2015 نشان داده است در این سال ها آمریکا و فرانسه در صدر کشورهای صادرکننده اسلحه بودند. پس از این کشورها نیز روسیه، چین، سوئد، ایتالیا، آلمان، ترکیه بریتانیا نیز از فروشندگان مهم اسلحه بودند.
در سال 2015 متحدان واشنگتن در خاورمیانه مهمترین خریدار تسلیحات آمریکایی بوده اند. قطر بیشتر از 17 و مصر با 12 میلیارد دلار در رتبه اول و دوم خریداران قرار داشتند. عربستان سعودی نیز با بیش از 8 میلیارد دلار در رتبه سوم قرار داشت.
** خاورمیانه موتور محرک تجارت اسلحه
میزان تقاضا برای خرید تسلیحات جنگی به علت نوع نگاه کشورهای حوزه خاورمیانه به موضوع امنیت و افزایش تمایل آن ها برای خرید سلاح، افزایش چشمگیری پیدا کرده است. شبکه خبری «الجزیره» در گزارشی در این زمینه نوشت میزان تقاضا برای خرید سلاح سنگین با رشدی بسیار زیاد به بالاترین میزان آن از زمان جنگ سرد تاکنون رسیده است. علت عمده این افزایش نیز به درخواست کشورهای خاورمیانه مربوط می شود.
پژوهشگر موسسه تحقیقات صلح در سوئد براین اعتقاد است در سال های اخیر با وجود کاهش قیمت جهانی نفت از میزان سفارش های تسلیحاتی کشورهای منطقه کاهش نیافته است زیرا این کشورها سلاح های جنگی را برای برخورد با چالش های منطقه ای، حیاتی می دانند. عربستان سعودی و امارات متحده عربی در این زمینه پیشتاز هستند. یکی از مهمترین اگیزه های آن ها نیز دخالت در کشور همسایه (یمن) بوده است.
براساس پژوهش موسسه صلح استکهلم ارزیابی آمار بین سال های 2012 تا 2016 نشان می دهد میزان درخواست کشورهای خاورمیانه برای سلاح های جنگی از 26 درصد به بیش از 86 درصد افزایش یافته است. این اعداد نشان می دهد که تنها در مدت 5 سال تقاضا برای خرید تسلیحات بیش از دو برابر افزایش داشته است.
بر اساس این گزارش پس از هند، عربستان سعودی دومین کشور وارد کننده سلاح در جهان بین سال های 2012 تا 2016 بوده است. آمار نشان می دهند میزان درخواست ریاض برای سلاح نسبت به 5 ساله پیش از آن (از سال 2007 تا 2011 )بیش از 210 درصد رشد داشته است. تسلیحات خریداری شده از سوی قطر که یکی از همسایگان عربستان سعودی است نیز در این دوره زمانی بیشتر از 245 درصد رشد کرد.
به طور کلی بیشتر کشورهای خاورمیانه نیز واردات تسلیحات خود را افزایش داده اند و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در کل بیشتر از میانگین منطقه خرید تسلیحاتی داشته اند.
روزنامه گاردین در زمینه افزایش سرعت مسابقه تسلیحاتی در جهان نوشت اگرچه در 5 سال گذشته بر میزان خریدهای تسلیحاتی کشورهای جهان افزوده شده است اما این موضوع در مورد خاورمیانه بیش از دیگر مناطق به چشم می خورد. کشورهای این منطقه جغرافیایی موجب رونق فوق العاده این تجارت شده اند.
به نوشته این روزنامه با وجود خریدهای ده ها میلیارد دلاری کشورهای عربی حوزه خلیج فارس اما ایران تنها حدود 1.2 درصد از خریدهای تسلیحاتی در منطقه خاورمیانه را انجام داده است. مهمترین خرید ایران نیز تهیه سیستم دفاع موشکی اس 300 از روسیه بود که مهمترین خرید تسلیحاتی تهران را از سال 2007 تشکیل می داد.
به نظر می رسد روند افزایش خریدهای کلان دولت های عربی در جوامع آن ها نیز بازخورد افزایشی داشته است. به نوشته بخش انگلیسی نشریه الشرق الاوسط تمایل برای خرید اسلحه در بین شهروندان و یا معامله غیرقانونی آن در فضای مجازی نیز افزایش چشمگیری داشته است.
تارنمای نشریه «فوکوس» در زمینه افزایش خریدهای تسلیحاتی آنلاین در کشورهای عربی، با اشاره به پژوهش موسسه «رند» مدعی شد در این روند افزایش تقاضا، ایالات متحده منبع تامین بیش از 60 درصد از این سلاح های غیرقانونی بود و کمتر از 25 درصد آن نیز از اروپا تامین شده اند.
**بازاریابی ترامپ برای سلاح های آمریکایی
سیاست برخی کشورها از جمله آمریکا افزایش فروش تسلیحاتی با تشدید بحران ها است. رونق صنایع تسلیحاتی ایالات متحده بر پایه نگاه به داخل رئیس جمهوری آمریکا، در زمره اهداف ترامپ قرار دارد.
تارنمای موسسه پژوهشی «گلوبال ریسرچ» در گزارشی یکی از اهداف سفرهای ترامپ را افزایش فروش تسلیحاتی دانست که عاملی برای نابودی امنیت و صلح در جهان است. این گزارش نوشت سفر وی به شرق آسیا نیز در همین راستا و برای تحریک کشورهای آن منطقه به انجام خریدهای تسلیحاتی جدید از واشنگتن بوده است.
این گزارش افزود: فروش های تسلیحاتی هنگفت آمریکا با سفر ترامپ به عربستان سعودی کلید خورد. در آن زمان ملک سلمان پادشاه عربستان 110 میلیارد دلار از تانک، بمب و هواپیما را که بهترین ابزارها برای کشتن انسان ها است را خریداری کرد. ترامپ در دومین سفر مهم خود به آسیا هم در کره جنوبی، لحن سخنان خود را تند کرد اما نه برای ایجاد صلح بلکه برای تهدید پیونگ یانگ و رهبر کره شمالی. در حالی که بیش از 80 درصد مردم کره جنوبی خواهان صلح با همسایه شمالی خود هستند اما ترامپ در این کشور میلیاردها دلار فروش تسلیحاتی داشت.
به نوشته گاردین سه مشتری مهم ایالات متحده در سال گذشته عربستان سعودی، امارات متحده عربی و ترکیه بودند. آمریکا به 100 کشور جهان سلاح صادر می کند. این تسلیحات گوناگون هستند و از جنگنده های تهاجمی پیشرفته با قابلیت پرتاب موشک کروز تا دیگر سلاح های هدایت شونده را در بر می گیرند.
*ایرنا
بازار جهانی اسلحه از جمله بزرگترین تجارت های سودآور است که بسیاری از کشورهای پیشرفته به آن چشم امید دارند. در این میان کشورهای غربی و از جمله ایالات متحده آمریکا از مهمترین بازیگران این عرصه هستند که به علت گستردگی تولیدات توانسته است حجم وسیعی از تقاضای کشورها را جذب کنند.
این سود سرشار که در گرو تولید و عرضه اسلحه است در بسیاری موارد عامل گسترش بحران در منطقه شده است به همین دلیل برخی تولیدکنندگان نه تنها تمایلی برای پایان دادن به تنش میان کشورها ندارند بلکه تلاش می کنند بحران ها را عمیق و طولانی تر کنند.
در این میان مولفه هایی همچون وضعیت راهبردی خلیج فارس، درآمد حاصل از منابع طبیعی به ویژه نفت و روابط حساس دولت ها در خاورمیانه، این منطقه را به منبع خوبی برای تشدید بحران و جذب تولیدات صنایع نظامی جهان تبدیل کرده است.
** بازار جهانی تسلیحات
بازار اسلحه ، تجارتی به بزرگی درگیری های بی پایان کشورها و نگرانی های امنیتی آن ها است. براساس دیدگاه واقع گرایی که چارچوب اصلی سیاست های دولت ها را تشکیل می دهد، قدرت جوهره اصلی حفظ امنیت و ادامه بقای کشورها را تشکیل می دهد. برخی کشورها قدرت را در داشتن تسلیحات پیشرفته و گرانقیمت ارزیابی می کنند و امید دارند با پر کردن زرادخانه های خود، احساس امنیت را برای حاکمان و شهروندان به ارمغان بیاورند.
بنابر گزارش موسسه بین المللی تحقیقات صلح استکهلم(SIPRI) در سال 2016 کشورهای جهان بیش از 1.5 تریلیون دلاررا برای خرید سلاح اختصاص دادند. اکنون پنج کشوری که بیشترین میزان فروش تسلیحات جنگی را در جهان در اختیار خود دارند کشورهای ایالات متحده، روسیه، چین، فرانسه و آلمان هستند که بیشتر از 74 درصد از کل فروش تسلیحات در جهان را دارند.
تحلیلگران اعتقاد دارند به دلیل نبود ابزارهای مناسب برای کنترل تسلیحات در مناطق گوناگون جهان، به ویژه کشورهای آسیایی زرادخانه های تسلیحاتی خود را به شدت توسعه می دهند. هند در بین سال های 2012 تا 2016 بزرگترین واردکننده سلاح سنگین در جهان بوده است به گونه ای که تنها 13 درصد واردات سلاح در جهان به دهلی نو اختصاص داشت که بسیار بیشتر از رقیبان منطقه ای آن یعنی پاکستان و چین بوده است. چین ظرفیت فراوانی را برای تولید یا خرید تسلیحات دارد اما هند به شدت به فناوری تسلیحات وارداتی از روسیه، ایالات متحده و حتی کره جنوبی و رژیم صهیونیستی متکی است.
در میان کشورهای آفریقایی نیز، الجزایر بزرگترین وارد کننده اسلحه است که بیش از 45 درصد واردات اسلحه این قاره را به خود اختصاص داده است. سودان و اتیوپی نیز بزرگترین وارد کنندگان اسلحه در صحرای آفریقا بوده اند.
در سال 2015 ایالات متحده درصدر کشورهای فروشنده سلاح در جهان قرار گرفت. پژوهش کنگره آمریکا در زمینه فروش تسلیحات متعارف از سال 2010 تا 2015 نشان داده است در این سال ها آمریکا و فرانسه در صدر کشورهای صادرکننده اسلحه بودند. پس از این کشورها نیز روسیه، چین، سوئد، ایتالیا، آلمان، ترکیه بریتانیا نیز از فروشندگان مهم اسلحه بودند.
در سال 2015 متحدان واشنگتن در خاورمیانه مهمترین خریدار تسلیحات آمریکایی بوده اند. قطر بیشتر از 17 و مصر با 12 میلیارد دلار در رتبه اول و دوم خریداران قرار داشتند. عربستان سعودی نیز با بیش از 8 میلیارد دلار در رتبه سوم قرار داشت.
** خاورمیانه موتور محرک تجارت اسلحه
میزان تقاضا برای خرید تسلیحات جنگی به علت نوع نگاه کشورهای حوزه خاورمیانه به موضوع امنیت و افزایش تمایل آن ها برای خرید سلاح، افزایش چشمگیری پیدا کرده است. شبکه خبری «الجزیره» در گزارشی در این زمینه نوشت میزان تقاضا برای خرید سلاح سنگین با رشدی بسیار زیاد به بالاترین میزان آن از زمان جنگ سرد تاکنون رسیده است. علت عمده این افزایش نیز به درخواست کشورهای خاورمیانه مربوط می شود.
پژوهشگر موسسه تحقیقات صلح در سوئد براین اعتقاد است در سال های اخیر با وجود کاهش قیمت جهانی نفت از میزان سفارش های تسلیحاتی کشورهای منطقه کاهش نیافته است زیرا این کشورها سلاح های جنگی را برای برخورد با چالش های منطقه ای، حیاتی می دانند. عربستان سعودی و امارات متحده عربی در این زمینه پیشتاز هستند. یکی از مهمترین اگیزه های آن ها نیز دخالت در کشور همسایه (یمن) بوده است.
براساس پژوهش موسسه صلح استکهلم ارزیابی آمار بین سال های 2012 تا 2016 نشان می دهد میزان درخواست کشورهای خاورمیانه برای سلاح های جنگی از 26 درصد به بیش از 86 درصد افزایش یافته است. این اعداد نشان می دهد که تنها در مدت 5 سال تقاضا برای خرید تسلیحات بیش از دو برابر افزایش داشته است.
بر اساس این گزارش پس از هند، عربستان سعودی دومین کشور وارد کننده سلاح در جهان بین سال های 2012 تا 2016 بوده است. آمار نشان می دهند میزان درخواست ریاض برای سلاح نسبت به 5 ساله پیش از آن (از سال 2007 تا 2011 )بیش از 210 درصد رشد داشته است. تسلیحات خریداری شده از سوی قطر که یکی از همسایگان عربستان سعودی است نیز در این دوره زمانی بیشتر از 245 درصد رشد کرد.
به طور کلی بیشتر کشورهای خاورمیانه نیز واردات تسلیحات خود را افزایش داده اند و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در کل بیشتر از میانگین منطقه خرید تسلیحاتی داشته اند.
روزنامه گاردین در زمینه افزایش سرعت مسابقه تسلیحاتی در جهان نوشت اگرچه در 5 سال گذشته بر میزان خریدهای تسلیحاتی کشورهای جهان افزوده شده است اما این موضوع در مورد خاورمیانه بیش از دیگر مناطق به چشم می خورد. کشورهای این منطقه جغرافیایی موجب رونق فوق العاده این تجارت شده اند.
به نوشته این روزنامه با وجود خریدهای ده ها میلیارد دلاری کشورهای عربی حوزه خلیج فارس اما ایران تنها حدود 1.2 درصد از خریدهای تسلیحاتی در منطقه خاورمیانه را انجام داده است. مهمترین خرید ایران نیز تهیه سیستم دفاع موشکی اس 300 از روسیه بود که مهمترین خرید تسلیحاتی تهران را از سال 2007 تشکیل می داد.
به نظر می رسد روند افزایش خریدهای کلان دولت های عربی در جوامع آن ها نیز بازخورد افزایشی داشته است. به نوشته بخش انگلیسی نشریه الشرق الاوسط تمایل برای خرید اسلحه در بین شهروندان و یا معامله غیرقانونی آن در فضای مجازی نیز افزایش چشمگیری داشته است.
تارنمای نشریه «فوکوس» در زمینه افزایش خریدهای تسلیحاتی آنلاین در کشورهای عربی، با اشاره به پژوهش موسسه «رند» مدعی شد در این روند افزایش تقاضا، ایالات متحده منبع تامین بیش از 60 درصد از این سلاح های غیرقانونی بود و کمتر از 25 درصد آن نیز از اروپا تامین شده اند.
**بازاریابی ترامپ برای سلاح های آمریکایی
سیاست برخی کشورها از جمله آمریکا افزایش فروش تسلیحاتی با تشدید بحران ها است. رونق صنایع تسلیحاتی ایالات متحده بر پایه نگاه به داخل رئیس جمهوری آمریکا، در زمره اهداف ترامپ قرار دارد.
تارنمای موسسه پژوهشی «گلوبال ریسرچ» در گزارشی یکی از اهداف سفرهای ترامپ را افزایش فروش تسلیحاتی دانست که عاملی برای نابودی امنیت و صلح در جهان است. این گزارش نوشت سفر وی به شرق آسیا نیز در همین راستا و برای تحریک کشورهای آن منطقه به انجام خریدهای تسلیحاتی جدید از واشنگتن بوده است.
این گزارش افزود: فروش های تسلیحاتی هنگفت آمریکا با سفر ترامپ به عربستان سعودی کلید خورد. در آن زمان ملک سلمان پادشاه عربستان 110 میلیارد دلار از تانک، بمب و هواپیما را که بهترین ابزارها برای کشتن انسان ها است را خریداری کرد. ترامپ در دومین سفر مهم خود به آسیا هم در کره جنوبی، لحن سخنان خود را تند کرد اما نه برای ایجاد صلح بلکه برای تهدید پیونگ یانگ و رهبر کره شمالی. در حالی که بیش از 80 درصد مردم کره جنوبی خواهان صلح با همسایه شمالی خود هستند اما ترامپ در این کشور میلیاردها دلار فروش تسلیحاتی داشت.
به نوشته گاردین سه مشتری مهم ایالات متحده در سال گذشته عربستان سعودی، امارات متحده عربی و ترکیه بودند. آمریکا به 100 کشور جهان سلاح صادر می کند. این تسلیحات گوناگون هستند و از جنگنده های تهاجمی پیشرفته با قابلیت پرتاب موشک کروز تا دیگر سلاح های هدایت شونده را در بر می گیرند.
*ایرنا
