در حالی که حدود 3 ماه از زمان رفع تحریمها بر روی کاغذ میگذرد اما مذاکرات پشت درهای بسته رئیس بانک مرکزی ایران با غربیها نشان از وجود گره کور بیصداقتی آمریکاییها در این فرایند دارد.
شهدای ایران:جک لو وزیر خزانهداری آمریکا روز پنجشنبه با ولیالله سیف رئیس کل بانک مرکزی ایران دیدار و گفتوگو کرد.
این دیدار در حاشیه نشست صندوق بینالمللی پول در واشنگتن و پشت درهای بسته و بدون حضور رسانهها برگزار شده است و هنوز تصویری از این دیدار منتشر نشده است.
یک مقام آمریکایی گفته است که این اولین دیدار بین لو و سیف است، اما نمیداند که آیا در دولتهای قبل هم مقامات دو کشور در این سطح دیدار داشتهاند یا نه.
سفر سیف به آمریکا در حالی صورت میگیرد که وی پیش از ورود به خاک این کشور به اروپا سفر کرده بود و قرار بود با مقامات عالی بانکی اروپایی رایزنیهای داشته باشد ولی سکوت رسانهای معنادار روابط عمومی بانک مرکزی نشان از بینتیجه بودن این سفر دارد.
ایرنا خبرگزاری رسمی دولت ۱۷ فروردین ماه امسال خبر از سفر رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به فرانکفورت آلمان و مذاکره با روسای بانک مرکزی اروپا و آلمان داد، اما ولی اله سیف به ایران برگشت بدون اینکه خبری از جزییات این مذاکرات و نتایج آن رسانهای شود. خبری که تنها در رسانههای داخلی انعکاس پیدا کرد و حتی روابط عمومی بانک مرکزی واکنشی نسبت به آن نشان داد در حالی که براساس خبری که ایرنا به نقل از خبرنگار خود در برلین آلمان مخابره کرده بود، قرار بود تا رئیس بانک مرکزی ایران با سران بانکی اتحادیه اروپا و آلمان در چارچوب تلاش برای عادیسازی روابط بانکی با ایران بحث و گفت وگو کند.
گویا مقامات اروپایی طبق معمول سیاستگذاری خود در خصوص ایران را به تصمیمات آمریکاییها موکول کرده و سیف را به کدخدا حواله داده تا مشکل را در آمریکا حل و فصل کند نه در اروپا چرا که سه ماه اخیر، یعنی پس از رفع تحریمها بر روی کاغذ آشکار شد که اغلب کشورهای اروپایی هیچ اختیار و ابتکار عملی فارغ از رفتار آمریکا ندارند.
شرکتهای اروپایی میگویند در حالی که سه ماه از اجرایی شدن توافق هستهای ایران و گروه موسوم به 1+5 میگذرد، به دلیل تحریمهای یکجانبه واشنگتن هنوز نتوانستهاند معاملات تجاری با ایران را بطور کامل از سر بگیرند. با این حال مقامات وزارت خزانهداری آمریکا با تأکید بر پابرجا ماندن تحریمهای غیرهستهای ایران، میگویند اجازه دسترسی ایران به سیستم مالی آمریکا را نمیدهند.
تنش شرکتهای اروپایی
با مقامات آمریکایی درباره ایران
پیرامون این موضوع پایگاه اقتصادی «فورچن» نوشته است که با وجود رفع تحریمهای هستهای ایران، همچنان تجارت با ایران با دشواری زیادی مواجه است و همین امر موجب گلایه شرکتهای اروپایی شده است.
این پایگاه با اشاره به سفر حسن روحانی به پاریس و امضای تفاهمنامههایی به ارزش 50 میلیارد دلار در این سفر، نوشته است که تهران هنوز هم کاملا آماده اجرای آن قراردادها و همچنین سرمایهگذاری خارجی است، اما «شرکتهایی که میخواهند در ایران سرمایهگذاری کنند، میگویند با انبوهی از مشکلات مواجه هستند. آنها هشدار میدهند که پیچیدگی تجارت با ایران میتواند اجرایی شدن قراردادهای سرمایهگذاری آنها را کُند کند، تا جایی که برنامه اصلاحات اقتصادی ایران در معرض تهدید قرار گیرد.»
«ادروان امیر اصلانی» از وکلای مستقر در پاریس که اخیرا به نمایندگی از شرکتهای بزرگ فرانسوی با ایران مذاکره کرده، میگوید: «هیچ چیز پیش نمیرود.»
به نوشته فورچن، همین پیچیدگیها موجب ناخرسندی شرکتهای اروپایی شده که نگران هستند معامله با ایران، آنها را درگیر تحریمهای یکجانبهای کند که واشنگتن به بهانههای مختلف علیه ایران وضع کرده است.
بنا بر این گزارش، روز پنجشنبه دو مقام وزارت خارجه آمریکا و دو مقام دفتر کنترل داراییهای وزارت خزانه داری آمریکا در نشستی که برای توضیح نحوه سرمایهگذاری در ایران در پاریس داشتند، با انبوهی از سوالات و بدبینی مسئولان شرکتهای بزرگ اروپایی از جمله ایرباس، لورال، تالیس و پژو-سیتروئن مواجه شدند.
افراد حاضر در این نشست غیرعلنی به فورچن گفتهاند این دیدار قرار بود یک «میزگرد دوستانه» با هدف رفع نگرانی شرکتهای اروپایی باشد، اما در عوض به محلی برای گله و شکایت اروپاییهایی بدل شد که از پیچیدگی قوانین آمریکا ناخرسند هستند.
به عنوان نمونه، یک نماینده شرکت ایرباس در این نشست گفته است که این شرکت در اجرایی کردن قرارداد 25 میلیارد دلاریاش برای تحویل 118 فروند هواپیمای جدید به ایران، با مشکل مواجه شده است، چراکه برخی از شرکتهای دخیل در اجرای این قرارداد از تحریمهای یکجانبه ایالات متحده نگران هستند. یکی از افراد حاضر در نشست گفته است: «(نماینده ایرباس) گفت بله، ما «شخص آمریکایی» نیستیم، اما تأمینکنندگان ما آمریکایی هستند و نمیخواهند قطعاتی را که قرار است به ایران برود، تأمین کنند.»
دیگر شرکتهای حاضر هم به تشریح دشواریهای اجرایی کردن قراردادهایشان با ایران پرداختهاند. برخی از حاضران از قانون جدید آمریکا که از ماه ژانویه سفرکنندگان به ایران را از ورود بدون روادید به آمریکا منع کرد، گلایه کردهاند. این قانون بسیاری از مدیران اروپایی را که در پنج سال گذشته به ایران سفر کردهاند، از سفر بدون روادید به آمریکا محروم کرده است. حاضران در این نشست همچنین با اشاره به عدم فعالیت بانکهای بزرگ غربی در ایران، انجام مبادلات مالی بزرگ با ایران را «بسیار دشوار» کرده است.
به نوشته فورچن، مقامات ایرانی و ناظران سیاسی معتقدند که مسئله فراتر از تنها فرصتهای اقتصادی است و اگر سرمایهگذاری شرکتهای غربی در ایران شکست بخورد، اصلاحات اقتصادی و حتی خود برجام در معرض خطر قرار میگیرد. این پایگاه به در پیش بودن انتخابات ریاستجمهوری در ایران و مهم بودن اثرگذاری اقتصادی برجام در انتخاب مجدد حسن روحانی هم اشاره کرده است.
دلار بیدلار!
این در حالی است که کارشناسان میگویند با توجه به سلطه دلار در مبادلات خارجی، ایران بدون دسترسی محدود به آنچه در اصطلاحات بانکداری «چرخه دلار» خوانده میشود، امکان برخورداری از آثار رفع تحریمهای هستهای را نخواهد داشت و بعید نیست که علت دیدار سیف با وزیر خزانه داری آمریکا نیز برای رایزنی به منظور بهرهمندی محدود ایران از چرخه دلار بوده باشد.
البته در این خصوص آمریکاییها آب پاکی را روی دست سیف ریختهاند چرا که «آدام زوبین»، معاون وزیر خزانهداری آمریکا روز چهارشنبه گفته که واشنگتن به ایران اجازه انجام مبادلات موسوم به «چرخه دلار» را نخواهد داد.
منظور از مبادلات چرخه دلاری، استفاده بانکهای ایرانی از خدمات دلاری بدون ارتباط مستقیم با نظام بانکی آمریکا است. تا قبل از سال 2008 بانکهای ایرانی با واسطه بانکهای خارجی (مانند بانکهای سوییسی) مجاز به استفاده از اینگونه مبادلات بودند، اما واشنگتن از نوامبر آن سال استفاده بانکهای ایرانی از این خدمات را ممنوع اعلام کرد.
زوبین، در بخش دیگری از این نشست، ادعاهای قبلی درباره دسترسی ایران به 100 تا 150 میلیارد دلار ناشی از توافق هستهای را رد کرد. او گفت: اینکه ایران (در نتیجه برجام) به 150 یا 100 میلیارد دلار پول بادآورده دست پیدا خواهد کرد، نادرست است.
زوبین، درباره احتیاط افراطی بانکهای بینالمللی از انجام تراکنشهای مالی مربوط به مبادلات تجاری مشروع ایران هم اظهار نظر کرد.
شرکتهای اروپایی، رسانههای غربی و مقامات غربی در ماههای گذشته اذعان کردهاند بانکهای بینالمللی از بیم نقض تحریمهای رفعنشده آمریکا علیه ایران از انجام تراکنشهای بانکی مربوط به قراردادهای تجاری ایران بیم دارند.
بر همین اساس، برخی رسانهها از جمله آسوشیتدپرس مدعی شده بودند واشنگتن در حال بررسی گزینههایی برای اعطای مجوز محدود جهت استفاده ایران از دلار در مبادلات خارجی است. زوبین، این ادعاها را رد کرد.
وی گفت: ادعاها درباره اینکه ما قصد داریم به ایران اجازه دسترسی به نظام مالی آمریکا بدهیم هم نادرست هستند. ما این اجازه را به ایران نخواهیم داد و محدودیتهای مبادلات چرخه دلار را هم برنخواهیم داشت.
امتیازاتی که به ایران دادیم را
در دولت بعدی بازپس میگیریم
در عین حال مجلس سنا و نمایندگان آمریکا نیز با اظهار نظرهای خود نشان دادهاند که حتی تاب و تحمل رفع تحریمها بر روی کاغذ را نیز ندارند چرا که سخنگوی مجلس نمایندگان آمریکا با اتخاذ موضعی قاطع درباره اخبار احتمال ایجاد دسترسی ایران به دلار آمریکا از سوی دولت اوباما گفت: « به شدت با این اقدام دولت آمریکا مخالفم».
بر اساس گزارش رویترز، «پاول رایان» در نشست خبری هفتگی خود اظهارنظری شفاف و قطعی در این خصوص داشت و گفت: «من با هر اقدامی که این دولت شاید برای دسترسی ایران به دلار انجام دهد، به شدت مخالفم.»
رایان به اقدامات دولت اوباما در جهت اجرای بخشی از تعهدات برجامی آمریکا هم اشاره کرد و با تشبیه امتیازاتی که به ایران داده میشود با خمیردندان گفت: «میترسم آنقدر خمیردندان از محفظه بیرون بیاید که دیگر نتوانیم آن را بازگردانیم.»
سخنگوی مجلس آمریکا در باب اقدامات لازمالاجرا برای بازگرداندن این خمیردندان به جای خود گفت: «اعتقاد دارم که با روی کار آمدن دولت جدید در سال آینده، باید هرچه قدر که میتوانیم، این خمیردندان را به محفظه خود بازگردانیم؛ این کار امکان پذیر است.»
شرکتها و موسسات اروپایی نیز در زمینه تعامل مالی و اقتصادی حتی در صورت تمایل به ارتباط با ایران در بیم و هراس از رفتار انتقام جویانه آمریکا هستند چرا که آمریکاییها هنوز هیچ چراغ سبزی برای امکان و بیخطر بودن روابط مالی و اقتصادی با ایران به موسسات اروپایی نشان ندادهاند و طبق تجربه نیز رفتار اقتصادی و سیاسی اروپاییها با ایران منوط به تصمیمات طرف آمریکایی است و آمریکاییها نیز طبق اظهارات مقامات این کشور از اوباما گرفته تا جان کری و وزیر خزانه داری این کشور قصد رفع موانع تعاملات اقتصادی غرب با جمهوری اسلامی را ندارند.
*کیهان
این دیدار در حاشیه نشست صندوق بینالمللی پول در واشنگتن و پشت درهای بسته و بدون حضور رسانهها برگزار شده است و هنوز تصویری از این دیدار منتشر نشده است.
یک مقام آمریکایی گفته است که این اولین دیدار بین لو و سیف است، اما نمیداند که آیا در دولتهای قبل هم مقامات دو کشور در این سطح دیدار داشتهاند یا نه.
سفر سیف به آمریکا در حالی صورت میگیرد که وی پیش از ورود به خاک این کشور به اروپا سفر کرده بود و قرار بود با مقامات عالی بانکی اروپایی رایزنیهای داشته باشد ولی سکوت رسانهای معنادار روابط عمومی بانک مرکزی نشان از بینتیجه بودن این سفر دارد.
ایرنا خبرگزاری رسمی دولت ۱۷ فروردین ماه امسال خبر از سفر رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به فرانکفورت آلمان و مذاکره با روسای بانک مرکزی اروپا و آلمان داد، اما ولی اله سیف به ایران برگشت بدون اینکه خبری از جزییات این مذاکرات و نتایج آن رسانهای شود. خبری که تنها در رسانههای داخلی انعکاس پیدا کرد و حتی روابط عمومی بانک مرکزی واکنشی نسبت به آن نشان داد در حالی که براساس خبری که ایرنا به نقل از خبرنگار خود در برلین آلمان مخابره کرده بود، قرار بود تا رئیس بانک مرکزی ایران با سران بانکی اتحادیه اروپا و آلمان در چارچوب تلاش برای عادیسازی روابط بانکی با ایران بحث و گفت وگو کند.
گویا مقامات اروپایی طبق معمول سیاستگذاری خود در خصوص ایران را به تصمیمات آمریکاییها موکول کرده و سیف را به کدخدا حواله داده تا مشکل را در آمریکا حل و فصل کند نه در اروپا چرا که سه ماه اخیر، یعنی پس از رفع تحریمها بر روی کاغذ آشکار شد که اغلب کشورهای اروپایی هیچ اختیار و ابتکار عملی فارغ از رفتار آمریکا ندارند.
شرکتهای اروپایی میگویند در حالی که سه ماه از اجرایی شدن توافق هستهای ایران و گروه موسوم به 1+5 میگذرد، به دلیل تحریمهای یکجانبه واشنگتن هنوز نتوانستهاند معاملات تجاری با ایران را بطور کامل از سر بگیرند. با این حال مقامات وزارت خزانهداری آمریکا با تأکید بر پابرجا ماندن تحریمهای غیرهستهای ایران، میگویند اجازه دسترسی ایران به سیستم مالی آمریکا را نمیدهند.
تنش شرکتهای اروپایی
با مقامات آمریکایی درباره ایران
پیرامون این موضوع پایگاه اقتصادی «فورچن» نوشته است که با وجود رفع تحریمهای هستهای ایران، همچنان تجارت با ایران با دشواری زیادی مواجه است و همین امر موجب گلایه شرکتهای اروپایی شده است.
این پایگاه با اشاره به سفر حسن روحانی به پاریس و امضای تفاهمنامههایی به ارزش 50 میلیارد دلار در این سفر، نوشته است که تهران هنوز هم کاملا آماده اجرای آن قراردادها و همچنین سرمایهگذاری خارجی است، اما «شرکتهایی که میخواهند در ایران سرمایهگذاری کنند، میگویند با انبوهی از مشکلات مواجه هستند. آنها هشدار میدهند که پیچیدگی تجارت با ایران میتواند اجرایی شدن قراردادهای سرمایهگذاری آنها را کُند کند، تا جایی که برنامه اصلاحات اقتصادی ایران در معرض تهدید قرار گیرد.»
«ادروان امیر اصلانی» از وکلای مستقر در پاریس که اخیرا به نمایندگی از شرکتهای بزرگ فرانسوی با ایران مذاکره کرده، میگوید: «هیچ چیز پیش نمیرود.»
به نوشته فورچن، همین پیچیدگیها موجب ناخرسندی شرکتهای اروپایی شده که نگران هستند معامله با ایران، آنها را درگیر تحریمهای یکجانبهای کند که واشنگتن به بهانههای مختلف علیه ایران وضع کرده است.
بنا بر این گزارش، روز پنجشنبه دو مقام وزارت خارجه آمریکا و دو مقام دفتر کنترل داراییهای وزارت خزانه داری آمریکا در نشستی که برای توضیح نحوه سرمایهگذاری در ایران در پاریس داشتند، با انبوهی از سوالات و بدبینی مسئولان شرکتهای بزرگ اروپایی از جمله ایرباس، لورال، تالیس و پژو-سیتروئن مواجه شدند.
افراد حاضر در این نشست غیرعلنی به فورچن گفتهاند این دیدار قرار بود یک «میزگرد دوستانه» با هدف رفع نگرانی شرکتهای اروپایی باشد، اما در عوض به محلی برای گله و شکایت اروپاییهایی بدل شد که از پیچیدگی قوانین آمریکا ناخرسند هستند.
به عنوان نمونه، یک نماینده شرکت ایرباس در این نشست گفته است که این شرکت در اجرایی کردن قرارداد 25 میلیارد دلاریاش برای تحویل 118 فروند هواپیمای جدید به ایران، با مشکل مواجه شده است، چراکه برخی از شرکتهای دخیل در اجرای این قرارداد از تحریمهای یکجانبه ایالات متحده نگران هستند. یکی از افراد حاضر در نشست گفته است: «(نماینده ایرباس) گفت بله، ما «شخص آمریکایی» نیستیم، اما تأمینکنندگان ما آمریکایی هستند و نمیخواهند قطعاتی را که قرار است به ایران برود، تأمین کنند.»
دیگر شرکتهای حاضر هم به تشریح دشواریهای اجرایی کردن قراردادهایشان با ایران پرداختهاند. برخی از حاضران از قانون جدید آمریکا که از ماه ژانویه سفرکنندگان به ایران را از ورود بدون روادید به آمریکا منع کرد، گلایه کردهاند. این قانون بسیاری از مدیران اروپایی را که در پنج سال گذشته به ایران سفر کردهاند، از سفر بدون روادید به آمریکا محروم کرده است. حاضران در این نشست همچنین با اشاره به عدم فعالیت بانکهای بزرگ غربی در ایران، انجام مبادلات مالی بزرگ با ایران را «بسیار دشوار» کرده است.
به نوشته فورچن، مقامات ایرانی و ناظران سیاسی معتقدند که مسئله فراتر از تنها فرصتهای اقتصادی است و اگر سرمایهگذاری شرکتهای غربی در ایران شکست بخورد، اصلاحات اقتصادی و حتی خود برجام در معرض خطر قرار میگیرد. این پایگاه به در پیش بودن انتخابات ریاستجمهوری در ایران و مهم بودن اثرگذاری اقتصادی برجام در انتخاب مجدد حسن روحانی هم اشاره کرده است.
دلار بیدلار!
این در حالی است که کارشناسان میگویند با توجه به سلطه دلار در مبادلات خارجی، ایران بدون دسترسی محدود به آنچه در اصطلاحات بانکداری «چرخه دلار» خوانده میشود، امکان برخورداری از آثار رفع تحریمهای هستهای را نخواهد داشت و بعید نیست که علت دیدار سیف با وزیر خزانه داری آمریکا نیز برای رایزنی به منظور بهرهمندی محدود ایران از چرخه دلار بوده باشد.
البته در این خصوص آمریکاییها آب پاکی را روی دست سیف ریختهاند چرا که «آدام زوبین»، معاون وزیر خزانهداری آمریکا روز چهارشنبه گفته که واشنگتن به ایران اجازه انجام مبادلات موسوم به «چرخه دلار» را نخواهد داد.
منظور از مبادلات چرخه دلاری، استفاده بانکهای ایرانی از خدمات دلاری بدون ارتباط مستقیم با نظام بانکی آمریکا است. تا قبل از سال 2008 بانکهای ایرانی با واسطه بانکهای خارجی (مانند بانکهای سوییسی) مجاز به استفاده از اینگونه مبادلات بودند، اما واشنگتن از نوامبر آن سال استفاده بانکهای ایرانی از این خدمات را ممنوع اعلام کرد.
زوبین، در بخش دیگری از این نشست، ادعاهای قبلی درباره دسترسی ایران به 100 تا 150 میلیارد دلار ناشی از توافق هستهای را رد کرد. او گفت: اینکه ایران (در نتیجه برجام) به 150 یا 100 میلیارد دلار پول بادآورده دست پیدا خواهد کرد، نادرست است.
زوبین، درباره احتیاط افراطی بانکهای بینالمللی از انجام تراکنشهای مالی مربوط به مبادلات تجاری مشروع ایران هم اظهار نظر کرد.
شرکتهای اروپایی، رسانههای غربی و مقامات غربی در ماههای گذشته اذعان کردهاند بانکهای بینالمللی از بیم نقض تحریمهای رفعنشده آمریکا علیه ایران از انجام تراکنشهای بانکی مربوط به قراردادهای تجاری ایران بیم دارند.
بر همین اساس، برخی رسانهها از جمله آسوشیتدپرس مدعی شده بودند واشنگتن در حال بررسی گزینههایی برای اعطای مجوز محدود جهت استفاده ایران از دلار در مبادلات خارجی است. زوبین، این ادعاها را رد کرد.
وی گفت: ادعاها درباره اینکه ما قصد داریم به ایران اجازه دسترسی به نظام مالی آمریکا بدهیم هم نادرست هستند. ما این اجازه را به ایران نخواهیم داد و محدودیتهای مبادلات چرخه دلار را هم برنخواهیم داشت.
امتیازاتی که به ایران دادیم را
در دولت بعدی بازپس میگیریم
در عین حال مجلس سنا و نمایندگان آمریکا نیز با اظهار نظرهای خود نشان دادهاند که حتی تاب و تحمل رفع تحریمها بر روی کاغذ را نیز ندارند چرا که سخنگوی مجلس نمایندگان آمریکا با اتخاذ موضعی قاطع درباره اخبار احتمال ایجاد دسترسی ایران به دلار آمریکا از سوی دولت اوباما گفت: « به شدت با این اقدام دولت آمریکا مخالفم».
بر اساس گزارش رویترز، «پاول رایان» در نشست خبری هفتگی خود اظهارنظری شفاف و قطعی در این خصوص داشت و گفت: «من با هر اقدامی که این دولت شاید برای دسترسی ایران به دلار انجام دهد، به شدت مخالفم.»
رایان به اقدامات دولت اوباما در جهت اجرای بخشی از تعهدات برجامی آمریکا هم اشاره کرد و با تشبیه امتیازاتی که به ایران داده میشود با خمیردندان گفت: «میترسم آنقدر خمیردندان از محفظه بیرون بیاید که دیگر نتوانیم آن را بازگردانیم.»
سخنگوی مجلس آمریکا در باب اقدامات لازمالاجرا برای بازگرداندن این خمیردندان به جای خود گفت: «اعتقاد دارم که با روی کار آمدن دولت جدید در سال آینده، باید هرچه قدر که میتوانیم، این خمیردندان را به محفظه خود بازگردانیم؛ این کار امکان پذیر است.»
شرکتها و موسسات اروپایی نیز در زمینه تعامل مالی و اقتصادی حتی در صورت تمایل به ارتباط با ایران در بیم و هراس از رفتار انتقام جویانه آمریکا هستند چرا که آمریکاییها هنوز هیچ چراغ سبزی برای امکان و بیخطر بودن روابط مالی و اقتصادی با ایران به موسسات اروپایی نشان ندادهاند و طبق تجربه نیز رفتار اقتصادی و سیاسی اروپاییها با ایران منوط به تصمیمات طرف آمریکایی است و آمریکاییها نیز طبق اظهارات مقامات این کشور از اوباما گرفته تا جان کری و وزیر خزانه داری این کشور قصد رفع موانع تعاملات اقتصادی غرب با جمهوری اسلامی را ندارند.
*کیهان