همايش «زنان، اعتدال و توسعه» كه هفته گذشته با حضور و سخنراني دكتر حسن روحاني، رئيس‌جمهور برگزار شد بيش از آنكه بازتاب داخلي داشته باشد از رسانه‌هايي مانند بي‌بي‌سي بازتاب داشت، همايشي كه ردپاي پررنگ فمنيسم در دولت يازدهم را يك بار ديگر در سخنراني‌ها و مقالات ارائه شده به تصوير كشيد.
شهدای ایران:همايش «زنان، اعتدال و توسعه» كه هفته گذشته با حضور و سخنراني دكتر حسن روحاني، رئيس‌جمهور برگزار شد بيش از آنكه بازتاب داخلي داشته باشد از رسانه‌هايي مانند بي‌بي‌سي بازتاب داشت، همايشي كه ردپاي پررنگ فمنيسم در دولت يازدهم را يك بار ديگر در سخنراني‌ها و مقالات ارائه شده به تصوير كشيد.
خانواده اصلي‌ترين ركن هر جامعه‌اي است و زن و مرد وقتي در كانون خانواده تعريف شوند نه فقط محدود نشده بلكه امكان ارتقا و رشد دارند تا جايي كه مطابق نگاه اسلامي جايگاه مادر و پدر از بي‌بديل‌ترين مقاماتي است كه يك انسان قابليت رسيدن به آن را دارد. اين مهم درباره زنان و جايگاه مادري اهميت بيشتري مي‌يابد كه از نگاه ويژه اسلام به زنان حكايت دارد. در سايه چنين نگاهي است كه خانواده ارزش مي‌يابد و تشكيل خانواده و فرزند‌آوري اساسي‌ترين بنيان اجتماعي مي‌شود. تجربه دنياي غرب نشان مي‌دهد با تهديد بنيان خانواده نه فقط زنان و مردان بلكه كل ساختار اجتماعي و حتي سياسي دچار تزلزل مي‌شود. امروز دنياي غرب با بحران خانواده مواجه است و در گردابي خود‌ساخته فرو رفته. اضمحلال نهاد خانواده در غرب دستاورد ليبرالسيم و فمنيسم براي تأمين نيروي كار ارزان قيمت است.
نگاه اعتدالي اسلام به زن
تفكر فمنيسم اگرچه با شعار حمايت از حقوق زنان پا به عرصه وجود گذاشت اما در سايه اين تفكر بيشترين ظلم به زن صورت گرفت و آن دور كردن زن از نقش‌هاي فطري و الهي خود يعني مادري و همسري بود. نگاه متعادل اسلام به زن و مرد اما با تعريف جايگاه آنان در نهاد خانواده است، بي‌آنكه مانعي بر سر حضور اجتماعي آنها بگذارد. سيره اهل بيت نيز حكايت از فعاليت و حضور زنان در عرصه‌هاي اجتماعي و سياسي دارد. حضرت زهرا (س) نمونه بارزي از اين حضور را در حركت‌هاي سياسي و اجتماعي خود در حمايت از ولايت به نمايش گذاشتند اما اين به معناي جدايي از نقش همسري و مادري آن حضرت نبود. نگاه غرب به زن و خانواده اما مصداق بارزي از افراط‌گرايي‌هايي است كه رئيس‌جمهور همواره در سخنراني‌هاي خود از آن ياد مي‌كند، با وجود اين در يكي از كارگاه‌هاي همايش «زنان، اعتدال و توسعه» خانواده به عنوان مانعي براي خودشكوفايي زن معرفي شد.
مهم‌ترين مانع خودشكوفايي
در مقاله‌اي با عنوان «بررسي تطبيقي نهاد خانواده در ايران با نظريه پارسونز و نقش رهيافت اعتدال»كه در همايش «زنان، اعتدال و توسعه» ارائه شد، آمده است: «مسئله زنان با زندگي ما ارتباط مستقيم دارد. خانواده مي‌تواند يكي از مهم‌ترين موانع خودشكوفايي زنان باشد و مرتبط با فرودستي زنان است. از كودكي به ما در مورد كاركردهاي مثبت خانواده گفته مي‌شود و ما در طي جامعه‌پذيري اين مسائل را دروني مي‌كنيم. كاركرد خانواده ابتدا اقتصادي بود، سپس تبديل به واحد اجتماعي شد كه نقش آن توليدمثل و فرزندپروري است. پارسونز معتقد به تقسيم‌كار جنسيتي در خانواده است و نقش عاطفي را به زن و نقش ابزاري را به مرد مي‌دهد كه همين مسئله باعث فرادستي مرد مي‌شود.»
در بخش‌هاي ديگري از اين مقاله قوانين شرعي و اسلامي از جمله حق طلاق مرد، حق حضانت فرزندان و حق مسكن قوانيني ضد اعتدال جنسيتي شمرده مي‌شوند. اين در حالي است كه چنين قوانيني هم با ادله عقلاني نشانه مسئوليت و تعهد مردان در كانون خانواده را در قالب قانون مطرح و از زنان حمايت مي‌كند. اگر چنين مقاله و نگاهي در يكي از شبكه‌هاي ماهواره‌اي مطرح مي‌شد چندان جاي تعجب نبود اما ارائه اين نگاه فمنيستي در همايشي تحت عنوان «زن، اعتدال و توسعه »با چاشني سخنان رئيس‌جمهور و معاونش كه هرچند جمله «فمنيسم را قبول نداريم»در آن مطرح شد اما رنگ و بويي كاملاً فمنيستي داشت و حتي منجر به موضع‌گيري سايت بي‌بي‌سي فارسي شد.
سوء‌استفاده بي‌بي‌سي
در گزارش بي‌بي‌سي آمده است: بسياري از محافظه‌كاران ايران و در رأس آنها آيت‌الله خامنه‌اي، رهبر جمهوري اسلامي، بارها از پررنگ شدن نقش زنان در جامعه انتقاد كرده و خواهان انجام «وظيفه مادري» آنها شده‌اند. [آيت‌الله ] خامنه‌اي در سخنراني‌هاي متعدد گفته است كه اشتغال از مسائل اصلي مربوط به زنان نيست و خانواده اولويت دارد. اما روحاني امروز گفت: «قابل قبول نيست كه خانم‌ها در علم و دانش دوشادوش مردها حضور داشته باشند، اما در عرصه اقتصاد و سياست شاهد عدم تناسب باشيم.»
گزارش مغرضانه رسانه سلطنتي انگليس در حالي مطرح مي‌شود كه رهبر معظم انقلاب بارها موافقت خود را با اشتغال بانوان اعلام كرده‌اند، مشروط به اينكه وظيفه مادري زنان آسيب نبيند چراكه اين مسئوليت هيچ جايگزيني ندارد.
غفلت از خانواده در برنامه ششم توسعه
بي‌مهري‌هاي دولت يازدهم به خانواده اما در برنامه ششم توسعه هم تجلي يافته است، به گونه‌اي كه در ماده بيست و ششم، لايحه دوم برنامه ششم توسعه كه به موضوع زنان و خانواده اختصاص يافته هيچ توجهي به موضوع خانواده نشده است!
اين موضوع در همان زمان هم مورد اعتراض نمايندگان مجلس از جمله فاطمه رهبر، رئيس كميسيون زنان مجلس شوراي اسلامي واقع شد.
رهبر در اعتراض خود گفته بود: «آيا همه برنامه‌هاي قبلي به درستي انجام شده است؟! آيا توجه ويژه‌اي كه در برنامه‌هاي قبلي به موضوع زنان و خانواده وجود داشت، به سرانجام رسيده است؟! اگر آن برنامه‌ها و اهداف به سرانجام نرسيده است، پس چرا در احكام دائمي جاي آنها خالي است؟!»
در لايحه دوم كه با عنوان «لايحه احكام مورد نياز برنامه ششم توسعه» به مجلس ارائه شد، ماده بيست و ششم به موضوع زنان و خانواده اختصاص يافت. در حالي كه در صدر و مقدمه اين ماده به اصل دهم قانون اساسي (از آنجا كه خانواده واحد بنيادي جامعه اسلامي است، همه قوانين و مقررات و برنامه‌ريزي‌هاي مربوط بايد در جهت آسان كردن تشكيل خانواده، پاسداري از قداست آن و استواري روابط خانوادگي بر پايه حقوق و اخلاق اسلامي باشد)، اهداف سند چشم‌انداز (جامعه ايران در افق ۱۴۰۴ برخوردار از نهاد مستحكم خانواده باشد) و سياست‌هاي كلي برنامه ششم ابلاغيه مقام معظم رهبري (تقويت نهاد خانواده و...) اشاره شده است، اما در ذيل آن هيچ توجه و اشاره‌اي به موضوع خانواده نشده است.
همچنين در ميان مسائل زنان تنها به طرح مسئله «عدالت جنسيتي» اكتفا شده است. اين در حالي است كه زنان و خانواده چالش‌هاي متعددي دارند و نيازمند حمايت‌هاي جدي و حقيقي هستند؛ حمايت‌هايي كه آنها را از خانه و خانواده جدا نكند. بيمه زنان خانه‌دار نمونه‌اي از اين حمايت‌هاست كه هنوزهم به ثمر نرسيده است.
*جوان
خانواده اصلي‌ترين ركن هر جامعه‌اي است و زن و مرد وقتي در كانون خانواده تعريف شوند نه فقط محدود نشده بلكه امكان ارتقا و رشد دارند تا جايي كه مطابق نگاه اسلامي جايگاه مادر و پدر از بي‌بديل‌ترين مقاماتي است كه يك انسان قابليت رسيدن به آن را دارد. اين مهم درباره زنان و جايگاه مادري اهميت بيشتري مي‌يابد كه از نگاه ويژه اسلام به زنان حكايت دارد. در سايه چنين نگاهي است كه خانواده ارزش مي‌يابد و تشكيل خانواده و فرزند‌آوري اساسي‌ترين بنيان اجتماعي مي‌شود. تجربه دنياي غرب نشان مي‌دهد با تهديد بنيان خانواده نه فقط زنان و مردان بلكه كل ساختار اجتماعي و حتي سياسي دچار تزلزل مي‌شود. امروز دنياي غرب با بحران خانواده مواجه است و در گردابي خود‌ساخته فرو رفته. اضمحلال نهاد خانواده در غرب دستاورد ليبرالسيم و فمنيسم براي تأمين نيروي كار ارزان قيمت است.
نگاه اعتدالي اسلام به زن
تفكر فمنيسم اگرچه با شعار حمايت از حقوق زنان پا به عرصه وجود گذاشت اما در سايه اين تفكر بيشترين ظلم به زن صورت گرفت و آن دور كردن زن از نقش‌هاي فطري و الهي خود يعني مادري و همسري بود. نگاه متعادل اسلام به زن و مرد اما با تعريف جايگاه آنان در نهاد خانواده است، بي‌آنكه مانعي بر سر حضور اجتماعي آنها بگذارد. سيره اهل بيت نيز حكايت از فعاليت و حضور زنان در عرصه‌هاي اجتماعي و سياسي دارد. حضرت زهرا (س) نمونه بارزي از اين حضور را در حركت‌هاي سياسي و اجتماعي خود در حمايت از ولايت به نمايش گذاشتند اما اين به معناي جدايي از نقش همسري و مادري آن حضرت نبود. نگاه غرب به زن و خانواده اما مصداق بارزي از افراط‌گرايي‌هايي است كه رئيس‌جمهور همواره در سخنراني‌هاي خود از آن ياد مي‌كند، با وجود اين در يكي از كارگاه‌هاي همايش «زنان، اعتدال و توسعه» خانواده به عنوان مانعي براي خودشكوفايي زن معرفي شد.
مهم‌ترين مانع خودشكوفايي
در مقاله‌اي با عنوان «بررسي تطبيقي نهاد خانواده در ايران با نظريه پارسونز و نقش رهيافت اعتدال»كه در همايش «زنان، اعتدال و توسعه» ارائه شد، آمده است: «مسئله زنان با زندگي ما ارتباط مستقيم دارد. خانواده مي‌تواند يكي از مهم‌ترين موانع خودشكوفايي زنان باشد و مرتبط با فرودستي زنان است. از كودكي به ما در مورد كاركردهاي مثبت خانواده گفته مي‌شود و ما در طي جامعه‌پذيري اين مسائل را دروني مي‌كنيم. كاركرد خانواده ابتدا اقتصادي بود، سپس تبديل به واحد اجتماعي شد كه نقش آن توليدمثل و فرزندپروري است. پارسونز معتقد به تقسيم‌كار جنسيتي در خانواده است و نقش عاطفي را به زن و نقش ابزاري را به مرد مي‌دهد كه همين مسئله باعث فرادستي مرد مي‌شود.»
در بخش‌هاي ديگري از اين مقاله قوانين شرعي و اسلامي از جمله حق طلاق مرد، حق حضانت فرزندان و حق مسكن قوانيني ضد اعتدال جنسيتي شمرده مي‌شوند. اين در حالي است كه چنين قوانيني هم با ادله عقلاني نشانه مسئوليت و تعهد مردان در كانون خانواده را در قالب قانون مطرح و از زنان حمايت مي‌كند. اگر چنين مقاله و نگاهي در يكي از شبكه‌هاي ماهواره‌اي مطرح مي‌شد چندان جاي تعجب نبود اما ارائه اين نگاه فمنيستي در همايشي تحت عنوان «زن، اعتدال و توسعه »با چاشني سخنان رئيس‌جمهور و معاونش كه هرچند جمله «فمنيسم را قبول نداريم»در آن مطرح شد اما رنگ و بويي كاملاً فمنيستي داشت و حتي منجر به موضع‌گيري سايت بي‌بي‌سي فارسي شد.
سوء‌استفاده بي‌بي‌سي
در گزارش بي‌بي‌سي آمده است: بسياري از محافظه‌كاران ايران و در رأس آنها آيت‌الله خامنه‌اي، رهبر جمهوري اسلامي، بارها از پررنگ شدن نقش زنان در جامعه انتقاد كرده و خواهان انجام «وظيفه مادري» آنها شده‌اند. [آيت‌الله ] خامنه‌اي در سخنراني‌هاي متعدد گفته است كه اشتغال از مسائل اصلي مربوط به زنان نيست و خانواده اولويت دارد. اما روحاني امروز گفت: «قابل قبول نيست كه خانم‌ها در علم و دانش دوشادوش مردها حضور داشته باشند، اما در عرصه اقتصاد و سياست شاهد عدم تناسب باشيم.»
گزارش مغرضانه رسانه سلطنتي انگليس در حالي مطرح مي‌شود كه رهبر معظم انقلاب بارها موافقت خود را با اشتغال بانوان اعلام كرده‌اند، مشروط به اينكه وظيفه مادري زنان آسيب نبيند چراكه اين مسئوليت هيچ جايگزيني ندارد.
غفلت از خانواده در برنامه ششم توسعه
بي‌مهري‌هاي دولت يازدهم به خانواده اما در برنامه ششم توسعه هم تجلي يافته است، به گونه‌اي كه در ماده بيست و ششم، لايحه دوم برنامه ششم توسعه كه به موضوع زنان و خانواده اختصاص يافته هيچ توجهي به موضوع خانواده نشده است!
اين موضوع در همان زمان هم مورد اعتراض نمايندگان مجلس از جمله فاطمه رهبر، رئيس كميسيون زنان مجلس شوراي اسلامي واقع شد.
رهبر در اعتراض خود گفته بود: «آيا همه برنامه‌هاي قبلي به درستي انجام شده است؟! آيا توجه ويژه‌اي كه در برنامه‌هاي قبلي به موضوع زنان و خانواده وجود داشت، به سرانجام رسيده است؟! اگر آن برنامه‌ها و اهداف به سرانجام نرسيده است، پس چرا در احكام دائمي جاي آنها خالي است؟!»
در لايحه دوم كه با عنوان «لايحه احكام مورد نياز برنامه ششم توسعه» به مجلس ارائه شد، ماده بيست و ششم به موضوع زنان و خانواده اختصاص يافت. در حالي كه در صدر و مقدمه اين ماده به اصل دهم قانون اساسي (از آنجا كه خانواده واحد بنيادي جامعه اسلامي است، همه قوانين و مقررات و برنامه‌ريزي‌هاي مربوط بايد در جهت آسان كردن تشكيل خانواده، پاسداري از قداست آن و استواري روابط خانوادگي بر پايه حقوق و اخلاق اسلامي باشد)، اهداف سند چشم‌انداز (جامعه ايران در افق ۱۴۰۴ برخوردار از نهاد مستحكم خانواده باشد) و سياست‌هاي كلي برنامه ششم ابلاغيه مقام معظم رهبري (تقويت نهاد خانواده و...) اشاره شده است، اما در ذيل آن هيچ توجه و اشاره‌اي به موضوع خانواده نشده است.
همچنين در ميان مسائل زنان تنها به طرح مسئله «عدالت جنسيتي» اكتفا شده است. اين در حالي است كه زنان و خانواده چالش‌هاي متعددي دارند و نيازمند حمايت‌هاي جدي و حقيقي هستند؛ حمايت‌هايي كه آنها را از خانه و خانواده جدا نكند. بيمه زنان خانه‌دار نمونه‌اي از اين حمايت‌هاست كه هنوزهم به ثمر نرسيده است.
*جوان
