از حسینیه تا هیئت
نامش را بسیار شنیده ایم؛ ایام عزای سید و سالار شهیدان تعدادشان بیشتر می شود، تقریبا در هر کوچه و خیابانی می توان پرچمش را بر در خانه ای دید. ظاهراً اسمش هیئت است اما اگر از نگاه تخصصی به آن بنگریم، به شاخه های مختلفی تقسیم می شود.
به گزارش سرویس فرهنگی پایگاه خبری شهدای ایران؛ نامش را بسیار شنیده ایم؛ ایام عزای سید و سالار شهیدان تعدادشان بیشتر می شود، تقریبا در هر کوچه و خیابانی می توان پرچمش را بر در خانه ای دید. ظاهراً اسمش هیئت است اما اگر از نگاه تخصصی به آن بنگریم، به شاخه های مختلفی تقسیم می شود.
خیلی از ما که هر شب برای عزاداری راهی هیئت محله مان می شویم شاید در راه به این فکر کرده باشیم که چطور می توان یک هیئت راه اندازی و یک عمر خادمی زائران اباعبدالله را کرد. اصلا فوت و فن این کار را چگونه باید بیاموزیم و چه وظایف و اختیاراتی بر گردن هیئت ها است؟ برای یافتن پاسخ این سوالات کارشناسانی از سازمان تبلیغات مهمان «شهدای اسلام» می شوند تا مراحل اخذ مجوز یک هیئت مذهبی و قوانین و مقرارت آن را برایمان توضیح دهند. میزگردی خصوصی اما پر حاشیه که حاشیه اولش گمنام ماندن نام کارشناسان است.
ابتدا موضوع ساده به نظر می رسید اما هر چه که بیش تر جلو رفتیم پیچیدگی ها خود را نشان داد:
6 اداره ای که مجوز صادر می کنند
از نگاه بسیاری از مردم راه اندازی هیئت مذهبی نیازی به مجوز ندارد، اما با توجه به کلان شهر شدن تهران و بسیاری از شهر های کشور، هر هیئتی باید از سازمان تبلیغات اسلامی مجوز بگیرد؛ چرا که طبق قانون اساسی برگزاری تجمع نیازمند مجوز است و هیئت های عزاداری نیز در زمره تجمعات محسوب می شوند. این اولین نکته ای است که لابلای صحبت های کارشناسان و برگه هایی که دائما ورق می خورد روشن می شود. حالا دیگر کارشناسان سازمان تبلیغات سعی می کنند جدیت موضوع را روشن کرده و می گویند: البته در تهران هر هیئتی برای گرفتن مجوز باید به منطقه جغرافیایی مکان هیئت خود توجه کرده و صرفا می تواند به 6 اداره شمال شرق، شمال غرب، جنوب شرق، جنوب غرب ، شمیرانات و شهر ری ، مراجعه کرده و درخواست مجوز بدهد.
از گواهی عدم سوء پیشینه تا انتخاب هیئت امنا
میزگردمان داغ شده است که یکی از کارشناسان می گوید: اخذ مجوز به همین راحتی نیست و فرم های خاصی باید پر شود. مسئول هیئت باید علاوه بر ارائه مدارک شناسایی لازم، گواهی عدم سوء پیشینه داشته باشد و مراحل گزینشی و تحقیقاتی را طی کند.
این کارشناس ادامه می دهد: البته هر هیئتی به 4 نفر به عنوان هیئت امنا نیاز دارد که اموراتی همچون مسائل مالی و انتظاماتی هیئت و عزل و نصب مسئول هیئت را انجام می دهند.
یکی دیگر از مسائلی مهم در راه اندازی یک هیئت مذهبی داشتن فاصله مناسب از مساجد است و اگر در شعاع 500 متری آن هیئت مسجد وجود داشته باشد، مجوز صادر نمی شود. آنگونه که کارشناسان می گویند دلیلش ساده است و هیئت ها نباید نقش مساجد را کمرنگ کنند.
خانم ها هم مجوز هیئت می گیرند
یکی از موضوعاتی که قبل از میزگرد به آن فکر کرده بودم هیئت های زنانه بود و به همین دلیل این موضوع را هم در میزگرد کارشناسی مطرح کردم که یکی از کارشناسان برگه ای بیرون آورد و گفت: سازمان تبلیغات به خانم ها نیز مجوز راه اندازی هیئت را می دهد اما عمدتا در مورد هیئت های زنانه است و همه شرایطی که برای آقایان لحاظ می شود برای خانم ها نیز در نظر گرفته می شود.
از تکیه تا حسینه
همه مجالسی که از دیدگاه ما هیئت محسوب می شوند، وقتی از دید کارشناسی مورد بررسی قرار می گیرند اسم و نشان دیگری به خود می گیرد. یکی از ناظران سازمان تبلیغات می گوید هیئت اشکال مختلفی دارد. گاهی برنامه ها به صورت هفتگی، ماهیانه و یا مناسبتی بر گزار می شود که اینها را هیئت مستمر می گویند و گاهی هم موردی است یعنی فقط دهه اول، دوم و یا سوم محرم برنامه برگزار می کنند. در میان همین بحث بودیم که یاد حسینیه ها افتادم که کارشناس بعدی ادامه داد: هیئت هایی که صرفا یک تابلوی حسینیه دارند به لحاظ قانونی حسینیه محسوب نمی شوند چرا که طبق نظر سازمان تبلیغات، حسینیه به جایی گفته می شود که مسئول آن به دفترخانه ای مراجعه کرده و یک یا دو طبقه از آن ملک را وقف امام حسین (ع) بکند که در این صورت آب و برق و سایر امکانات آن ملک رایگان بوده و با عنوان تعرفه مذهبی لحاظ می شود. وی ادامه داد: اینکه بعضا مشاهد می شود عده ای بر در هیئت ها نوشته اند حسینیه و وقفی در کار نبوده است خلاف مقرارت عمل کرده اند.
این کارشناس که توضیحاتش بیش از هر چیزی نشان دهنده میزان تسلطش بر موضوع بود، به تکیه ها هم اشاره کرد و گفت : گاهی هم در خیابان می بینیم اصلا هیئتی در کار نیست بلکه یک تکیه ای موقتا در مراسم عزاداری برپا می شود و ایستگاه صلواتی راه اندازی کرده و نذوراتی بین مردم تقسیم می کند که قبلا سازمان تبلیغات به این تکیه ها هم مجوز «تکیه» اعطا می کرد که به دلیل کلان شهر شدن تهران و لزوم داشتن آدرس دقیق برای هیئت های مذهبی عملا دیگر مجوز به تکیه های موقتی ارائه نمی شود.
شهرداری به هیئت ها کیسه زباله می دهد
کارشناسان می گویند نظارت اصلی بر هیئت های مذهبی بر عهده سازمان تبلیغات اسلامی است اما در مناسبت های خاصی همچون محرم، سازمان های دیگری هم وارد کار می شوند و کمک می کنند.
یکی از کارشناسان ادامه صحبت های همکارش را اینگونه تکمیل کرد؛ که برای ماه محرم برخی دستگاه ها از یک ماه قبل کار خود را شروع می کنند و مجموعا «ستاد ساماندهی شئون فرهنگی» را ایجاد می کنند. وی اولین نهاد را شهرداری اعلام کرد و گفت: هم سازمان فرهنگی – اجتماعی و هم ستاد بحران شهراری در محرم فعال هستند و در بحث ارائه کسیه زباله به هیئت ها و نظافت شهر و رعایت ایمنی لازم در هیئت ها نقش مهمی دارند. البته باید گفت: چند سالی است که نمایشگاه «عطر سیب» شهرداری که ویژه محرم است یک اقدام مهم این سازمان در ارتباط با هیئت های مذهبی است.
حضور کمرنگ نیروی انتظامی
کارشناس دیگر اما به نیروی انتظامی اشاره می کند و می گوید: نیروی انتظامی هر سال امکاناتش را خودش تامین می کند و به کمک هیئت های مذهبی می آید و از هر هیئت یک یا دو نفر را انتخاب کرده و آموزش می دهند که در هنگام بروز مشکلات و یا بیرون بردن دسته های عزاداری بتوانند نظم را بر قرار کنند اما کارشناس مکثی می کند و می گوید: البته باید بگویم چند سالی است که حضورشان کمرنگ شده است.
گاز گرفتی در تکیه پای آتش نشانی را به میان آورد
اما آتش نشانی سازمان دیگری است که کارشناسان به نقش مهمش اشاره می کنند. ماجرای حضور و همکاری آتش نشانی با هیئت های مذهبی در نوع خود شنیدنی است. گویا بعد از واقعه مسجد ارگ و مواردی از گاز گرفتی در برخی هیئت ها به خصوص هیئت های تکیه ای آتش نشانی هم وارد کار شده و با ارائه کپسول های آتش نشانی به هیئت ها و شارژ کردن دوباره آنها وارد «ستاد ساماندهی شئون فرهنگی» شده است.
دستگاه امام حسین(ع) ناظر نمی خواهد
یکی از کارشناسان که دیگر ریش سفیدی شده است نگاهی می کند و کاغذهایی که نوشته ام را بررسی می کند و می گوید: دستگاه امام حسین (ع) ناظرش خود آقاست و ما وسیله ای بیش نیستیم و ادامه می دهد: قبلا در سازمان تبلیغات افرادی را داشتیم که به عنوان بازرس از میان کارمندان و شورای هیئات به عنوان ارزیاب یا بازرس به هیئت های مختلف مراجعه می کردند و خسته نباشید می گفتند و مسائلی همچون سد معبر ، برنامه های مذهبی هیئت، محل طبخ غذا، استقبال جوانان از برنامه های هیئت، کیفیت برنامه ها و محل جغرافیایی هیئت را مورد بررسی قرار می دادند. اما حالا چون تعداد هیئت ها خیلی زیاد شده است، محتوای هیئت ها خوب نظارت نمی شود.
مریض پشت ترافیک می ماند و هیئت ها همراهی نمی کنند
یکی از کارشناسان موضوع نظارت را وارد فاز تازه ای می کند و می گوید: ببینید، باید توجه شود که برخی افراد سالمند بوده و نیاز به استراحت در خانه دارند و لازم است تا هیئت ها از بیرون رفتن صدای بلند عزاداری پرهیز کنند و یا در مواردی دیده شده مریض هایی که چه با خودرو شخصی و چه با آمبولانس پشت ترافیک سنگین خیابان می مانند و هیچ هیئتی توجه نمی کند و یا می گویند عزاداری امام حسین (ع) است. اما سازمان تبلیغات اسلامی که در جهت منویات رهبری حرکت می کند و نیروی انتظامی دنبال این هستند که برای مردم مشکلی ایجاد نشود اما باید بگویم در بسیاری از موارد هیئت ها همراهی نمی کنند.
«عطر سیب» را احمدی نژاد راه انداخت
موضوع دیگری که در میزگرد کارشناسی مطرح شد کمک های سازمان تبلیغات به هیئت های مذهبی بود که همگی به اتفاق گفتند: سازمان تبلیغات چیزی ندارد که به هیئت ها بدهد اما شهرداری با تخصیص بودجه هر ساله نمایشگاه عطر سیب را برگزار می کند و سازمان تبلیغات لیست هیئت های مذهبی را به شهرداری ارائه می کند و این کار از زمان مدیریت «احمدی نژاد» بر شهرداری تهران شروع شده است.
همکار دیگر به کمکش می آید و می گوید اداره بازرگانی هم در این زمینه و ارائه کمک های غذایی و مالی به هیئت ها نقش داشت که 2 سالی است که کمرنگ شده است. کمی که دقیق تر شدم گفتند : ببنید دستگاه هایی مثل شهرداری و بازرگانی می توانند برنج، روغن، قند و شکر و سایر ملزومات هیئت های مذهبی را با قیمت تعادلی در اختیار ایشان قرار دهند که البته این خود سهمیه بندی دارد.
یکی از کارشناسان که بیشتر نقش نظارتی داشته و به خوبی از وضعیت تخلفات اطلاع دارد می گوید: اخیراً برخی افراد سودجو به هیئت ها اعلام می کنند که گوشت و مواد اولیه ارائه می کنند اما هیچ هماهنگی با اداره بازرگانی و شهرداری و سازمان تبلیغات ندارند.
خیلی از ما که هر شب برای عزاداری راهی هیئت محله مان می شویم شاید در راه به این فکر کرده باشیم که چطور می توان یک هیئت راه اندازی و یک عمر خادمی زائران اباعبدالله را کرد. اصلا فوت و فن این کار را چگونه باید بیاموزیم و چه وظایف و اختیاراتی بر گردن هیئت ها است؟ برای یافتن پاسخ این سوالات کارشناسانی از سازمان تبلیغات مهمان «شهدای اسلام» می شوند تا مراحل اخذ مجوز یک هیئت مذهبی و قوانین و مقرارت آن را برایمان توضیح دهند. میزگردی خصوصی اما پر حاشیه که حاشیه اولش گمنام ماندن نام کارشناسان است.
ابتدا موضوع ساده به نظر می رسید اما هر چه که بیش تر جلو رفتیم پیچیدگی ها خود را نشان داد:
6 اداره ای که مجوز صادر می کنند
از نگاه بسیاری از مردم راه اندازی هیئت مذهبی نیازی به مجوز ندارد، اما با توجه به کلان شهر شدن تهران و بسیاری از شهر های کشور، هر هیئتی باید از سازمان تبلیغات اسلامی مجوز بگیرد؛ چرا که طبق قانون اساسی برگزاری تجمع نیازمند مجوز است و هیئت های عزاداری نیز در زمره تجمعات محسوب می شوند. این اولین نکته ای است که لابلای صحبت های کارشناسان و برگه هایی که دائما ورق می خورد روشن می شود. حالا دیگر کارشناسان سازمان تبلیغات سعی می کنند جدیت موضوع را روشن کرده و می گویند: البته در تهران هر هیئتی برای گرفتن مجوز باید به منطقه جغرافیایی مکان هیئت خود توجه کرده و صرفا می تواند به 6 اداره شمال شرق، شمال غرب، جنوب شرق، جنوب غرب ، شمیرانات و شهر ری ، مراجعه کرده و درخواست مجوز بدهد.
از گواهی عدم سوء پیشینه تا انتخاب هیئت امنا
میزگردمان داغ شده است که یکی از کارشناسان می گوید: اخذ مجوز به همین راحتی نیست و فرم های خاصی باید پر شود. مسئول هیئت باید علاوه بر ارائه مدارک شناسایی لازم، گواهی عدم سوء پیشینه داشته باشد و مراحل گزینشی و تحقیقاتی را طی کند.
این کارشناس ادامه می دهد: البته هر هیئتی به 4 نفر به عنوان هیئت امنا نیاز دارد که اموراتی همچون مسائل مالی و انتظاماتی هیئت و عزل و نصب مسئول هیئت را انجام می دهند.
یکی دیگر از مسائلی مهم در راه اندازی یک هیئت مذهبی داشتن فاصله مناسب از مساجد است و اگر در شعاع 500 متری آن هیئت مسجد وجود داشته باشد، مجوز صادر نمی شود. آنگونه که کارشناسان می گویند دلیلش ساده است و هیئت ها نباید نقش مساجد را کمرنگ کنند.
خانم ها هم مجوز هیئت می گیرند
یکی از موضوعاتی که قبل از میزگرد به آن فکر کرده بودم هیئت های زنانه بود و به همین دلیل این موضوع را هم در میزگرد کارشناسی مطرح کردم که یکی از کارشناسان برگه ای بیرون آورد و گفت: سازمان تبلیغات به خانم ها نیز مجوز راه اندازی هیئت را می دهد اما عمدتا در مورد هیئت های زنانه است و همه شرایطی که برای آقایان لحاظ می شود برای خانم ها نیز در نظر گرفته می شود.
از تکیه تا حسینه
همه مجالسی که از دیدگاه ما هیئت محسوب می شوند، وقتی از دید کارشناسی مورد بررسی قرار می گیرند اسم و نشان دیگری به خود می گیرد. یکی از ناظران سازمان تبلیغات می گوید هیئت اشکال مختلفی دارد. گاهی برنامه ها به صورت هفتگی، ماهیانه و یا مناسبتی بر گزار می شود که اینها را هیئت مستمر می گویند و گاهی هم موردی است یعنی فقط دهه اول، دوم و یا سوم محرم برنامه برگزار می کنند. در میان همین بحث بودیم که یاد حسینیه ها افتادم که کارشناس بعدی ادامه داد: هیئت هایی که صرفا یک تابلوی حسینیه دارند به لحاظ قانونی حسینیه محسوب نمی شوند چرا که طبق نظر سازمان تبلیغات، حسینیه به جایی گفته می شود که مسئول آن به دفترخانه ای مراجعه کرده و یک یا دو طبقه از آن ملک را وقف امام حسین (ع) بکند که در این صورت آب و برق و سایر امکانات آن ملک رایگان بوده و با عنوان تعرفه مذهبی لحاظ می شود. وی ادامه داد: اینکه بعضا مشاهد می شود عده ای بر در هیئت ها نوشته اند حسینیه و وقفی در کار نبوده است خلاف مقرارت عمل کرده اند.
این کارشناس که توضیحاتش بیش از هر چیزی نشان دهنده میزان تسلطش بر موضوع بود، به تکیه ها هم اشاره کرد و گفت : گاهی هم در خیابان می بینیم اصلا هیئتی در کار نیست بلکه یک تکیه ای موقتا در مراسم عزاداری برپا می شود و ایستگاه صلواتی راه اندازی کرده و نذوراتی بین مردم تقسیم می کند که قبلا سازمان تبلیغات به این تکیه ها هم مجوز «تکیه» اعطا می کرد که به دلیل کلان شهر شدن تهران و لزوم داشتن آدرس دقیق برای هیئت های مذهبی عملا دیگر مجوز به تکیه های موقتی ارائه نمی شود.
شهرداری به هیئت ها کیسه زباله می دهد
کارشناسان می گویند نظارت اصلی بر هیئت های مذهبی بر عهده سازمان تبلیغات اسلامی است اما در مناسبت های خاصی همچون محرم، سازمان های دیگری هم وارد کار می شوند و کمک می کنند.
یکی از کارشناسان ادامه صحبت های همکارش را اینگونه تکمیل کرد؛ که برای ماه محرم برخی دستگاه ها از یک ماه قبل کار خود را شروع می کنند و مجموعا «ستاد ساماندهی شئون فرهنگی» را ایجاد می کنند. وی اولین نهاد را شهرداری اعلام کرد و گفت: هم سازمان فرهنگی – اجتماعی و هم ستاد بحران شهراری در محرم فعال هستند و در بحث ارائه کسیه زباله به هیئت ها و نظافت شهر و رعایت ایمنی لازم در هیئت ها نقش مهمی دارند. البته باید گفت: چند سالی است که نمایشگاه «عطر سیب» شهرداری که ویژه محرم است یک اقدام مهم این سازمان در ارتباط با هیئت های مذهبی است.
حضور کمرنگ نیروی انتظامی
کارشناس دیگر اما به نیروی انتظامی اشاره می کند و می گوید: نیروی انتظامی هر سال امکاناتش را خودش تامین می کند و به کمک هیئت های مذهبی می آید و از هر هیئت یک یا دو نفر را انتخاب کرده و آموزش می دهند که در هنگام بروز مشکلات و یا بیرون بردن دسته های عزاداری بتوانند نظم را بر قرار کنند اما کارشناس مکثی می کند و می گوید: البته باید بگویم چند سالی است که حضورشان کمرنگ شده است.
گاز گرفتی در تکیه پای آتش نشانی را به میان آورد
اما آتش نشانی سازمان دیگری است که کارشناسان به نقش مهمش اشاره می کنند. ماجرای حضور و همکاری آتش نشانی با هیئت های مذهبی در نوع خود شنیدنی است. گویا بعد از واقعه مسجد ارگ و مواردی از گاز گرفتی در برخی هیئت ها به خصوص هیئت های تکیه ای آتش نشانی هم وارد کار شده و با ارائه کپسول های آتش نشانی به هیئت ها و شارژ کردن دوباره آنها وارد «ستاد ساماندهی شئون فرهنگی» شده است.
دستگاه امام حسین(ع) ناظر نمی خواهد
یکی از کارشناسان که دیگر ریش سفیدی شده است نگاهی می کند و کاغذهایی که نوشته ام را بررسی می کند و می گوید: دستگاه امام حسین (ع) ناظرش خود آقاست و ما وسیله ای بیش نیستیم و ادامه می دهد: قبلا در سازمان تبلیغات افرادی را داشتیم که به عنوان بازرس از میان کارمندان و شورای هیئات به عنوان ارزیاب یا بازرس به هیئت های مختلف مراجعه می کردند و خسته نباشید می گفتند و مسائلی همچون سد معبر ، برنامه های مذهبی هیئت، محل طبخ غذا، استقبال جوانان از برنامه های هیئت، کیفیت برنامه ها و محل جغرافیایی هیئت را مورد بررسی قرار می دادند. اما حالا چون تعداد هیئت ها خیلی زیاد شده است، محتوای هیئت ها خوب نظارت نمی شود.
مریض پشت ترافیک می ماند و هیئت ها همراهی نمی کنند
یکی از کارشناسان موضوع نظارت را وارد فاز تازه ای می کند و می گوید: ببینید، باید توجه شود که برخی افراد سالمند بوده و نیاز به استراحت در خانه دارند و لازم است تا هیئت ها از بیرون رفتن صدای بلند عزاداری پرهیز کنند و یا در مواردی دیده شده مریض هایی که چه با خودرو شخصی و چه با آمبولانس پشت ترافیک سنگین خیابان می مانند و هیچ هیئتی توجه نمی کند و یا می گویند عزاداری امام حسین (ع) است. اما سازمان تبلیغات اسلامی که در جهت منویات رهبری حرکت می کند و نیروی انتظامی دنبال این هستند که برای مردم مشکلی ایجاد نشود اما باید بگویم در بسیاری از موارد هیئت ها همراهی نمی کنند.
«عطر سیب» را احمدی نژاد راه انداخت
موضوع دیگری که در میزگرد کارشناسی مطرح شد کمک های سازمان تبلیغات به هیئت های مذهبی بود که همگی به اتفاق گفتند: سازمان تبلیغات چیزی ندارد که به هیئت ها بدهد اما شهرداری با تخصیص بودجه هر ساله نمایشگاه عطر سیب را برگزار می کند و سازمان تبلیغات لیست هیئت های مذهبی را به شهرداری ارائه می کند و این کار از زمان مدیریت «احمدی نژاد» بر شهرداری تهران شروع شده است.
همکار دیگر به کمکش می آید و می گوید اداره بازرگانی هم در این زمینه و ارائه کمک های غذایی و مالی به هیئت ها نقش داشت که 2 سالی است که کمرنگ شده است. کمی که دقیق تر شدم گفتند : ببنید دستگاه هایی مثل شهرداری و بازرگانی می توانند برنج، روغن، قند و شکر و سایر ملزومات هیئت های مذهبی را با قیمت تعادلی در اختیار ایشان قرار دهند که البته این خود سهمیه بندی دارد.
یکی از کارشناسان که بیشتر نقش نظارتی داشته و به خوبی از وضعیت تخلفات اطلاع دارد می گوید: اخیراً برخی افراد سودجو به هیئت ها اعلام می کنند که گوشت و مواد اولیه ارائه می کنند اما هیچ هماهنگی با اداره بازرگانی و شهرداری و سازمان تبلیغات ندارند.
هرچی میکشیم ازین احمدی نژاده.حالا واس ما نظرم میده.همون رهبری کافیه برامون. 
اینا خیلی زرنگن واسه خواننده زن مجوز صادر نکنن...!