احمدرضا درویش گفت: یک گوهر گمشده در سینمای ایران داریم که باید پیدایش کنیم و ببینیم این گوهر چرا گم شده است. فیلمسازی پدر لازم دارد. سینمای ایران پدر ندارد.
به گزارش شهدای ایران به نقل از فارس، در برنامه سینما نوستالژی فرهنگسرای اندیشه که دوشنبه 9 شهریور ماه برگزار شد، هارون یشایایی تهیه کننده فیلم «کیمیا» در نشست نقد و بررسی این اثر با بیان این که هر فیلمی شناسنامه کارگردانش است، عنوان کرد: کیمیا هم شناسنامه احمدرضا درویش است و این فیلم هم قابلیت هایی است که درویش داشته و توانسته است بروز بدهد.
خسرو شکیبایی در فیلم «کیمیا» با دستی واقعا شکسته بازی کرد
وی ادامه داد: در ابتدای فیلمبرداری این اثر در آبادان، در یکی از پلان‌ها مرحوم خسروشکیبایی از موتور افتاد و دستش شکست و در آبادان دستش را گچ گرفتند و گفتند تا 3 هفته نباید باز شود. این اتفاق و متوقف شدن فیلمبرداری اثر تا 3 هفته باعث می شد روند کار از فرم خود خارج شود و عوامل از هم دور شوند. خسرو شکیبایی این مسئله را به سادگی حل کرد و آقای درویش هم با سعه صدر آن را پذیرفت. مرحوم شکیبایی گفت چطور است که در طول فیلم دست من شکسته باشد و با همین شرایط بازی کنم؟ و می بینید که خسرو شکیبایی در تمام فیلم کیمیا با دستی که واقعا شکسته است بازی می کند.
جنجال ها اجازه نمی‌دهد ظرفیت‌های سینمایمان را ببینیم
احمدرضا درویش کارگردان سینما نیز با بیان این که در 3 فیلم با خسرو شکیبایی همکاری داشته است، عنوان کرد: درباره خسرو شکیبایی حرف برای گفتن بسیار دارم و خاطراتی که از این 3 فیلم به ویژه فیلم کیمیا با مرحوم شکیبایی دارم برایم بسیار ارزشمند است.
وی همچنین گفت: جناب یشایایی سهم مهمی در شکل گیری سینمای ایران دارند و تهیه کنندگی فیلم‌های ماندگار سینمای ایران را بر عهده داشته است. این ها بخش های مهمی است که متاسفانه به دلیل جنجال هایی که در حوزه فرهنگ و هنر گرفتارش هستیم، باعث شده است ظرفیت هایی که لازم است در حوزه فرهنگ شکل بگیرد تا تولیدات خوبی داشته باشیم، کمتر دیده شود.
درویش با بیان این که تلاش، کوشش و جدیت امثال یشایایی بوده است که باعث شده فیلم‌های مطرح ساخته و نمایش داده شود، اظهار کرد: متاسفانه چنین توجهی امروز در سینمای ایران کم شده است. 22 سال پیش و در شرایط شوریدگی و بی قراری‌های آن دوران برای ساخت «کیمیا» دعوت شدم. ایشان علاقه‌مند بودند اثر در خصوص جنگ و دفاع مقدس داشته باشند. فیلم ابتدا طرح خامی بود که از سوی جناب یشایایی مطرح شد و رفته رفته به کمک دیگر همکاران فیلمنامه آن شکل گرفت و قوام پیدا کرد. روح زندگی و واقع نگری و نگاه انسان معاصر ایرانی درگیر جنگ در این طرح و فیلم وجود داشت. فیلمنامه را می نوشتم و جناب یشایایی و سید محمد بهشتی که آن زمان رئیس بنیاد فارابی بود و همچنین همکاران دیگر درباره آن نظر می دادند.
وی افزود: آقای یشایایی الان سال‌هاست که دیگر فیلم تهیه نکرده‌اند، سوال این است که چرا از چنین ظرفیت هایی استفاده نمی‌شود و سینمای ایران بی بهره است.
تهیه کننده حرفه ای در سینمای ایران کم است
محمود کلاری فیلمبردار مطرح کشور که فیلمبرداری «کیمیا» را بر عهده داشت، اظهار کرد: اگر بخواهیم در سینمای ایران تهیه کنندگانی را نام ببریم که دارای ویژگی های صحیح تهیه کنندگی فیلم باشند، تعدادشان از انگشتان دست تجاوز نمی کند و یشایایی یکی از شاخص‌ترین، نمونه‌ترین و آگاه‌ترین‌های این رشته هستند که تاریخچه حضورشان در سینمای ایران این موضوع را اثبات می کند.
وی خاطرنشان کرد: در مسئله ای که در فیلم کیمیا برای خسرو شکیبایی پیش آمد، یشایایی با مدیریت و آگاهی و شیوه روانشناختی کاملا حساب شده جو را آرام کرد و انگیزه های درویش را برای ادامه کار برگرداندند و به قدری ماجرا را ساده پیش برد که کسی انتظارش را نداشت.
کیمیا نخستین اثری بود که جنبه های انسانی جنگ را نمایش داد
کلاری با تاکید بر این که «کیمیا» پیش از فیلمبراری و جنبه‌های فنی و تکنیکی، به عنوان یک فیلم قابل اهمیت است، عنوان کرد: «کیمیا» در تاریخ فیلمسازی در ایران و دوران پس از انقلاب اسلامی، اثر شاخص و قابل اعتنایی است. در آن روزگار، فیلم هایی که درباره جنگ ساخته می شد، عمدتا فیلم هایی بودند که به یک نوع قهرمانی‌ها، از خود گذشتگی ها و ایثارها و فداکاری های رزمندگان ما اشاره داشتند و در صحنه جنگ به جنگ تحمیلی می پرداختند و کمتر فیلمی بود که جنبه های انسانی برآمده از گرفتاری ها و مصائب برآمده از جنگ را در حاشیه انسان‌های برآمده از جنگ به تصویر بکشد. فیلم از این نظر یک اثر استثنایی در دوران خودش است.
این فیلمبردار خاطرنشان کرد: فیلم «کیمیا» در دوران خود در تمام دنیا مورد استقبال قرار گرفت، یادم هست در آن زمان با احمدرضا درویش در مونترال و همان فستیوالی که به تازگی فیلم «محمد رسول الله (ص)» در آن به نمایش در آمده است؛ حضور داشتیم و فیلم کیمیا را به نمایش گذاشته بودیم و در آن دوران مورد توجه و استقبال قرار گرفت.
«کیمیا» جنگ تحمیلی را بدون شلیک یک گلوله نمایش داد
هارون یشایایی نیز گفت: تهیه کننده باید در تولید یک اثر سینمایی با کارگردان ارتباط فهمی و شعوری برقرار کند و آنچه که کارگردان نیاز دارد برایش فراهم کند.
وی با اشاره به این که فیلم «کیمیا» در دوران خود از سوی منتقدان و مجامع بین المللی به خوبی دیده شد، اظهار کرد: در 20 دقیقه ابتدایی فیلم، خشونت جنگ، به خوبی دیده می‌شود. فیلم در مورد جنگ تحمیلی است و تعقیب و گریز جنگ است، اما یک گلوله هم در این اثر شلیک نمی‌شود. این هنرمندی آقای درویش و گروه تولید اثر است. نمی خواهم بدون دلیل تعریف کنم، من در کار سینما نیستم و بازنشسته شده‌ام، اما باید بگویم بخشی از موفقیت فیلم موکول به کار محمود کلاری است و فیلمبرداری اثر به ویژه در بخش ابتدایی بی نظیر است.
امروز سینمای ایران در خوابی آشفته است
احمدرضا درویش نیز تاکید کرد: یک گوهر گمشده در سینمای ایران داریم که باید پیدایش کنیم و ببینیم این گوهر چرا گم شده است. فیلمسازی پدر لازم دارد. سینمای ایران پدر ندارد و مشکل این همه وارونگی و خواب آشفته سینمای ایران، این است که کسی نیست که مشکلات را مطرح کند، نوازشی کند، زخم‌ها را التیام دهد و مدارا توصیه کند و این روحیه پدرانه در سینما وجود ندارد. در یک فیلم نیز تهیه کننده نقش پدر مجموعه را دارد و این خیلی مهم است.
وی با اشاره به فیلمبرداری یکی از پلان های اثر، عنوان کرد: در فیلم کیمیا پلانی داریم که نزدیک به 3 دقیقه و 50 ثانیه است. در آن دوران برداشتن دوربین از روی سه پایه جسارت و جرئت خاصی می خواست و مثل الان مرسوم نبود. برای ضبط این پلان حدودا 4 دقیقه ای نیز که در قرار بود در فضای جبهه باشد، تصمیم گرفتیم مانند گزارشگری که از ماشینی در جنگ پیاده می شود و شروع به فیلمبرداری می کند، بدون کات و دوربین روی دست این صحنه را ضبط کنیم.
درویش ادامه داد: این موضوع را با پروانه پرتو مدیر تولید اثر در میان گذاشتیم. به دلیل این که در این پلان انفجارهای زیادی وجود داشت، مجبور بودیم یک بار آن را فیلمبرداری کنیم و در صورت به وجود آمدن مشکلی در فیلمبرداری اثر، باید آن رایک روز دیگر تکرار می کردیم که هزینه زیادی را به تهیه کننده و عوامل تحمیل می کرد. خانم پرتو پس از آن که موضوع را با تهیه کننده اثر، هارون یشایایی مطرح کرد، ایشان گفتند: آقای درویش معتقدند این نوع فیلمبرداری خوب است؟ خانم پرتو هم گفتند: بله. و ایشان گفتند پس همین کار را کنید. ایشان به عنوان تهیه کننده طوری رفتار کردند که ما تصمیم گرفتیم این پلان را در یک برداشت بگیریم و همین طور هم شد.
محمود کلاری نیز با بیان این که خاطره فیلمبرداری صحنه جنگ در فیلم کیمیا از اتفاقات عجیب سینمای ایران بوده است، عنوان کرد: این اتفاق با توجه به زمان اجرا، بسیار عجیب بود، چرا که در آن دوران دیجیتال و حتی ویدیو در سینما معنا نداشت و باید فیلم ها را با نگاتیو ضبط می کردیم.
در این پلان، انفجارهای بسیاری وجود داشت و ترس از این که در این انفجارها برای یکی از عوامل اتفاقی بیفتد در ما وجود داشت و البته اصول ایمنی رعایت شده بود. در بسیاری از فیلم هایی که فیلمبرداری آن را بر عهده داشتم، سنگ ریزه های حاصل از انفجارها به من و یا دستیارانم جراحت وارد کرده است و در این اثر، آسیبی به کسی نرسید.
افرادی خواستند سرنوشت دیگری برای «رستاخیز» رقم بزنند
احمدرضا درویش در پایان این نشست در پاسخ به سوال مجری برنامه در رابطه با اکران فیلم «رستاخیز» گفت: فیلم رستاخیز اکران شد. کسانی تصمیم گرفتند و سرنوشت دیگری برای فیلم رقم زدند. ما در مرحله اکران فیلم نیستیم؛ چرا که فیلم اکران شده و سینمای ایران یک اکران دارد. اکران 2 و 3 برای سینمای قبل از انقلاب اسلامی بوده است.
وی خاطرنشان کرد: فیلم «رستاخیز» ساخته شد و ملت ایران این فیلم را خواهند دید.
خسرو شکیبایی در فیلم «کیمیا» با دستی واقعا شکسته بازی کرد
وی ادامه داد: در ابتدای فیلمبرداری این اثر در آبادان، در یکی از پلان‌ها مرحوم خسروشکیبایی از موتور افتاد و دستش شکست و در آبادان دستش را گچ گرفتند و گفتند تا 3 هفته نباید باز شود. این اتفاق و متوقف شدن فیلمبرداری اثر تا 3 هفته باعث می شد روند کار از فرم خود خارج شود و عوامل از هم دور شوند. خسرو شکیبایی این مسئله را به سادگی حل کرد و آقای درویش هم با سعه صدر آن را پذیرفت. مرحوم شکیبایی گفت چطور است که در طول فیلم دست من شکسته باشد و با همین شرایط بازی کنم؟ و می بینید که خسرو شکیبایی در تمام فیلم کیمیا با دستی که واقعا شکسته است بازی می کند.
جنجال ها اجازه نمی‌دهد ظرفیت‌های سینمایمان را ببینیم
احمدرضا درویش کارگردان سینما نیز با بیان این که در 3 فیلم با خسرو شکیبایی همکاری داشته است، عنوان کرد: درباره خسرو شکیبایی حرف برای گفتن بسیار دارم و خاطراتی که از این 3 فیلم به ویژه فیلم کیمیا با مرحوم شکیبایی دارم برایم بسیار ارزشمند است.
وی همچنین گفت: جناب یشایایی سهم مهمی در شکل گیری سینمای ایران دارند و تهیه کنندگی فیلم‌های ماندگار سینمای ایران را بر عهده داشته است. این ها بخش های مهمی است که متاسفانه به دلیل جنجال هایی که در حوزه فرهنگ و هنر گرفتارش هستیم، باعث شده است ظرفیت هایی که لازم است در حوزه فرهنگ شکل بگیرد تا تولیدات خوبی داشته باشیم، کمتر دیده شود.
درویش با بیان این که تلاش، کوشش و جدیت امثال یشایایی بوده است که باعث شده فیلم‌های مطرح ساخته و نمایش داده شود، اظهار کرد: متاسفانه چنین توجهی امروز در سینمای ایران کم شده است. 22 سال پیش و در شرایط شوریدگی و بی قراری‌های آن دوران برای ساخت «کیمیا» دعوت شدم. ایشان علاقه‌مند بودند اثر در خصوص جنگ و دفاع مقدس داشته باشند. فیلم ابتدا طرح خامی بود که از سوی جناب یشایایی مطرح شد و رفته رفته به کمک دیگر همکاران فیلمنامه آن شکل گرفت و قوام پیدا کرد. روح زندگی و واقع نگری و نگاه انسان معاصر ایرانی درگیر جنگ در این طرح و فیلم وجود داشت. فیلمنامه را می نوشتم و جناب یشایایی و سید محمد بهشتی که آن زمان رئیس بنیاد فارابی بود و همچنین همکاران دیگر درباره آن نظر می دادند.
وی افزود: آقای یشایایی الان سال‌هاست که دیگر فیلم تهیه نکرده‌اند، سوال این است که چرا از چنین ظرفیت هایی استفاده نمی‌شود و سینمای ایران بی بهره است.
تهیه کننده حرفه ای در سینمای ایران کم است
محمود کلاری فیلمبردار مطرح کشور که فیلمبرداری «کیمیا» را بر عهده داشت، اظهار کرد: اگر بخواهیم در سینمای ایران تهیه کنندگانی را نام ببریم که دارای ویژگی های صحیح تهیه کنندگی فیلم باشند، تعدادشان از انگشتان دست تجاوز نمی کند و یشایایی یکی از شاخص‌ترین، نمونه‌ترین و آگاه‌ترین‌های این رشته هستند که تاریخچه حضورشان در سینمای ایران این موضوع را اثبات می کند.
وی خاطرنشان کرد: در مسئله ای که در فیلم کیمیا برای خسرو شکیبایی پیش آمد، یشایایی با مدیریت و آگاهی و شیوه روانشناختی کاملا حساب شده جو را آرام کرد و انگیزه های درویش را برای ادامه کار برگرداندند و به قدری ماجرا را ساده پیش برد که کسی انتظارش را نداشت.
کیمیا نخستین اثری بود که جنبه های انسانی جنگ را نمایش داد
کلاری با تاکید بر این که «کیمیا» پیش از فیلمبراری و جنبه‌های فنی و تکنیکی، به عنوان یک فیلم قابل اهمیت است، عنوان کرد: «کیمیا» در تاریخ فیلمسازی در ایران و دوران پس از انقلاب اسلامی، اثر شاخص و قابل اعتنایی است. در آن روزگار، فیلم هایی که درباره جنگ ساخته می شد، عمدتا فیلم هایی بودند که به یک نوع قهرمانی‌ها، از خود گذشتگی ها و ایثارها و فداکاری های رزمندگان ما اشاره داشتند و در صحنه جنگ به جنگ تحمیلی می پرداختند و کمتر فیلمی بود که جنبه های انسانی برآمده از گرفتاری ها و مصائب برآمده از جنگ را در حاشیه انسان‌های برآمده از جنگ به تصویر بکشد. فیلم از این نظر یک اثر استثنایی در دوران خودش است.
این فیلمبردار خاطرنشان کرد: فیلم «کیمیا» در دوران خود در تمام دنیا مورد استقبال قرار گرفت، یادم هست در آن زمان با احمدرضا درویش در مونترال و همان فستیوالی که به تازگی فیلم «محمد رسول الله (ص)» در آن به نمایش در آمده است؛ حضور داشتیم و فیلم کیمیا را به نمایش گذاشته بودیم و در آن دوران مورد توجه و استقبال قرار گرفت.
«کیمیا» جنگ تحمیلی را بدون شلیک یک گلوله نمایش داد
هارون یشایایی نیز گفت: تهیه کننده باید در تولید یک اثر سینمایی با کارگردان ارتباط فهمی و شعوری برقرار کند و آنچه که کارگردان نیاز دارد برایش فراهم کند.
وی با اشاره به این که فیلم «کیمیا» در دوران خود از سوی منتقدان و مجامع بین المللی به خوبی دیده شد، اظهار کرد: در 20 دقیقه ابتدایی فیلم، خشونت جنگ، به خوبی دیده می‌شود. فیلم در مورد جنگ تحمیلی است و تعقیب و گریز جنگ است، اما یک گلوله هم در این اثر شلیک نمی‌شود. این هنرمندی آقای درویش و گروه تولید اثر است. نمی خواهم بدون دلیل تعریف کنم، من در کار سینما نیستم و بازنشسته شده‌ام، اما باید بگویم بخشی از موفقیت فیلم موکول به کار محمود کلاری است و فیلمبرداری اثر به ویژه در بخش ابتدایی بی نظیر است.
امروز سینمای ایران در خوابی آشفته است
احمدرضا درویش نیز تاکید کرد: یک گوهر گمشده در سینمای ایران داریم که باید پیدایش کنیم و ببینیم این گوهر چرا گم شده است. فیلمسازی پدر لازم دارد. سینمای ایران پدر ندارد و مشکل این همه وارونگی و خواب آشفته سینمای ایران، این است که کسی نیست که مشکلات را مطرح کند، نوازشی کند، زخم‌ها را التیام دهد و مدارا توصیه کند و این روحیه پدرانه در سینما وجود ندارد. در یک فیلم نیز تهیه کننده نقش پدر مجموعه را دارد و این خیلی مهم است.
وی با اشاره به فیلمبرداری یکی از پلان های اثر، عنوان کرد: در فیلم کیمیا پلانی داریم که نزدیک به 3 دقیقه و 50 ثانیه است. در آن دوران برداشتن دوربین از روی سه پایه جسارت و جرئت خاصی می خواست و مثل الان مرسوم نبود. برای ضبط این پلان حدودا 4 دقیقه ای نیز که در قرار بود در فضای جبهه باشد، تصمیم گرفتیم مانند گزارشگری که از ماشینی در جنگ پیاده می شود و شروع به فیلمبرداری می کند، بدون کات و دوربین روی دست این صحنه را ضبط کنیم.
درویش ادامه داد: این موضوع را با پروانه پرتو مدیر تولید اثر در میان گذاشتیم. به دلیل این که در این پلان انفجارهای زیادی وجود داشت، مجبور بودیم یک بار آن را فیلمبرداری کنیم و در صورت به وجود آمدن مشکلی در فیلمبرداری اثر، باید آن رایک روز دیگر تکرار می کردیم که هزینه زیادی را به تهیه کننده و عوامل تحمیل می کرد. خانم پرتو پس از آن که موضوع را با تهیه کننده اثر، هارون یشایایی مطرح کرد، ایشان گفتند: آقای درویش معتقدند این نوع فیلمبرداری خوب است؟ خانم پرتو هم گفتند: بله. و ایشان گفتند پس همین کار را کنید. ایشان به عنوان تهیه کننده طوری رفتار کردند که ما تصمیم گرفتیم این پلان را در یک برداشت بگیریم و همین طور هم شد.
محمود کلاری نیز با بیان این که خاطره فیلمبرداری صحنه جنگ در فیلم کیمیا از اتفاقات عجیب سینمای ایران بوده است، عنوان کرد: این اتفاق با توجه به زمان اجرا، بسیار عجیب بود، چرا که در آن دوران دیجیتال و حتی ویدیو در سینما معنا نداشت و باید فیلم ها را با نگاتیو ضبط می کردیم.
در این پلان، انفجارهای بسیاری وجود داشت و ترس از این که در این انفجارها برای یکی از عوامل اتفاقی بیفتد در ما وجود داشت و البته اصول ایمنی رعایت شده بود. در بسیاری از فیلم هایی که فیلمبرداری آن را بر عهده داشتم، سنگ ریزه های حاصل از انفجارها به من و یا دستیارانم جراحت وارد کرده است و در این اثر، آسیبی به کسی نرسید.
افرادی خواستند سرنوشت دیگری برای «رستاخیز» رقم بزنند
احمدرضا درویش در پایان این نشست در پاسخ به سوال مجری برنامه در رابطه با اکران فیلم «رستاخیز» گفت: فیلم رستاخیز اکران شد. کسانی تصمیم گرفتند و سرنوشت دیگری برای فیلم رقم زدند. ما در مرحله اکران فیلم نیستیم؛ چرا که فیلم اکران شده و سینمای ایران یک اکران دارد. اکران 2 و 3 برای سینمای قبل از انقلاب اسلامی بوده است.
وی خاطرنشان کرد: فیلم «رستاخیز» ساخته شد و ملت ایران این فیلم را خواهند دید.
