رهبر انقلاب در دیدار اخیر خود به رفتار آمریکایی ها بعد از جمع بندی مذاکرات اشاره کردند: "امروز آمریکا آبروی گذشته را در این منطقه ندارد؛ میخواهند این را بازسازی کنند. در کشور ما هم قصدشان همین است؛ در ایران هم نیتشان این است. آنها به خیال خودشان، در این جریان مذاکرات هسته‌ای از این مذاکرات و از این توافق، وسیله‌ای پیدا کنند برای نفوذ در داخل کشور."
به گزارش شهدای ایران، بعد از مذاکرات وین و نگارش متن برجام، اظهارات خصمانه مقامات فعلی و سابق آمریکا علیه ایران درحالی ادامه دارد که فضای مثبت سیاسی بر روابط دو جانبه با بسیاری از کشورهای غربی حاکم شده و موجی از سفر مقامات بلندپایه کشورهای اروپایی و نمایندگان شرکت های بزرگ اقتصادی به تهران جدای از انتقادهای وارد به این سفرها به راه افتاده است؛ اما خوی استکباری و سلطه گری آمریکا گویا همچنان نسبت به ایران نه تنها کاسته نشده بلکه جری تر هم شده است به گونه ای که رهبرانقلاب در دیدار اخیر خود بیان کردند: «نقشه دشمن نفوذ است؛ می خواهند در کشورهای اسلامی و در کشورهای این منطقه، یک نفوذی به وجود بیاورند که تا ده ها سال ادامه داشته باشد. در کشور ما هم قصدشان همین است؛ در ایران هم نیتشان این است. آنها به خیال خودشان، در این جریان مذاکرات هسته ای -این توافقی که حالا نه در اینجا هنوز تکلیفش معلوم است، نه در آمریکا؛ هم اینجا معلوم نیست که رد بشود یا قبول، هم آنجا معلوم نیست که رد بشود یا قبول- نیت آنها این بود که از این مذاکرات و از این توافق، وسیله ای پیدا کنند برای نفوذ در داخل کشور. ما این راه را بستیم و این راه را به طور قاطع خواهیم بست؛ نه نفوذ اقتصادی آمریکایی ها را در کشورمان اجازه خواهیم داد، نه نفوذ سیاسی آنها را، نه حضور سیاسی آنها را، نه نفوذ فرهنگی آنها را؛ با همه ی توان مقابله خواهیم کرد؛ اجازه نخواهیم داد.» طبعا بررسی رفتارهای آمریکا بعد از جمع بندی نهایی مذاکرات هسته ای وین پرده از سیاست های آینده آمریکا برخواهد داشت و تعهد این بازیگر در دوره ی اجرای توافق در صورت تصویب، و همچنین گوشه ای از نقشه ی نفوذ آن را به نمایش خواهد گذاشت؛ که در ادامه به بررسی محور رفتارهای آمریکا بعد از 23 تیر پرداخته می شود:
ایران دشمن قسم خورده
با اینکه کشور ایران همه فعالیت های هسته ای خود را زیر نظر سازمان انرژی اتمی انجام داده و همیشه اعلام کرده که قصد ساخت سلاح های هسته ای را ندارد و گزارش های آژانس هم این ادعا را ثابت می کند و حتی خود رئیس جمهور آمریکا در گفتگو با شبکه خبری بی ب سی هم اذعان داشت: «ما مسیر‌های ایران برای دستیابی به سلاح هسته ای را بسته ایم. این اولویت اول ما بود زیرا اگر ایران به سلاح هسته ای دست می یافت با حمایت بمب هسته ای چالش استراتژیک بسیار بزرگتری را برای آمریکا، اسرائیل، متحدین مان در خلیج [فارس] و متحدین اروپایی مان پدید می آورند.» جو بایدن معاون رئیس جمهور آمریکا هم در گفتگو با رهبران جامعه یهودی، گفت: « این ایده که ایرانی ها می توانند از روند راستی آزمایی طفره بروند، امکان پذیر نیست.» اما با این حال آمریکا ایران را همچنان متهم به ساخت سلاح هسته ای کرده و دشمن خود می خواند؛ وال استریت ژورنال بیان کرد که بسیاری از سیاستمداران آمریکایی اعلام کرده اند نگران این مسئله هستند که توافق کنونی امکان دستیابی ایران به سلاح هسته ای پس از پایان این دوره را فراهم سازد.
به گونه ای باراک اوباما تاکید کرده: «اختلافات ما با ایران واقعی و جدی است و تاریخ دشوار و پیچیده میان کشورهای ما غیرقابل انکار است. ما با ایرانی طرف هستیم که بیش از سی و پنج سال دشمن قسم خورده آمریکا بوده است.» همچنین جان کربی سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا طی کنفرانس خبری روزانه خود گفت که ایران دوست آمریکا نیست، ایران همچنان به تامین مالی و اقدامات بی ثبات کننده می پردازد. در این صورت آیا می توان ایران را یک دوست خطاب کرد؟ نه، فکر نمی کنم که بتوانیم اینگونه خطاب کنیم. جان کری وزیر خارجه آمریکا هم طی سخنرانی در شورای روابط خارجی آمریکا گفت: هیچ چیز در این توافق بر اساس اعتماد نبوده است. ما ساده لوح نیستیم و تاریخ را می دانیم. ما می دانیم که ایران در منطقه چه کاری انجام می دهد، در یمن، در سوریه، در عراق، حزب الله لبنان، اما اگر قرار است آنها را عقب برانیم اولین قدم این است که ایرانی را عقب برانیم که سلاح هسته ای ندارد. وی با اشاره به اینکه دیگر گزینه موجود بمباران تأسیسات هسته ای ایران است و "کاملاً روشن می گویم که ما این گزینه را از روی میز برنداشته ایم"، اما به نقل از رئیس جمهور کشورش گفت: "جنگ باید آخرین راه چاره باشد نه اولین. در این راستا سناتور دموکرات "بن کاردین" هم اذعان داشت: ما به ایرانی ها اطمینان نداریم اما باید احساسات را کنار گذاشته و به توافق بنگریم.
گزینه نظامی روی میز
آمریکا که همواره ایران را تهدید به گزینه نظامی می کرد حتی بعد از توافق هم تغییری در رفتار دولتمردانش ایجاد نشد و همان روال قبلی ادامه پیدا کرده است به طوری که باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا در گفتگو با شبکه خبری بی بی سی گفت اگرچه توافق هسته ای با ایران در حال نهایی شدن است اما موضوعات مهم دیگری باقیست که امیدوار است آنها را از طریق دیپلماتیک و "در صورت لزوم از طریق نظامی" حل کند. رویترز اعلام کرد استیو اسرائیل نماینده آمریکایی در جمع خبرنگاران تأکید کرده که جو بایدن معاون رئیس جمهور آمریکا به نمایندگان دموکرات گفته است که در توافق هسته ای ایران، هیچ چیزی وجود ندارد که گزینه اقدام نظامی را حذف کند. همچنین اشتون کارتر وزیر دفاع آمریکا در آستانه سفر به سرزمین های اشغالی فلسطین گفته است: « توافق هسته ای ایران برای متوقف کردن تهران در دستیابی به سلاح اتمی به این معنا نیست که گزینه نظامی از روی میز حذف شده است. یکی از دلایلی که این توافق با ایران خوب است، آن است که این توافق مانعی برای استفاده از گزینه نظامی نخواهد بود. ما در حال ارتقای چنین گزینه نظامی هستیم تا در صورت نقض مفاد توافقنامه از سوی ایران، از آن استفاده کنیم.» کارتر هم با انتشار بیانیه ای بر کمک واشنگتن برای ارتقای امنیت اسرائیل تأکید کرد، که در آن گفته است: «آمریکا در صورت نیاز از گزینه نظامی استفاده خواهد کرد تا از متحدان خود حمایت کند.» در این رابطه جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفید هم اذعان کرد:« اگر زمانی ما مطمئن شویم که آنها به توافق پایبند نیستند آنگاه ما همچنان گزینه های زیاد و مختلفی را در اختیار خواهیم داشت. بازگشت تحریم ها یا حتی اجرای گزینه نظامی.»
این اظهارات در حالی است که چارلز فریمن سفیر سابق آمریکا در عربستان سعودی و رئیس شورای سیاست خاورمیانه در مصاحبه با اسپاتنیک تاکید کرد که آمریکا این حق را ندارد که اگر تهران را به نقض مفاد توافقنامه هسته ای متهم کند، به ایران حمله نظامی نماید. فریمن افزود: ما این حق را نداریم که از زور علیه ایران استفاده کنیم چرا که قوانین بین المللی چنین حقی را به ما نمی دهد. حمله به ایران آن هم در شرایطی که شورای امنیت چارچوب مربوط به محدود کردن برنامه اتمی این کشور را تصویب کرده است، نقض قوانین بین المللی به شمار می رود. وی تصریح کرد: لفاظی های پس از توافق هسته ای باید تعدیل شود تا این واقعیت نمایان شود که در حال حاضر بر سر تدابیری برای مدیریت مشکل، توافق حاصل شده است. "همه گزینه ها روی میز است" و عبارات دیگری مانند این، دیگر چیزی بیشتر از اظهارات نیشدار نیست. تهدید به اقدام نظامی علیه ایران برای نابودی تاسیسات اتمی هرگز یک گزینه معتبر نخواهد بود. این تنها یک موضع گیری سیاسی توخالی است.
اقدام نظامی علیه ایران
اما تهدید گزینه نظامی روی میز از طرف آمریکا صرفا محدود به سیاست های اعلامی آمریکا نبوده و در قالب سیاست های اعمالی هم جامه عمل به تن کرده است. رئیس جمهوری آمریکا با حضور در کنفرانسی خبری گفت من در نگرانی های اسرائیل، سعودی ها و شرکای خلیجی مان در مورد ارسال سلاح از ایران و ایجاد نزاع و آشوب در منطقه شریک هستم. در مورد نگرانی های موجود درباره ارسال سلاح، ایالات متحده و شرکای خلیجی آن باید اشتراک اطلاعات امنیتی خود را بیش از پیش افزایش دهند. در این راستا دنیس راس مشاور سابق باراک اوباما پس از توافق هسته ای ایران و قدرت های جهانی اعلام کرد:« برای داشتن یک گزینه نظامی معتبر، تنها این کافی نیست که بگوییم همه گزینه ها روی میز است. ما باید قاطع تر باشیم.» همچنین بنیامین کاردین سناتور دموکرات آمریکایی در واکنش به این توافق گفت: اگر توافق هسته ای اجرا شود، آمریکا باید کمک های نظامی به اسرائیل و کشورهای دوست خود در خلیج فارس را افزایش دهد، کشورهایی که اکنون برای به شکست انجامیدن این توافق تلاش می کنند.
رسانه های خبری آمریکا هم اعلام کردند دولت باراک اوباما که اخیرا به توافق هسته ای با ایران دست یافته است، در نظر دارد با کمک به کشورهای عربی برای توسعه و تقویت سامانه دفاع موشکی، نگرانی این کشورها نسبت به توافق هسته ای ایران را کاهش دهد. روزنامه وال استریت ژورنال نوشت واشنگتن قصد دارد علاوه بر توسعه سامانه دفاع موشکی همگرا بین متحدان کلیدی خود در منطقه خاورمیانه شامل عربستان، ارسال سلاح به این کشورها را نیز تسریع بخشد.
در تایید این موضوع شبکه تلویزیونی«راشا تودی» بیان داشت گزارش ها حاکی است که دولت آمریکا به منظور کاهش تنش های به وجود آمده بین واشنگتن و تل آویو به دنبال توافق هسته ای اخیر 1+5 با ایران در وین، پیشنهاد افزایش یک و نیم میلیارد دلاری کمک های نظامی سالانه خود به اسرائیل را مطرح کرده است. بر اساس اعلام منابع اسرائیلی در گفت وگو با روزنامه صهیونیستی «جروزالم پست»، افزایش کمک های نظامی آمریکا به اسرائیل به معنای این است که تل آویو اسکادران های مازادی برای جنگنده های اف 35 در اختیار خواهد داشت و بودجه لازم برای تامین هزینه های مربوط به تحقیق و توسعه سیستم های دفاع موشکی اش نیز فراهم می شود و همچنین مهمات لازم برای پر کردن انبار تسلیحاتی خود را که در جریان بمباران سال گذشته اش در غزه خالی شده است، به دست خواهد آورد. منابع آگاه در گفت و گو با روزنامه آمریکایی «نیویورک تایمز» اعلام کرده اند که اسرائیل در حال حاضر سالانه 3 میلیارد دلار از آمریکا کمک نظامی دریافت می کند که بیشتر این کمک ها صرف خرید سخت افزارهای نظامی آمریکایی مانند جنگنده و سیستم های دفاع موشکی می شود؛ با این حال بحث میان مقامات آمریکایی و اسرائیلی درباره افزایش کمک های نظامی سالانه به اسرائیل تا حدود 4.2 و 4.5 میلیارد دلار مطرح شده است.
وزیر خارجه آمریکا در گفت‌وگو با روزنامه الشرق الاوسط بر اراده کشورش برای اتخاذ یک راهبرد با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس برای مقابله با ایران تأکید کرد. جان کری در این مصاحبه به "جدی بودن واشنگتن در تلاش برای مقابله با ایران در منطقه" اشاره کرد و گفت که ملاقات با همتایانش در شورای همکاری خلیج فارس در دوحه قطر فقط برای آگاه کردن آنها از همه جزئیات توافق هسته ای نیست بلکه بر شکل دهی به یک راهبرد برای مقابله با تهران و تحرکات غیرقانونی اش در منطقه متمرکز خواهد بود. همچنین اشتون کارتر وزیر دفاع آمریکا در سفر به سرزمین های اشغالی فلسطین گفت: آمریکا می خواهد همکاری در زمینه های مقابله با تروریسم، نیروهای عملیات ویژه و امنیت دریایی و همین طور دفاع موشکی و امنیت سایبری را با کشورهای عربی ارتقا دهد و مدعی شد که ایران تهدیدی مشترک برای ریاض و واشنگتن قلمداد می شود. مشاور سابق رئیس جمهور آمریکا تأکید کرد که با توجه به توافق هسته ای ایران، امنیت اسرائیل باید با مهمات و تسلیحات تخریب کننده پناهگاه زیرزمینی تقویت شود و خواستار آن شد که واشنگتن بمب افکن های بی52 را در اختیار رژیم صهیونیستی قرار دهد. بمب افکن های بی52 قادر به حمل بمبهای 30هزار پوندی معادل 15 تن برای تخریب پناهگاه های زیرزمینی است. کارشناسان نظامی بر این باورند که برای از بین بردن تأسیسات هسته ای ایران به این نوع بمبها نیاز است.
همچنین آمریکا به دنبال توسعه و استقرار سامانه های دفاع موشک بالستیک در لهستان و رومانی با انگیزه هدف قرار دادن ایران و کره شمالی بوده و نیکلاس برنز معاون سابق وزارت خارجه آمریکا در مصاحبه با اسپاتنیک مخالفت روسیه با استقرار سامانه های دفاعی را بی ارزش دانست و توافق هسته ای اخیر را عامل عدم استقرار این سامانه ها ندانست. این در حالی است که تئودور پاستول استاد موسسه تکنولوژی ماساچوست و مقام سابق پنتاگون در مصاحبه با اسپوتنیک تصریح کرده بود سامانه دفاع ضد موشکی بالستیک آمریکا برای دفاع و حمایت از اروپا در برابر حملات ایران، لازم نخواهد بود. چون هیچ تهدید موشک بالستیکی از جانب ایران، علیه آمریکا و اروپا وجود ندارد. این کارشناس موشکی در ادامه اظهار داشت: ایران قابلیت ساخت موشک های دوربرد را برای تهدید آمریکا ندارد.
یکی از اصلی ترین هدف ایران از مذاکرات هسته ای با کشورهای 5+1 لغو همه تحریم ها بود اما اظهارت مقامات آمریکایی به گونه ای است که در صورت لزوم، احیای تحریم ها را حق مسلم خود دانسته و حتی در برخی حوزه ها قصد افزایش فشار بر ایران را دارند به گونه ای که اوباما اذعان داشت اگر ایران درباره توافق هسته ای تقلب کند، تحریم ها به سرعت باز خواهند گشت و این توافق رئیس جمهور بعدی آمریکا را در موضع قدرتمندتری در قبال ایران قرار خواهد داد و تحریم ها با یک سازوکار «احیای سریع» مجدداً علیه این کشور به اجرا گذاشته خواهد شد. همچنین وزیر امور خارجه آمریکا تاکید کرد ما مکانیزمی را فراهم کرده ایم که بر اساس آن می توانیم به سازمان ملل برویم، یک کشور می تواند به شورای امنیت برود. ما این توانایی را داریم که تحریم ها را به سرعت بازگردانیم و یا هر تحریمی را که می خواهیم اعمال کنیم و در صورتی که به ما دسترسی ندهند آنها را به دلیل نقض توافق پاسخگو گردانیم.
مقامات آمریکایی بیان داشتند که تحریم های مربوط به سه حوزه حقوق بشر، موشکی و تروریستی هم ادامه خواهد یافت. ژنرال مارتین دمپسی رئیس ستاد مشترک آمریکا هفته گذشته در نشست استماع کنگره گفته بود: تحت هیچ شرایطی ما فشار بر ایران در خصوص قابلیت های موشک بالستیک و قاچاق سلاح را کاهش نخواهیم داد. همچنین الیزابت روزنبرگ، مدیر بخش انرژی، اقتصاد و امنیت در مرکز امنیت جدید آمریکا که قبلاً مشاور ارشد وزارت خزانه داری آمریکا در حوزه تروریسم و اطلاعات مالی و تحریم ها بود و نقش کلیدی در طراحی و تدوین تحریم های اعمال شده علیه ایران ایفا کرد در نشستی درباره توافق هسته ای وین که هشت اندیشکده آمریکایی بانی آن بودند و در مرکز تحقیقاتی وودرو ویلسون در واشنگتن برگزار شد، گفت: تحریم های دیگری علیه ایران مطرح است که به علت اقداماتی ازقبیل حمایت از تروریسم و ایجاد بی ثباتی است که قوانینی درباره آن وجود دارد و همچنان به قوت خود باقی خواهد ماند. تحریم ها یکی از مؤثرترین ابزارها درقالب ابزارهای قهری مطرح در جعبه ابزار سیاست خارجی آمریکا است. جک لو، وزیر خزانه داری آمریکا در جلسه استماع کمیته روابط خارجی سنا هم گفت: رفع تحریم ها تنها پس از اثبات تعهد ایران به توافق انجام خواهد شد. ما تحریم های تجاری و تحریم های سپاه پاسداران را بر نخواهیم داشت. و کری هم افزود: انزوای ایران به علت حمایت از تروریسم و حمایت از تجارت سلاح و حمایت از حوثی ها و حزب الله لبنان ادامه خواهد داشت.
با اینکه وزیران امور خارجه و انرژی آمریکا طی مقاله ای نوشتند اگر ایران به مسئولیت های خود عمل نکند، تحریم ها به جای خود باز خواهند گشت و هیچ کشوری نمی تواند مانع از این اتفاق شود و در همان زمان نیز تحریم های اقتصادی تا زمانی که ایران به تعهدات کلیدی خود عمل نکند دست نخورده باقی خواهد ماند واین تعهدات شامل حذف هسته رآکتور اراک، قطع اتصال و مهر و موم کردن 13 هزار سانتریفیوژ و انتقال بخش عمده ای ذخایر اورانیوم به خارج از کشور است و البته تحریم های آمریکا در زمینه تروریسم، حقوق بشر و موشک ها نیز همچنان ادامه خواهد یافت؛ اما جاش ارنست سخنگوی کاخ سفید پا را از این هم فراتر گذاشت و رفع تحریم ها را منوط به انتقال یک دسته اطلاعات سری کرد که برای تکمیل اطلاعات خود روی آن حساب ویژه باز کرده اند.
جاش ارنست در کنفرانس خبری پنجشنبه گفت: پیش از آنکه هر گونه کاهش در تحریم های ایران ایجاد شود، آنان می بایست اطلاعات و دسترسی لازم را برای تکمیل گزارش در اختیار آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره ابعاد نظامی احتمالی (PMD) برنامه اتمی این کشور قرار بدهند. در واقع برخلاف اظهارات برخی از جمهوری خواهان، این توافق بدون ارائه این اطلاعات و دسترسی ها به کارشناسان هسته ای در آژانس بین المللی انرژی اتمی قابل اجرا نیست. ما روی اعطای دسترسی به آژانس برای تکمیل گزارش خود حساب باز کرده ایم و البته موضوع دیگری که صحت دارد، این است که ما نیز اطلاعات زیادی در خصوص برنامه اتمی ایران داریم. چیزی که مهم است این است که ایران پیش از دریافت هرگونه تخفیف در تحریم ها، می بایست به ملزوماتی که آژانس برای دسترسی به اطلاعات دارد، پایبند باشد.
جمع بندی
صفحات تاریخ پر است از بدعهدی های کشوری مثل آمریکا و سابقه پر فراز و نشیب ایران چه قبل از انقلاب و چه بعد از آن گواه شکست حتمی کشور متکی به آمریکا می باشد. جمع بندی نهایی مذاکرات هسته ای وین جدای از ضعف های فنی و حقوقی آن، در سطح بین المللی، اقتدار و صلح طلب بودن ایران را به نمایش گذاشت. این موضع قطعا یک تجربه ای ارزشمند به حافظه تاریخی ملت ایران و خصوصا دولت یازدهم خواهد افزود که به جای آنکه چشم به دست کشورهای مستکبری همچون آمریکا بدوزد، به توان داخلی خود اتکا کرده و دل به لبخندهای دشمن نبندد.
*دیدبان
ایران دشمن قسم خورده
با اینکه کشور ایران همه فعالیت های هسته ای خود را زیر نظر سازمان انرژی اتمی انجام داده و همیشه اعلام کرده که قصد ساخت سلاح های هسته ای را ندارد و گزارش های آژانس هم این ادعا را ثابت می کند و حتی خود رئیس جمهور آمریکا در گفتگو با شبکه خبری بی ب سی هم اذعان داشت: «ما مسیر‌های ایران برای دستیابی به سلاح هسته ای را بسته ایم. این اولویت اول ما بود زیرا اگر ایران به سلاح هسته ای دست می یافت با حمایت بمب هسته ای چالش استراتژیک بسیار بزرگتری را برای آمریکا، اسرائیل، متحدین مان در خلیج [فارس] و متحدین اروپایی مان پدید می آورند.» جو بایدن معاون رئیس جمهور آمریکا هم در گفتگو با رهبران جامعه یهودی، گفت: « این ایده که ایرانی ها می توانند از روند راستی آزمایی طفره بروند، امکان پذیر نیست.» اما با این حال آمریکا ایران را همچنان متهم به ساخت سلاح هسته ای کرده و دشمن خود می خواند؛ وال استریت ژورنال بیان کرد که بسیاری از سیاستمداران آمریکایی اعلام کرده اند نگران این مسئله هستند که توافق کنونی امکان دستیابی ایران به سلاح هسته ای پس از پایان این دوره را فراهم سازد.
به گونه ای باراک اوباما تاکید کرده: «اختلافات ما با ایران واقعی و جدی است و تاریخ دشوار و پیچیده میان کشورهای ما غیرقابل انکار است. ما با ایرانی طرف هستیم که بیش از سی و پنج سال دشمن قسم خورده آمریکا بوده است.» همچنین جان کربی سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا طی کنفرانس خبری روزانه خود گفت که ایران دوست آمریکا نیست، ایران همچنان به تامین مالی و اقدامات بی ثبات کننده می پردازد. در این صورت آیا می توان ایران را یک دوست خطاب کرد؟ نه، فکر نمی کنم که بتوانیم اینگونه خطاب کنیم. جان کری وزیر خارجه آمریکا هم طی سخنرانی در شورای روابط خارجی آمریکا گفت: هیچ چیز در این توافق بر اساس اعتماد نبوده است. ما ساده لوح نیستیم و تاریخ را می دانیم. ما می دانیم که ایران در منطقه چه کاری انجام می دهد، در یمن، در سوریه، در عراق، حزب الله لبنان، اما اگر قرار است آنها را عقب برانیم اولین قدم این است که ایرانی را عقب برانیم که سلاح هسته ای ندارد. وی با اشاره به اینکه دیگر گزینه موجود بمباران تأسیسات هسته ای ایران است و "کاملاً روشن می گویم که ما این گزینه را از روی میز برنداشته ایم"، اما به نقل از رئیس جمهور کشورش گفت: "جنگ باید آخرین راه چاره باشد نه اولین. در این راستا سناتور دموکرات "بن کاردین" هم اذعان داشت: ما به ایرانی ها اطمینان نداریم اما باید احساسات را کنار گذاشته و به توافق بنگریم.
آمریکا که همواره ایران را تهدید به گزینه نظامی می کرد حتی بعد از توافق هم تغییری در رفتار دولتمردانش ایجاد نشد و همان روال قبلی ادامه پیدا کرده است به طوری که باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا در گفتگو با شبکه خبری بی بی سی گفت اگرچه توافق هسته ای با ایران در حال نهایی شدن است اما موضوعات مهم دیگری باقیست که امیدوار است آنها را از طریق دیپلماتیک و "در صورت لزوم از طریق نظامی" حل کند. رویترز اعلام کرد استیو اسرائیل نماینده آمریکایی در جمع خبرنگاران تأکید کرده که جو بایدن معاون رئیس جمهور آمریکا به نمایندگان دموکرات گفته است که در توافق هسته ای ایران، هیچ چیزی وجود ندارد که گزینه اقدام نظامی را حذف کند. همچنین اشتون کارتر وزیر دفاع آمریکا در آستانه سفر به سرزمین های اشغالی فلسطین گفته است: « توافق هسته ای ایران برای متوقف کردن تهران در دستیابی به سلاح اتمی به این معنا نیست که گزینه نظامی از روی میز حذف شده است. یکی از دلایلی که این توافق با ایران خوب است، آن است که این توافق مانعی برای استفاده از گزینه نظامی نخواهد بود. ما در حال ارتقای چنین گزینه نظامی هستیم تا در صورت نقض مفاد توافقنامه از سوی ایران، از آن استفاده کنیم.» کارتر هم با انتشار بیانیه ای بر کمک واشنگتن برای ارتقای امنیت اسرائیل تأکید کرد، که در آن گفته است: «آمریکا در صورت نیاز از گزینه نظامی استفاده خواهد کرد تا از متحدان خود حمایت کند.» در این رابطه جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفید هم اذعان کرد:« اگر زمانی ما مطمئن شویم که آنها به توافق پایبند نیستند آنگاه ما همچنان گزینه های زیاد و مختلفی را در اختیار خواهیم داشت. بازگشت تحریم ها یا حتی اجرای گزینه نظامی.»
این اظهارات در حالی است که چارلز فریمن سفیر سابق آمریکا در عربستان سعودی و رئیس شورای سیاست خاورمیانه در مصاحبه با اسپاتنیک تاکید کرد که آمریکا این حق را ندارد که اگر تهران را به نقض مفاد توافقنامه هسته ای متهم کند، به ایران حمله نظامی نماید. فریمن افزود: ما این حق را نداریم که از زور علیه ایران استفاده کنیم چرا که قوانین بین المللی چنین حقی را به ما نمی دهد. حمله به ایران آن هم در شرایطی که شورای امنیت چارچوب مربوط به محدود کردن برنامه اتمی این کشور را تصویب کرده است، نقض قوانین بین المللی به شمار می رود. وی تصریح کرد: لفاظی های پس از توافق هسته ای باید تعدیل شود تا این واقعیت نمایان شود که در حال حاضر بر سر تدابیری برای مدیریت مشکل، توافق حاصل شده است. "همه گزینه ها روی میز است" و عبارات دیگری مانند این، دیگر چیزی بیشتر از اظهارات نیشدار نیست. تهدید به اقدام نظامی علیه ایران برای نابودی تاسیسات اتمی هرگز یک گزینه معتبر نخواهد بود. این تنها یک موضع گیری سیاسی توخالی است.
اقدام نظامی علیه ایران
اما تهدید گزینه نظامی روی میز از طرف آمریکا صرفا محدود به سیاست های اعلامی آمریکا نبوده و در قالب سیاست های اعمالی هم جامه عمل به تن کرده است. رئیس جمهوری آمریکا با حضور در کنفرانسی خبری گفت من در نگرانی های اسرائیل، سعودی ها و شرکای خلیجی مان در مورد ارسال سلاح از ایران و ایجاد نزاع و آشوب در منطقه شریک هستم. در مورد نگرانی های موجود درباره ارسال سلاح، ایالات متحده و شرکای خلیجی آن باید اشتراک اطلاعات امنیتی خود را بیش از پیش افزایش دهند. در این راستا دنیس راس مشاور سابق باراک اوباما پس از توافق هسته ای ایران و قدرت های جهانی اعلام کرد:« برای داشتن یک گزینه نظامی معتبر، تنها این کافی نیست که بگوییم همه گزینه ها روی میز است. ما باید قاطع تر باشیم.» همچنین بنیامین کاردین سناتور دموکرات آمریکایی در واکنش به این توافق گفت: اگر توافق هسته ای اجرا شود، آمریکا باید کمک های نظامی به اسرائیل و کشورهای دوست خود در خلیج فارس را افزایش دهد، کشورهایی که اکنون برای به شکست انجامیدن این توافق تلاش می کنند.
رسانه های خبری آمریکا هم اعلام کردند دولت باراک اوباما که اخیرا به توافق هسته ای با ایران دست یافته است، در نظر دارد با کمک به کشورهای عربی برای توسعه و تقویت سامانه دفاع موشکی، نگرانی این کشورها نسبت به توافق هسته ای ایران را کاهش دهد. روزنامه وال استریت ژورنال نوشت واشنگتن قصد دارد علاوه بر توسعه سامانه دفاع موشکی همگرا بین متحدان کلیدی خود در منطقه خاورمیانه شامل عربستان، ارسال سلاح به این کشورها را نیز تسریع بخشد.
در تایید این موضوع شبکه تلویزیونی«راشا تودی» بیان داشت گزارش ها حاکی است که دولت آمریکا به منظور کاهش تنش های به وجود آمده بین واشنگتن و تل آویو به دنبال توافق هسته ای اخیر 1+5 با ایران در وین، پیشنهاد افزایش یک و نیم میلیارد دلاری کمک های نظامی سالانه خود به اسرائیل را مطرح کرده است. بر اساس اعلام منابع اسرائیلی در گفت وگو با روزنامه صهیونیستی «جروزالم پست»، افزایش کمک های نظامی آمریکا به اسرائیل به معنای این است که تل آویو اسکادران های مازادی برای جنگنده های اف 35 در اختیار خواهد داشت و بودجه لازم برای تامین هزینه های مربوط به تحقیق و توسعه سیستم های دفاع موشکی اش نیز فراهم می شود و همچنین مهمات لازم برای پر کردن انبار تسلیحاتی خود را که در جریان بمباران سال گذشته اش در غزه خالی شده است، به دست خواهد آورد. منابع آگاه در گفت و گو با روزنامه آمریکایی «نیویورک تایمز» اعلام کرده اند که اسرائیل در حال حاضر سالانه 3 میلیارد دلار از آمریکا کمک نظامی دریافت می کند که بیشتر این کمک ها صرف خرید سخت افزارهای نظامی آمریکایی مانند جنگنده و سیستم های دفاع موشکی می شود؛ با این حال بحث میان مقامات آمریکایی و اسرائیلی درباره افزایش کمک های نظامی سالانه به اسرائیل تا حدود 4.2 و 4.5 میلیارد دلار مطرح شده است.
وزیر خارجه آمریکا در گفت‌وگو با روزنامه الشرق الاوسط بر اراده کشورش برای اتخاذ یک راهبرد با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس برای مقابله با ایران تأکید کرد. جان کری در این مصاحبه به "جدی بودن واشنگتن در تلاش برای مقابله با ایران در منطقه" اشاره کرد و گفت که ملاقات با همتایانش در شورای همکاری خلیج فارس در دوحه قطر فقط برای آگاه کردن آنها از همه جزئیات توافق هسته ای نیست بلکه بر شکل دهی به یک راهبرد برای مقابله با تهران و تحرکات غیرقانونی اش در منطقه متمرکز خواهد بود. همچنین اشتون کارتر وزیر دفاع آمریکا در سفر به سرزمین های اشغالی فلسطین گفت: آمریکا می خواهد همکاری در زمینه های مقابله با تروریسم، نیروهای عملیات ویژه و امنیت دریایی و همین طور دفاع موشکی و امنیت سایبری را با کشورهای عربی ارتقا دهد و مدعی شد که ایران تهدیدی مشترک برای ریاض و واشنگتن قلمداد می شود. مشاور سابق رئیس جمهور آمریکا تأکید کرد که با توجه به توافق هسته ای ایران، امنیت اسرائیل باید با مهمات و تسلیحات تخریب کننده پناهگاه زیرزمینی تقویت شود و خواستار آن شد که واشنگتن بمب افکن های بی52 را در اختیار رژیم صهیونیستی قرار دهد. بمب افکن های بی52 قادر به حمل بمبهای 30هزار پوندی معادل 15 تن برای تخریب پناهگاه های زیرزمینی است. کارشناسان نظامی بر این باورند که برای از بین بردن تأسیسات هسته ای ایران به این نوع بمبها نیاز است.
همچنین آمریکا به دنبال توسعه و استقرار سامانه های دفاع موشک بالستیک در لهستان و رومانی با انگیزه هدف قرار دادن ایران و کره شمالی بوده و نیکلاس برنز معاون سابق وزارت خارجه آمریکا در مصاحبه با اسپاتنیک مخالفت روسیه با استقرار سامانه های دفاعی را بی ارزش دانست و توافق هسته ای اخیر را عامل عدم استقرار این سامانه ها ندانست. این در حالی است که تئودور پاستول استاد موسسه تکنولوژی ماساچوست و مقام سابق پنتاگون در مصاحبه با اسپوتنیک تصریح کرده بود سامانه دفاع ضد موشکی بالستیک آمریکا برای دفاع و حمایت از اروپا در برابر حملات ایران، لازم نخواهد بود. چون هیچ تهدید موشک بالستیکی از جانب ایران، علیه آمریکا و اروپا وجود ندارد. این کارشناس موشکی در ادامه اظهار داشت: ایران قابلیت ساخت موشک های دوربرد را برای تهدید آمریکا ندارد.
بازگشت تحریم ها
یکی از اصلی ترین هدف ایران از مذاکرات هسته ای با کشورهای 5+1 لغو همه تحریم ها بود اما اظهارت مقامات آمریکایی به گونه ای است که در صورت لزوم، احیای تحریم ها را حق مسلم خود دانسته و حتی در برخی حوزه ها قصد افزایش فشار بر ایران را دارند به گونه ای که اوباما اذعان داشت اگر ایران درباره توافق هسته ای تقلب کند، تحریم ها به سرعت باز خواهند گشت و این توافق رئیس جمهور بعدی آمریکا را در موضع قدرتمندتری در قبال ایران قرار خواهد داد و تحریم ها با یک سازوکار «احیای سریع» مجدداً علیه این کشور به اجرا گذاشته خواهد شد. همچنین وزیر امور خارجه آمریکا تاکید کرد ما مکانیزمی را فراهم کرده ایم که بر اساس آن می توانیم به سازمان ملل برویم، یک کشور می تواند به شورای امنیت برود. ما این توانایی را داریم که تحریم ها را به سرعت بازگردانیم و یا هر تحریمی را که می خواهیم اعمال کنیم و در صورتی که به ما دسترسی ندهند آنها را به دلیل نقض توافق پاسخگو گردانیم.
مقامات آمریکایی بیان داشتند که تحریم های مربوط به سه حوزه حقوق بشر، موشکی و تروریستی هم ادامه خواهد یافت. ژنرال مارتین دمپسی رئیس ستاد مشترک آمریکا هفته گذشته در نشست استماع کنگره گفته بود: تحت هیچ شرایطی ما فشار بر ایران در خصوص قابلیت های موشک بالستیک و قاچاق سلاح را کاهش نخواهیم داد. همچنین الیزابت روزنبرگ، مدیر بخش انرژی، اقتصاد و امنیت در مرکز امنیت جدید آمریکا که قبلاً مشاور ارشد وزارت خزانه داری آمریکا در حوزه تروریسم و اطلاعات مالی و تحریم ها بود و نقش کلیدی در طراحی و تدوین تحریم های اعمال شده علیه ایران ایفا کرد در نشستی درباره توافق هسته ای وین که هشت اندیشکده آمریکایی بانی آن بودند و در مرکز تحقیقاتی وودرو ویلسون در واشنگتن برگزار شد، گفت: تحریم های دیگری علیه ایران مطرح است که به علت اقداماتی ازقبیل حمایت از تروریسم و ایجاد بی ثباتی است که قوانینی درباره آن وجود دارد و همچنان به قوت خود باقی خواهد ماند. تحریم ها یکی از مؤثرترین ابزارها درقالب ابزارهای قهری مطرح در جعبه ابزار سیاست خارجی آمریکا است. جک لو، وزیر خزانه داری آمریکا در جلسه استماع کمیته روابط خارجی سنا هم گفت: رفع تحریم ها تنها پس از اثبات تعهد ایران به توافق انجام خواهد شد. ما تحریم های تجاری و تحریم های سپاه پاسداران را بر نخواهیم داشت. و کری هم افزود: انزوای ایران به علت حمایت از تروریسم و حمایت از تجارت سلاح و حمایت از حوثی ها و حزب الله لبنان ادامه خواهد داشت.
با اینکه وزیران امور خارجه و انرژی آمریکا طی مقاله ای نوشتند اگر ایران به مسئولیت های خود عمل نکند، تحریم ها به جای خود باز خواهند گشت و هیچ کشوری نمی تواند مانع از این اتفاق شود و در همان زمان نیز تحریم های اقتصادی تا زمانی که ایران به تعهدات کلیدی خود عمل نکند دست نخورده باقی خواهد ماند واین تعهدات شامل حذف هسته رآکتور اراک، قطع اتصال و مهر و موم کردن 13 هزار سانتریفیوژ و انتقال بخش عمده ای ذخایر اورانیوم به خارج از کشور است و البته تحریم های آمریکا در زمینه تروریسم، حقوق بشر و موشک ها نیز همچنان ادامه خواهد یافت؛ اما جاش ارنست سخنگوی کاخ سفید پا را از این هم فراتر گذاشت و رفع تحریم ها را منوط به انتقال یک دسته اطلاعات سری کرد که برای تکمیل اطلاعات خود روی آن حساب ویژه باز کرده اند.
جاش ارنست در کنفرانس خبری پنجشنبه گفت: پیش از آنکه هر گونه کاهش در تحریم های ایران ایجاد شود، آنان می بایست اطلاعات و دسترسی لازم را برای تکمیل گزارش در اختیار آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره ابعاد نظامی احتمالی (PMD) برنامه اتمی این کشور قرار بدهند. در واقع برخلاف اظهارات برخی از جمهوری خواهان، این توافق بدون ارائه این اطلاعات و دسترسی ها به کارشناسان هسته ای در آژانس بین المللی انرژی اتمی قابل اجرا نیست. ما روی اعطای دسترسی به آژانس برای تکمیل گزارش خود حساب باز کرده ایم و البته موضوع دیگری که صحت دارد، این است که ما نیز اطلاعات زیادی در خصوص برنامه اتمی ایران داریم. چیزی که مهم است این است که ایران پیش از دریافت هرگونه تخفیف در تحریم ها، می بایست به ملزوماتی که آژانس برای دسترسی به اطلاعات دارد، پایبند باشد.
صفحات تاریخ پر است از بدعهدی های کشوری مثل آمریکا و سابقه پر فراز و نشیب ایران چه قبل از انقلاب و چه بعد از آن گواه شکست حتمی کشور متکی به آمریکا می باشد. جمع بندی نهایی مذاکرات هسته ای وین جدای از ضعف های فنی و حقوقی آن، در سطح بین المللی، اقتدار و صلح طلب بودن ایران را به نمایش گذاشت. این موضع قطعا یک تجربه ای ارزشمند به حافظه تاریخی ملت ایران و خصوصا دولت یازدهم خواهد افزود که به جای آنکه چشم به دست کشورهای مستکبری همچون آمریکا بدوزد، به توان داخلی خود اتکا کرده و دل به لبخندهای دشمن نبندد.
*دیدبان
