تیتر روز ۱۳ مرداد روزنامه کیهان دقیقاً همانی است که میشود این نوشته را با آن آغازکرد.
به گزارش شهدای ایران، جملات رئیس جمهور روحانی در مراسم تحلیف و جمله معروف: «پناه میبرم به خدا از بستن دهان منتقدان». اتفاقی که بارها نقض آن در این دولت اتفاق افتاد و بارها صدای منتقدان این نقض به رکنی از ارکان دولت نرسید.
وهمه این نقض وعدهها درحالی اتفاقی میافتد که دولت یازدهم بیشتراز همه شعار «زنده باد مخالف من» سرداد. در حقیقت یکی از پررنگترین وعدههای انتخاباتی این دولت نرم شدن برخورد با منتقدین در عمل بود و در طول دوسال گذشته هم رئیس جممهور بارها و بارها گفت که از نقد استقبال میکند.
***
۱۶ دی ۹۲ روزنامه یا لثارات الحسین اولین قربانی این عهدشکنی دولت شد و به خاطر آنچه افترا به دولت و مقامات دولتی خوانده شده شد توقیف شد. بحث این نیست که به روزنامه یا لثارات و انصار حزب الله نقدی وارد نیست چراکه بسیاری از مطالب این روزنامه از نگاه اصولگرایان و معتقدین به نظام هم دارای ایراد بود اما بسته شدن این روزنامه به اتهام توهین و افترا به دولت قطعاً خلاف وعدههای روحانی در آزادی بیان مخالفین است.
واقعیت این است که آزادی بیان در مواجه با مخالف موضوعیت پیدا میکند و اگر در دولت یازدهم روزنامههای اصلاح طلب درباره آنچه در دورههای قبل با احتیاط مینوشتند بی پرواترشده اند دلیلی بر وجود آزادی بیان نیست. بلکه نشانهی آن است که دولت فضای آزادتری را برای این دسته فراهم کرده است؛ اما اینکه مخالفان و منتقدان دولت چقدر در تبیین نظرات خود آزادی بیان دارند، مؤلفهی دیگری ست، چرا که هفته نامه ای مانند ۹ دی با مدیرمسئولی آقای حمید رسایی که مشخصاً مواضعی انتقادی نسبت به دولت آقای روحانی دارد تاکنون سه بار به حکم توقیف دولت یازدهم دچار شده است. تمام این توقیفات به استناد بند قانونی: «مصوبات شورای عالی امنیت ملی برای مطبوعات لازمالاتباع است. در صورت تخلف، «دادگاه میتواند» نشریه متخلف را موقتاً تا دو ماه توقیف و پرونده را خارج از نوبت رسیدگی نماید.» انجام شده و بعد از آخرین آنها در دوازده مرداد سال جاری آقای رسایی در نامه ای خطاب به آقای جنتی، وزیر ارشاد مینویسد: «هفته نامه ۹ دی دوبار پیش از این در دولت یازدهم با استناد به این بند، توقیف شد که هر دو بار در بررسی قضایی به دلیل عدم کفایت مستندات، قرار منع تعقیب برای آن صادر و تبرئه شد.»
دراین بین و بعد از توافق هسته ای که دولت اصرار دارد آن را پایان یافته وبه عنوان بزرگترین وعده انتخاباتی محقق شده خود قلمداد کند، وعده انتخاباتی آزادی بیان منتقدین نقض میشود و وطن امروز و کیهان به خاطر انتقاد ازمذاکرات تذکر میگیرند.
برخورد دولت آقای روحانی فقط با رسانهها صورت نگرفته بلکه ادبیات تند وی نسبت به منتقدین برای اولین بار مردم را با نوع جدیدی از انتقادگریزی دولتها آشنا کرد. الفاظ بی سواد و بی شناسنامه و به جهنم انقدر برای ادبیات سیاسی این کشور نامانوس بود که تا مدتها راجع به آن صحبت و نقد و نوشته تولید شد.
رئیس جمهور میگوید که «دولت منتقدان و نقد سازنده و منصفانه را نعمت میداند» اما به نظر میرسد که باید از رئیس جمهور خواست تا نمونه ای از نقد منصفانه را به عنوان الگو به تمام رسانهها و افراد منتقد بدهد تا دقیقاً مشخص شود که انتقاد از دولت باید چگونه باشد که منجر به بسته شدن دهان منتقد نشود.
هر چند امروز وزیر ارشاد در مراسم روز خبرنگار با اشاره به توقیف چندباره هفته نامه ۹ دی و گلایه ضمنی از دادگاه ویژه روحانیت برای تبرئه ۹ دی صریحاً اعلام کرد که باردیگر در صورت اصرار بر تخلف، این هفته نامه را به جای توقیف لغو پروانه میکند و در عین حال، در بازدید از خبرگزاری ایسنا اظهار کرد که «خبرگزاریهایی که همراهی خوبی با دولت دارند نیازمند همراهی و کمک هستند».
***
روز خبرنگار امسال هم رسید و دوباره سیل پیامکها و ایمیلها و خبرهای تبریک به این قشر رسانه ای به راه افتاد. دراین بین اما چندنفر این جمله آقای روحانی که «خبرنگاران وجدان زنده و دیدگان بیدار جامعه در مسیر تعالی و بهروزی هستند»، این جمله وزیرکار که «دولت به دنبال نشاط بیشتر در مطبوعات است» و یا جمله وزیر ارشاد که «مبارزه واقعی با فساد در سایه دسترسی آزاد به اطلاعات تحقق مییابد» را جدی میگیرند؟
*الف
وهمه این نقض وعدهها درحالی اتفاقی میافتد که دولت یازدهم بیشتراز همه شعار «زنده باد مخالف من» سرداد. در حقیقت یکی از پررنگترین وعدههای انتخاباتی این دولت نرم شدن برخورد با منتقدین در عمل بود و در طول دوسال گذشته هم رئیس جممهور بارها و بارها گفت که از نقد استقبال میکند.
***
۱۶ دی ۹۲ روزنامه یا لثارات الحسین اولین قربانی این عهدشکنی دولت شد و به خاطر آنچه افترا به دولت و مقامات دولتی خوانده شده شد توقیف شد. بحث این نیست که به روزنامه یا لثارات و انصار حزب الله نقدی وارد نیست چراکه بسیاری از مطالب این روزنامه از نگاه اصولگرایان و معتقدین به نظام هم دارای ایراد بود اما بسته شدن این روزنامه به اتهام توهین و افترا به دولت قطعاً خلاف وعدههای روحانی در آزادی بیان مخالفین است.
واقعیت این است که آزادی بیان در مواجه با مخالف موضوعیت پیدا میکند و اگر در دولت یازدهم روزنامههای اصلاح طلب درباره آنچه در دورههای قبل با احتیاط مینوشتند بی پرواترشده اند دلیلی بر وجود آزادی بیان نیست. بلکه نشانهی آن است که دولت فضای آزادتری را برای این دسته فراهم کرده است؛ اما اینکه مخالفان و منتقدان دولت چقدر در تبیین نظرات خود آزادی بیان دارند، مؤلفهی دیگری ست، چرا که هفته نامه ای مانند ۹ دی با مدیرمسئولی آقای حمید رسایی که مشخصاً مواضعی انتقادی نسبت به دولت آقای روحانی دارد تاکنون سه بار به حکم توقیف دولت یازدهم دچار شده است. تمام این توقیفات به استناد بند قانونی: «مصوبات شورای عالی امنیت ملی برای مطبوعات لازمالاتباع است. در صورت تخلف، «دادگاه میتواند» نشریه متخلف را موقتاً تا دو ماه توقیف و پرونده را خارج از نوبت رسیدگی نماید.» انجام شده و بعد از آخرین آنها در دوازده مرداد سال جاری آقای رسایی در نامه ای خطاب به آقای جنتی، وزیر ارشاد مینویسد: «هفته نامه ۹ دی دوبار پیش از این در دولت یازدهم با استناد به این بند، توقیف شد که هر دو بار در بررسی قضایی به دلیل عدم کفایت مستندات، قرار منع تعقیب برای آن صادر و تبرئه شد.»
دراین بین و بعد از توافق هسته ای که دولت اصرار دارد آن را پایان یافته وبه عنوان بزرگترین وعده انتخاباتی محقق شده خود قلمداد کند، وعده انتخاباتی آزادی بیان منتقدین نقض میشود و وطن امروز و کیهان به خاطر انتقاد ازمذاکرات تذکر میگیرند.
برخورد دولت آقای روحانی فقط با رسانهها صورت نگرفته بلکه ادبیات تند وی نسبت به منتقدین برای اولین بار مردم را با نوع جدیدی از انتقادگریزی دولتها آشنا کرد. الفاظ بی سواد و بی شناسنامه و به جهنم انقدر برای ادبیات سیاسی این کشور نامانوس بود که تا مدتها راجع به آن صحبت و نقد و نوشته تولید شد.
رئیس جمهور میگوید که «دولت منتقدان و نقد سازنده و منصفانه را نعمت میداند» اما به نظر میرسد که باید از رئیس جمهور خواست تا نمونه ای از نقد منصفانه را به عنوان الگو به تمام رسانهها و افراد منتقد بدهد تا دقیقاً مشخص شود که انتقاد از دولت باید چگونه باشد که منجر به بسته شدن دهان منتقد نشود.
هر چند امروز وزیر ارشاد در مراسم روز خبرنگار با اشاره به توقیف چندباره هفته نامه ۹ دی و گلایه ضمنی از دادگاه ویژه روحانیت برای تبرئه ۹ دی صریحاً اعلام کرد که باردیگر در صورت اصرار بر تخلف، این هفته نامه را به جای توقیف لغو پروانه میکند و در عین حال، در بازدید از خبرگزاری ایسنا اظهار کرد که «خبرگزاریهایی که همراهی خوبی با دولت دارند نیازمند همراهی و کمک هستند».
***
روز خبرنگار امسال هم رسید و دوباره سیل پیامکها و ایمیلها و خبرهای تبریک به این قشر رسانه ای به راه افتاد. دراین بین اما چندنفر این جمله آقای روحانی که «خبرنگاران وجدان زنده و دیدگان بیدار جامعه در مسیر تعالی و بهروزی هستند»، این جمله وزیرکار که «دولت به دنبال نشاط بیشتر در مطبوعات است» و یا جمله وزیر ارشاد که «مبارزه واقعی با فساد در سایه دسترسی آزاد به اطلاعات تحقق مییابد» را جدی میگیرند؟
*الف