حضور در مسجدالحرام هنگام برگزاری نمازهای جماعت، آدابی دارد که زائران خانه خدا و عمره‌گزاران ایرانی در مدت کوتاهی که در مکه مکرمه اقامت دارند، باید آنها را رعایت کنند.
به گزارش شهدای ایران، زائران حج تمتع امسال از اول شهریورماه به حج اعزام می‌شوند و آخرین کاروان نیز 26 مهرماه به وطن باز می‌گردد.
شرایط موجود در حج تمتع با حج عمره و شرایط عادی عربستان متفاوت است و هزاران نفر از کشورهای مختلف با عقائد و فرهنگ‌های گوناگون در این کشور برای به جا آوردن فریضه تمتع حضور می‌یابند.
از این رو توجه به برخی از نکات به جز احکام شرعی ج برای زائران ایرانی ضروری است. به همین دلیل در چند شماره نکاتی که زائران ایرانی حج تمتع باید رعایت کنند را می‌آوریم.
زائران ایرانی همگام با سایر حجاج جهان اسلام روزانه در پنج نوبت در مسجدالحرام و مسجدالنبی برای شرکت در نمازهای جماعت حضور می‌یابند.
برابر روایات و احادیث رسیده از ائمه اطهار (ع) هر نماز در مسجدالحرام، برابر بلکه افضل از صد هزار نماز در سایر مساجد است و علاوه بر آن، خواندن یک نماز واجب (یومیه) در مسجدالحرام، موجب قبولی نمازهایی می‌شود که زائر از اول عمرش خوانده یا پس از آن خواهد خواند.
قبولی نماز، یکی از ویژگی‌های نماز در مسجدالحرام است و طبق روایات، اگر نماز قبول شود، سایر عبادات نیز مورد قبول حضرت حق خواهد شد و اگر نماز مشکل داشته باشد، بقیه عبادات نیز دچار مشکل خواهد شد.
آنچه رعایت آن در نمازهای جماعت سفارش می‌شود
1.نمازی که به جماعت خوانده شود: در مورد اقامه نماز جماعت در مسجدالحرام، فتاوای مختلفی نقل شده است و بسیاری از فقها، مثل حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری، شرکت در جماعت را توصیه می‌کنند.
اما اگر کسی تردید داشته باشد، می‌تواند در فاصله اذان و اقامه ـ که فرصت مناسبی هست ـ نمازش را بخواند و طبق فتوای علما که اگر کسی نمازش را به فرادا خوانده باشد و بعد از آن جماعت برگزار شود، مستحب است همان نماز را به جماعت بخواند، دوباره در نماز جماعت شرکت کرده و فضیلت نماز جماعت را، که مأمومین فراوانی دارد و قطعاً ثواب آن زیاد است، درک کند.
2.نماز پشت سر امام: برخی از فقها بر این فتوا نظر دارند که نماز باید در قسمتی که پشت سر امام باشد، خوانده شود. بنابراین لازم است نمازگزاران توجه کنند که امام جماعت مسجدالحرام در نمازهای ظهر و نماز جمعه، مقابل حجرالاسود و در قسمت مسقف می‌ایستد. با این وصف، ایستادن در کف مسجدالحرام، جلو‌تر از امام است و باید حتماً نقطه‌ای انتخاب شود که پشت سر امام جماعت باشد.
البته در سایر نماز‌ها، امام جماعت در قسمت مقام ابراهیم (پشت مقام یا بین مقام و خانه خدا) می‌ایستد. بنابراین لازم است تا نمازگزاران بر اساس فتوای مرجع تقلید خود، محل نماز خواندنشان را انتخاب کنند.
3.سجده بر سنگفرش مسجدالحرام: بنا بر فتوای فقها، در جایی که تقیه نباشد، نمازگزار حتماً باید بر چیزی سجده کند که سجده بر آن صحیح است. در تمام قسمت‌های مسجدالحرام، امکان سجده بر سنگ وجود دارد؛ بنابراین آوردن مهر و سایر اشیاء حتماً اشکال دارد و موجب وهن تشیع می‌شود که زائران ایرانی، حتماً باید به این نکته توجه کنند.
4.تنظیم صفوف و انتظار برای آغاز نماز: از مواردی که در شرع مقدس اسلام بر آن تأکید شده و متأسفانه از آن غفلت می‌شود، منظم کردن صفوف است. در صف نماز، منتظر ماندن برای آغاز نماز جماعت، فضیلت فراوانی دارد و اهل سنت، اهتمام زیادی به منظم بودن صفوف دارند. بنابراین، لازم است زائران به این امر مهم توجه ویژه‌ای داشته باشند.
5.جای مناسب برای نماز: نمازگزاران باید در عزیمت به مسجدالحرام، شتاب کنند؛ زیرا برخی درهای مسجد، قبل از نماز بسته می‌شود و علت آن، ظرفیت کم مسجد به خاطر اجرای طرح توسعه است.
اگر زائران با تأخیر به مسجد بروند، باید در طبقات بالا جا بگیرند که دو دستگاه پله برقی، واقع در بیرون مسجد در قسمت صفا و باب عبدالعزیز تا آخرین لحظات، زائران را به طبقات بالا می‌برد. البته امکان رفتن خانم‌ها به طبقه سوم وجود ندارد.
در کنار باب فهد نیز زیرزمینی وجود دارد که قسمت انتهایی آن به داخل مسجدالحرام باز است. درب قسمت زیرزمین، همیشه باز است و مناسب است برای رفتن به داخل مسجد، هنگامی که در‌ها بسته می‌شود، از این مسیر استفاده شود.
اطراف خانه خدا همیشه برای مردان خلوت است؛ زیرا نیم ساعت قبل از نماز، خانم‌ها را از قسمت غیرمسقف خارج می‌کنند و جای خالی زیاد می‌شود. بنابراین اگر آقایان بتوانند به داخل مسجد بروند، ممکن است حتی در مقابل حجرالاسود، جای مناسبی پیدا کنند. البته این توصیه شامل نماز جمعه و نماز ظهر نمی‌شود؛ زیرا همانطور که اشاره شد، امام جماعت زیر سقف می‌ایستد و پشت سر مأمومین قرار خواهد گرفت.
شرایط موجود در حج تمتع با حج عمره و شرایط عادی عربستان متفاوت است و هزاران نفر از کشورهای مختلف با عقائد و فرهنگ‌های گوناگون در این کشور برای به جا آوردن فریضه تمتع حضور می‌یابند.
از این رو توجه به برخی از نکات به جز احکام شرعی ج برای زائران ایرانی ضروری است. به همین دلیل در چند شماره نکاتی که زائران ایرانی حج تمتع باید رعایت کنند را می‌آوریم.
زائران ایرانی همگام با سایر حجاج جهان اسلام روزانه در پنج نوبت در مسجدالحرام و مسجدالنبی برای شرکت در نمازهای جماعت حضور می‌یابند.
برابر روایات و احادیث رسیده از ائمه اطهار (ع) هر نماز در مسجدالحرام، برابر بلکه افضل از صد هزار نماز در سایر مساجد است و علاوه بر آن، خواندن یک نماز واجب (یومیه) در مسجدالحرام، موجب قبولی نمازهایی می‌شود که زائر از اول عمرش خوانده یا پس از آن خواهد خواند.
قبولی نماز، یکی از ویژگی‌های نماز در مسجدالحرام است و طبق روایات، اگر نماز قبول شود، سایر عبادات نیز مورد قبول حضرت حق خواهد شد و اگر نماز مشکل داشته باشد، بقیه عبادات نیز دچار مشکل خواهد شد.
آنچه رعایت آن در نمازهای جماعت سفارش می‌شود
1.نمازی که به جماعت خوانده شود: در مورد اقامه نماز جماعت در مسجدالحرام، فتاوای مختلفی نقل شده است و بسیاری از فقها، مثل حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری، شرکت در جماعت را توصیه می‌کنند.
اما اگر کسی تردید داشته باشد، می‌تواند در فاصله اذان و اقامه ـ که فرصت مناسبی هست ـ نمازش را بخواند و طبق فتوای علما که اگر کسی نمازش را به فرادا خوانده باشد و بعد از آن جماعت برگزار شود، مستحب است همان نماز را به جماعت بخواند، دوباره در نماز جماعت شرکت کرده و فضیلت نماز جماعت را، که مأمومین فراوانی دارد و قطعاً ثواب آن زیاد است، درک کند.
2.نماز پشت سر امام: برخی از فقها بر این فتوا نظر دارند که نماز باید در قسمتی که پشت سر امام باشد، خوانده شود. بنابراین لازم است نمازگزاران توجه کنند که امام جماعت مسجدالحرام در نمازهای ظهر و نماز جمعه، مقابل حجرالاسود و در قسمت مسقف می‌ایستد. با این وصف، ایستادن در کف مسجدالحرام، جلو‌تر از امام است و باید حتماً نقطه‌ای انتخاب شود که پشت سر امام جماعت باشد.
البته در سایر نماز‌ها، امام جماعت در قسمت مقام ابراهیم (پشت مقام یا بین مقام و خانه خدا) می‌ایستد. بنابراین لازم است تا نمازگزاران بر اساس فتوای مرجع تقلید خود، محل نماز خواندنشان را انتخاب کنند.
3.سجده بر سنگفرش مسجدالحرام: بنا بر فتوای فقها، در جایی که تقیه نباشد، نمازگزار حتماً باید بر چیزی سجده کند که سجده بر آن صحیح است. در تمام قسمت‌های مسجدالحرام، امکان سجده بر سنگ وجود دارد؛ بنابراین آوردن مهر و سایر اشیاء حتماً اشکال دارد و موجب وهن تشیع می‌شود که زائران ایرانی، حتماً باید به این نکته توجه کنند.
4.تنظیم صفوف و انتظار برای آغاز نماز: از مواردی که در شرع مقدس اسلام بر آن تأکید شده و متأسفانه از آن غفلت می‌شود، منظم کردن صفوف است. در صف نماز، منتظر ماندن برای آغاز نماز جماعت، فضیلت فراوانی دارد و اهل سنت، اهتمام زیادی به منظم بودن صفوف دارند. بنابراین، لازم است زائران به این امر مهم توجه ویژه‌ای داشته باشند.
5.جای مناسب برای نماز: نمازگزاران باید در عزیمت به مسجدالحرام، شتاب کنند؛ زیرا برخی درهای مسجد، قبل از نماز بسته می‌شود و علت آن، ظرفیت کم مسجد به خاطر اجرای طرح توسعه است.
اگر زائران با تأخیر به مسجد بروند، باید در طبقات بالا جا بگیرند که دو دستگاه پله برقی، واقع در بیرون مسجد در قسمت صفا و باب عبدالعزیز تا آخرین لحظات، زائران را به طبقات بالا می‌برد. البته امکان رفتن خانم‌ها به طبقه سوم وجود ندارد.
در کنار باب فهد نیز زیرزمینی وجود دارد که قسمت انتهایی آن به داخل مسجدالحرام باز است. درب قسمت زیرزمین، همیشه باز است و مناسب است برای رفتن به داخل مسجد، هنگامی که در‌ها بسته می‌شود، از این مسیر استفاده شود.
اطراف خانه خدا همیشه برای مردان خلوت است؛ زیرا نیم ساعت قبل از نماز، خانم‌ها را از قسمت غیرمسقف خارج می‌کنند و جای خالی زیاد می‌شود. بنابراین اگر آقایان بتوانند به داخل مسجد بروند، ممکن است حتی در مقابل حجرالاسود، جای مناسبی پیدا کنند. البته این توصیه شامل نماز جمعه و نماز ظهر نمی‌شود؛ زیرا همانطور که اشاره شد، امام جماعت زیر سقف می‌ایستد و پشت سر مأمومین قرار خواهد گرفت.
