سوال:


چرا چادرزدن و رعایت حجاب برای خانمها در نماز واجب است؟ ما با خالق خود حرف می زنیم و با او صمیمی هستیم و سفارش شده در همه حال حتی خوابیده خدا را یاد کنید پس چادر برای چیست؟ از صمیمیت با خدا کم نمی کند؟ من دوست دارم راحت با خدای خود حرف بزنم ... خدایی که بحث محرم و نامحرمی در او راه ندارد ... چه کسی این حکم را فرموده است.

 


جواب:


در مورد حجاب و پوشش هنگام نماز، گفتنی است که خداوند متعال علیم و حکیم است، پس یکایک احکام حکمت خاصی دارد و لکن پی بردن به آن همه اسرار برای ما میسر نیست چه اینکه با علم محدود ما از نیازها، استعدادها و نیز راه رفع نیازهای واقعی و شکوفا کردن استعدادها به نحو صحیح و بدون مخاطرات جسمی و روحی، مادی و معنوی، چگونه می‌توان چنین ادعایی نمود.

 


علاوه بر اینکه اساس در این احکام فراخوان بشر به تعبد و اظهار بندگی در مقابل حضرت پروردگار است. البته چه بسا ممکن است آگاهی به این اسرار و حکمت‌ها حداقل در بعضی افراد موجب تقویت انگیزه آنها در پیروی از آن دستورات شود به همین جهت در صدد کنکاش از اسرار و حکمت‌های احکام اند.

 


به هر صورت حجاب و پوشش بانوان در نماز، علل و فلسفه‌های متعددی دارد؛ از جمله:

 


الف) این خود نوعی تمرین مستمر و روزانه برای حفظ حجاب می‌باشد و یکی از عواملی است که در پاس‌داشت دائمی پوشش اسلامی زن و جلوگیری از آسیب‌پذیری آن، نقش مهمی ایفا می‌کند. همانگونه که هر عبادتی از جمله نماز، تعلیم و تمرین است برای انسان که در همه حال به یاد خداوند سبحان و بازگشت به سوی او در آخرت و تزکیه و تربیت خود برای یک زندگی ابدی باشد، حجاب زن در نماز نیز آموزش، تمرین و تذکر پوشش عفیفانة اوست که در غیرنماز هم باید همان پوشش در حال نماز باشد، یعنی همان پوشش مناسب و مقدار حجاب او درنماز، باید درغیرنماز در برابر نامحرم هم رعایت شود، زیرا نماز آموزشگاه مهم‌ترین معارف و نیازهای حیاتی انسان و پرورشگاه ایمان و تقوا و اخلاق انسانی و الهی از جمله عفاف و حجاب است، لذا نماز مظهر حقیقت و سیمای ملکوتی دین اسلام می‌باشد.

 

 

نماز مرآت و آیینه دین الهی است. خداوند حکیم تمام معارف و قوانین مهم و ریشه‌ای و مسائلی که حیات معنوی و اخلاقی و سعادت دنیوی و اخروی انسان و جامعه را تامین می‌کند، به طور اجمال و کلی در تماز مقرر فرموده است.

 


ب) داشتن پوشش کامل در پیشگاه خداوند، نوعی ادب و احترام به ساحت قدس ربوبی است. از این‌رو برای مرد نیز در بر داشتن عبا و پوشاندن سر در نماز، مستحب است و همین ادب حضور در پیشگاه الهی زمینه ساز حضور معنوی و بار یافتن به محضر حق می شود. رعایت این ادب برای زنان اهمیت بیشتری دارد زیرا به طور معمول زنان آنگاه که در برابر بزرگی قرار می گیرند اولین حرکتی که انجام می دهند حفظ وقار و حجاب خود است.

 


گفتنی است؛ حکم پوشش در نماز، با حفظ حجاب در برابر نامحرم تفاوت‌هایی دارد؛ مثلاً پوشاندن روی پا در برابر نامحرم واجب است؛ ولی در نماز - بدون حضور نامحرم - واجب نیست. هم چنین آنچه در نماز واجب است پوشش است هر چند با مانتو و روسری باشد اما از آنجا که پوشش چادر رعایت ادب و حفظ قداست را بیشتر نمایان می سازد. خانم ها از چادر استفاده می کنند و حتی گاهی چادر نماز آنها از دیگر چادرهای آنان جدا می باشد و این خود نشانه ای که حس زیبایی دوستی و تنوع خواهی بیشتر زنان است.

 


نکته آخری که می توان در اهمیت پوشش زنان حتی در خلوت و درحال نماز گفت این است که زن مظهر حیا و عفاف است و حیا هم جلوه گاه حریم است و بالاتر از حریم خدا، حریمی وجود ندارد؛ جایی که باید در برابر عظمت کبریائیش با حیا و حجب بود تا حد بندگی خود را بنمایانیم؛ این حجب وحیا هر چند برای مردان هم رعایتش لازم است، برای زنان ضرورت محوری دارد.


برای مطالعه بیشتر ر.ک:
- مسأله حجاب، شهید مطهری
- تفسیر نمونه، ج 14، ص 435 تا 450

 
* کتاب حجاب شناسی (پرسمان حجاب)، حسین مهدی‌زاده