به گزارش گروه اجتماعی پایگاه خبری شهدای ایران ؛ روز چهارشنبه 24 آوریل 2013 میلادی (4 اردیبهشت 1392) «فرانسس وان‌آنرات» دلال و تاجر معروف هلندی است که نقش اساسی در انتقال مواد و تجهیزات تولید سلاح‌های شیمیایی ممنوع به عراق و استفاده رژیم صدام از این سلاح‌ها علیه نیروهای نظامی و غیرنظامیان بی‌گناه ایران و همچنین افراد مظلوم شمال عراق داشته و مرتکب جنایت علیه بشریت شده است. او از سوی قضات منصف دادگاهی در لاهه محکوم به پرداخت غرامت به مبلغ 400 هزار یورو به 16 تن از قربانیان سلاح‌های مرگبار شیمیایی شد (13 نفر از غیرنظامیان ایران و 3 تبعه نظامی عراق به هریک مبلغ 25 هزار یورو).

این تاجر تسلیحات شیمیایی تبعه هلند که در بین سال‌های 1985 تا 1989 به جرم همکاری و تبانی در ارتکاب جنایت علیه بشریت توسط محاکم قضایی امریکا مورد تعقیب و ابتدا در سال 1989 در ایتالیا توسط پلیس بین‌الملل بازداشت شد، اما با دسیسه توانست قبل از انتقال و استرداد به امریکا فرار و به عراق پناهنده شود و با حمایت رژیم بعثی عراق به مدت 14 سال با نام مستعار در آن کشور زندگی کرد تا اینکه با حمله امریکا و متحدان غربی به عراق در سال 2003 میلادی به هلند برگشت و توسط دادستان لاهه علیه وی اعلام جرم به عمل آمد. دادگاهی نیز برای رسیدگی به موضوع مشارکت «وان آنرات»، در جنایت جنگی در سال 2004 میلادی (1383) تشکیل شد.

پس از اطلاع مقامات ایران از موضوع اتهام و بازداشت او، دفتر خدمات حقوقی بین‌الملل ریاست‌جمهوری ایران با کمک وزارت خارجه، بنیاد شهید و سایر مبادی ذیربط ایران به عنوان قربانی جنگ شیمیایی عراق، آمادگی همکاری با دادگاه در بررسی و تحقیقات لازم در این خصوص را اعلام کردند و از دادستان مربوط دعوت به عمل آورد تا با حضور در ایران از نزدیک مناطق مورد حملات شیمیایی را بازدید و با قربانیان شیمیایی ملاقات کنند که با قبول دعوت ایران، دادستان از مناطق مورد بمباران خرمشهر، آبادان، سردشت، اشنویه، آلوت، زرده و... بازدید و با 55 نفر از غیرنظامیان مصدوم دیدار به عمل آورد که توضیحات آنان را در خصوص نحوه بمباران‌ها و نحوه مصدومیت‌شان به دقت شنید و ثبت کرد.

او علاوه بر ایران به کشورهای امریکا و ژاپن نیز سفر کرد و با بررسی اسناد و مدارک، تحقیقات میدانی مکفی را انجام و اطلاعات لازم را کسب و جمع‌آوری کرد؛ به خصوص پیرامون نحوه تأمین مواد اولیه عامل خردل (تایدل گلایکول)، همچنین در کشور اردن نیز سخنان تعدادی از افسران فراری رژیم بعثی عراق که در تولید سلاح‌های ممنوع شیمیایی نقش داشتند را گوش کرد و از سایر کشورها نیز شواهد و اسناد لازم را جمع‌آوری کرد.

در این راستا می‌توان به اسناد سری مهم، جلسه 27 سپتامبر 1987 (5 مهر 1366) ارتش عراق با حضور صدام و ژنرال‌های ارشد ارتش در طراحی حملات شیمیایی به ایران بود که مورد بررسی دقیق وی قرار گرفت، اشاره کرد؛ سرانجام دادستان آقای «اف‌تی‌ون» (F.Tee Ven) به کمک آقای «تی پلسکاک» (T.Polescuk) در مدت بیش از یک‌ سال تحقیقات و جمع‌آوری اسناد و صرف دو میلیون یورو هزینه با تشکیل پرونده‌ای جامع از فعالیت‌های جنایت‌کارانه عراق در تولید تسلیحات مرگبار شیمیایی و مشارکت اشخاص حقیقی و حقوقی دادخواست خود را صادر کرد.

براساس مستندات جمع‌آوری شده، متهم پرونده «فرانس وان آنرات» ماده مزبور را از ژاپن و از طریق بندری در ایتالیا و سپس ترکیه، به عراق حمل کرده بود.

در مرحله دوم این مواد را از طریق شرکت آمریکایی «الکوا» تأمین و از طریق بندر «آنتورپ» بلژیک به بندر «عقبه» اردن حمل و از مسیر زمین به عراق حمل کرده است، لذا آقای فرانس وان آنرات با دو اتهام، اول نسل‌کشی و دوم مشارکت در جنایات جنگی بازداشت و راهی زندان شد.

اتهام اول عمدتاً مربوط به استفاده عراق از سلاح‌های شیمیایی در طرح انفال (طرح سرکوب کردهای شمال عراق) و اتهام دوم مربوط به مشارکت در جنایات جنگی با استفاده از سلاح‌های شیمیایی علیه نیروهای نظامی و مردم ایران بود.

قضات دادگاه پس از تفهیم اتهامات و همچنین شنیدن اظهارات شاهدان ایرانی حاضر در دادگاه از جمله عباس فروتن، مصطفی قانعی و کشاورز از پزشکان برجسته درمان مصدومین شیمیایی ایران و همچنین 15 تن شهود و مصدومین ایرانی و عراقی در 23 دسامبر 2005 میلادی (دوم دی ماه 1384) به استناد مواد 48 و 57 قوانین جزایی کشور هلند و ماده 8 قانون حقوق کیفری زمان جنگ مبادرت به انشاء و صدور حکم محکومیت «فرانس وان آنرات» به 15 سال زندان (حداکثر مجازات جرم در هلند) کرد و پس از تجدیدنظرخواهی وکلای «فرانس وان آنرات»، با توجه به مدارک متقن و مکفی انکارناپذیر، دادگاه تجدیدنظر (استیناف) پس از رسیدگی‌های طولانی و دقیق علاوه بر تأیید حکم دادگاه بدوی به دلیل گستردگی وافر جرایم، میزان محکومیت وی را در تاریخ 9 می 2007 (اردیبهشت 1386) به 17 سال (2 سال بیشتر از حکم دادگاه بدوی)، افزایش دادند.

همان گونه که اشاره شد، وی هم‌اکنون در حال سپری کردن مدت محکومیت خود است که با ادامه اعتراض شاکیان پرونده، محکوم به پرداخت غرامت به 16 تن به مبلغ جمعاً 400 هزار یورو شده است و مدت 3 ماه مهلت جهت تجدیدنظر به وی داده شده است.

از طرفی نیز او محکوم به پرداخت 500 هزار یورو غرامت به دولت هلند شده است، شایان توجه است که مبلغ 400 هزار یورو صرفاً به 16 تن از شکات تعلق گرفته است اما خسارت بیش از 100 هزار مصدوم شیمیایی و 10 هزار شهید از ایران و بیش از 7500 شهید و 27 هزار مصدوم کُرد عراقی به عنوان قربانیان جنایات جنگی عراق و حامیان جهانی آن را چه مرجع و دادگاه منصفی خواهد پرداخت؟! مهمتر از خسارات مادی، صدمات روحی و معنوی وارده است که معادل و هزینه‌ای بر آن نمی‌توان برشمرد و پرداخت کرد.

محمدباقر نیکخواه‌بهرامی

کارشناس و محقق سلاح‌های کشتار جمعی