حضرت فاطمه زهرا(س)، دختر گرامی پیامبر اکرم(ص) و خدیجه کبری، چهارمین دختر پیامبر اسلام(ص) است. بیشتر مورّخان شیعه و سنّی، ولادت با سعادت آن حضرت را در بیستم جمادی‌الثّانی سال پنجم بعثت در مکّه مکرّمه می‌دانند. برخی سال سوم و برخی سال دوم بعثت را ذکر کرده‌اند.

 

یک مورّخ و محدّث سنّی، ولادت آن بانو را در سال اوّل بعثت دانسته است.

 

بدیهی است روشن ساختن زاد روز یا سالروز درگذشت شخصیّت‌های بزرگ تاریخ هرچند که از نظر تاریخی و تحقیقی باارزش و قابل بحث است، امّا از نظر تحلیل شخصیّت چندان مهم به نظر نمی‌رسد. آنچه مهّم و سرنوشت ساز است نقش آنان در سرنوشت انسان و تاریخ می‌باشد.

 

دوران کودکی

 

پرورش زهرا(س) در کنار پدرش رسول خدا و در خانه نبوّت بود، خانه‌ای که محلّ نزول وحی و آیه‌های قرآن است. آنجا که نخستین گروه از مسلمانان به یکتایی خدا ایمان آوردند و بر ایمان خویش استوار ماندند. آن سال‌ها در سراسر عربستان و همه جهان، این تنها خانه‌ای بود که چنین بانگی از آن برمی‌خاست: اللّه اکبر.

 

و زهرا تنها دختر خردسال مکّه بود که چنین جنب و جوشی را در کنار خود می‌دید.

 

القاب حضرت

 

زهرا، صدّیقه، طاهره، مبارکه، زکیّه، راضیه، مرضیّه، محدثَّه، بتول، مهدیه، عارفه، تقیه، حبیبه، حرّه، کریمه، عالیه، حورا، حوریه، منصوره، رشیده، رضیه، ریحانه، عزیزه، زهره، ساجده، سعیده، صادقه، صدوقه، طیبه، وحیده، معصومه، انسیه، علیمه، مؤمنه، مبارکه، بتول‌ و لقب‌های دیگر، از جمله القابی هستند که محدثان اسلامی، برای دختر پیغمبر نوشته‌اند. از این جمله لقب زهرا از شهرت بیشتری برخوردار است، و گاه با عنوان (فاطمه زهرا) و یا بصورت ترکیب عربی (فاطمهُ الزَّهراء). زهرا که در تداول بیشتر بجای نام او بکار می‌رود در لغت(به معنی) درخشنده، روشن و مرادف‌هایی از این گونه‌است و این لقب از هر جهت برازنده این بانوست.او چهره درخشان زن مسلمان، فروغ تابناک (تابان) معرفت و نمونه روشن پرهیزگاری و خداپرستی است.

 

نامگذاری فاطمه(س)

 

در کتاب‌های شیعه و سنی روایتی می‌بینیم که پیغمبر فرمود او را فاطمه نامیدند، چون خود و شیعیان او از آتش دوزخ بریده‌اند. قتال نیشابوری ضمن حدیثی از امام صادق (ع)آورده است که چون از بدی‌ها بریده شد او را فاطمه نامیده‌اند.

 

مقام و منزلت فاطمه (س)

 

بیان ما از شأن و جلال فاطمه (س) و عظمت و فضائل او در حد فهم و ادراک محدود ماست و آن هم بدان امید است که باشد از آسمان ولایت او روزنه‏‌ای در اندیشه و روان پدید آید، دل مان به نور وجودش روشن گردد و درس آموزی از او ما را در برابر حوادث روزگار مقاوم سازد

 

او برترین بانوی اسلام و سیده زنان عالم است. گوهری تابناک در منظومه و رشته نسل پیامبر است و فرشته‏‌ای است از ملکوت اعلی. او همسر شهید است و امام شهیدان، تربیت کننده نسل شهید است و خود زن شهیده، واجد کمالات انسانی است و نمونه تربیت محمد(ص).

 

او تنها زنی است که از همان آغاز حیات و تشکّل، براساس اصول متعالی اسلام و ارزش‌های اسلامی رشد و پرورش یافته و به درجه‏‌ای رسیده است که او را در عالم زنان همتائی و در عالم مردان کفی جز علی (ع) نبوده است. سرمایه‏‌گذاری‏‌های تربیتی پیامبر (ص) درباره او ثمر داد و کوشش‏‌های خود او نیز عاملی مهم در رشد او بحساب می‏‌آمده است.

 

جایگاهش نزد پیامبر(ص)

 

فاطمه (س) را نزد پیامبر احترامی عظیم بود بسی فراتر از احترام پدری به دخترش و این بگونه‏‌ای بود که حیرت دیگران را بر می‏‌انگیخت او با آن همه شأن و عظمت دست دخترش را می‏‌بوسید و به گفته عایشه هرگاه که فاطمه (س) بر پیامبر وارد می‏‌شد رسول خدا به احترامش از جای بر می‏‌خاست و پیشانی او را می‏‌بوسید. و یا در حین ورود از او جداً استقبال می‏‌کرد و یا در حین خروج از محضرش مشایعتش می‏‌فرمود.

 

فاطمه (س) مصداق آیات

 

براساس اسنادی که در دست و مورد قبول و اتفاق فریقین است فاطمه (س) مصداق آیات متعدد قرآن است که ما را توان آن نیست همه آنها را احصاء کرده و به شرحش بپردازیم.

 

مصداق آیه قدر

 

انا انزلنا فی لیلة القدر

 

امام صادق (ع) در تفسیر و معنی آیه "انا انزلنا فی لیلة القدر"، فاطمه (س) را معنی آن دانسته و مصداق کسی می‏‌داند که در شب قدر نازل شده .

 

مصداق خیر کثیر، سوره کوثر

 

انا اعطیناک الکوثر

 

خدای در قرآن او را کوثر یا خیر کثیر نامید و اساس نزول آن کوتاه کردن شر سخن مشرکان از سر پیامبر بود. او مصداق آیه انا اعطیناک الکوثر است و شماتت کنندگان پیامبر مصداق ابترند، فاطمه خیر کثیر است و مجسمه خیر، استوانه برکت است و اسطوره بالندگی

 

مصداق آیه تطهیر

 

انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیراً

 

او مصداق آیه "انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیراً" در قرآن است در کتاب صواعق المحرقه، تفسیر طبری، و کتب دیگر از رسول خدا نقل شد که این آیه درباره من و علی (ع) و حسن و حسین و فاطمه (س) نازل شده است و طبری در تفسیر خود 15 روایت به سندهای مختلف در این باره ذکر می‏‌کند.

 

شخصیت عبادی

 

دختر پیغمبر همچنان‌که در زندگی زناشویی نمونه بود، در اطاعت پروردگار نیز نمونه بود. امام صادق (ع) از پدران خویش از حسن بن علی روایت کند: مادرم شب‌های جمعه را تا بامداد در محراب عبادت می‌ایستاد و چون دست به دعا برمی‌داشت مردان و زنان با ایمان را دعا می‌کرد، اما درباره خود چیزی نمی‌گفت. روزی بدو گفتم: مادر! چرا برای خود نیز مانند دیگران دعای خیر نمی‌کنی؟ گفت: فرزندم همسایه مقدم است. تسبیح‌هایی که بنام تسبیحات فاطمه (س) شهرت یافته و در کتاب‌های معتبر شیعه و سنی و دیگر اسناد روایت شده نزد همه معروف است. و آنانکه خود را ملزم به سنت می‌دانند، این تسبیح‌ها را پس از هر نماز می‌خوانند.....همچنین دعاهایی از او نقل شده است که در مورد پاره‌ای گرفتاری‌ها خوانده می‌شود.