اولین موضوعی که در باب شرکت‌ زنان در عملیات استشهادی مطرح می‌شود مشروعیت آن است. به عبارتی اولین سوالی که به ذهن خطور می‌کند این است که آیا اسلام جواز انجام چنین اقداماتی را داده است و آیا این کار در احکام دین اسلام جایز شمرده شده است؟ اصولا دفاع از مال، جان و ناموس امری طبیعی و حق مسلم هر فرد یا جامعه‌ای است و عقل حکم می‌کند که انسان برای دفاع از حیات و حق خود از هیچ کوششی فروگذار نکند.

اسلام نیز نگاهی مثبت به این معنا دارد و دفاع از خود در جامعه اسلامی امری جایز شمرده شده است. صاحب‌نظران در مسایل دینی، در ایران و جهان عرب نیز اشاراتی به این موضع‌گیر‌ی‌ها کرده‌اند.

مرحوم آیت‌الله فاضل لنکرانی: «عملیات استشهادی چنانچه با نظر صریح مسئولین دلسوز انتفاضه و با رعایت همه شرایط باشد اشکالی ندارد و دنیا باید بداند مردم فلسطین برای مقابله با این رژیم و رساندن فریاد مظلومیت خویش به گوش همه، از این طریق استفاده می‌نمایند. بنابراین چنین اعمالی که دفاع از خود و کشور خود بر آن متوقف است صحیح است و از مصادیق شهید محسوب می‌شود.»

شیخ عکرمه صبری مفتی فلسطین: «کسی که جان خود را تقدیم می‌کند نیازی به کسب مجوز از این و آن ندارد. ما باید بر مشروعیت مقاومت تاکید کنیم و حق نداریم در مقابل انتفاضه و جهاد قرار بگیریم بلکه موظفیم در کنار آن باشیم و به تشویق آن بپردازیم.»

شیخ نصر فرید واصل، مفتی مصر: «عملیات شهادت‌طلبانه جوانان فلسطینی در سرزمین‌های اشغالی که برای رفع ظلم و دفاع از خود و مقدسات اسلامی، سرزمین، ناموس و کودکان خود انجام می‌دهند عملیاتی مشروع است.»

شیخ محمود عاشور سرپرست الازهر مصر: «اسلام معتقد است هرگاه خاک و مال مسلمانان مورد تعرض قرار گرفت بر تمام مسلمانان واجب عینی است که به جهاد برخیزند. اسلام با شرکت زنان در عملیات شهادت‌طلبانه مخالفتی ندارد بلکه آن را تایید می‌کند.»

شیخ حامد البیتاوی رئیس جمعیت علمای فلسطین در فتوایی عملیات شهادت‌طلبانه و مشارکت زنان در این عملیات را تایید نمود.

با توجه به مطالب عنوان شده می‌توان گفت عملیات شهادت‌طلبانه امری مشروع و مورد تایید اسلام است و در این بین فرقی بین مرد و زن جهت انجام اینگونه عملیات وجود ندارد. علاوه بر این، مسئله مهم دیگری که در این زمینه نقش مهمی ایفا می‌کند افکار عمومی فلسطینیان و حمایت آنان از اینگونه عملیات است که خود عمل مهمی در ادامه یا توقف آن است.

مجموعه نظرسنجی‌های صورت گرفته، حاکی از حمایت فلسطینیان از انجام عملیات استشهادی است. یکی از این نظرسنجی‌ها که توسط انجمن فلسطینی فرهنگ، علوم و رشد صورت گرفته است نشان می‌دهد که 70 درصد از فلسطینیان از انجام عملیات استشهادی حمایت و 24 درصد مخالف آنند.

*بررسی نقش زنان در عملیات‌‌های استشهادی

در بررسی جایگاه و نقش زنان در عملیات‌های استشهادی، موضوع را می‌توان از دو منظر مورد بررسی قرار داد:

بخش اول؛ بررسی نقش مستقیم زنان در این عملیات‌ها.

بخش دوم؛ نقش غیر مستقیم زنان که زمینه‌ساز و مقدمه‌ای است برای وقوع عملیات‌ها.

الف) نقش مستقیم زنان:

در این بعد زنان فلسطینی پا به پای مردان و در خط مقدم نبرد علیه اشغالگران صهیونیستی حضور دارند. اگر مردان فلسطینی دفاع از سرزمین خود و مقابله با اشغالگران را وظیفه خود می‌دانند به همان میزان نیز زنان فلسطینی در آن سهیم‌اند. از طرفی سیاست‌های سرکوبگرانه و فشار تنها به مردان فلسطینی محدود نمی‌شود بلکه زنان فلسطینی در معرض آسیب‌های بیشتری قرار دارند. لازم به ذکر است که پیش از انتفاضه نیز زنان در عرصه نبرد فعالیت‌هایی داشته‌اند لیکن دامنه و گستره آنها محدود بود، مثلا: اقدام لیلا خالد عضو جبهه خلق برای آزادی فلسطین در ربودن هواپیمای اسراییلی در سال 1969. تفاوت این اقدامات در قبل و بعد از انتفاضه‌الاقصی را می‌توان به شرح زیر عنوان کرد:

1-قبل از انتفاضه این اقدامات خیلی محدود و موردی بود.

2-پیش از انتفاضه اجماع چندانی در خصوص اینگونه فعالیت‌های زنان وجود نداشت در حالی که این روند در حال حاضر مورد پذیرش فلسطینیان قرار گرفته است.

3-استقبال گسترده زنان از این شیوه مبارزه یکی دیگر از تمایزات مطرح در این زمینه است.

اکنون برای روشن شدن ابعاد گسترده شرکت زنان در این زمینه به بیان آماری عملیات استشهادی زنان اشاره می‌شود:

تعداد این عملیات نشانگر گسترش این پدیده در بین فلسطینیان است و دارای پیامدهایی است که می‌توان در موارد زیر آنها را مورد بررسی و تحلیل قرار داد:

1-سن تمامی زنان شرکت‌کننده در این عملیات‌ها زیر 30 سال است. گذشت 55 سال از اشغال فلسطین و تلاش گسترده رژیم صهیونیستی برای فراموش کردن این موضوع در بین فلسطینیان به همراه مذاکرات سازشی که از اوایل دهه 1990 شروع گردیده بود، این ذهنیت را در بین مقامات اسراییلی بوجود آورده بود که نسل جدید فلسطینیان دیگر تمایلی به ادامه راه پدران خود ندارند. آغاز انتفاضه‌الاقصی و تداوم آن، خط بطلانی بر تمامی بافته‌های دولتمردان اسراییلی کشید و شرکت زنان در مبارزه و حضور آنان در خط مقدم نبرد عامل تداوم و ادامه مبارزه و احقاق حقوق حقه فلسطینیان شد؛ به ویژه آنکه این مبارزه توسط زنان جوان فلسطینی صورت می‌گیرد.

2- محل سکونت اکثر زنان شهادت‌طلب، مناطق اشغالی سال 1967 است. این موضوع نشانگر آن است که سیاست‌های سرکوبگرانه و اشغالگرانه صهیونیست‌ها، محرومیت‌های روزمره و توهین و حقارتی که زنان فلسطینی هر روز متحمل می‌شوند آنان را راغب به انجام عملیات‌های استشهادی می‌‌کند.

3-مکان‌های محل عملیات اکثرا در مناطق اشغالی سال 1948 واقع است و این حاکی از توان بالای زنان فلسطینی جهت انجام عملیات است. به گونه‌ای که فضای امنی برای ساکنین این مناطق باقی نمانده است و ماموران رژیم ناتوانی خود را برابر اینگونه عملیات‌ها نشان داده‌اند. اصل مهم عملیات‌های استشهادی اصل غافلگیری است و رژیم صهیونیستی با تمام توان و ابزارهای متعدد نتوانسته است مانع از ادامه این روند توسط زنان فلسطینی شود.

4-موضوع دیگر تلفات بالای اسرائیل در این عملیات‌ها است. اگرچه تعدادی از آن عملیات‌ها پیش از وقوع توسط نظامیان اسرائیلی کشف و خنثی گردید ولی بیشتر آنها به نتیجه رسید و نشان داد که اینگونه عملیات ابزار کارآمد و مفیدی برای ادامه مقاومت است و آسیب‌پذیری رژیم صهیونیستی از عملیات استشهادی زنان فلسطینی به مراتب بیشتر از سایر عملیات‌ است.

ب) نقش غیرمستقیم زنان

می‌توان گفت نقش زنان در این بعد به مراتب بیشتر و گسترده‌تر از شرکت مستقیم در عملیات است. به تناسب نقشی که زنان در این بخش ایفا می‌کنند هزینه‌هایی به مراتب بیشتری متحمل آنان می‌شود. دلیل این امر گستردگی و تنوع مبارزات و اقدامات است در حالی که عملیات‌های استشهادی طیف محدودی از زنان را شامل می‌شود و افراد مجری آن باید آموزش‌های نظامی خاصی را فرا گیرند. در عملیات و مبارزات غیرمستقیم طیف وسیعی از زنان مشارکت دارند و گرچه اقدامات این بخش رابطه مستقیمی با عملیات استشهادی ندارد ولی زمینه‌ساز و مقدمه‌ای جهت اجرای آن عملیات است. گفتنی است که براساس آمار منتشر شده از سال 1967 تاکنون پنج هزار زن فلسطینی توسط اشغالگران بازداشت شده‌اند. بیشتر این دستگیری‌ها بین سال‌های 1968 تا 1976 و سپس در انتفاضه اول صورت گرفته است. در انتفاضه الاقصی نیز تاکنون 150 زن فلسطینی بازداشت شده‌اند که از این عده 55 نفر تا اردیبهشت 1382 در زندان‌های اسرائیل به سر می‌بردند.

منبع:فارس