با قرار گرفتن سرزمین حجاز تحت فرمانروائى امام مهدى (عج) قلمرو دولت آن بزرگوار با وجود گروههاى مخالف آن حضرت در عراق، شامل یمن، حجاز و ایران و عراق مىشود.
به گزارش شهدای ایران، خدایا به سوى تو مشتاقیم براى یافتن دولت کریمه اى که اسلام و اهلش را به آن عزیز گردانى، و نفاق و اهلش را به وسیله آن خوار سازى، و ما را در آن دولت از دعوتکنندگان به سوى طاعتت،و رهبران به سوى راهت قرار دهى،و کرامت دنیا و آخرت را از برکت آن روزیمان فرمایى(۱)
قتل نفس زکیه آخرین علامت حتمی ظهور
از حضرت ابا جعفر امام محمّد باقر علیه السّلام روایت شده که آن حضرت فرمود:
یکى از علامات، کشته شدن مردى است از دودمان رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله در میان رکن و مقام و نام او محمّد بن الحسن «نفس زکیّه» است.(۲)
و در حدیثى آمده است که فاصلۀ بین کشته شدن نفس زکیّه، و خروج حضرت قائم علیه السّلام پنج روز خواهد بود و در حدیث دیگرى وارد شده که این نفس زکیّه از اصحاب حضرت مهدى علیه السّلام است که آن حضرت او را پیش از ظهور خود نزد مردم مکّه مىفرستد تا بشارت ظهور حضرتش را به مردم بدهد و چون او اظهار ظهور حضرت را مىنماید، اهل مکّه بر او یورش مىبرند و او را به قتل مىرسانند.(۳)
گستره قیام امام مهدی (عج)
با قرار گرفتن سرزمین حجاز تحت فرمانروائى امام مهدى (عج) قلمرو دولت آن بزرگوار با وجود گروههاى مخالف آن حضرت در عراق، شامل یمن، حجاز و ایران و عراق مىشود .(۴)
[پس از شکست و نابودی سپاه سفیانی و فتح شام]
امیر مؤمنان (ع) گامهاى بعدى حضرت بقیّة اللّه (عج) را چنین توصیف مىکند:
سپس مهدى (عج) فرمان مىدهد که مرکبهائى ایجاد مىکنند (فرمان ساختن وسائل نقلیّۀ جدیدى صادر مىکند) و در کرانۀ عکّا چهارصد کشتى مىسازد. در مسیر خود به طرطوس (از شهرهاى بندرى سوریّه) مىرسد و آنجا را فتح مىکند. به انطاکیه مىرود و فتح مىکند.
به قسطنطنیّه (استانبول) حمله مىبرد و آنجا را فتح مىکند و از آنجا با یاران خود بهسوى کشورهاى رومى (ممالک غرب) رهسپار مىشود و همۀ آن کشورها را فتح مىکند.
امیر مؤمنان (ع) طبق شیوۀ دائمىاش با قاطعیّتى هرچه تمامتر از فتوحات حضرت بقیّة اللّه (عج) سخن مىگوید:
براى مصر منبرى مىسازم، دمشق را سنگبهسنگ ویران مىکنم و یهود را از همۀ سرزمینهاى عربى بیرون مىنمایم و جامعۀ عرب را با این عصایم مىرانم. همۀ اینها را مردى از تبار من انجام مىدهد.
از این حدیث استفاده مىشود که یهود اشغالگر به سیاست توسعهطلبى و تلاش خود براى اقامت گزیدن در کشورهاى عربى ادامه مىدهند و در بیشتر کشورهاى عربى جاى پائى براى خود باز مىکنند، سپس با ظهور حضرت ولىّ عصر (عج) همۀ نقشههایشان نقش بر آب مىشود و ریشۀ فاسدشان از همۀ ممالک اسلامى کنده مىشود. چنانکه نوید آن در کتب مقدّسهشان نیز آمده است و خود بر آن واقف، و از آن نگران هستند.
امیر مؤمنان (ع) مسیر جنگهاى او را چنین ترسیم مىکند:
آنگاه مهدى (ع) با هزار مرکب بهسوى قدس شریف حرکت مىکند، (با سپاه خود) در شام، فلسطین، صور، عکّا، غزّه و عسقلان منزل مىکند، آنگاه مهدى وارد بیت المقدّس مىشود.(۵)
شکست فاحش غربیها در فلسطین و سرزمین شام بدست حضرت مهدى (ع) تأثیر فراوانى بر ملل غرب و آیندۀ آن خواهد داشت و بىتردید نفوذ کلمه و قدرت، در غرب، از آن مسیح و مهدى (ع) و از آن موج مردمى پشتیبان آن بزرگوار، از بین ملتهاى غربى مىباشد که همین موج نیروى انسانى عهدهدار براندازى حکومتهاى کفرپیشه و برپایى حکومتهایى است که با دولت حضرت مهدى (ع) اعلام همبستگى مىنمایند.(۶)
امّا آن طور که از روایات استفاده مىشود، چند عامل اطمینانبخش[هم] در آن هنگام وجود خواهد داشت که شاید مهمترین آنها فرود آمدن حضرت مسیح (ع) به قدس باشد و سپس حالت ترس و اضطرابى است که غربیها از رویاروئى با حضرت مهدى (ع) در عمق جان خود احساس مىکنند و علاوه بر آن وجود امدادهاى غیبى که امام (ع) از آنها برخوردار است و برخى از آنها را در نهضت ظهور خویش بکار مىگیرد و هرچند تأثیر آنها تقریبا منحصر به ملتهاى غربى است و نسبت به حکومتهاى آنان ضعیف و یا ناچیز جلوه مىکند، امّا باید گفت که آن حضرت، جنگافزارهاى پیشرفتهاى در اختیار دارد که با سلاحهاى غربى برابرى کرده و یا بر آنها برترى دارد.(۷)
بین مهدى و فرمانرواى طغیانگر روم پس از کشته شدن سفیانى و ...صلحى برقرار مىشود.
به گونهای که بازرگانان شما و آنها به کشورهاى یکدیگر رفت و آمد مىکنند.
پیامبر (ص) روایت شده است که فرمود:
بین شما و روم چهار پیمان صلح برقرار مىگردد که چهارمین آنها بدست مردى از خاندان هرقل است و سالها (دو سال) به طول مىانجامد و مردى از عبد القیس بنام سئودد بن غیلان پرسید: در آن روز پیشواى مردم چه کسى خواهد بود؟ فرمود: مهدى از فرزندانم(۸)
آنها[غربی ها] سه سال به ساختن کشتىهاى خود مىپردازند (نیروى دریائى خود را مجهز مىسازند) تا آنکه کشتىهاى رومیان در سواحل بین صور تا عکّا لنگر مىاندازند و آنجا صحنۀ کارزار خواهد بود.
کشتىهاى رومیان در حدّ فاصل صور تا عکا، لنگر انداخته و مستقر مىشوند و آن آرایش جنگى و کارزار بزرگى خواهد بود.(۹)
خداوند مسلمانان را به کمک فرشتگان و امدادهاى غیبى خود علیه دشمنان یارى مىفرماید.
آنگاه خداوند باد و پرندگان را بر رومیان مسلّط مىکند تا پرندگان بالهاى خود را به صورتهاى آنها بکوبند که چشمهایشان از حدقه درآید و زمین بسبب آنها شکافته شود و بعد از آن دچار صاعقه و زمینلرزه مىشوند و در درّه و پرتگاهى سقوط مىکنند و خداوند صبرکنندگان را یارى نموده و آنان را پاداش نیک مىدهد همچنانکه یاران محمد(ص) را پاداش بخشید و دلها و سینههایشان را مالامال از شجاعت و قوّت مىگرداند.(۱۰)
خدایش او را با سه سپاه تأیید مىکند:۱-فرشتگان ۲-مؤمنان ۳-رعب
منظور از رعب اینست که خداوند رعب و وحشت در دل کافران مىاندازد که از ترس درصدد مخالفت و مقاومت برنمىآیند.
از کسانیکه با ما جنگیدند و به ما ستم کردند و یا به ستمهائى که بر ما رفته رضایت دادند، احدى نمىماند جز اینکه در آنروز کشته مىشود.(۱۱)
امام باقر علیه السلام : هنگامىکه سپاه او کشور روم را فتح کند، رومىها به دست او اسلام را مىپذیرند و او براى آنها مسجدى مىسازد و مردى از یاران خود را در میان آنها بهعنوان نمایندۀ خویش تعیین مىکند و خود برمىگردد.(۱۲)
امام صادق علیه السلام : سپس بهسوى شهر زنجىها حرکت مىکند (در شمال آفریقا و برخى از مناطق میانهاى آن) و بهسوى فلسطین بازمىگردد. از عکّا، غزّه و عسقلان مىگذرد و به قدس نزدیک مىشود. (شاید نزدیک شدن آنحضرت به قدس در این حدیث مربوط به سفر دوّم آنحضرت باشد.) (۱۳)
آنگاه مهدى (ع) با یارانش بهسوى اقیانوس حرکت مىکند.(۱۴)
ابا حمزه مىگوید گوید که امام باقر علیه السّلام فرمود: روم، چین، ترک (ترکیه) ، دیلم، سند، هند، کابلشاه و خزر را، فتح خواهد نمود.
امام رضا علیه السلام : خداوند به دست او زمین را از لوث کافران و منکران پاک مىکند. زمین زیر پایش مىپیچد و هر کار سخت و دشوارى براى او آسان مىشود.(۱۵)
امام موسی کاظم علیه السلام در تفسیر آیه «قُلْ یَوْمَ الْفَتْحِ لاٰ یَنْفَعُ الَّذِینَ کَفَرُوا إِیمٰانُهُمْ وَ لاٰ هُمْ یُنْظَرُونَ » می فرمایند: روزی که دنیا به دست قائم (عج) فتح شود، دیگر ایمان آوردن براى کسی که قبلا ایمان نداشت سودى نبخشد. امّا کسی که پیش از فتح، ایمان آورده، انتظار ظهور او را مىکشید، ایمانش او را سود خواهد بخشید، و خداوند مقام و منزلت او را بالا خواهد برد و این پاداش دوستداران اهلبیت است. سپس آنقدر از دشمنان خدا مىکشد تا خداوند راضى شود.
آن وقت در دل خود احساس مرحمت مىکند و از آنجا مىفهمد که پروردگارش راضى شده است.(۱۶)
امام کاظم علیه السلام: مؤمنان و اهل آسمانها با ظهور او خوشحال و شاداب مىشوند. ولى هیچ کافر و یا مشرکى نمىماند جز اینکه ظهور او را ناخوش دارند . خداوند با ولایت قائم (عج) ، نور خود را به کمال و تمام مىرساند، اگرچه منکران ولایت على (ع) آنرا خوش ندارند.(۱۷)
امام صادق (ع) در این زمینه مىفرماید: چون مهدى ظهور کند، همۀ مسلمانان از خواصّ و عوامّ بهوسیلۀ آن، خوشحال مىشوند. اهل آسمان و زمین بهوسیلۀ ظهور او خوشحال مىشوند، پرندگان هوا و ماهیان دریا نیز با ظهور او شادى مىکنند.(۱۸)
پس از فتح جهان
امام باقر علیه السّلام فرمود: به هر منطقهاى از مناطق زمین، مردى را [برای حکومت بر آن سرزمین]مىفرستد و مىفرماید: برنامۀ تو در کف دست تو است وقتى کارى برایت پیش آمد که حکم قضایى آن را نمىدانى، به دستت نگاه کن و هرچه در آن است عمل کن.(۱۹)
این حدیث در برگیرندۀ احتمالات گوناگون است:
۱-دستورالعمل حکام شرع در کف دست آنها بهطور اعجاز نوشته شده و یا در همان لحظۀ نیاز، نوشته مىشود.
۲-مقصود بىسیمهاى ادارات آن حضرت که در کف دست مسئولین است که بلافاصله، دریافت مىشود.
۳-وسیلهاى در دستش خواهد بود که در مورد احتیاج با زدن یک دکمه و یا با صداى هر حاکمى تنظیم مىشود که با بلند کردن صداى خود از مرکز اطلاعات امام منعکس مىشود.
۴-معناى دیگرى دارد که در اثر، تکنیکهاى نوین و در اثر پیشرفت علمى و دانش آن زمان، پیش خواهد آمد چون اظهارنظر امروز ما صرفا تطبیق با صنایع امروز است فردا چه پیش خواهد آمد فقط خدا مىداند.(۲۰)
منابع:
۱- فرازی از دعای افتتاح ترجمه استاد حسین انصاریان
۲- بحار الانوار، ج ۵۲ ص ۲۰۴ حدیث ۳۴
۳- زمینه سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (عج) ص۷۷
۴- عصر ظهور ص۳۲۷
۵- روزگار رهایی جلد ۱ ، بخش: ج ۱ ،ص۴۷۲
۶- عصر ظهور علی کورانی ص ۳۴۸
۷-همان ۳۴۰
۸- بحار ج ۵۱ ص ۸۰
۹- نسخۀ خطى ابن حماد ص ۱۴۲
۱۰- همان ص۱۲۴
۱۱- روزگار رهایی جلد ۱ ص۵۰۷
۱۲- همان ص۴۹۹
۱۳- همان ۵۲۵
۱۴-همان ص۵۰۰
۱۵- همان ۵۲۹
۱۶-همان ۵۲۷
۱۷- همان ۵۲۶
۱۸-همان ۵۲۷
۱۹- غیبت نعمانى: ص ۳۱۹ ح ۸؛ معجم الملاحم و الفتن:۴/۱۰ بحار الأنوار:۵۲/۳۶۵ ب ۲۷ ح ۱۴۴
۲۰- سیمای جهان در عصر امام زمان (عج) ج۲،ص۱۴۴
قتل نفس زکیه آخرین علامت حتمی ظهور
از حضرت ابا جعفر امام محمّد باقر علیه السّلام روایت شده که آن حضرت فرمود:
یکى از علامات، کشته شدن مردى است از دودمان رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله در میان رکن و مقام و نام او محمّد بن الحسن «نفس زکیّه» است.(۲)
و در حدیثى آمده است که فاصلۀ بین کشته شدن نفس زکیّه، و خروج حضرت قائم علیه السّلام پنج روز خواهد بود و در حدیث دیگرى وارد شده که این نفس زکیّه از اصحاب حضرت مهدى علیه السّلام است که آن حضرت او را پیش از ظهور خود نزد مردم مکّه مىفرستد تا بشارت ظهور حضرتش را به مردم بدهد و چون او اظهار ظهور حضرت را مىنماید، اهل مکّه بر او یورش مىبرند و او را به قتل مىرسانند.(۳)
گستره قیام امام مهدی (عج)
با قرار گرفتن سرزمین حجاز تحت فرمانروائى امام مهدى (عج) قلمرو دولت آن بزرگوار با وجود گروههاى مخالف آن حضرت در عراق، شامل یمن، حجاز و ایران و عراق مىشود .(۴)
[پس از شکست و نابودی سپاه سفیانی و فتح شام]
امیر مؤمنان (ع) گامهاى بعدى حضرت بقیّة اللّه (عج) را چنین توصیف مىکند:
سپس مهدى (عج) فرمان مىدهد که مرکبهائى ایجاد مىکنند (فرمان ساختن وسائل نقلیّۀ جدیدى صادر مىکند) و در کرانۀ عکّا چهارصد کشتى مىسازد. در مسیر خود به طرطوس (از شهرهاى بندرى سوریّه) مىرسد و آنجا را فتح مىکند. به انطاکیه مىرود و فتح مىکند.
به قسطنطنیّه (استانبول) حمله مىبرد و آنجا را فتح مىکند و از آنجا با یاران خود بهسوى کشورهاى رومى (ممالک غرب) رهسپار مىشود و همۀ آن کشورها را فتح مىکند.
امیر مؤمنان (ع) طبق شیوۀ دائمىاش با قاطعیّتى هرچه تمامتر از فتوحات حضرت بقیّة اللّه (عج) سخن مىگوید:
براى مصر منبرى مىسازم، دمشق را سنگبهسنگ ویران مىکنم و یهود را از همۀ سرزمینهاى عربى بیرون مىنمایم و جامعۀ عرب را با این عصایم مىرانم. همۀ اینها را مردى از تبار من انجام مىدهد.
از این حدیث استفاده مىشود که یهود اشغالگر به سیاست توسعهطلبى و تلاش خود براى اقامت گزیدن در کشورهاى عربى ادامه مىدهند و در بیشتر کشورهاى عربى جاى پائى براى خود باز مىکنند، سپس با ظهور حضرت ولىّ عصر (عج) همۀ نقشههایشان نقش بر آب مىشود و ریشۀ فاسدشان از همۀ ممالک اسلامى کنده مىشود. چنانکه نوید آن در کتب مقدّسهشان نیز آمده است و خود بر آن واقف، و از آن نگران هستند.
امیر مؤمنان (ع) مسیر جنگهاى او را چنین ترسیم مىکند:
آنگاه مهدى (ع) با هزار مرکب بهسوى قدس شریف حرکت مىکند، (با سپاه خود) در شام، فلسطین، صور، عکّا، غزّه و عسقلان منزل مىکند، آنگاه مهدى وارد بیت المقدّس مىشود.(۵)
شکست فاحش غربیها در فلسطین و سرزمین شام بدست حضرت مهدى (ع) تأثیر فراوانى بر ملل غرب و آیندۀ آن خواهد داشت و بىتردید نفوذ کلمه و قدرت، در غرب، از آن مسیح و مهدى (ع) و از آن موج مردمى پشتیبان آن بزرگوار، از بین ملتهاى غربى مىباشد که همین موج نیروى انسانى عهدهدار براندازى حکومتهاى کفرپیشه و برپایى حکومتهایى است که با دولت حضرت مهدى (ع) اعلام همبستگى مىنمایند.(۶)
امّا آن طور که از روایات استفاده مىشود، چند عامل اطمینانبخش[هم] در آن هنگام وجود خواهد داشت که شاید مهمترین آنها فرود آمدن حضرت مسیح (ع) به قدس باشد و سپس حالت ترس و اضطرابى است که غربیها از رویاروئى با حضرت مهدى (ع) در عمق جان خود احساس مىکنند و علاوه بر آن وجود امدادهاى غیبى که امام (ع) از آنها برخوردار است و برخى از آنها را در نهضت ظهور خویش بکار مىگیرد و هرچند تأثیر آنها تقریبا منحصر به ملتهاى غربى است و نسبت به حکومتهاى آنان ضعیف و یا ناچیز جلوه مىکند، امّا باید گفت که آن حضرت، جنگافزارهاى پیشرفتهاى در اختیار دارد که با سلاحهاى غربى برابرى کرده و یا بر آنها برترى دارد.(۷)
بین مهدى و فرمانرواى طغیانگر روم پس از کشته شدن سفیانى و ...صلحى برقرار مىشود.
به گونهای که بازرگانان شما و آنها به کشورهاى یکدیگر رفت و آمد مىکنند.
پیامبر (ص) روایت شده است که فرمود:
بین شما و روم چهار پیمان صلح برقرار مىگردد که چهارمین آنها بدست مردى از خاندان هرقل است و سالها (دو سال) به طول مىانجامد و مردى از عبد القیس بنام سئودد بن غیلان پرسید: در آن روز پیشواى مردم چه کسى خواهد بود؟ فرمود: مهدى از فرزندانم(۸)
آنها[غربی ها] سه سال به ساختن کشتىهاى خود مىپردازند (نیروى دریائى خود را مجهز مىسازند) تا آنکه کشتىهاى رومیان در سواحل بین صور تا عکّا لنگر مىاندازند و آنجا صحنۀ کارزار خواهد بود.
کشتىهاى رومیان در حدّ فاصل صور تا عکا، لنگر انداخته و مستقر مىشوند و آن آرایش جنگى و کارزار بزرگى خواهد بود.(۹)
خداوند مسلمانان را به کمک فرشتگان و امدادهاى غیبى خود علیه دشمنان یارى مىفرماید.
آنگاه خداوند باد و پرندگان را بر رومیان مسلّط مىکند تا پرندگان بالهاى خود را به صورتهاى آنها بکوبند که چشمهایشان از حدقه درآید و زمین بسبب آنها شکافته شود و بعد از آن دچار صاعقه و زمینلرزه مىشوند و در درّه و پرتگاهى سقوط مىکنند و خداوند صبرکنندگان را یارى نموده و آنان را پاداش نیک مىدهد همچنانکه یاران محمد(ص) را پاداش بخشید و دلها و سینههایشان را مالامال از شجاعت و قوّت مىگرداند.(۱۰)
خدایش او را با سه سپاه تأیید مىکند:۱-فرشتگان ۲-مؤمنان ۳-رعب
منظور از رعب اینست که خداوند رعب و وحشت در دل کافران مىاندازد که از ترس درصدد مخالفت و مقاومت برنمىآیند.
از کسانیکه با ما جنگیدند و به ما ستم کردند و یا به ستمهائى که بر ما رفته رضایت دادند، احدى نمىماند جز اینکه در آنروز کشته مىشود.(۱۱)
امام باقر علیه السلام : هنگامىکه سپاه او کشور روم را فتح کند، رومىها به دست او اسلام را مىپذیرند و او براى آنها مسجدى مىسازد و مردى از یاران خود را در میان آنها بهعنوان نمایندۀ خویش تعیین مىکند و خود برمىگردد.(۱۲)
امام صادق علیه السلام : سپس بهسوى شهر زنجىها حرکت مىکند (در شمال آفریقا و برخى از مناطق میانهاى آن) و بهسوى فلسطین بازمىگردد. از عکّا، غزّه و عسقلان مىگذرد و به قدس نزدیک مىشود. (شاید نزدیک شدن آنحضرت به قدس در این حدیث مربوط به سفر دوّم آنحضرت باشد.) (۱۳)
آنگاه مهدى (ع) با یارانش بهسوى اقیانوس حرکت مىکند.(۱۴)
ابا حمزه مىگوید گوید که امام باقر علیه السّلام فرمود: روم، چین، ترک (ترکیه) ، دیلم، سند، هند، کابلشاه و خزر را، فتح خواهد نمود.
امام رضا علیه السلام : خداوند به دست او زمین را از لوث کافران و منکران پاک مىکند. زمین زیر پایش مىپیچد و هر کار سخت و دشوارى براى او آسان مىشود.(۱۵)
امام موسی کاظم علیه السلام در تفسیر آیه «قُلْ یَوْمَ الْفَتْحِ لاٰ یَنْفَعُ الَّذِینَ کَفَرُوا إِیمٰانُهُمْ وَ لاٰ هُمْ یُنْظَرُونَ » می فرمایند: روزی که دنیا به دست قائم (عج) فتح شود، دیگر ایمان آوردن براى کسی که قبلا ایمان نداشت سودى نبخشد. امّا کسی که پیش از فتح، ایمان آورده، انتظار ظهور او را مىکشید، ایمانش او را سود خواهد بخشید، و خداوند مقام و منزلت او را بالا خواهد برد و این پاداش دوستداران اهلبیت است. سپس آنقدر از دشمنان خدا مىکشد تا خداوند راضى شود.
آن وقت در دل خود احساس مرحمت مىکند و از آنجا مىفهمد که پروردگارش راضى شده است.(۱۶)
امام کاظم علیه السلام: مؤمنان و اهل آسمانها با ظهور او خوشحال و شاداب مىشوند. ولى هیچ کافر و یا مشرکى نمىماند جز اینکه ظهور او را ناخوش دارند . خداوند با ولایت قائم (عج) ، نور خود را به کمال و تمام مىرساند، اگرچه منکران ولایت على (ع) آنرا خوش ندارند.(۱۷)
امام صادق (ع) در این زمینه مىفرماید: چون مهدى ظهور کند، همۀ مسلمانان از خواصّ و عوامّ بهوسیلۀ آن، خوشحال مىشوند. اهل آسمان و زمین بهوسیلۀ ظهور او خوشحال مىشوند، پرندگان هوا و ماهیان دریا نیز با ظهور او شادى مىکنند.(۱۸)
پس از فتح جهان
امام باقر علیه السّلام فرمود: به هر منطقهاى از مناطق زمین، مردى را [برای حکومت بر آن سرزمین]مىفرستد و مىفرماید: برنامۀ تو در کف دست تو است وقتى کارى برایت پیش آمد که حکم قضایى آن را نمىدانى، به دستت نگاه کن و هرچه در آن است عمل کن.(۱۹)
این حدیث در برگیرندۀ احتمالات گوناگون است:
۱-دستورالعمل حکام شرع در کف دست آنها بهطور اعجاز نوشته شده و یا در همان لحظۀ نیاز، نوشته مىشود.
۲-مقصود بىسیمهاى ادارات آن حضرت که در کف دست مسئولین است که بلافاصله، دریافت مىشود.
۳-وسیلهاى در دستش خواهد بود که در مورد احتیاج با زدن یک دکمه و یا با صداى هر حاکمى تنظیم مىشود که با بلند کردن صداى خود از مرکز اطلاعات امام منعکس مىشود.
۴-معناى دیگرى دارد که در اثر، تکنیکهاى نوین و در اثر پیشرفت علمى و دانش آن زمان، پیش خواهد آمد چون اظهارنظر امروز ما صرفا تطبیق با صنایع امروز است فردا چه پیش خواهد آمد فقط خدا مىداند.(۲۰)
منابع:
۱- فرازی از دعای افتتاح ترجمه استاد حسین انصاریان
۲- بحار الانوار، ج ۵۲ ص ۲۰۴ حدیث ۳۴
۳- زمینه سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (عج) ص۷۷
۴- عصر ظهور ص۳۲۷
۵- روزگار رهایی جلد ۱ ، بخش: ج ۱ ،ص۴۷۲
۶- عصر ظهور علی کورانی ص ۳۴۸
۷-همان ۳۴۰
۸- بحار ج ۵۱ ص ۸۰
۹- نسخۀ خطى ابن حماد ص ۱۴۲
۱۰- همان ص۱۲۴
۱۱- روزگار رهایی جلد ۱ ص۵۰۷
۱۲- همان ص۴۹۹
۱۳- همان ۵۲۵
۱۴-همان ص۵۰۰
۱۵- همان ۵۲۹
۱۶-همان ۵۲۷
۱۷- همان ۵۲۶
۱۸-همان ۵۲۷
۱۹- غیبت نعمانى: ص ۳۱۹ ح ۸؛ معجم الملاحم و الفتن:۴/۱۰ بحار الأنوار:۵۲/۳۶۵ ب ۲۷ ح ۱۴۴
۲۰- سیمای جهان در عصر امام زمان (عج) ج۲،ص۱۴۴