شهدای ایران:این ارتش در دهم نوامبر ١٩٨٣ تاسیس شد،‌ زمانی که گروهی شش نفره از آزادیخواهان که خود را شورشی می‌نامیدند تدارک رفتن به کوه‌های جنوب شرقی مکزیکو در منطقه چیاپاس را دیدند .

اعضای زاپاتیست‌ها را بومیان سرخ‌پوست مکزیکویی تشکیل می‌دهند .زاپاتیست‌ها با آن که تاکید بر حقوق بومیان مکزیکو دارند اما به هیچ عنوان خواستار خودمختاری و تشکیل دولت جداگانه آنان نیستند.

آنان معتقدند با بومیان مکزیکی همچون مردگان رفتار می شود.بالاخره در اول ژانویه ١٩٩٤ زاپاتیست‌ها تدارک حمله به نیروهای دولتی در چیاپاس را دیدند.در این نبرد سه هزار زن و مرد از سوی زاپاتیست‌ها بسیج شدند. با آنکه زاپاتیست‌ها ضرباتی را در این روز از سوی رژیم فدرال مکزیکو متحمل شدند؛اما توانستند شش شهرک را در چیاپاس به تصرف خود درآورند.



زاپاتیست‌ها ١٧٩ زندانی را که عمدتا دهقانان سرخ‌پوست بوده و توسط زمینداران محبوس شده بودند آزاد ساختند.دولت مکزیکو به کمک امریکا برای سرکوب زاپاتیست‌ها ارتش قوی را در نظر گرفت، در عین حال گروه‌های ملیشا را هم ایجاد نمود تا با وحشتی که آنان برپا می‌کنند ریشه‌های زاپاتیست‌ها را در روستاهای مکزیکو قطع کنند.ملیشا ده‌ها روستا را به آتش کشیدند و هر کی با آنان مخالفت می‌کرد زاپاتیست نامیده می‌شد.

منبع: سایت جوان و تاریخ