سال ۹۱ با تمام اتفاقات در زمینه های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و ... گذشت. در سال جدید باید با نیم نگاهی به گذشته و کسب تجربه از آن آینده را ساخت. آینده بر اساس شعار و امید واهی ساخته نمی‌شود، آینده بر اساس تناسب واقعیت در کنار برنامه ریزی صحیح و عمل به ب
ایران در سال ۹۱
به گزارش شهدای ایران به نقل از ندای انقلاب؛ سال ۹۱ با تمام اتفاقات در زمینه های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و ... گذشت. در سال جدید باید با نیم نگاهی به گذشته و کسب تجربه از آن آینده را ساخت. آینده بر اساس شعار و امید واهی ساخته نمی‌شود، آینده بر اساس تناسب واقعیت در کنار برنامه ریزی صحیح و عمل به برنامه ساخته می‌شود.
اگر بگوییم سال گذشته از همه لحاظ سال خوبی بود مطمئناً سال ۹۲ سال بدتری را پشت سر خواهیم گذاشت. مروری بر وقایع اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در سال ۹۱ می‌تواند نقشه راه آینده را نشان دهد.
۱-. برگزاری اجلاس غیر متعهدها در تهران : شانزدهمین اجلاس سران كشورهای عضو جنبش غیرمتعهدها روزهای ۹ و ۱۰ شهریورماه در مقیاس وسیع در تهران برگزار شد، با وجود فشار آمریکا و متحدان آن برای جلوگیری از حضور سران کشورها در این اجلاس و انزوای ایران، اجلاس سران کشورهای غیر متعهدها در بالاترین سطح خود و با موفقیت در سال گذشته انجام شد.
رهبر انقلاب در پیام نوروزی خود با اشاره به موفقیت این اجلاس فرمودند : در زمینهی انزوای ملت ایران، نه فقط نتوانستند سیاست‌های بینالمللی و منطقی ما را محدود كنند، بلكه حتّی نمونههایی از قبیل اجلاس جنبش غیر متعهدها با حضور تعداد كثیری از سران و مسئولان كشورهای جهان در تهران تشكیل شد و عكس آنچه را كه دشمنان ما می‌خواستند، رقم زد و نشان داد كه جمهوری اسلامی نه فقط منزوی نیست، بلكه در دنیا با چشم تكریم و احترام به جمهوری اسلامی و به ایران اسلامی و به ملت عزیز ما نگریسته می‌شود.
این اجلاس که در سطوح کارشناسان، وزاری خارجه و سران کشورهای بیش از ۱۲۰ عضو این جنبش در تهران تشکیل شده بود، شانزدهمین اجلاس سران كشورهای عضو جنبش غیرمتعهدها که با صدور ۱۵ سند به پایان رسید ، به بزرگترین کانون تحرک دیپلماتیک خود در طول تاریخ سیاسی ایران تبدیل شد و فرصت‌های استثنایی برای ایران به ارمغان آورد.اما نکته مهم اینکه جریان بیرونی و شکست خورده فتنه ۸۸ قصد داشت با نامه نگاری و مطرح کردن موضوع دیدار بان کی مون با سران معترضان در داخل این اجلاس را تحت تأثیر بگذارد که در این زمینه ناکام مانده و شکست خوردند.
۲- تورم : تورم در سال گذشته یکی از رکورد دارها بود به طوری که تورم در این سال رکورد ۱۶ سال گذشته را زد، افزایش غیرقابل باور تورم یکی از اصلی‌ترین بحران‌های سال ۹۱ بود. نرخ تورم در فروردین ماه سال گذشته ۲۱.۸ درصد، اردیبهشت ۲۲.۲ درصد، خرداد ۲۲.۴ درصد، تیر ۲۲.۹ درصد، مرداد ۲۳.۵ درصد، شهریور ۲۴ درصد، مهر ۲۴.۹ درصد، آبان ۲۶.۱ درصد، آذر ماه ۲۷.۴ درصد، دی ماه ۲۷.۸ درصد و بهمن ماه ۲۹.۸ رسید. (۱)
بر این اساس در روزهای پایانی سال گذشته نرخ تورم برای اسفند فراتر از ۳۱.۵ درصد برآورد شد. رسیدن نرخ تورم میانگین به سطحی بالاتر از ۳۱.۵ درصد از آبان سال ۱۳۷۵ به بی سابقه بوده است. در این باره رئیس کل بانک مرکزی، در روزهای ابتدایی اسفند به صراحت اعلام کرد نرخ تورم می‌توانست رقمی بیش از آنچه هست، باشد و این سیاست‌های بانک مرکزی بوده که نرخ تورم را در سطح ۳۱ درصد کنترل کرده است!
نمودار ۱
افزایش مستمر و بی رویه تورم معلول علت‌های اقتصادی است، سیاست‌های مالی و پولی نادرست دولت، بخش تولید را با مشکلات اساسی روبه رو کرد. تورم و افزایش ناگهانی نرخ ارز، به بی ثباتی در فضای اقتصادی کشور دامن زده و این بی ثباتی سمی مهلک برای بخش خصوصی و فعالیت در حوزه تولید است. مسعود نیلی در این باره می‌گوید: آنچه ما در عرصه اقتصاد کلان به عنوان علل بروز تورم تبیین می‌کنیم از یک طرف به جنبه های طرف تقاضا برمی گردد که در وهله اول ناشی از رشد حجم پول در اقتصاد است و اینکه افزایش حجم پول باعث افزایش تقاضای کل می‌شود و سطح قیمت‌ها به تناسب افزایش پیدا می‌کند.
ریشه تورم در نقدینگی و ریشه نقدینگی در چگونگی ایفای نقش دولت است که آن هم ریشه در اقتصاد سیاسی دارد. زیرا دولت‌های ما معمولاً تمایل دارند از طریق افزایش مخارج، عزم خود را به افزایش ارائه خدمات به جامعه نشان دهند و از طرف دیگر، با توجه به تکثر برگزاری انتخابات در کشور اثر مستقیم و بدون واسطه انتخابات نیز خود را در وعده های انتخاباتی مبنی بر افزایش هزینه‌ها منعکس کرده است. در این رابطه مرکز پژوهش‌های مجلس نیز علل بروز تورم در ایران و راه های کاهش و مهار آن را بررسی کرد. (۲)
۳- موفقیت در پرتاب کاوشگر حامل موجود زنده به فضا : در سال ۹۱ با وجود تمام مشکلات، کمبودها و محدودیت‌ها و تنگنای ناشی از تحریم‌ها، موفقیت‌های ارزشمندی به دست توانمند محققان رقم خورد. یکی از مهم‌ترین موفقیت‌های کشور در سال گذشته را می‌توان پرتاب کاوشگر «پیشگام» حامل موجود زنده دانست که با موفقیت به فضا پرتاب و بازیابی شد. این عمل تحسین محافل علمی و خبری جهان و عصبانیت آمریکا را در پی داشت که در اقدامی مضحک ویکتوریا نولاند سخنگوی وزارت خارجه آمریکا با ابراز دلسوزی برای «میمون کوچک بیچاره ای» گفت : تصاویر این میمون کوچک بیچاره را مشاهده کردم که برای رفتن به فضا آماده می‌شد.
سایت‌های خبری و خبرگزاری‌هایی مانند بی بی سی، سی ان ان، فاکس نیوز، رویترز، نیویورک تایمز، وال‌استریت ژورنال، دویچه وله، خبرگزاری آسوشیتدپرس، فرانسه، شینهوا، ریا نووستی و بسیاری دیگر خبر این دستاورد را در جهان منعکس کردند. شبکه خبری بی بی سی در گزارشی این ارسال را موفقیت آمیز ارزیابی کرد و همچنین از نگرانی‌های دولت‌های غربی و آمریکا از پیشرفت برنامه فضایی ایران و امکان استفاده از آن در تولید موشک‌های دوربرد سخن گفت. روزنامه های نیویورک تایمز و وال‌استریت ژورنال نیز ضمن موفقیت آمیز خواندن این مأموریت، آن را گامی در مسیر برنامه ایران برای ارسال انسان به فضا خواندند.
۴- حجاب : اواخر فروردین سال گذشته مجدداً زمزمه حضور گشت ارشاد و برخورد با بدحجابی به گوش رسید. این طرح با داشتن موافقان و مخالفانی اواخر اردیبهشت ماه اجرا شد. مخالفان این طرح راه حل بهبود حجاب را ریشه ای و نه سطحی می‌دانستند. عده ای از روند انتشار عکس افراد بد حجاب در اینترنت توسط سایت‌های خبری و خبرگزاری‌ها ناراضی بودند و اعتقاد داشتند که این کار به دلایل متعددی ناپسند است. برخی نیز نحوه برخوردها را درست نمی‌دانستند و این‌گونه برخوردها را باعث ایجاد چهره ای منفی از ایران را در انظار بینالمللی می‌دیدند.
مجید ابهری اعتقاد دارد که رفتارهای قانونی باید توأم با حفظ کرامت انسانی و عزت اجتماعی افراد باشد، قطعاً افراد بدحجاب مرتکب جرمی میشوند اماجرم افراد بدحجاب بیشتر از چپاول گران بیت‌المال نیست که اختلاس‌های نجومی انجام داده‌اند و اکنون اسامی آن‌ها با حروف اول نامبرده می‌شود و تصاویر آن‌ها کاملاً غیر شفاف منتشر می‌شود.
وی می گوید : در بسیاری از موارد فقط با دستور قضایی می‌توان چهره بزه کاران را منتشر کرد و آن هم زمانی اتفاق می‌افتد که واهمه کلاه برداری و یا برای دستگیری آن‌ها و با مجوز قضایی تصاویر افراد مجرم منتشر می‌شود. در موارد دستگیری افراد بدحجاب افراد زیادی با موبایل اقدام به عکس‌برداری می‌کنند که این عکسها مدتی بعد سر از یوتیوب و فیس‌بوک و ... در می‌آورند.
ابهری در مورد این عکسها نیز گفت : این‌گونه قرار دادن عکس‌های نوامیس مردم بر روی اینترنت و در شبکه های خارجی باعث ایجاد فاصله بین مردم و نیروی انتظامی می‌شود و نگاه مردم به نیروی انتظامی عوض می‌شود و برخی با غرض این عکسها را منتشر می‌کنند. در مورد آسیب‌های آینده صاحبان این عکسها می‌توان گفت که در صورت توبه این افراد و یا اینکه اگر قصد ازدواج و یا ... را داشته باشند به عنوان لکه ننگی بر روی پیشانی ان‌هاست.
رهبر انقلاب در این باره در جریان سفر به خراسان شمالی گفت : بعضى از همین هائى که در استقبالِ امروز بودند در عرف معمولى به آن‌ها میگویند «خانم بدحجاب»؛ اشک هم از چشمش دارد می‌ریزد. حالا چه کار کنیم؟ ردش کنید؟ مصلحت است؟ حق است؟ نه، دل، متعلق به این جبهه است؛ جان، دلباخته‌ى به این اهداف و آرمان‌هاست. او یک نقصى دارد. مگر من نقص ندارم؟ نقص او ظاهر است، نقص‌های این حقیر باطن است؛ نمى‌بینند. «گفتا شیخا هر آنچه گوئى هستم / آیا تو چنان که می نمائى هستى؟». ما هم یک نقص داریم، او هم یک نقص دارد. با این نگاه و با این روحیه برخورد کنید. البته انسان نهى از منکر هم می‌کند؛ نهى از منکر با زبان خوش، نه با ایجاد نفرت. بنابراین با قشر دانشجو ارتباط پیدا کنید. (۳)
۵- آزمایش موفقیت آمیز پهپاد عمود پرواز ایرانی : سال گذشته نخستین پهپاد عمود پرواز دنیا كه با نام تجاری «کوکر ۱» توسط محققان كشورمان ساخته شده، تست آزمایشی پروازی خود را با موفقیت پشت سر گذاشت. كوكر ۱ اولین پهپاد عمود پرواز دنیا محسوب می‌شود كه برای عملیات امداد و نجات، شناسایی و كنترل تصویری حریم دریایی و زمینی توسط متخصصان و نخبگان كشور طراحی و پیاده سازی شده است. (۴)
۶- جمعیت : بر اساس اطلاعات مرکز آمار، جمعیت ایران در سال ۹۱ به ۷۷ میلیون و ۱۷۶ هزار و ۹۳۰ نفر رسید. (۵) یکی از نتایج مهم سرشماری عمومی کاهش نرخ رشد جمعیت از ۱.۶۲درصد سال ۱۳۸۵ به رقم ۱.۲۹درصد در سال گذشته کاهش یافته است همچنین در حال حاضر نرخ باروری در كشور زیر ۲ درصد و سطح جانشینی ۷/۱ درصد است. روند کاهش رشد جمعیت و پیری آن از دید موسسه های بینالمللی نیز پنهان نماند و موسسه یورو مانیتور در گزارش خود به آن اشاره کرد. (۶) گرچه در حال حاضر کشور ما سومین کشور پیر دنیاست (۷)
آیت الله خامنه ای در سال گذشته چندین بار در این مورد هشدار داده بود : یکى از خطاهائى که خود ما کردیم – بنده خودم هم در این خطا سهیمم – این مسئله‌ی تحدید نسل از اواسط دهه‌ی ۷۰ به این طرف باید متوقف می‌شد. مسئولین کشور در این اشتباه سهیمند، خود بنده حقیر هم در این اشتباه سهیمم. این را خداى متعال و تاریخ باید بر ما ببخشد. نسل جوان را باید حفظ کرد. با این روند کنونى اگر ما پیش برویم کشور پیر خواهد شد .خانواده‌ها، جوان‌ها باید تولید مثل را زیاد کنند؛ نسل را افزایش دهند. (در دیدار با جوانان استان خراسان شمالى ۹۱/۰۷/۲۳ ) ایشان در جای دیگر فرمودند : این مسئله افزایش نسل و این‌ها جزو مباحث مهمى است که واقعاً همه‌ى مسئولین کشور باید در جامعه درباره آن فرهنگ‌سازى کنند؛ از این حالتى که امروز وجود دارد - یک بچه، دو بچه - باید کشور را خارج کنند.
مسئولین اما زود دست بکار شده و در اقدامی که فقط از مسئولین کشور ما بر می‌آید به عنوان راه حل، داروهای پیشگیری از بارداری را محدود کردند (۸) سپس مشوق‌های اقتصادی برای افزایش جمعیت اعلام شد که البته عملیاتی شدن آن‌ها در هاله ای از ابهام است (۹) این بسته در مقایسه با مشوق‌های افزایش زاد و ولد در دیگر کشورها قابل تأمل است. (۱۰)
۷- رونمایی از جنگنده ایرانی قاهر ۳۱۳ : در سال گذشته جنگنده ایرانی قاهر ۳۱۳ نیز رونمایی شد. این جنگنده پیشرفته با مشخصات ظاهری منحصر به فرد دارای سطح مقطع راداری بسیار کم و همچنین قابلیت انجام عملیات پروازی در ارتفاع پست است. بهره برداری از مواد پیشرفته در ساخت هواپیما و سامانه الکتروآب یونیک پیشرفته را از دیگر ویژگی‌های قاهر ۳۱۳ برشمرد (۱۱) رونمایی از طرح جنگنده بومی قاهر ۳۱۳ را می‌توان مهم‌ترین خبر صنعت هوانوردی ایران در سال‌های اخیر دانست. جنگنده قاهر ویژگی‌های منحصر به فرد زیادی دارد که آن را در زمره موفق‌ترین نوع جنگنده‌ها قرار داده است. (۱۲)
۸- نقدینگی : متغیر نقدینگی که همواره در بین اقتصاددانان مصطلح بود در سال گذشته میان مردم نیز رواج پیدا کرد و مردم کوچه و بازار نیز به تأثیر منفی افزایش این متغیر بر زندگی خود پی بردند، نکته ای که دولت‌مردان تاکنون از آن غافلند و ثابت کننده غفلت دولت‌مردان نیز اصرار بر اجرای فاز دوم یارانه‌ها بود.
میزان نقدینگی اوایل سال گذشته ۳۵۹ هزار میلیارد تومان بود که در روزهای پایانی سال و با پرداخت عیدانه، یارانه و عیدی کارمندان و کارگران تقریباً معادل ۱۹ هزار میلیارد تومان نقدینگی وارد بازار شد که در مجموع باعث شد میزان نقدینگی سال ۹۱ از ۴۵۷ هزار میلیارد تومان بگذرد، معنای این موضوع این است که نقدینگی کشور در طی ۱۱ ماه چیزی حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است که رشدی ۲۵-۲۷ را در این زمینه شاهد بوده‌ایم. از منظر دیگر می‌توان گفت که اقتصاد ما در سال گذشته روزانه شاهد افزایش ۲۸۱ میلیارد تومانی نقدینگی بوده است.
نمودار ۲
اقتصاددانان سه سناریو برای نقدینگی پایان سال قبل پیش بینی کرده‌اند. (۱۳) همواره نرخ رشد نقدینگی در اقتصاد ما به مراتب از نرخ رشد اقتصادی بالاتر است، این پدیده باعث می‌شود که تقاضای کل فراتر از عرضه کل اقتصاد باشد و در نتیجه بروز افزایش سطح عمومی قیمت‌ها (تورم) را می‌توان با این رشد سریع تورم امری طبیعی دانست. حضرت آیت الله خامنه ای در دیدار با هیئت دولت ضمن هشدار درباره تبعات افزایش نقدینگی فرمودند : صاحب‌نظران داخل و خارج دولت، افزایش نقدینگی را یكی از ریشه‌های مشكلات فعلی می‌دانند، باید با هم‌فكری و تكیه بر علم و تجربه، راهی برای كنترل نقدینگی بیابید و نقدینگی افزایش‌یافته را به سمت مراكز تولید هدایت كنید. (۱۴)
این نقدینگی در سال گذشته گاه سمت بازار طلا و ارز سرازیر می‌شد و گاه سمت مسکن و خودرو، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در این باره می‌گوید : رشد نقدینگی باید متناسب با تولید باشد و در بهترین شرایط تولید رشد ۶.۴ درصدی داشته اما پیش‌بینی می‌شود تا پایان امسال رشد نقدینگی ۴۰ درصد باشد در صورتی که باید ۱۲ درصدی باشد.
