امام صادق(ع) «صدقه دادن و استغفار» را بهترین اعمال ماه شعبان دانسته و فرمودند: هر کس در ماه شعبان صدقه دهد، خداوند آن صدقه را رشد دهد، همچنان که یکى از شما شتر تازه متولد شده‌ای را تربیت مى‌کند تا آنکه در روز قیامت به صدقه‌دهنده برسد.
به گزارش شهدای ایران به نقل از فارس، نسیم ماه شعبان در سراسر کره خاکی بار دیگر شروع به وزیدن گرفت و مؤمنان الهی خود را برای بهره‌گیری بیشتر از این ماه رسول اعظم(ص) آماده ساخته‌اند، از امام صادق(ع) روایت شده است که چون ماه شعبان فرا می‌رسید، امام زین‌العابدین(ع) اصحاب خود را جمع مى‌کرد و مى‌فرمود: اى اصحاب من! مى‌دانید این چه ماهى است؟ این ماه شعبان است و حضرت رسول(ص) مى‌فرمود: شعبان ماه من است، پس در این ماه براى جلب محبت پیغمبر خود و براى تقرّب به سوى پروردگار خود روزه بدارید، به حق آن خدایى که جان على بن الحسین به دست قدرت اوست، سوگند یاد مى‌کنم که از پدرم حسین بن على(ع) شنیدم که فرمود شنیدم از امیرالمؤمنین(ع) که هر که در ماه شعبان روزه براى جلب محبت پیغمبر خدا و تقرب به سوى خدا روزه بگیرد؛ خداوند او را دوست می‌دارد و در روز قیامت کرامت خود را نصیب او می‌گرداند و بهشت را براى او واجب می‌کند.
همچنین امام صادق(ع) به صفوان جمال فرمود: کسانى را که در اطراف تو هستند را بر روزه گرفتن در ماه شعبان ترغیب کن، گفتم: فدایت شوم مگر در فضیلت آن چیزى هست؟ فرمود: همانا که رسول خدا(ص) هر گاه هلال ماه شعبان را مى‌دید، به منادیى امر مى‌فرمود که در مدینه ندا مى‌کرد: اى اهل مدینه من رسولم از جانب رسول خدا(ص) به سوى شما، ایشان مى‌فرماید آگاه باشید همانا شعبان ماه من است، پس خدا رحمت کند کسى را که یارى کند مرا بر ماه من، یعنى در آن ماه روزه بگیرد.
*اعمال روز اول ماه شعبان
- روزه این روز فضیلت بسیار دارد و از حضرت صادق(ع) روایت شده که هر که روز اول شعبان را روزه بگیرد، براى او بهشت واجب می‌شود.
-سید بن طاوس از حضرت رسول(ص) براى کسى که سه روز اوّل این ماه را روزه بگیرد ثواب بسیارى نقل کرده است.
-در شب‌هاى سه روز اول دو رکعت نماز وارد شده که در هر رکعت «حمد» یک مرتبه و «توحید» ۱۱ مرتبه خوانده شود.
برای این ماه اعمال مشترکی ذکر شده است که در ادامه می‌آید:
*اعمال مشترک شعبان‌المعظم
- مناجات شعبانیه: مناجات معروفى است و اهلش به خاطر آن با ماه شعبان مأنوس شده و به همین جهت منتظر و مشتاق این ماه هستند. سزاوار است که این مناجات در تمام ماه خوانده شود.
-روزه: از اعمال مهم در این ماه، روزه است، به اندازه‌اى که با حال انسان مناسب باشد. امام صادق(ع) فرمود: کسى که روز اول ماه را روزه بگیرد، حتماً وارد بهشت مى‌شود و کسى که دو روز را روزه بگیرد، خداوند در هر شب و روزى (به چشم رحمت) به او مى نگرد و در بهشت نیز به این نگاه ادامه مى‌دهد؛ کسى که سه روز روزه بگیرد، با خداوند در عرش و بهشت او دیدار مى‌کند و در روایت نبوى آمده است که هر که روز دوشنبه و پنجشنبه شعبان را روزه بگیرد، حق تعالى ۲۰ حاجت از حوائج دنیا و ۲۰ حاجت از حاجت‌هاى آخرت او را برآورد.
-صلوات شعبانیه: در هر روز از شعبان در هنگام ظهر و در شب نیمه آن صلوات هر روز شعبان که از امام سجاد(ع) روایت شده، خوانده شود که به شرح ذیل است:
«اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ شَجَرَةِ النُّبُوَّةِ وَمَوْضِعِ الرِّسالَةِ وَمُخْتَلَفِ الْمَلاَّئِکَةِ وَمَعْدِنِ الْعِلْمِ وَاَهْلِ بَیْتِ الْوَحْىِ، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ الْفُلْکِ الْجارِیَةِ فِى اللُّجَجِ الْغامِرَةِ یَامَنُ مَنْ رَکِبَها وَیَغْرَقُ مَنْ تَرَکَهَا الْمُتَقَدِّمُ لَهُمْ مارِقٌ وَالْمُتَاَخِّرُ عَنْهُمْ زاهِقٌ وَاللاّزِمُ لَهُمْ لاحِقٌ، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ الْکَهْفِ الْحَصینِ وَغِیاثِ الْمُضْطَرِّ الْمُسْتَکینِ وَمَلْجَاءِ الْهارِبینَ وَعِصْمَةِ الْمُعْتَصِمینَ. اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ صَلوةً کَثیرَةً تَکُونُ لَهُمْ رِضاً وَلِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ اَداَّءً وَقَضاَّءً بِحَوْلٍ مِنْکَ وَقُوَّةٍ یا رَبَّ الْعالَمینَ، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ الطَّیِّبینَ الاْبْرارِ الاْخْیارِ الَّذینَ اَوْجَبْتَ حُقُوقَهُمْ وَفَرَضْتَ طاعَتَهُمْ وَوِلایَتَهُمْ.
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاعْمُرْ قَلْبى بِطاعَتِکَ وَلا تُخْزِنى بِمَعْصِیَتِکَ وَارْزُقْنى مُواساةَ مَنْ قَتَّرْتَ عَلَیْهِ مِنْ رِزْقِکَ بِما وَسَّعْتَ عَلَىَّ مِنْ فَضْلِکَ وَنَشَرْتَ عَلَىَّ مِنْ عَدْلِکَ وَاَحْیَیْتَنى تَحْتَ ظِلِّکَ وَهذا شَهْرُ نَبِیِّکَ سَیِّدِ رُسُلِکَ شَعْبانُ الَّذى حَفَفْتَهُ مِنْکَ بِالرَّحْمَةِ وَالرِّضْوانِ الَّذى کانَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَآلِه وَسَلَّمَ یَدْاَبُ فى صِیامِهِ وَقِیامِهِ فى لَیالیهِ وَاَیّامِهِ بُخُوعاً لَکَ فى اِکْرامِهِ وَاِعْظامِهِ اِلى مَحَلِّ حِمامِهِ، اَللّهُمَّ فَاَعِنّا عَلَى الاْسْتِنانِ بِسُنَّتِهِ فیهِ وَنَیْلِ الشَّفاعَةِ لَدَیْهِ اَللّهُمَّ وَاجْعَلْهُ لى شَفیعاً مُشَفَّعاً وَطَریقاً اِلَیْکَ مَهیَعاً وَاجْعَلْنى لَهُ مُتَّبِعاً حَتّى اَلْقاکَ یَوْمَ الْقِیمَةِ عَنّى راضِیاً وَعَنْ ذُنُوبى غاضِیاً قَدْ اَوْجَبْتَ لى مِنْکَ الرَّحْمَةَ وَالرِّضْوانَ وَاَنْزَلْتَنى دارَ الْقَرارِ وَمَحَلَّ الاْخْیار».
-ذکر: هر روز ۷۰ مرتبه ذکر «اَسْتَغْفِرُاللهَ وَاَسْئَلُهُ التَّوْبَةَ» و «اَسْتَغْفِرُاللهَ الَّذى لا اِلهَ اِلاّ هُوَ الرَّحْمنُ الرَّحیمُ الْحَىُّ الْقَیّوُمُ وَ اَتُوبُ اِلَیْهِ» گفته شود، هر کس هر روز در این ماه ۷۰ مرتبه استغفار کند، مثل آن است که ۷۰ هزار مرتبه در ماه‌هاى دیگر استغفار کند، همچنین در این ماه صلوات بسیار فرستاده شود.
-نماز: در روز پنجشنبه این ماه ۲ رکعت نماز به جا آورد که در هر رکعت سوره «فاتحه» را یک بار و سوره «توحید» را ۱۰۰ بار بخواند و بعد از سلام دادن، ۱۰۰ بار نیز صلوات بفرستد، خداوند تمام خواسته‌هاى دینى و دنیایى او را برآورده مى‌فرماید و کسى که یک روز از آن را روزه بگیرد، خداوند بدن او را بر آتش حرام مى‌کند.
-صدقه دادن: در این ماه اگر چه به اندازه نصف دانه خرمایى باشد، خوب است و خداوند بدن صدقه دهنده را بر آتش جهنم حرام می‌کند، از امام صادق(ع) نقل شده است که آن حضرت در باب فضیلت روزه رجب فرمود، چرا از روزه شعبان غافل هستید؟ راوى عرض کرد: یابن رسول الله! چه ثوابی دارد کسى که یک روز از شعبان را روزه بگیرد؟ حضرت(ع) فرمود: به خدا قسم بهشت ثواب اوست، عرض کرد: یابن رسول الله! بهترین اعمال در این ماه چیست؟ فرمود: صدقه دادن و استغفار، هر کس در ماه شعبان صدقه دهد، خداوند آن صدقه را رشد دهد همچنان که یکى از شما شتر تازه متولد شده‌ای را تربیت مى‌کند تا آنکه در روز قیامت به صدقه دهنده برسد، در حالتى که به اندازه کوه اُحُد شده باشد.
-در کل این ماه ۱۰۰۰ بار ذکر «لا اِلهَ اِلا اللهُ وَلا نَعْبُدُ اِلاّ اِیّاهُ مُخْلِصینَ لَهُ الدّینَ وَلَوُ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ» را که ثواب بسیار دارد؛ گفته شود، از جمله آن که عبادت هزار ساله در نامه عملش نوشته شود.
همچنین امام صادق(ع) به صفوان جمال فرمود: کسانى را که در اطراف تو هستند را بر روزه گرفتن در ماه شعبان ترغیب کن، گفتم: فدایت شوم مگر در فضیلت آن چیزى هست؟ فرمود: همانا که رسول خدا(ص) هر گاه هلال ماه شعبان را مى‌دید، به منادیى امر مى‌فرمود که در مدینه ندا مى‌کرد: اى اهل مدینه من رسولم از جانب رسول خدا(ص) به سوى شما، ایشان مى‌فرماید آگاه باشید همانا شعبان ماه من است، پس خدا رحمت کند کسى را که یارى کند مرا بر ماه من، یعنى در آن ماه روزه بگیرد.
*اعمال روز اول ماه شعبان
- روزه این روز فضیلت بسیار دارد و از حضرت صادق(ع) روایت شده که هر که روز اول شعبان را روزه بگیرد، براى او بهشت واجب می‌شود.
-سید بن طاوس از حضرت رسول(ص) براى کسى که سه روز اوّل این ماه را روزه بگیرد ثواب بسیارى نقل کرده است.
-در شب‌هاى سه روز اول دو رکعت نماز وارد شده که در هر رکعت «حمد» یک مرتبه و «توحید» ۱۱ مرتبه خوانده شود.
برای این ماه اعمال مشترکی ذکر شده است که در ادامه می‌آید:
*اعمال مشترک شعبان‌المعظم
- مناجات شعبانیه: مناجات معروفى است و اهلش به خاطر آن با ماه شعبان مأنوس شده و به همین جهت منتظر و مشتاق این ماه هستند. سزاوار است که این مناجات در تمام ماه خوانده شود.
-روزه: از اعمال مهم در این ماه، روزه است، به اندازه‌اى که با حال انسان مناسب باشد. امام صادق(ع) فرمود: کسى که روز اول ماه را روزه بگیرد، حتماً وارد بهشت مى‌شود و کسى که دو روز را روزه بگیرد، خداوند در هر شب و روزى (به چشم رحمت) به او مى نگرد و در بهشت نیز به این نگاه ادامه مى‌دهد؛ کسى که سه روز روزه بگیرد، با خداوند در عرش و بهشت او دیدار مى‌کند و در روایت نبوى آمده است که هر که روز دوشنبه و پنجشنبه شعبان را روزه بگیرد، حق تعالى ۲۰ حاجت از حوائج دنیا و ۲۰ حاجت از حاجت‌هاى آخرت او را برآورد.
-صلوات شعبانیه: در هر روز از شعبان در هنگام ظهر و در شب نیمه آن صلوات هر روز شعبان که از امام سجاد(ع) روایت شده، خوانده شود که به شرح ذیل است:
«اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ شَجَرَةِ النُّبُوَّةِ وَمَوْضِعِ الرِّسالَةِ وَمُخْتَلَفِ الْمَلاَّئِکَةِ وَمَعْدِنِ الْعِلْمِ وَاَهْلِ بَیْتِ الْوَحْىِ، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ الْفُلْکِ الْجارِیَةِ فِى اللُّجَجِ الْغامِرَةِ یَامَنُ مَنْ رَکِبَها وَیَغْرَقُ مَنْ تَرَکَهَا الْمُتَقَدِّمُ لَهُمْ مارِقٌ وَالْمُتَاَخِّرُ عَنْهُمْ زاهِقٌ وَاللاّزِمُ لَهُمْ لاحِقٌ، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ الْکَهْفِ الْحَصینِ وَغِیاثِ الْمُضْطَرِّ الْمُسْتَکینِ وَمَلْجَاءِ الْهارِبینَ وَعِصْمَةِ الْمُعْتَصِمینَ. اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ صَلوةً کَثیرَةً تَکُونُ لَهُمْ رِضاً وَلِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ اَداَّءً وَقَضاَّءً بِحَوْلٍ مِنْکَ وَقُوَّةٍ یا رَبَّ الْعالَمینَ، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ الطَّیِّبینَ الاْبْرارِ الاْخْیارِ الَّذینَ اَوْجَبْتَ حُقُوقَهُمْ وَفَرَضْتَ طاعَتَهُمْ وَوِلایَتَهُمْ.
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاعْمُرْ قَلْبى بِطاعَتِکَ وَلا تُخْزِنى بِمَعْصِیَتِکَ وَارْزُقْنى مُواساةَ مَنْ قَتَّرْتَ عَلَیْهِ مِنْ رِزْقِکَ بِما وَسَّعْتَ عَلَىَّ مِنْ فَضْلِکَ وَنَشَرْتَ عَلَىَّ مِنْ عَدْلِکَ وَاَحْیَیْتَنى تَحْتَ ظِلِّکَ وَهذا شَهْرُ نَبِیِّکَ سَیِّدِ رُسُلِکَ شَعْبانُ الَّذى حَفَفْتَهُ مِنْکَ بِالرَّحْمَةِ وَالرِّضْوانِ الَّذى کانَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَآلِه وَسَلَّمَ یَدْاَبُ فى صِیامِهِ وَقِیامِهِ فى لَیالیهِ وَاَیّامِهِ بُخُوعاً لَکَ فى اِکْرامِهِ وَاِعْظامِهِ اِلى مَحَلِّ حِمامِهِ، اَللّهُمَّ فَاَعِنّا عَلَى الاْسْتِنانِ بِسُنَّتِهِ فیهِ وَنَیْلِ الشَّفاعَةِ لَدَیْهِ اَللّهُمَّ وَاجْعَلْهُ لى شَفیعاً مُشَفَّعاً وَطَریقاً اِلَیْکَ مَهیَعاً وَاجْعَلْنى لَهُ مُتَّبِعاً حَتّى اَلْقاکَ یَوْمَ الْقِیمَةِ عَنّى راضِیاً وَعَنْ ذُنُوبى غاضِیاً قَدْ اَوْجَبْتَ لى مِنْکَ الرَّحْمَةَ وَالرِّضْوانَ وَاَنْزَلْتَنى دارَ الْقَرارِ وَمَحَلَّ الاْخْیار».
-ذکر: هر روز ۷۰ مرتبه ذکر «اَسْتَغْفِرُاللهَ وَاَسْئَلُهُ التَّوْبَةَ» و «اَسْتَغْفِرُاللهَ الَّذى لا اِلهَ اِلاّ هُوَ الرَّحْمنُ الرَّحیمُ الْحَىُّ الْقَیّوُمُ وَ اَتُوبُ اِلَیْهِ» گفته شود، هر کس هر روز در این ماه ۷۰ مرتبه استغفار کند، مثل آن است که ۷۰ هزار مرتبه در ماه‌هاى دیگر استغفار کند، همچنین در این ماه صلوات بسیار فرستاده شود.
-نماز: در روز پنجشنبه این ماه ۲ رکعت نماز به جا آورد که در هر رکعت سوره «فاتحه» را یک بار و سوره «توحید» را ۱۰۰ بار بخواند و بعد از سلام دادن، ۱۰۰ بار نیز صلوات بفرستد، خداوند تمام خواسته‌هاى دینى و دنیایى او را برآورده مى‌فرماید و کسى که یک روز از آن را روزه بگیرد، خداوند بدن او را بر آتش حرام مى‌کند.
-صدقه دادن: در این ماه اگر چه به اندازه نصف دانه خرمایى باشد، خوب است و خداوند بدن صدقه دهنده را بر آتش جهنم حرام می‌کند، از امام صادق(ع) نقل شده است که آن حضرت در باب فضیلت روزه رجب فرمود، چرا از روزه شعبان غافل هستید؟ راوى عرض کرد: یابن رسول الله! چه ثوابی دارد کسى که یک روز از شعبان را روزه بگیرد؟ حضرت(ع) فرمود: به خدا قسم بهشت ثواب اوست، عرض کرد: یابن رسول الله! بهترین اعمال در این ماه چیست؟ فرمود: صدقه دادن و استغفار، هر کس در ماه شعبان صدقه دهد، خداوند آن صدقه را رشد دهد همچنان که یکى از شما شتر تازه متولد شده‌ای را تربیت مى‌کند تا آنکه در روز قیامت به صدقه دهنده برسد، در حالتى که به اندازه کوه اُحُد شده باشد.
-در کل این ماه ۱۰۰۰ بار ذکر «لا اِلهَ اِلا اللهُ وَلا نَعْبُدُ اِلاّ اِیّاهُ مُخْلِصینَ لَهُ الدّینَ وَلَوُ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ» را که ثواب بسیار دارد؛ گفته شود، از جمله آن که عبادت هزار ساله در نامه عملش نوشته شود.
