حمایت از تولید کننده داخلی موضوعی است که بارها و بارها از سوی مقام معظم رهبری مورد تاکید قرار گرفته است، اما متاسفانه امروزه وقتی به دفاتر کار بسیاری از مسئولان میرویم، مدلها و برندهای گوناگونی از مبلمان، پرده، وسایل محیط کار و تزییناتی را میبینیم که با محصولات داخلی بیگانه‌اند...
به گزارش شهدای ایران به نقل از باشگاه خبرنگاران، چند سال پیش بود که دغدغه استفاده از کالای ایرانی با عنوان اصلاح الگوی مصرف از سوی مقام معظم رهبری به عنوان یک ضرورت در همه ابعاد مطرح شد تا سرلوحه دست اندرکاران اجرایی و نیز مردم قرار گیرد. بعد از آن نیز با نامگذاری سالها و در سخنرانیهای خود بر استفاده از کالای ایرانی به جای نمونه خارجی آن تاکید کردند.
ایشان امسال نیز بار دیگر در تاکید بر همدلی دولت و مردم، مسئله حمایت از تولید کننده داخلی را مد نظر قرار داده و تصریح کردند کسانی که قادر به سرمایه گذاری هستند، سرمایه‌های خود را متوجه تولید کنند. ایشان آحاد جامعه را نیز به مصرف محصولات داخلی دعوت کردند و این کار را نمونه حمایت از کارگر ایرانی دانستند و بیان داشتند: "این اسراف و زیاده روی و ریخت و پاش که در اسلام این همه مذمت شده سرنوشت اقتصاد ملی را تعیین میکند."(بیانات در حرم مطهر رضوی 1/1/84)
رهبر معظم انقلاب پیش از این نیز گفته بودند که باید مصرفمان را از تولیدات خودمان انتخاب کنیم و در این زمینه اظهارداشتند: " کسانی که دنبال مارکها، و برندها و اسمهای خارجی باشند، خطاست؛ فرونشاندن یک هوس شخصی است، اما ضربه‌زدن به یک کار عمومی و اصلی است. مصرف داخلی، تولیدداخلی را افزایش می‌دهد؛ تولید داخلی که افزایش پیدا کرد، مشکلات برطرف میشود؛ بیکاری برطرف میشود. تولید که رونق بگیرد، یعنی تورم کم بشود، گرانی کم بشود، اشتغال افزایش پیدا کند؛ اینها همه به هم متصل است. یک سر این قضیه دست ما مردم است، که مصرف خودمان را چگونه انتخاب کنیم." (بیانات در جمع مردم اسفراین 22/7/91)
به دنبال تاکیدات رهبری در استفاده از کالای داخلی در دیدار با کارگران کشور، ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در اولین حرکت در این راستا با ابلاغ بخشنامه‌ای به تمامی سازمان ها و صندوق های تابعه وزارت کار، بر خرید اقلام مورد نیاز از تولیدات داخل تاکید کرد. بر این اساس زیر مجموعههای وزارت تعاون موظف شدند کمیتهای به منظور بررسی خریدهای خارجی تشکیل داده تا ضمن آن عدم ضرورت وجود تکنولوژیهایی که کالای مشابه در داخل کشور دارند، بررسی و جایگزین شود. همچنین لیست خریدهای خارجی در مجموعههای تابعه جمع آوری و تصمیم مناسب در مورد آنان اتخاذ شود.
چنین تصمیماتی اگر در تمامی دستگاههای دولتی اجرایی شود، با توجه تعداد قابل توجه کارمندان دولت در سراسر کشور، میتواند ضمن الگو سازی تاثیر به سزایی در تقویت کالای داخلی داشته باشد، چرا که هستند بسیاری از مدیران که استفاده از دیزاین خارجی را در اولویت انتخاب برای فضاسازی دفاترشان قرار میدهند.
متاسفانه امروزه وقتی به دفاتر کار بسیاری از مسئولان رجوع میکنیم با مدلها و برندهای گوناگونی از مبلمان و پرده و وسایل زینتی محیط کار مواجه خواهیم شد که با محصولات داخلی بیگانه‌اند. این امر در شأن مدیرانی که دم از حمایت از تولید کننده داخلی میزنند و خود را دلسوخته صنعت داخلی نشان میدهند نیست.
این در حالی است که پیش از این نیز اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور عدم توجه به تولیدات داخلی را مورد نقد قرار داده و گفته بود، پولهای نفت هزینه شده بدون آنکه میزان اشتغال و تولید در کشور افزایش پیدا کند. وی این رویه را باعث رونق اقتصاد و اشتغال کشورهایی نظیر چین عنوان کرده بود.
معاون اول رئیس جمهور همچنین به ابلاغ دستورالعملی در دولت تدبیر و امید اشاره کرده بود که طی آن هیچ دستگاه دولتی حق ندارد کالای خارجی‌ای را که مشابه آن در داخل تولید میشود خریداری کند!
درست است که دولتها و دولتمردان به عنواان الگوهای عملی جامعه مطرح هستند و درست است که صرفه جویی و اهمیت دادن به مصرف داخلی باید از سازمانها و ساختارهای حکومتی شروع و به آن بها داده شود، چرا که این نهادها علاوه بر الگوسازی، بخش عظیمی از نیروی کار را به خود اختصاص داده و میتواند در این زمینه تاثیرگذار باشند. ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که چرا جامعه ما به سمتی کشیده شد که هموطنان ایرانی از مصرف کالایی که به دست همکیشان خودشان ساخته میشود طفره رفته و دربرخی موارد خرید کالای -حتی نامرغوب- خارجی را مایه مباهات خود میدانند و چه پیش می‌آید که مردمی که روزی برای تحقق اهداف ملی خود با همراهی علما استفاده از هر گونه کالای خارجی را بر خود حرام میکنند، امروز اولویت اول سبد خرید خود را به کالای غیر ایرانی میدهند و این فاجعه تا جایی پیش میرود که تولید کنندگان عنوان میکنند برای اینکه کالای مرغوب خود را به فروش برسانند مجبورند تولیدات خود را به لب مرزها برده و سپس به کشور وارد کنند تا مردم آن را به عنوان کالای خارجی خریداری کنند و این واقعه زمانی اسفناکتر میشود که تولید کننده داخلی برای فروش محصولش مجبور به استفاده از برند خارجی بر روی کالای خود میشود.
منکر این مسئله نمیشویم که دنیای امروز عرصه تبلیغ و تنوع محصول است و مصرف کننده حق دارد نسبت به خرید خود انتخاب آزادانه داشته باشد، اما برخی کارشناسان نوع باور را از دلایل رغبت مردم به خرید کالاهای خارجی عنوان میکنند و معتقدند وقتی مصرف کننده نوعی از کالا را که محصول کشور خاصی است مصرف میکند و از مصرف آن رضایت دارد، دیگر برایش مهم نیست که دیگر محصولات آن کشور از مرغوبیت و کیفیت برخوردار نباشد، چرا که مصرف کننده به باور مرغوبیت کالا رسیده است. برخی نیز تبلیغات جذاب را عامل ترجیح خرید نوعی از کالا در نگاه مصرف کننده عنوان میکنند. نوآوری و تنوع نیز یکی دیگر از دلایل و شاید در دنیای امروز مهمترین عامل برای جذب خریدار باشد. همچنین کیفت و پیشرفت در ارائه خدمات پس از فروش نیز میتواند عاملی برای جذب مصرف کننده داخلی به خرید کالای داخلی باشد.
نتیجه اینکه باید توجه داشت مصرف کالای داخلی افزون بر اينكه در جايگاه ارتقای توليـد و توزيـع مطـرح اسـت، اثر قابل توجهی بر ديگر متغيرهای كلان اقتصادی مانند سطح توليد، اشتغال، بيكاری و مهار تورم دارد و ما زمانی می‌توانیم به توسعه پایدار برسیم که نیازسنجی داخلی برای واردات و صادرات با در نظر گرفتن تولیدات داخلی و اجتناب از ورود کالاهایی که مشابه داخلی دارند محقق می شود.
فرشید سیم‌بر کارشناس مسائل اقتصادی در این رابطه در گفت‌وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران عدم رقبت جامعه ایران برای خرید کالای داخلی را اینگونه توجیه کرد و گفت: افزایش هزینه‌های تولید، گران شدن مواد اولیه و مالیات‌ها در کنار دستمزدهای کم، قدرت خرید مردم را کم کرده و چون بعضی کالاهای وارداتی با قیمت پایین تری به کشور وارد می‌شوند، رغبت مردم به خرید اینگونه کالاها بیشتر شده است.
وی با انتقاد از این مسئله که برخی کالاها از مبادی غیر گمرکی وارد کشور می‌شوند، تصریح کرد: ورود بدون کنترل محصولات بیکیفیت با قیمت ارزان و فراوانی آن در بازار مصرف مشکلات اساسی را برای تولیدکنندگان داخلی بوجود میآورد.
این کارشناس اقتصادی با تأکید بر اینکه دولت باید خروجی‌های بدون گمرک را جمع آوری کند، خاطرنشان کرد: باید کالاهایی که از نظر استراتژیک مهم هستند مورد بهره‌برداری قرار بگیرند. چرا که برخی کالاهای داخلی در مناطق دور افتاده تولید می‌شوند و می‌توانند در این مناطق اشتغال ایجاد کنند.
سیم‌بر تأکید کرد: برخی از این تولیدکنندگان وام‌های زیادی از دولت گرفته‌اند که باید براساس این حمایتها نظارت بر روی آنان صورت گیرد تا کالاهای تولیدی آنها قدرت رقابت با کالای خارجی را در داخل کشور داشته باشد.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه قیمت ارز در کشور نیز میتواند در کیفیت تولید در داخل کشور بسیار تاثیر گذار باشد، تاکید کرد: باید به طور جدی از واردات بی‌رویه جلوگیری شود، هزینه‌های تولید کاهش پیدا کند و دولت برای تولیدات داخلی مالیات کمتری در نظر بگیرد. همچنین باید فرهنگ سازی گسترده‌ای برای تبلیغ و شناساندن کالای داخلی به مردم صورت گیرد تا نظر مردم به خرید محصولات داخلی جلب و اطمینانشان حاصل شود.
وی اضافه کرد: گسترش مصرف کالاهای داخلی برای کشور اشتغال ایجاد میکند و رغبت مصرف کنندگان برای تهیه کالای خارجی کم خواهد شد و این کار برای همه اقشار جامعه رفاه به همراه خواهد آورد.
سیم بر با اشاره به تحریم‌های تحمیل شده از سوی کشورهای غربی اظهار داشت: باید به سمتی برویم که سود حاصله از فروش نفت را به سمت تولید کالای داخلی هدایت کنیم. ما در گذشته مجبور بودیم پول نفت را صرف واردات اجباری از جمله محصولات و مواد کشاورزی کنیم و این روشی بود که با تحریم‌ها به ما تحمیل شد.
این کارشناس اقتصادی در پایان خاطر نشان کرد: با حمایت‌های گمرکی و قطع شدن تحریم‌ها اختیارات بیشتری برای اقتصاد ایران بوجود می‌آید و می‌توانیم در بازارهای بین‌لمللی کالاهایی را خریداری کنیم که علی رغم قیمت پایین و مقرون به صرفه بودن، به نفع کشور و مردم باشد.
رهبر معظم انقلاب پیش از این نیز گفته بودند که باید مصرفمان را از تولیدات خودمان انتخاب کنیم و در این زمینه اظهارداشتند: " کسانی که دنبال مارکها، و برندها و اسمهای خارجی باشند، خطاست؛ فرونشاندن یک هوس شخصی است، اما ضربه‌زدن به یک کار عمومی و اصلی است. مصرف داخلی، تولیدداخلی را افزایش می‌دهد؛ تولید داخلی که افزایش پیدا کرد، مشکلات برطرف میشود؛ بیکاری برطرف میشود. تولید که رونق بگیرد، یعنی تورم کم بشود، گرانی کم بشود، اشتغال افزایش پیدا کند؛ اینها همه به هم متصل است. یک سر این قضیه دست ما مردم است، که مصرف خودمان را چگونه انتخاب کنیم." (بیانات در جمع مردم اسفراین 22/7/91)
به دنبال تاکیدات رهبری در استفاده از کالای داخلی در دیدار با کارگران کشور، ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در اولین حرکت در این راستا با ابلاغ بخشنامه‌ای به تمامی سازمان ها و صندوق های تابعه وزارت کار، بر خرید اقلام مورد نیاز از تولیدات داخل تاکید کرد. بر این اساس زیر مجموعههای وزارت تعاون موظف شدند کمیتهای به منظور بررسی خریدهای خارجی تشکیل داده تا ضمن آن عدم ضرورت وجود تکنولوژیهایی که کالای مشابه در داخل کشور دارند، بررسی و جایگزین شود. همچنین لیست خریدهای خارجی در مجموعههای تابعه جمع آوری و تصمیم مناسب در مورد آنان اتخاذ شود.
چنین تصمیماتی اگر در تمامی دستگاههای دولتی اجرایی شود، با توجه تعداد قابل توجه کارمندان دولت در سراسر کشور، میتواند ضمن الگو سازی تاثیر به سزایی در تقویت کالای داخلی داشته باشد، چرا که هستند بسیاری از مدیران که استفاده از دیزاین خارجی را در اولویت انتخاب برای فضاسازی دفاترشان قرار میدهند.
متاسفانه امروزه وقتی به دفاتر کار بسیاری از مسئولان رجوع میکنیم با مدلها و برندهای گوناگونی از مبلمان و پرده و وسایل زینتی محیط کار مواجه خواهیم شد که با محصولات داخلی بیگانه‌اند. این امر در شأن مدیرانی که دم از حمایت از تولید کننده داخلی میزنند و خود را دلسوخته صنعت داخلی نشان میدهند نیست.
این در حالی است که پیش از این نیز اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور عدم توجه به تولیدات داخلی را مورد نقد قرار داده و گفته بود، پولهای نفت هزینه شده بدون آنکه میزان اشتغال و تولید در کشور افزایش پیدا کند. وی این رویه را باعث رونق اقتصاد و اشتغال کشورهایی نظیر چین عنوان کرده بود.
معاون اول رئیس جمهور همچنین به ابلاغ دستورالعملی در دولت تدبیر و امید اشاره کرده بود که طی آن هیچ دستگاه دولتی حق ندارد کالای خارجی‌ای را که مشابه آن در داخل تولید میشود خریداری کند!
درست است که دولتها و دولتمردان به عنواان الگوهای عملی جامعه مطرح هستند و درست است که صرفه جویی و اهمیت دادن به مصرف داخلی باید از سازمانها و ساختارهای حکومتی شروع و به آن بها داده شود، چرا که این نهادها علاوه بر الگوسازی، بخش عظیمی از نیروی کار را به خود اختصاص داده و میتواند در این زمینه تاثیرگذار باشند. ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که چرا جامعه ما به سمتی کشیده شد که هموطنان ایرانی از مصرف کالایی که به دست همکیشان خودشان ساخته میشود طفره رفته و دربرخی موارد خرید کالای -حتی نامرغوب- خارجی را مایه مباهات خود میدانند و چه پیش می‌آید که مردمی که روزی برای تحقق اهداف ملی خود با همراهی علما استفاده از هر گونه کالای خارجی را بر خود حرام میکنند، امروز اولویت اول سبد خرید خود را به کالای غیر ایرانی میدهند و این فاجعه تا جایی پیش میرود که تولید کنندگان عنوان میکنند برای اینکه کالای مرغوب خود را به فروش برسانند مجبورند تولیدات خود را به لب مرزها برده و سپس به کشور وارد کنند تا مردم آن را به عنوان کالای خارجی خریداری کنند و این واقعه زمانی اسفناکتر میشود که تولید کننده داخلی برای فروش محصولش مجبور به استفاده از برند خارجی بر روی کالای خود میشود.
منکر این مسئله نمیشویم که دنیای امروز عرصه تبلیغ و تنوع محصول است و مصرف کننده حق دارد نسبت به خرید خود انتخاب آزادانه داشته باشد، اما برخی کارشناسان نوع باور را از دلایل رغبت مردم به خرید کالاهای خارجی عنوان میکنند و معتقدند وقتی مصرف کننده نوعی از کالا را که محصول کشور خاصی است مصرف میکند و از مصرف آن رضایت دارد، دیگر برایش مهم نیست که دیگر محصولات آن کشور از مرغوبیت و کیفیت برخوردار نباشد، چرا که مصرف کننده به باور مرغوبیت کالا رسیده است. برخی نیز تبلیغات جذاب را عامل ترجیح خرید نوعی از کالا در نگاه مصرف کننده عنوان میکنند. نوآوری و تنوع نیز یکی دیگر از دلایل و شاید در دنیای امروز مهمترین عامل برای جذب خریدار باشد. همچنین کیفت و پیشرفت در ارائه خدمات پس از فروش نیز میتواند عاملی برای جذب مصرف کننده داخلی به خرید کالای داخلی باشد.
نتیجه اینکه باید توجه داشت مصرف کالای داخلی افزون بر اينكه در جايگاه ارتقای توليـد و توزيـع مطـرح اسـت، اثر قابل توجهی بر ديگر متغيرهای كلان اقتصادی مانند سطح توليد، اشتغال، بيكاری و مهار تورم دارد و ما زمانی می‌توانیم به توسعه پایدار برسیم که نیازسنجی داخلی برای واردات و صادرات با در نظر گرفتن تولیدات داخلی و اجتناب از ورود کالاهایی که مشابه داخلی دارند محقق می شود.
فرشید سیم‌بر کارشناس مسائل اقتصادی در این رابطه در گفت‌وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران عدم رقبت جامعه ایران برای خرید کالای داخلی را اینگونه توجیه کرد و گفت: افزایش هزینه‌های تولید، گران شدن مواد اولیه و مالیات‌ها در کنار دستمزدهای کم، قدرت خرید مردم را کم کرده و چون بعضی کالاهای وارداتی با قیمت پایین تری به کشور وارد می‌شوند، رغبت مردم به خرید اینگونه کالاها بیشتر شده است.
وی با انتقاد از این مسئله که برخی کالاها از مبادی غیر گمرکی وارد کشور می‌شوند، تصریح کرد: ورود بدون کنترل محصولات بیکیفیت با قیمت ارزان و فراوانی آن در بازار مصرف مشکلات اساسی را برای تولیدکنندگان داخلی بوجود میآورد.
این کارشناس اقتصادی با تأکید بر اینکه دولت باید خروجی‌های بدون گمرک را جمع آوری کند، خاطرنشان کرد: باید کالاهایی که از نظر استراتژیک مهم هستند مورد بهره‌برداری قرار بگیرند. چرا که برخی کالاهای داخلی در مناطق دور افتاده تولید می‌شوند و می‌توانند در این مناطق اشتغال ایجاد کنند.
سیم‌بر تأکید کرد: برخی از این تولیدکنندگان وام‌های زیادی از دولت گرفته‌اند که باید براساس این حمایتها نظارت بر روی آنان صورت گیرد تا کالاهای تولیدی آنها قدرت رقابت با کالای خارجی را در داخل کشور داشته باشد.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه قیمت ارز در کشور نیز میتواند در کیفیت تولید در داخل کشور بسیار تاثیر گذار باشد، تاکید کرد: باید به طور جدی از واردات بی‌رویه جلوگیری شود، هزینه‌های تولید کاهش پیدا کند و دولت برای تولیدات داخلی مالیات کمتری در نظر بگیرد. همچنین باید فرهنگ سازی گسترده‌ای برای تبلیغ و شناساندن کالای داخلی به مردم صورت گیرد تا نظر مردم به خرید محصولات داخلی جلب و اطمینانشان حاصل شود.
وی اضافه کرد: گسترش مصرف کالاهای داخلی برای کشور اشتغال ایجاد میکند و رغبت مصرف کنندگان برای تهیه کالای خارجی کم خواهد شد و این کار برای همه اقشار جامعه رفاه به همراه خواهد آورد.
سیم بر با اشاره به تحریم‌های تحمیل شده از سوی کشورهای غربی اظهار داشت: باید به سمتی برویم که سود حاصله از فروش نفت را به سمت تولید کالای داخلی هدایت کنیم. ما در گذشته مجبور بودیم پول نفت را صرف واردات اجباری از جمله محصولات و مواد کشاورزی کنیم و این روشی بود که با تحریم‌ها به ما تحمیل شد.
این کارشناس اقتصادی در پایان خاطر نشان کرد: با حمایت‌های گمرکی و قطع شدن تحریم‌ها اختیارات بیشتری برای اقتصاد ایران بوجود می‌آید و می‌توانیم در بازارهای بین‌لمللی کالاهایی را خریداری کنیم که علی رغم قیمت پایین و مقرون به صرفه بودن، به نفع کشور و مردم باشد.
