آخرین دیدار رسمی مقامات این دو کشور به سال 1958 بازمی گردد که طی آن فیدل کاسترو، رهبر پیشین کوبا با ریچارد نیکسون، رئیس جمهور اسبق آمریکا دیدار داشت. یکی دیگر از نکات مهم در این نشست، حضور رهبر کوباست. در واقع رهبران کوبا از سال 1992 تاکنون در این نشست دو سالانه شرکت نمی کردند. به عبارت دیگر این نخستین بار است که تمام کشورهای آمریکایی در این نشست حضور دارند. گرچه دیدار کری و رودریگرز نخستین دیدار میان مقامات رسمی این دو کشور است، اما در این میان دیدارهای غیررسمی نیز وجود داشته است. تنها نمونه آن به مراسم درگذشت نلسون ماندلا باز می گردد که اوباما و رائول کاسترو در حاشیه این مراسم با هم گفت و گو کردند.

موضوعات مهم میان طرفین

روابط میان آمریکا و کوبا طی همه این سال ها همواره تیره و تار بوده تا این که باراک اوباما سال گذشته از آغاز فصل جدیدی از روابط میان این دو کشور سخن به میان آورد. یکی از موضوعاتی که طی چند روز گذشته مطرح بوده، خارج کردن نام کوبا از لیست کشورهای حامی تروریسم بوده است. در همین زمینه سناتور بن کاردین، یکی از اعضای ارشد کمیته روابط خارجی سنا ضمن اعلام این که وزارت خارجه آمریکا چنین پیشنهادی را مطرح کرده، اظهار کرد: این اقدام در حقیقت گامی مهم برای آب کردن یخ روابط میان واشنگتن – هاوانا پس از سال ها سردی روابط است.

باراک اوباما نیز پیش از سفر به جامائیکا به این موضوع اشاره داشت که وزارت خارجه پیشنهاداتی در مورد خارج کردن نام کوبا از این لیست مطرح کرده است؛ البته او به جزئیات این پیشنهاد اشاره ای نداشت. قرار گرفتن نام کوبا در این لیست، مانعی مهم بر سر راه طرفین برای بازگشایی سفارتخانه هایشان بوده است. سفارتخانه های این دو کشور از سال 1961 تاکنون بسته است. قرار گرفتن نام کوبا در این لیست به معنای ممنوعیت صادرات سلاح به این کشور و وضع تحریم های گسترده اقتصادی بوده است. بنا بر گزارش های موجود، این تحریم ها هزینه ای حدود یک تریلیون دلار برای کوبا خسارت به بار آورده است.

یکی از موانع موجود بر سر راه باز کردن سفارتخانه در واقع ناتوانی کوبا در انجام اقدامات عادی بانکی در خاک آمریکاست. در همین زمینه یکی از مقامات دولتی کوبا به الجزیره انگلیسی گفت: موضوع سفارتخانه ها یکی از مسائل کلیدی میان طرفین بوده که ممکن است در چند روز پس از پایان این نشست و یا تا اواخر آوریل مورد بررسی جدی تر قرار بگیرد.

ژوان کارلوس هیدالگو، کارشناس مسائل آمریکای لاتین در اتاق فکر کاتو در این زمینه اظهار کرد: «اگر به اظهارات چند ماه گذشته مقامات کوبایی نگاهی بیندازیم، متوجه می شویم آنها نیز سعی کرده اند خواسته های خود را بوضوح به گوش مقامات آمریکایی برسانند». نمونه مشخص این اظهارات، سخنان ماه ژانویه رائول کاسترو بود. وی اعلام کرد روابط میان این کشور زمانی بهبود خواهد یافت که آمریکا زندان نظامی گوانتانامو را از خاک کوبا خارج کرده و به تحریم های بیش از پنج دهه ای خود علیه هاوانا پایان دهد.

البته با وجود خوشبینی های موجود در رابطه با گام های مثبت برای احیای روابط میان این دو کشور طی ماه های گذشته، همچنان بسیاری از مردم کوبا نگاهی محتاطانه و گاها ناامید نسبت به این موضوع دارند. پروفسور تد هنکن، استاد دانشگاه بوروخ در نیویورک عقیده دارد که این جریان برای رائول کاسترو مثل یک پیاده روی است. وی در این زمینه اظهار کرد: یکی از چالش های مهم پیش روی کاسترو، مدیریت امید و انتظارات مردم کشورش است. اگر امید کوبایی ها بسرعت افزایش یابد، آنگاه کاسترو برای پیشبرد این مسیر تحت فشار بیشتری خواهد بود.

لحظات حساس در روابط کوبا و آمریکا پس از انقلاب 1959

1960: پایان روابط دیپلماتیک میان دو کشور با تصمیم آمریکا و آغاز تحریم های تجارت علیه هاوانا

1961: حمایت آمریکا از حمله ناموفق خلیج خوک ها و آغاز همکاری فیدل کاسترو با شوروی سابق

1962: کاسترو برای مقابله با آمریکا، به نیروهای شوروی اجازه داد موشک های هسته ای را وارد کوبا کنند. این بحران، شوروی و آمریکا را در لبه جنگ سرد قرار داد.

1980: حدود 125 هزار کوبایی پس از برداشتن محدودیت ها از سوی فیدل کاسترو، به آمریکا مهاجرت کردند.

1993: آمریکا تحریم ها علیه کوبا را شدت بخشید و این موضوع با فروپاشی شوروی سابق همزمان شد.

2002: جان بولتون، معاون وزیر خارجه وقت آمریکا، کوبا را محور شرارت خواند.

2014: باراک اوباما از عادی سازی روابط میان واشنگتن و هاوانا و اصلاح روابط اقتصادی میان طرفین سخن به میان آورد و آن را فصلی جدید در این روابط معرفی کرد.

*جام جم