به گزارش شهدای ایران،مذاکرات ایران با گروه 1+5 طی 18 ماه گذشته فراز و نشیب‌های بسیاری را طی کرده است. در حالی که بعد از همه این چانه‌زنی‌ها و رایزنی‌ها، طرف غربی پذیرفت هیچ یک از تاسیسات هسته‌ای ایران تعطیل نشود، اراک همچنان راکتور آب سنگین باقی بماند، فوردو کماکان یک مرکز هسته ای بماند و غنی‌سازی در نطنز هم ادامه یابد، اما اختلاف بر سر دو موضوع اصلی کماکان باقی است. یکی بحث «تحقیقات و توسعه» درباره سانتریفیوژهاست و دیگری بحث نحوه لغو تحریم‌هاست؛ دو موضوعی که انتظار می رفت تا ضرب‌الاجل خودخوانده ایران و 1+5 یعنی 31 مارس حل و فصل شود اما ظاهرا تاکنون هیچ پیشرفت چشمگیری در این زمینه رخ نداده و بعید به نظر می‌رسد با توجه به حساسیت موضوع، تا روز سه شنبه نیز اتفاق جدیدی رخ دهد.

حل این موضوع در روزهای باقی مانده، به حدی حیاتی شده است که نحوه رفتار دیپلمات‌های حاضر در مذاکرات نیز زیر ذره‌بین رسانه‌ها قرار گرفته است تا جایی که خبرنگاران حاضر در لوزان در گفت‌وگو با سید عباس عراقچی، علت «عصبانیت محمدجواد ظریف» را جویا شدند واز علی اکبر صالحی نیز سئوال کردند چرا امروز (شنبه) چهره خندانی ندارد. سئوالاتی که پاسخ آن «سختی، نفس‌گیر و پرتنش بودن» مذاکرات بود.

البته رئیس سازمان انرژی اتمی گفت، «گاهی مذاکرات با بن‌بست‌هایی روبرو می‌شود و باید با ابتکار، با فکر جدید و با یک نوع مصالحه آن بن‌بست‌ها را بر طرف کرد». صالحی در پاسخ به این سئوال که «به عقیده او توافق در چند قدمی قرار دارد»، عنوان کرد: «ما بر اصلی تاکید داریم و آن اینکه اگر در یک مورد توافق حاصل نشود توافق درباره همه موارد حاصل نخواهد شد».

وی تاکید کرد: «‌مذاکره ابعاد مختلفی دارد، ابعاد فنی،‌ حقوقی و سیاسی و اینها همه به هم مرتبطند». رئیس سازمان انرژی اتمی اضافه کرد: «الان به لحاظ فنی و حقوقی به فهم مشترک قابل توجهی رسیده‌ایم. یکی دو مورد وجود دارد که پیچی خورده که باید ببینیم می‌توانیم در بعد فنی، در این یکی دو مورد به فهم مشترکی برسیم. اگر این حاصل شود می‌توان گفت در موضوعات فنی به فهم مشترک رسیده‌ایم البته این به مفهوم توافق نیست. توافق آخرین مرحله است یعنی وقتی که همه ابعاد فنی، حقوقی و سیاسی کاملا روشن شده باشد».

اما در فضای مه‌آلود و مبهم مذاکرات امروز (شنبه) در لوزان، خبرگزاری رویترز در گزارشی از قول منابع نزدیک به مذاکرات مدعی شد طرفین در آستانه دستیابی به توافقی هستند که زیربنای توافق جامع در این باره را فراهم آورد.

این خبرگزاری انگلیسی از قول مقامات گزارش داده این توافق بین 2 تا 3 صفحه است و زیربنای توافق طولانی مدت را فراهم خواهد آورد.

بر اساس این گزارش، این سند، در صورت توافق، حاوی «اعدادی کلیدی» خواهد بود که مبنای توافق آتی بین ایران و گروه 1+5 را فراهم خواهد آورد. به نوشته رویترز در سند مورد نظر موضوعاتی نظیر حداکثر تعداد سانتریفیوژهای مجاز ایران برای فعالیت (و نوع آنها)، اندازه ذخائر اورانیوم ایران، انواع برنامه تحقیقات و توسعه و جزئیاتی درباره رفع تحریم‌های ایران مطرح خواهند شد.

یکی از اعداد کلیدی مطرح شده در این سند، طول مدت اجرای توافق خواهد بود که به گفته مقامات قرار است 10 سال باشد. بعد از انقضای این مدت هم قرار است دوره‌ای از نظارت‌های ویژه آژانس بر برنامه هسته‌ای ایران در نظر گرفته شود.

ساعتی بعد از انتشار این گزارش، یک منبع آگاه نزدیک به مذاکرات هسته‌ای ادعای رویترز درخصوص متن دو صفحه‌ای را تکذیب کرد. وی ضمن رد ادعای رویترز، آن را یک فضاسازی رسانه ای و نامعتبر دانست و افزود: «مذاکرات فشرده‌ای در همه سطوح  با کشورهای 1+5 برای دستیابی به راه‌حل‌ها پیرامون موضوعات مختلف ادامه دارد».

روز گذشته (جمعه) نیز کانال 2 تلویزیون رژیم صهیونیستی گزارش داد توافقی که میان ایران و قدرت‌های جهان در حال شکل‌گیری است، به ایران اجازه می‌دهد 6100 سانتریفیوژ در حال فعالیت در اختیار داشته باشد و تحریم‌های اقتصادی نیز به صورت مرحله‌ای لغو شود.

طبق گزارش این کانال تلویزیونی اسرائیلی، مذاکره‌کنندگان باید چند مسئله اصلی را حل‌وفصل کنند؛ از جمله سرنوشت 13 هزار سانتریفیوژی که ایران تحت توافق جامع از به کارگیری آنها منع می‌شود، همین طور اینکه آیا ایران اجازه ادامه تحقیق و توسعه درباره سانتریفیوژهای پیشرفته را دارد یا خیر و اینکه اورانیوم غنی‌شده ایران چه خواهد شد.

اما اتفاق دیگری که به ابهام این دور از مذاکرات افزود، سخنان وزیر خارجه انگلیس بود. او که به واشنگتن سفر کرده، روز جمعه در اظهاراتی گفت، ضرب‌الاجل واقعی برای توافق میان ایران و 5+1 می‌تواند برای دو هفته و تا 14 آوریل تمدید شود.

روزنامه فایننشال تایمز در گزارشی با نقل سخنان هاموند یادآور شد ضرب‌الاجل 14 آوریل موعدی است که کنگره آمریکا برای وضع یک طرح جدید در ارتباط با برنامه هسته‌ای ایران تعیین کرده است.

فایننشال‌تایمز همچنین از قول برخی دیپلمات‌ها گزارش داد درباره دو سوم متن نهایی هنوز به مذاکره نیاز است و بسیاری از مسائل کماکان محل اختلافند.

روزنامه وال‌استریت‌ژورنال نیز با بیان اینکه اظهارات هاموند نشان‌دهنده نیاز مذاکره‌کنندگان به زمان بیشتر برای مذاکره است اظهارات وی را این‌طور پوشش داد: «چشم‌انداز ما توانایی ارائه یک بیانیه است، اینکه نوشتاری باشد یا نه موضوع اصلی نیست».

با این حال، فیلیپ هاموند در اظهارات خود گفت، هنوز در پاره‌ای از حوزه‌های اساسی در مذاکرات به «تغییر رویکرد» نیاز است. وی افزود: « یک یا شاید چند بیانیه سیاسی صادر خواهد شد تا این را روشن کنیم که ما مراحل سخت را پشت سر گذاشته‌‌ایم و در حال انجام کارهای دقیق برای رسیدن به توافق هستیم».

به هر حال مقام‌های ارشد آمریکایی در محافل خصوصی هشدار داده‌اند کاخ سفید احتمالاً از حمایت‌های سیاسی در واشنگتن برای تمدید مهلت مذاکرات برخوردار نیست، مگر آنکه تا روز سه‌شنبه یک توافق سیاسی وسیع با ایران اعلام شود.

 به نظر می‌رسد قرار گرفتن همه این مسائل در کنار یکدیگر باعث شده فضای مثبت چند روز گذشته مذاکرات، جای خود را به ابهام و تردید دهد و چشم‌انداز موفقیت مذاکرات در دو روز آینده تیره و تار شود.
* فارس