وجود افراد مجهول در سلسله راویان یک حدیث، به میزان اعتبار آن ضربه می زند به همین دلیل برخی در این حدیث و سند آن اشکال کرده اند اما نفس توجه علماء و بزرگان وحتی توصیه به خواندن آن دلیلی بر اعتبار این حدیث به شمار می رود.
به گزارش شهدای ایران؛ حجت الاسلام مهدی اسماعیلی، کارشناس حدیث گفت: درباره سند و مستندات حدیث کساء واین که آیا این حدیث که در محافل و مجالس مشهور شده از نظر علم رجال و حدیث اعتبار دارد یا خیر و اعتبار آن تاچه حد است؟ باید گفت: این حدیث یا زیارتنامه اولین بار در کتاب « منتخب» طریحی (متوقای 1085) در قرن 11 مطرح شد و بعد بر سر زبان ها افتاد و سپس به سایر کتب منتقل شد.
پس از «طریحی» اولین کسی که این حدیث را به شکل مفصل در کتاب خود ذکر کرده مرحوم سید هاشم بحرانی از شاگردان علامه مجلسی در قرن 12 است که در کتاب «عوالم العلوم» که در واقع آن را به عنوان تکمله ای بر کتاب بحار علامه مجلسی نوشته است، در بخشی که مربوط به زندگی حضرت زهرا سلام الله علیها است، به حدیث کساء اشاره کرده و متن حدیث را بیان و در حاشیه آن ( در نسخه خطی کتاب که یافت شده) سند حدیث را نیز نگاشته و تصویری نیز از دست خط سید هاشم بحرانی وجود دارد .
وی افزود: طبق آنچه که سیدهاشم بحرانی به عنوان سند این حدیث عنوان کرده، این حدیث از نظر سندی بسیار قوی و معتبر بوده و نام مبارک علمای بزرگی چون شهید اول، مقدس اردبیلی، مرحوم محقق، ابن فهد حلی ، طبرسی و ....تا مرحوم کلینی در سند آن وجود دارد که کلینی از علی بن ابراهیم قمی و او از ابی نصر بزنطی از اصحاب امام رضا و امام جواد علیهما السلام نقل روایت می کند تا می رسد به جابربن عبدالله انصاری و او از حضرت زهرای مرضیه سلام الله علیها به عنوان آخرین راوی که صاحب سخن است نقل کرده است.
بنابراین سند بسیار مفصل، دقیق و طولانی است و نام بسیاری از بزرگان علمای شیعه در مقدمه آن وجود دارد. هر چند در بین این راویان افراد مجهولی هم هستند که مشهور نمی باشند و وجود افراد مجهول در سلسله راویان یک حدیث ، به میزان اعتبار آن ضربه می زند به همین دلیل برخی در این حدیث و سند آن اشکال کرده اند.
حجت الاسلام اسماعیلی در بیان راه های جبران این ضعف و نقص سندی تصریح کرد: اولا محتوای این حدیث صد در صد با اصول عقلی و اصول اعتقادی ما همخوانی دارد یعنی مطلبی که عقل آن را نپذیرد و با اصول اعتقادی ما سازگار نباشد در آن وجود ندارد. بنابراین «استحکام متن» و «عدم تضاد با اصول اعتقادی وعقلی» (بنابر قول آقایان فقه الحدیث) دلیل بر آن است که این حدیث می تواند معتبر باشد.
دوم این که نفس توجه علماء، بزرگان، محدثین و فقها به این حدیث وعنایت و توجه به قرائت آن و حتی توصیه به خواندن آن حتی در میان علمای معاصر دلیل و حجتی بر اعتبار حدیث کساء به شمار می رود. بسیاری از بزرگان و علمای ما حتی علمای معاصر از جمله مرحوم آیت الله بهجت توصیه و تاکید کرده اند که حدیث کساء نیز باید مانند سایر ادعیه ای که در محافل و مجالس عمومی خوانده می شود قرائت گردد و این دلیلی برجایگاه این حدیث بوده و شهرت حدیث در بین علما، ضعف و نقص آن را برطرف می کند و می توان اطمینان داشت که این حدیث از حضرت صدیقه طاهره سلام الله علیها صادر و نقل شده است.
کارشناس علوم حدیث در ادامه با اشاره به وجود نکته ای در محتوای این حدیث خاطرنشان کرد: در رابطه با محتوای حدیث کساء باید گفت این حدیث یکی از دلایل محکم ما براثبات عصمت پیامبرصل الله علیه وآله و اهل بیت علیهم السلام است. هرچند این موضوع در قران و بسیاری از احادیث از جمله آیه «إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِب عَنكمُ الرِّجْس أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطهِّرَكمْ تَطهِيراً...» اثبات شده و در این حدیث نیز مورد اشاره قرار گرفته است. بنابراین این حدیث مقام ارجمند و والای پاکی و عصمت پیامبر و خاندان ایشان را تایید و تاکید می کند.
وی افزود: رسول خدا صل الله علیه وآله با این عمل خود ( که یا در خانه ام سلمه و یا ... اتفاق افتاد) ثابت می کنند که شان و جایگاه ایشان و خاندان رسالت بالاتر و والاتراز نگاه کوتاه مردم آن زمانه است.
حضرت در متن این حدیث می فرمایند: این ماجرا که تحت این کساء رخ داد و فرشته وحی بر من نازل شد و ... را در محافل و مجالس خود به گوش دیگران نیز برسانید. تعبیر حضرت این است « وَالَّذى بَعَثَنى بِالْحَقِّ نَبِيّاً وَاصْطَفانى بِالرِّسالَةِ نَجِيّاً ما ذُكِرَ خَبَرُنا هذا فى مَحْفِلٍ مِنْ مَحافِلِ اَهْلِ الاَْرْضِ وَفيهِ جَمْعٌ مِنْ شَيعَتِنا وَمُحِبّينا اِلاّ وَنَزَلَتْ عَلَيْهِمُ الرَّحْمَةُ وَحَفَّتْ بِهِمُ الْمَلاَّئِكَةُ ... سوگند بدان خدائى كه مرا به حق به پيامبرى برانگيخت و به رسالت و نجات خلق برگزيد كه ذكر نشود اين خبرو سرگذشت ما در انجمن و محفلى از محافل مردم زمين كه در آن گروهى ازشيعيان و دوستان ما باشند جز آنكه نازل شود بر ايشان رحمت حق و فرا گيرند ايشان را فرشتگان...
بنابراین توصیه رسول خدا بر این است که محبین، شیعیان و دوستداران پیامبر و اهل بیت علیهم السلام مدام وهمیشه این ماجرا را در محافل و مجالس خود بیان و یادآوری کنند تا نسل به نسل منتقل شود و همگان بدان توجه داشته باشند تا نسبت به آن نسیان و فراموشی عارض نگردد.
حجت الاسلام اسماعیلی در رابطه با کابردهای این حدیث گفت: حدیث شریف کساء علاوه بر این عاملی برای ارتباط ما با خاندان وحی است بر اساس فرمایش حضرت «نزلت علیهم الرحمه» هرگاه جمعی ازمحبان و دوستداران اهل بیت در میان خود با نقل این حدیث از خاندان عصمت و طهارت یاد می کنند، رحمت الهی اعم از رحمات مادی و معنوی بر آنها نازل می شود و فرشتگان اطراف آنها گرد آمده، آنان را تکریم کرده و برای آنها طلب مغفرت می کنند تا زمانی که متفرق شوند.
سپس در ادامه حدیث حضرت علی علیه السلام نکته ای را بیان می کنند که مدال رستگاری است. در متن حدیث آمده است که حضرت به خدای کعبه سوگند یاد می کنند که شیعیان و محبان اهل بیت علیهم السلام اهل نجات و رستگاری خواهند بود.
پس از «طریحی» اولین کسی که این حدیث را به شکل مفصل در کتاب خود ذکر کرده مرحوم سید هاشم بحرانی از شاگردان علامه مجلسی در قرن 12 است که در کتاب «عوالم العلوم» که در واقع آن را به عنوان تکمله ای بر کتاب بحار علامه مجلسی نوشته است، در بخشی که مربوط به زندگی حضرت زهرا سلام الله علیها است، به حدیث کساء اشاره کرده و متن حدیث را بیان و در حاشیه آن ( در نسخه خطی کتاب که یافت شده) سند حدیث را نیز نگاشته و تصویری نیز از دست خط سید هاشم بحرانی وجود دارد .
وی افزود: طبق آنچه که سیدهاشم بحرانی به عنوان سند این حدیث عنوان کرده، این حدیث از نظر سندی بسیار قوی و معتبر بوده و نام مبارک علمای بزرگی چون شهید اول، مقدس اردبیلی، مرحوم محقق، ابن فهد حلی ، طبرسی و ....تا مرحوم کلینی در سند آن وجود دارد که کلینی از علی بن ابراهیم قمی و او از ابی نصر بزنطی از اصحاب امام رضا و امام جواد علیهما السلام نقل روایت می کند تا می رسد به جابربن عبدالله انصاری و او از حضرت زهرای مرضیه سلام الله علیها به عنوان آخرین راوی که صاحب سخن است نقل کرده است.
بنابراین سند بسیار مفصل، دقیق و طولانی است و نام بسیاری از بزرگان علمای شیعه در مقدمه آن وجود دارد. هر چند در بین این راویان افراد مجهولی هم هستند که مشهور نمی باشند و وجود افراد مجهول در سلسله راویان یک حدیث ، به میزان اعتبار آن ضربه می زند به همین دلیل برخی در این حدیث و سند آن اشکال کرده اند.
حجت الاسلام اسماعیلی در بیان راه های جبران این ضعف و نقص سندی تصریح کرد: اولا محتوای این حدیث صد در صد با اصول عقلی و اصول اعتقادی ما همخوانی دارد یعنی مطلبی که عقل آن را نپذیرد و با اصول اعتقادی ما سازگار نباشد در آن وجود ندارد. بنابراین «استحکام متن» و «عدم تضاد با اصول اعتقادی وعقلی» (بنابر قول آقایان فقه الحدیث) دلیل بر آن است که این حدیث می تواند معتبر باشد.
دوم این که نفس توجه علماء، بزرگان، محدثین و فقها به این حدیث وعنایت و توجه به قرائت آن و حتی توصیه به خواندن آن حتی در میان علمای معاصر دلیل و حجتی بر اعتبار حدیث کساء به شمار می رود. بسیاری از بزرگان و علمای ما حتی علمای معاصر از جمله مرحوم آیت الله بهجت توصیه و تاکید کرده اند که حدیث کساء نیز باید مانند سایر ادعیه ای که در محافل و مجالس عمومی خوانده می شود قرائت گردد و این دلیلی برجایگاه این حدیث بوده و شهرت حدیث در بین علما، ضعف و نقص آن را برطرف می کند و می توان اطمینان داشت که این حدیث از حضرت صدیقه طاهره سلام الله علیها صادر و نقل شده است.
کارشناس علوم حدیث در ادامه با اشاره به وجود نکته ای در محتوای این حدیث خاطرنشان کرد: در رابطه با محتوای حدیث کساء باید گفت این حدیث یکی از دلایل محکم ما براثبات عصمت پیامبرصل الله علیه وآله و اهل بیت علیهم السلام است. هرچند این موضوع در قران و بسیاری از احادیث از جمله آیه «إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِب عَنكمُ الرِّجْس أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطهِّرَكمْ تَطهِيراً...» اثبات شده و در این حدیث نیز مورد اشاره قرار گرفته است. بنابراین این حدیث مقام ارجمند و والای پاکی و عصمت پیامبر و خاندان ایشان را تایید و تاکید می کند.
وی افزود: رسول خدا صل الله علیه وآله با این عمل خود ( که یا در خانه ام سلمه و یا ... اتفاق افتاد) ثابت می کنند که شان و جایگاه ایشان و خاندان رسالت بالاتر و والاتراز نگاه کوتاه مردم آن زمانه است.
حضرت در متن این حدیث می فرمایند: این ماجرا که تحت این کساء رخ داد و فرشته وحی بر من نازل شد و ... را در محافل و مجالس خود به گوش دیگران نیز برسانید. تعبیر حضرت این است « وَالَّذى بَعَثَنى بِالْحَقِّ نَبِيّاً وَاصْطَفانى بِالرِّسالَةِ نَجِيّاً ما ذُكِرَ خَبَرُنا هذا فى مَحْفِلٍ مِنْ مَحافِلِ اَهْلِ الاَْرْضِ وَفيهِ جَمْعٌ مِنْ شَيعَتِنا وَمُحِبّينا اِلاّ وَنَزَلَتْ عَلَيْهِمُ الرَّحْمَةُ وَحَفَّتْ بِهِمُ الْمَلاَّئِكَةُ ... سوگند بدان خدائى كه مرا به حق به پيامبرى برانگيخت و به رسالت و نجات خلق برگزيد كه ذكر نشود اين خبرو سرگذشت ما در انجمن و محفلى از محافل مردم زمين كه در آن گروهى ازشيعيان و دوستان ما باشند جز آنكه نازل شود بر ايشان رحمت حق و فرا گيرند ايشان را فرشتگان...
بنابراین توصیه رسول خدا بر این است که محبین، شیعیان و دوستداران پیامبر و اهل بیت علیهم السلام مدام وهمیشه این ماجرا را در محافل و مجالس خود بیان و یادآوری کنند تا نسل به نسل منتقل شود و همگان بدان توجه داشته باشند تا نسبت به آن نسیان و فراموشی عارض نگردد.
حجت الاسلام اسماعیلی در رابطه با کابردهای این حدیث گفت: حدیث شریف کساء علاوه بر این عاملی برای ارتباط ما با خاندان وحی است بر اساس فرمایش حضرت «نزلت علیهم الرحمه» هرگاه جمعی ازمحبان و دوستداران اهل بیت در میان خود با نقل این حدیث از خاندان عصمت و طهارت یاد می کنند، رحمت الهی اعم از رحمات مادی و معنوی بر آنها نازل می شود و فرشتگان اطراف آنها گرد آمده، آنان را تکریم کرده و برای آنها طلب مغفرت می کنند تا زمانی که متفرق شوند.
سپس در ادامه حدیث حضرت علی علیه السلام نکته ای را بیان می کنند که مدال رستگاری است. در متن حدیث آمده است که حضرت به خدای کعبه سوگند یاد می کنند که شیعیان و محبان اهل بیت علیهم السلام اهل نجات و رستگاری خواهند بود.
