یکی از قدیمی‌ترین جرائم علیه اموال که از همان ابتدای خلقت بشریت و مسائل مربوط به مالکیت وجود داشته، جرم سرقت بوده است. در سالیان اخیر سارقان برای دستبردهای بزرگ دست به اسلحه می‌برند و حوادثی تلخ را رقم می‌زنند، این در حالی است که قانونگذار برای این جرم مجازات سنگینی را تعیین کرده است.
شهدای ایران:گاهی سارقان مسلح محارب شناخته شده و با مجازات اعدام روبه رو می شوند. در گفت وگویی با فرهاد شهبازوار، وکیل پایه یک دادگستری به بررسی ابعاد حقوقی این جرم و مجازات سارقان مسلح پرداختیم که در ادامه می خوانید.
تعریف حقوقی سرقت مسلحانه چیست و چه مجازاتی دارد؟
سرقت مسلحانه در قانون کشورمان به دو صورت در ماده های 651 و 652 بیان شده است. ابتدا سرقت مسلحانه مقرون به آزار که براساس ماده 651 از قانون مجازات هرگاه سرقت پنج شرط زیر را داشته باشد، سارق به پنج تا 20 سال حبس و 74 ضربه شلاق محکوم می شود.
1 ـ سرقت در شب واقع شده باشد. 2 ـ سارقان دو نفر یا بیشتر باشند. 3 ـ یک یا چند نفر حامل سلاح ظاهر یا مخفی باشند. 4 ـ از دیوار بالا رفته یا حصار را شکسته یا کلید ساختگی استفاده یا برخلاف واقعیت خود را مامور دولت معرفی کرده یا در جایی که محل سکنی یا مهیا برای سکنی و توابع آن است سرقت کرده باشد و در ضمن سرقت کسی را آزار یا تهدید کرده باشد.
سرقت مقرون به آزار هم براساس ماده 652 قانون مجازات تعریف می شود. در این ماده قانونی آمده است هرگاه سرقت مقرون به آزار باشد یا سارق مسلح باشد به حبس از سه ماه تا ده سال و شلاق تا 74 ضربه محکوم می شود و اگر جرمی نیز واقع شده باشد علاوه بر مجازات جرح به حداکثر مجازات تعیین شده در این ماده محکوم خواهد شد.
فرق سرقت مسلحانه با سرقت های معمولی چیست؟
یکی از تفاوتهای عمده حقوق جزای اسلام و حقوق جزای عرفی مربوط به سرقت است؛ به این معنا که سرقت در حقوق اسلام از ماهیت چندگانه برخوردار است. ممکن است با شرایطی مستلزم حد باشد و در برخی شرایط از باب محاربه باشد و در صورت نبود شرایط یاد شده، سرقت تعزیری باشد. از این رو در بررسی جرم سرقت، نخست باید دید آیا دارای شرایط حد یا اجرای آن است یا نه. فرق سرقت مسلحانه با سرقت های معمولی مسائلی است که در ماده های 651 و 652 بیان شده است.
فرق سرقت مسلحانه با سلاح گرم یا سرد چیست؟
در سرقت مسلحانه فرقی بین سلاح گرم یا سرد نیست و بر اساس قانون هردو سلاح مشمول یک مجازات خواهد بود.
نحوه برخورد مراجع قضایی با این گونه جرایم و سرقت های مسلحانه چیست؟
همان طور که از میزان مجازات های تعیین شده در قانون مشخص است قانونگذار در این گونه جرائم که از نوع خشن یاد می شود بسیار سختگیرانه عمل کرده و محاکم با این گونه جرایم قاطعانه برخورد می کنند.
برخورد قاطع مراجع قضایی تا چه میزان در کاهش جرایم و سرقت تاثیرگذار است؟
برخورد قاطع مراجع قضایی را نمی توان به عنوان تنها عاملی برای از بین رفتن چنین جرایمی دانست، اما تا حدود زیادی می تواند عامل بازدارنده ای در مقابل جرایم باشد. هنوز هم یکی از جرایم رایج در کشور براساس اعلام نیروی انتظامی سرقت است و بیشتر سارقان مسلح، جوان بوده که سردسته و طراح آنها افراد سابقه دار هستند.
محاربه چیست و چه مجازاتی دارد؟
در تعریف محاربه باید گفت براساس ماده 279 از قانون مجازات اسلامی، محاربه عبارت است از کشیدن سلاح به قصد جان، مال و ناموس مردم یا ارعاب آنها به نحوی که باعث ناامنی در محیط شود هرگاه فردی با انگیزه شخصی به سوی یک یا چند شخص خاص سلاح بکشد و عمل او جنبه عمومی نداشته باشد و نیز کسی که به روی مردم سلاح بکشد ولی بر اثر ناتوانی موجب سلب امنیت نشود، محارب محسوب نمی شود.
براساس ماده 282 قانون مجازات اسلامی حد محاربه الف: اعدام، ب: صلب، پ: قطع دست راست و پای چپ و ث: نفی بلده است. ماده 283 از همین قانون انتخاب هر کدام از این مجازات ها را به عهده قاضی صادرکننده رای گذاشته است.
علی جزایری / تپش (ضمیمه چهارشنبه روزنامه جام جم)
