موضوعی که حایز اهمیت است، اینکه آیا افراد باید در مقابل مورد تمسخر قرار گرفتن هم انعطاف داشته و ظظرفیت خود را بالا ببرند و آیا این رویه درستی در جامعه اسلامی ایرانی است که مسخره کردن جایگزین نقد سالم شود؟

 

نکته جالب آنکه این موضوع نه تنها به واسطه برنامه "خنده بازار" در میان عموم پذیرفته شده است بلکه رسانه‌ای‌ها نیز در مصاحبه‌ با اشخاصی که مورد تمسخر قرار گرفته‌اند، در تلاشند میزان جنبه و انعطاف آنها را اندازه گیری و به مخاطبان عرضه کنند!

 

به این ترتیب مسخره کردن دیگران به یک فرهنگ تبدیل شده و انتقادپذیری ورزشکاران، هنرمندان، سیاسیون و... به این واسطه محک زده می‌شود. از میان افرادی چون علی دایی، فرزاد فرزین، محمد مایلی‌کهن، حمید استیلی، محمدرضا شهیدی فرد، داریوش فرضیایی، مهران مدیری، علی کفاشیان، فریدون جیرانی، محمود گبرلو، مسعود فراستی، مجید قناد، رضا صادقی، عادل فردوسی پور، بهمن هاشمی، احمد نجفی، محمد حسین رنجبران و... افرادی که بارها و بارها در این برنامه رفتارها و گویششان مورد استهزا قرار گرفته است، برخی حتی نسبت به این اتفاق واکنش نشان داده‌اند و این روش درستی نیست که بیندیشیم افرادی که از مسخره شدن خوششان آمده و نسبت به این موضوع واکنش مثبتی داشته‌اند، افرادی باظرفیت و دیگران نقدناپذیر هستند! که شاید این افراد هم به ناچار ناگزیر شده‌اند واکنشی مثبت به این قضیه نشان دهند.

 

مساله جایگزینی استهزا و تمسخر به جای نقد به بهانه لزوم بالا بودن ظرفیت افراد، یک سوی قضیه است و لزوم بررسی این اتفاق در بستر فرهنگ غنی اسلامی و ایرانی سوی دیگر اتفاق. در حالی که قرآن ریشه معضل استهزای دیگران را نادانی و جهل معرفی می‌کند و خداوند در آیه 67 سوره مبارکه بقره می‌فرماید: و هنگامی که موسی به قوم خود گفت قطعاً خدا به شما فرمان داد که ماده گاوی را ذبح کنید، گفتند آیا ما را مسخره می‌کنی؟ موسی گفت: پناه می‌برم به خدا اگر از نادانان باشم.

 

همچنین امام سجاد (ع) نیز در حدیثی فرمودند: گناهانى كه باعث نزول عذاب می‌شوند، عبارت‏ند از ستم كردن شخص از روى آگاهى، تجاوز به حقوق مردم و دست انداختن و مسخره كردن آنان. همچنین در سیره نبوی و ائمه بارها بر نقد روش استهزا و تمسخر تکیه شده است و حضرت رسول اکرم (ص) نیز به برخی از افرادی که دوره می‌گرفته و به با تقلید ادای دیگران و یا برنامه‌های تمسخرآمیز قصد جذب افراد را داشتند، توصیه‌هایی داشتند.

 

به نظر می‌رسد نزول سطح سلیقه مردم با استقبال از "خنده بازار" و حمایتی که رسانه ملی با تولید مکرر این مجموعه آیتمی از خود نشان می‌دهد،‌ مخاطبان تلویزیون را در مسیر نادرستی قرار داده و این فرهنگ غلط را در سطح جامعه رواج می‌دهد. در واقع این امر نوعی صحه گذاشتن بر عادات ناپسندی است که همچون لطیفه ساختن برای اقوام مختلف در میان مردم شایع است. همچنین چنین برنامه‌هایی بازار بلوتوث‌ها و پیامک‌ها و فایل‌های تصویری در تمسخر افراد به ویژه افراد صاحب‌نام را نیز داغ‌تر می‌کند. چرا باید فرهنگ استهزا و تمسخر درباره چهره‌های شاخص و حتی روحانیون رواج پیدا کند؟ آیا رسانه ملی که قرار بود دانشگاه بزرگی برای همه ملت ایران باشد به جای فرهنگسازی قرارست زیرساخت‌های فرهنگی را تخریب کرده و به‌جای ایجاد همدلی باعث دلخوری باشد؟

 

گرچه "خنده بازار" در آیتم‌هایی که به یک عادت نادرست یا غلط مصطلح به صورت عمومی اشاره کرده یا رفتار اداری کارکنان یا ویژگی‌هایی را که در عموم یک قشر خاص دیده می‌شود، به نقد می‌کشد موفق است و می‌تواند به جای دست گذاشتن بر شخصیت‌های حقیقی، با تأکید بر رفتارهای غلط اجتماعی به برنامه‌سازی بپردازد.

 

همچنین نکته دیگر درباره "خنده بازار" این است که به مسخره کردن برنامه‌های ماهواره‌ای می‌پردازد که قطعا بسیاری از جمعیت ایران اصلا نه ماهواره دارند و نه این برنامه‌ها را دیده‌اند و تنها با پخش آیتم‌های تمسخر برنامه‌های ماهواره‌ای حساسیت و کنجکاوی افکار عمومی نسبت بدانها افزوده می‌شود. ساخت و پخش برنامه‌هایی که به تمسخر افراد می‌پردازد یک رویه مرسوم در رسانه‌های خارجی و حتی فارسی‌زبان خارج از کشور است که بر آنها نمی‌توان خرده چندانی گرفت؛ چراکه پشتوانه فرهنگی و دینی غنی ملت و کشور ایران را ندارند همچنین مساله وفاق ملی و همدلی بین تک تک ملت ایران نیز قطعا جزو اهدافشان نیست.