ایران اسلامی، سرزمین مقدس و ممتاز در حوزه تربیت و پرورش، رشد و تقویت علوم و سرمایه‌های انسانی است كه در پویه تاریخ، همواره بسان نگینی درخشان بر تارك تاریخ درخشیده است، چه بسیار فرهیختگان و نام‌آورانی كه در جای جای این مرز و بوم، گمنام و بی‌نام زیسته‌اند، اما آثارشان زیبنده تاریخ است. در این میان خطه عالم‌خیز و مجتهدپرور قم سهم عظیم و شایسته‌ای در پرورش انسان‌های الهی داشته و با نگاهی به میراث معنوی و گنجینه‌های نهفته در این قطعه طلایی از بهشت علم، حكمت و معنویت، نمایانگر نقش‌آفرینی قم در اعتلای حیات مذهبی، فرهنگی و علمی ایران اسلامی است. در راستای صیانت از سرمایه‌های گرانقدر انسانی این خطه مقدس و پاسداشت مفاخر دینی، فرهنگی و معرفی چهره‌های برجسته و نیز احیای آثار و مواریث مكتوب بزرگان حوزه‌های دین و دانش و بنا به پیشنهاد اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قم، شورای فرهنگ عمومی استان قم افتخار دارد، سلسله نشست‌ها و بزرگداشت‌هایی را برای تحلیل از آن مردان الهی به تصویب برساند و با معرفی «اسوه‌های حسنه» دوران معاصر نقش والای خویش را در معرفی الگوهای برتر زندگی انسانی به جوامع بشری به‌خوبی ایفا كند.

یكی از این رجال بزرگ، مرجع عالیقدر و عظیم‌الشأن جهان اسلام حضرت مستطاب استاد الفقها و المجتهدین و فقیه اهل بیت عصمت و طهارت، آیت‌الله‌العظمی حاج سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی هستند كه از جمله بزرگ‌ترین نمونه‌های فقاهت خالص شیعی در این عصر و احیاكننده معارف جعفری و فقه جواهری به شمار می‌رفتند؛ بزرگ مرجعی كه حافظ، نگهبان حوزه و روحانیت شیعه در قم و سایر بلاد و اقطار عالم بود و مدافع غیور مكتب اهل بیت(ع) در بحران‌ها و مخاطرات در نزد اهل نظر شناخته می‌شد، وجود پاكی كه علاوه بر تدریس دوره‌های عالی حوزوی با وجود منزه و بی‌شائبه‌اش و با اخلاص و اخلاق الهی‌اش مربی بی‌نظیر برای جوامع اسلامی و استاد بی‌بدیل اخلاق و عرفان عملی برای جامعه روحانیت و اسوه، الگو و مقتدای صالحان و پاكان بود. او از جمله نادرمردانی بود كه كلام حق را از مأذنه مصحف الهی شنید و با تمام جان خویش لبیك اجابت گفت و همراه با قافله عارفان عاشق «فَلَوْلاَ نَفَرَ مِن كُلِّ فِرْقَةٍ مِّنْهُمْ طَآئِفَةٌ» بار سفر بست و كوس عزیمت از دیار آشنا به وادی غربت و بلا كرد. همچون پروانگان عاشق به دنبال جمال نورانی علم از این سو به آن سو شتافت تا توشه «لِّیَتَفَقَّهُواْ فِی الدِّینِ» را زاد و راحله خویش كند، آن رادمرد از جمله غواصان بحر علم الهی بود كه به اندك پشیزی از آذوقه بسنده كردند و به جرعه آب و لقمه نانی سر كردند تا بتوانند این رسالت عظمی را كه صیانت و حفاظت از میراث انبیا و ائمه طاهرین(ع) است بر دوش موثق خویش متحمل شوند و بر امواج مواج اقیانوس نفس خود فائق آیند و بر بلندای قله علم و عمل واصل شوند تا معنای حقیقی و واقعی «وَ لِیُنذِرُواْ قَوْمَهُمْ» را از كردار، رفتار و گفتار خود به بیداری، هوشیاری و آگاهی انسان‌ها تحقق بخشند و خود قافله‌سالار كاروان دین و مرزبان اندیشه بشری شوند تا روشنگر نسل‌ها و عصرها و مشعل هدایت در دل توده‌ها باشند كه «وَ لْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَى الْخَیْرِ» را محقق سازند و با برافراشتن پرچم «وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ» ملت‌ها را پایبند اصول معنوی و خصایص اخلاقی كنند و روح آزادگی و جوانمردی، غیرت، حریت و حمیت را در آنان زنده نگاهدارند كه استعمارگران نتوانند بر سرمایه‌های طبیعی و منابع سرشار خدادادی آنها دست یابند و سجایای عالیه انسانی و اصول اخلاقی را از آنان به یغما ببرند و با پوچ كردن شخصیت آنها، آنان را فاسد، زبون، بی‌اراده و خودباخته، عیاش و بی‌تفاوت سازند تا بتوانند بر نقشه‌های شوم خود بهتر فائق آیند. اینانند مفلحون، رستگاران، نادیان ندای محمدی و فریاد علوی به صلح، امنیت، عدالت، شرافت، دیانت، حقیقت، انسانیت، سیاست، سیادت، شهامت، شهادت و مروت در مقابل نادیان كفر و الحاد، ظلم، جنگ، خونریزی، خباثت، شقاوت و جنایت. بزرگ فقیه دوران معاصر حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای حاج سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی كه از صدرنشینان همه این ویژگی‌های الهی بود، عالمی پارسا، فقیهی وارسته، اصولی، توانمند، زعیمی سیاستمدار، اسوه جهاد، اجتهاد، مظهر زهد، تقوی، ملجأ بی‌پناهان، مرجع شیعیان، مأمن امن و امان، سایه آسایش عباد، مایه آرامش بلاد و از جمله فحول فقها و اكابر روزگار و چشمه جوشان فضائل و مناقب بود، او صاحب اسرار و حقایقی عظیم و همتی بس والا و مرد حقی بود كه سراسر وجودش بندگی و اخلاص بود؛ شخصیتی كه به فرموده مقام معظم رهبری، حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای یكی از موفق‌ترین و سعادتمندترین‌ها بود و ۳۲ سال مرجع تقلید، حدود ۷۰ سال مدرس حوزه و ۸۵ سال سرگرم فراگرفتن و آموختن فقه آل‌محمد بودند. آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی از نادر مراجع و شخصیت‌های بانفوذ مذهبی ایران اسلامی در دوران معاصر است كه توانست با طرح دیدگاه‌های فقهی و اجتماعی خود مورد استقبال میلیون‌ها نفر از جوامع اسلامی قرار گیرد. ایشان علاوه بر تحصیل نزد اساتید برجسته حوزه‌های علمیه خصوصاً مرحوم آیت‌الله‌العظمی حاج‌شیخ عبدالكریم حائری، مؤسس حوزه علمیه قم و توجه به امر تدریس و حل و فصل مشكلات مردم از پرداختن به امور سیاسی و اجتماعی نیز غافل نبود. از بدو حركت انقلابی رهبر عظیم‌الشأن انقلاب اسلامی، حضرت آیت‌الله‌العظمی امام خمینی ایشان نیز با حمایت از معظم‌له در مقابل اقدامات ضدمذهبی رژیم شاه ایستادگی كرد و اعلامیه اعتراض‌آمیزی نسبت به لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی صادر كردند، عدم ملاقات با سران رژیم گذشته و فرستادگان دربار پهلوی، تحریم برنامه‌های اوقاف دوره گذشته، اقدام علیه تغییر تاریخ از هجری به شاهنشاهی، اعتراض شدید علیه بی‌بند و باری و فساد، فرستادن نامه سرگشاده و اعتراض به حكام طاغوتی، حمایت از قیام و شخصیت و موقعیت حضرت امام و صدها مورد دیگر از جمله اقدامات مبارزاتی این چهره نستوه و مبارز است. حمله به مراسم سالروز شهادت حضرت امام صادق(ع) در فروردین ۱۳۴۲ در مدرسه فیضیه قم كه از طرف ایشان برگزار شده بود، نشانه خشم و هراس رژیم از نهاد مرجعیت و خصوصاً آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی است. تأثیر اعلامیه‌های ایشان به مناسبت‌های مختلف و به‌ویژه در ۱۹ دی ۱۳۵۶ و حمایت ایشان از مقام مرجعیت حضرت امام خمینی و تسریع در روند مبارزه بر هیچ انسان منصفی پوشیده نیست. در عین حال صیانت از حریم حوزه‌های علمیه را از وظایف جدی خود می‌دانست و نسبت به حفظ حرمت مراكز علمی و دینی بسیار حساس بود. تلاش خالصانه آن فقیه آگاه در حمایت از حكومت اسلامی و نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران و رهبر حكیم انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی و نیز موقعیت والای او به عنوان مرجع تقلید شیعیان، امكان پذیرش عمومی تشكیل حكومت بر اساس دین و مذهب حقه جعفری را فراهم كرده و اندیشه‌ها و مواضع فقهی و سیاسی ایشان در ایجاد تحول اساسی در جامعه اسلامی بسیار كارساز بود، آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی یكی از اركان انقلاب شكوهمند اسلامی ایران و از پشتوانه‌های نظام مقدس جمهوری اسلامی بودند و در این مسیر نورانی تا پایان عمر مبارك خویش چون كوه محكم و استوار بودند. اثر ارجمند «نقش آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی در دفاع مقدس» گوشه‌هایی از منش سیاسی آن فقید سعید را نمایان ساخته است. این اثر از سوی دبیرخانه كنگره «فقیه آگاه» در ۲۷۰ صفحه روانه بازار كتاب شده است.